Türkiye-AB ilişkileri kronolojisi
1959
31 Temmuz: Türkiye, AET’ye ortaklık için başvurdu.
11 Eylül: AET Bakanlar Konseyi, Ankara ve Atina’nın Ortaklık başvurularını kabul etti.
28-30 Eylül: Avrupa Toplulukları Komisyonu ile Türkiye arasındaki ilk hazırlık görüşmesi yapıldı.
1963
12 Eylül: Türkiye ile AET’yi Gümrük Birliği’ne götürecek ve tam üyeliği sağlayacak olan Ortaklık Anlaşması (Ankara Anlaşması) imzalandı.
12 Eylül: I. Mali Protokol imzalandı.
1964
1 Aralık: Türkiye-AET Ankara Anlaşması yürürlüğe girdi. Birinci Ortaklık Konseyi toplantısı yapıldı.
1966
16-17 Mayıs: Birinci Türkiye-AET Karma Parlamento Komisyonu Brüksel’de toplandı.
1968
9 Aralık: Katma Protokol görüşmeleri başladı.
1970
26 Ekim: İlk Gümrük İşbirliği Komitesi toplantısı yapıldı.
19 Kasım: Ortaklık Konseyi’nde Katma Protokol metni kabul edildi.
23 Kasım: Katma Protokol Brüksel’de imzalandı.
23 Kasım: II. Mali Protokol imzalandı.
1971
5 Temmuz: Katma Protokol, TBMM’de 69’a karşı 149 oyla kabul edildi.
22 Temmuz: Senato, Katma Protokol’ü kabul etti.
1 Eylül: Katma Protokol’ün ticari hükümleri “Geçici Anlaşma” ile yürürlüğe konuldu.
1972
13 Ocak: Ortaklık Anlaşması’nın Topluluğa katılacak yeni ülkelerce de kabulünü sağlayacak Türkiye - AET müzakereleri başladı.
20 Temmuz: Ortaklık Konseyi, 1.9.1972 tarihinde sona erecek olan “Geçici Anlaşma” süresini yıl sonuna kadar uzattı.
1973
1 Ocak: Katma Protokol yürürlüğe girdi. Birinci gümrük indirimi ve konsolide liberasyon listesi uyumu yapıldı.
21 Mayıs: Türkiye - AET genişleme görüşmeleri mutabakat ile sonuçlandı.
30 Haziran: I. Genişleme Anlaşması (Tamamlayıcı Protokol) Ankara’da imzalandı.
1974
1 Ocak: Tamamlayıcı Protokol ile ilgili geçici anlaşma yürürlüğe kondu.
1976
1 Ocak: Türkiye, Katma Protokol’den kaynaklanan yükümlülüğünü yerine getirerek ikinci gümrük indirimi ve konsolide liberasyon listesi uyumunu gerçekleştirdi.
1977
12 Mayıs: III. Mali Protokol Brüksel’de imzalandı.
1 Temmuz: Topluluk tarafindan Türkiye’ye tanınan yeni tarım tavizleri yürürlüğe kondu.
1978
4-11 Ekim: Türkiye, Dördüncü Beş Yıllık Plan süresince yükümlülüklerinin dondurulması ve aynı dönem için yaklaşık 8 milyar dolarlık yardım yapılması talebinde bulundu.
30 Ekim: III. Mali Protokol’ün onay işlemleri tamamlandı.
1980
30 Haziran: Ortaklık Konseyi tarım ürünlerinin tamamına yakın bir kısmında Türkiye’ye uygulanan gümrük vergilerinin 1987 yılına kadar sıfıra indirilmesini kararlaştırdı. (1/80 sayılı Karar)
1981
25 Mart: Milli Güvenlik Konseyi, AT’na tam üyelik başvurusu yapmak üzere hazırlıkların başlatılması kararı aldı.
1982
22 Ocak: Avrupa Topluluğu, Türkiye ile ilişkilerini dondurma kararı aldı.
1986
16 Eylül: Türkiye - AET Ortaklık Konseyi toplandı. Böylece 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren dondurulmuş bulunan Türkiye-AET ilişkilerinin canlandırılması süreci başladı.
1987
14 Nisan: Türkiye, AT’ye, Roma Antlaşması’nın 237’nci, AKÇT Antlaşması’nın 98’inci ve EURATOM Antlaşması’nın 205’inci maddelerine istinaden tam üye olmak üzere müracaat etti.
27 Nisan: Türkiye’nin tam üyelik talebi Topluluk Bakanlar Konseyi tarafindan incelenmek üzere Komisyon’a havale edildi.
1988
7 Kasım: Türkiye -AET arasındaki ticari ve iktisadi sorunların ele alınması amacıyla oluşturulan Ad- Hoc Komite, birinci toplantısını gerçekleştirdi.
20-21 Aralık: Ad-Hoc Komite ikinci kez toplandı ve Türkiye, 1978 yılında askıya aldığı yükümlülüklerini yerine getirmek üzere, hızlandırılmış bir takvimi Topluluğa verdi ve bu takvime işlerlik kazandırdı.
1989
18 Aralık: AT Komisyonu, Türkiye’nin tam üyelik başvurusu konusundaki “Görüş” ünde (Avis), Topluluğun, kendi iç pazarını tamamlayabilme sürecinden önce (1992) yeni bir üyeyi kabul edemeyeceği ve Türkiye’nin katılmadan önce, ekonomik, sosyal ve siyasal alanda gelişmesine ihtiyaç duyulduğu hususlarına yer verdi.
1990
6 Haziran: Topluluklar Komisyonu, Türkiye ile her alanda işbirliğinin başlatılması ve hızlandırılması konusundaki önlemleri içeren bir “İşbirliği Paketi”ni hazırlayarak Konsey’in oluruna sundu.
1991
30 Eylül: Ortaklık Konseyi 1986 yılından sonra ilk kez toplandı.
6 Aralık: Ortaklık Konseyi gibi bir ortaklık organı olan Türkiye - AT Ortaklık Komitesi de 1986’dan sonra ilk kez toplandı.
1992
21 Ocak: Türkiye - AT arasında bir Teknik İşbirliği Programı imzalandı.
9 Kasım: Türkiye - AT Ortaklık Konseyi’nin 33’üncü dönem toplantısı yapıldı.
3 Aralık: Türkiye - AT ilişkilerinin yürütülmesinde ortaya çıkan ticaret ve gümrüklerle ilgili teknik sorunların çözümü için kurulmuş olan ve 12 Kasım 1982’den beri toplanamayan Gümrük İşbirliği Komitesi, 10’uncu dönem toplantısını gerçekleştirdi.
1993
24-25 Şubat: 9 Kasım 1992 tarihli Ortaklık Konseyi’nde, Ortaklık Komitesi gözetimi altında çalışması kararlaştırılan teknik komitelerden Gümrük Birliği Alt Komitesi toplantısı Brüksel’de yapıldı.
15 Temmuz: Avrupa Parlamentosu PKK’yı bir terör örgütü olarak kınadı.
11-13 Eylül: Türkiye ile AT Komisyon ve Konsey yetkilileri arasında işbirliğini geliştirici önemli görüşmeler yapıldı.
1994
Temmuz: AT Komisyonu, Gümrük Birliği’nin, Türkiye-AT arasında 1963 yılında imzalanan Ankara Anlaşması’nda belirtildiği şekilde gerçekleşmesini sağlayıcı ilkeleri tespit etti.
1995
6 Mart: Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği’nin gerçekleştirilmesi ile ilgili ve Gümrük Birliği döneminde uygulanacak usul, esas ve süreleri belirleyen 1/95 ve 2/95 sayılı kararlar Ortaklık Konseyi’nin 36’ncı dönem toplantısında kabul edildi.
30 Ekim: Ortaklık Konseyi, 1/95 sayılı Gümrük Birliği Kararı çerçevesinde, Türkiye’nin Gümrük Birliği’nin iyi işlemesi için gerekli teknik koşulları yerine getirdiğini tesbit eden 37’nci toplantısını gerçekleştirdi.
13 Aralık: 1/95 Sayılı Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Kararı Avrupa Parlamentosu tarafindan onaylandı (343 Kabul, 149 Red, 36 Çekimser).
21 Aralık: AB ile Türkiye arasinda, AKÇT ürünlerini kapsayan Serbest Ticaret Anlaşması parafe edildi.
1996
1 Ocak: Türkiye, AB ile entegrasyonunda 22 yıl süren “Geçiş Dönemi”ni 31 Aralık 1995 tarihinde tamamlayarak, 1.1.1996 tarihi itibariyle, tam üyelik sürecinde “Son Dönem”e, sanayi ürünlerinde ve işlenmiş tarım ürünlerinde sağlanan Gümrük Birliği ile girdi.
7-15 Şubat: AT Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu Türkiye-Yunanistan arasındaki Kardak (İmnia) adası nedeni ile yaşanan sorunun barışçı yollardan çözümü çağrısında bulundu.
19 Şubat: Gümrük Birliği Ortak Komitesi 1’inci dönem toplantısı yapıldı.
24-26 Nisan: AT Komisyon ve Konsey yetkilileri Türk Cumhurbaşkanı ve Başbakanı’nı ziyaret ederek görüş alışverişinde bulundu.
4 Haziran: Türk Başbakanı, AT Komisyon Başkanı’nı Brüksel’de ziyaret ederek insan hakları ve terörist faaliyetler hakkında görüşmelerde bulundu.
25 Temmuz: Türkiye-AB AKÇT Anlaşması Brüksel’de imzalandı.
1 Ağustos: Türkiye-AB AKÇT Anlaşması TCRG’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
30 Ekim: AT Komisyonu hazırlamış olduğu raporda, Türkiye-AT Gümrük Birliği ilişkisinin son derece başarılı biçimde gerçekleşmekte olduğunu vurguladı. Fakat raporda, Türkiye’nin ekonomik ve demokratik reformlar açısından aynı başarıyı
gösteremediği; insan hakları ihlallerinin devam ettiği belirtildi.
13-14 Aralık: Dublin’de gerçekleştirilen Avrupa Zirvesi’nde, AT’nin Türkiye ile ilişkilerini daha da geliştirmesinin önemine değinilmekle birlikte; insan hakları konusu ile Kıbrıs ve Ege sorunlarının da altı çizildi.
1997
14-16 Nisan: Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu 40’ıncı dönem toplantısı yapıldı.
29 Nisan: Türkiye-AT Ortaklık Konseyi Lüksemburg’da toplandı; Konsey Başkanı Türkiye’nin AT üyeliğine ehil olduğunu ve diğer tam üyeliğe başvuran ülkelerle birlikte, aynı kriterler altında değerlendirileceğini vurguladı.
30 Mayıs: Gümrük İşbirliği Komitesi’nin 19’uncu dönem toplantısı yapıldı.
15 Temmuz: AT Komisyonu “Daha Güçlü ve Daha Geniş bir Birlik için Gündem 2000” isimli bir rapor yayımladı. Bu raporda, tam üyelik başvurusu yapan 10 Doğu ve Merkezi Avrupa ülkesi ile Kıbrıs’ın, Avrupa Birliği’ne katılabilme konumları incelendi.
15 Temmuz: AT Komisyonu, Türkiye-AT ilişkilerinin Gümrük Birliği ilişkisinin ötesinde daha da geliştirilmesi dileği ve önerisini içeren bir karar aldı.
17 Temmuz: Avrupa Parlamentosu, Türkiye’nin Kuzey Irak’ta, yaptığı askerî manevraları eleştiren bir karar aldı.
23 Temmuz: Gümrük Birliği Ortak Komitesi 6’ncı dönem toplantısı yapıldı.
30 Ekim - 27 Kasım: AT Konsey ve Komisyon yetkilileri Türkiye’ye resmi ziyaretlerde bulundu.
21 Kasım: Türkiye - AT Gümrük İşbirliği Komitesi, 20. Dönem toplantısını gerçekleştirdi.
5 Aralık: Türkiye insan hakları, Kıbrıs, Ege gibi başlıkları içeren siyasî konuları AT ile hiçbir şekilde görüşmeyeceğini; ilişkisini Gümrük Birliği çizgisinde sürdüreceğini bildirdi.
12-13 Aralık: Avrupa Birliği’nin Lüksemburg’ta gerçekleştirdiği devlet ve hükümet başkanları zirvesi sonucunda Çek Cumhuriyeti, Slovak Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Slovenya, Romanya, Bulgaristan, Litvanya, Letonya, Estonya ve Kıbrıs Rum Yönetimi tam üyelik için aday ülkeler olarak belirlendi. Türkiye ise aday ülkeler arasında zikredilmedi, tam üyeliğe ehil olduğu teyid edildi.
1998
1 Ocak: Türkiye ile AB arasında karşılıklı tarım tavizlerine ilişkin 1/98 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı yürürlüğe girdi.
21 Ocak: Türkiye-AT Ekonomik ve Sosyal Karma İstişare Komitesi Brüksel’de toplandı.
3 Mart: Türkiye-AB ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik olarak AB Komisyonu tarafından hazırlanan “European Strategy for Turkey” başlıklı belge açıklandı.
12 Mart: AB üyesi devletler ile tam üyeliğe aday 11 devlet Londra’da Avrupa Konferansı çerçevesinde toplandı. Türkiye’nin kendi seçimi nedeni ile katılmadığı toplantıda, Fransa, Belçika ve İngiltere devlet ve hükümet başkanları; Türkiye’nin, Avrupa’nın geleceğinin bir parçası olduğunu ve bu tür toplantılarda Türkiye’yi de görmek istediklerini vurguladı.
20-22 Nisan: Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu 42’nci dönem toplantısı yapıldı.
27 Nisan: İngiltere Dışişleri Bakanı’nın başkanlığında toplanan AB Konseyi, 25 Mayıs 1998 tarihinde yapılması öngörülen Türkiye-AB Ortaklık Konseyi toplantısını da gündeme aldı ve stratejinin uygulanması gereği vurgulandı. Yunanistan Dışişleri Bakanı, vetosunu sürdüreceğini beyan etti.
25 Mayıs: Türkiye-AB Ortaklık Konseyi, Türkiye’nin, ilişkilerin seyrinden duyduğu memnuniyetsizlik nedeni ile toplanmadı.
24 Haziran: Avrupa Parlamentosu Türkiye ile siyasî diyaloğun yeniden başlatılmasını vurgulayan bir raporu kabul etti.
22 Temmuz: Türkiye, AB politikasının özünü oluşturacak şekilde hazırlamış olduğu “Türkiye AB ilişkilerini Geliştirme Stratejisi” başlıklı raporunu bir nota eşliğinde, AB Komisyonu ve dönem başkanlığına (Konsey’e) gönderdi.
16 Eylül: Avrupa Parlamentosu’nun muhafakazar kanadından milletvekili McMillan Scott’un Türkiye-AB ilişkilerini konu alan raporu Avrupa Parlamentosu’nda tartışıldı.
22 Ekim: AB Komisyonu, Yunanistan vetosu nedeniyle engellenen mali desteğin verilebilmesi ve Türkiye için Avrupa Stratejisi’nin uygulamaya sokulabilmesi amaçlarıyla yeni bir mali işbirliği önerisi sundu.
4 Kasım: AB Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB’ye üyelik için belirlenmiş olan Kopenhag kriterleri ışığında kaydedilen gelişmelere ilişkin Komisyon görüşlerini içeren “İlerleme Raporu” yayımlandı.
23 Kasım: Avrupa Birliği Konsey Dönem Başkanlığı adına Avusturya, yasadışı bölücü terör örgütü lideri Abdullah Öcalan’ın İtalya tarafından Türkiye’ye iadesi hususunda, AB’nin İtalya ile dayanışma içinde bulunduğunu belirten bir deklarasyon yayımladı.
10 Aralık: TC heyeti ile Avusturya’nın Konsey Dönem Başkanlığı’nı yaptığı AB heyeti arasında ikinci kez adalet ve içişleri konularında işbirliği toplantısı Ankara’da gerçekleştirildi.
18 Aralık: AB Komisyonu, Türkiye’deki beş ekonomik ve sosyal amaçlı proje için toplam 133 milyon ECU tutarındaki yardımın MEDA fonlarından Türkiye’ye aktarılması için gereken onayı verdi.
1999
1 Ocak: Türkiye “Pan Avrupa Menşe Kümülasyonu” sistemine dahil oldu.
18 Ocak: Göç ve sığınma hakkı konularında Avrupa Birliği’ne egemenlik devrine imkân veren anayasa değişikliğini gerçekleştirdi.
26 Ocak: Türkiye’deki insan hakları ihlallerini öne sürerek iki yıldan beri Türk öğrencilerin AB’nin eğitim ve gençlik programlarından yararlanmasını önleyen Avrupa Parlamentosu’nun Kültür, Eğitim ve Gençlik Komisyonu görüş değişikliğine gitti ve bu konuda Türkiye’ye yeşil ışık yakan Alman Parlamenter Renate Heinish’ın raporunu kabul etti.
23 Şubat: Türkiye-AKÇT Ortak Komitesi’nin Çalışma Usulleri’nin kabul edildiği ilk toplantısı yapıldı.
24 Şubat: Öğrenci ve öğretim elemanlarının eğitimi ve değişimi amacına hizmet eden AB’nin “Socrates” ve ” Avrupa Gençliği” programlarına Türkiye’nin de katılımı konusunda Avrupa Parlamentosu’nda yapılan oylamada, büyük bir çoğunlukla olumlu karar alındı. (Ancak bu konudaki nihai karar yetkisi Konsey’in olacaktır.)
26 Şubat: Türkiye-AB Gümrük Birliği Ortak Komitesi’nin 8’inci toplantısı yapıldı.
28 Şubat: AB ile Türkiye arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi ve gümrük birliğinin derinleştirilmesi amacını taşıyan “Türkiye için Avrupa Strateji’sinin hayata geçirilmesi amacıyla yapılan teknik görüşmelerin üçüncüsü Bonn’da gerçekleştirildi.
4-5 Mart: AB’ye dahil 15 ülkenin Tarım Bakanları Berlin’de yapılan Avrupa Konseyi çerçevesinde toplanarak, Ortak Tarım Politikası reformu üzerinde büyük oranda uzlaştılar ve tarım harcamalarına bütçeden ayrılan miktarın azaltılması ve bunun oranları hususunda görüş birliğine ulaştılar.
9 Mart: Türkiye’deki ve AB’deki ekonomik ve sosyal çevrelerin entegrasyon sürecinde birbirini tanıması ve anlamasına yönelik diyalog ortamının yaratılmasını amaçlayan ECOSOC Karma İstişare Komitesi’nin, 7’nci toplantısı Brüksel’de yapıldı.
1 Mayıs: Amsterdam Antlaşması yürürlüğe girdi. 2 Ekim 1997 tarihinde 15 AB ülkesi tarafından imzalanan ve üye devletlerin onay sürecini geçen Amsterdam Antlaşması, 1 Mayıs 1999 tarihinden itibaren, AB’ye dahil tüm devletlerde uygulanmaya başlandı.
8 Temmuz: Türkiye-AKÇT Ortak Komitesi’nin ikinci toplantısında Türkiye-AKÇT Serbest Ticaret Anlaşması’nın Menşe Protokolü’nde Türkiye’nin 1 Ocak 1999 tarihi itibariyle Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonu Sistemi’ne dahil olması çerçevesinde gerekli değişiklikler yapıldı.
4-5 Eylül: Finlandiya’da yapılan AB Dışişleri Bakanları toplantısında, deprem nedeni ile tekrar gündeme gelen Türkiye ile mali işbirliği konusu ve AB’nin genişlemesi bağlamında Türkiye’nin adaylığı ele alındı.
13 Ekim: AB Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB’ye üyelik için belirlenmiş olan Kopenhag kriterleri ışığında kaydedilen gelişmelere ilişkin Komisyon görüşlerini içeren ikinci “İlerleme Raporu” yayımlandı.
26 Ekim: Adalet Divanı tarafından üye ülkelerdeki silahlı kuvvetlerin idaresi ve organizasyonu ile ilgili alınan kararlarda, kadın erkek eşitliğinin gözetilmesine dair bir karar verildi.
11-12 Aralık: Helsinki’de gerçekleştirilen Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı’nda Türkiye’ye adaylık statüsü tanındı.
13 Aralık: Türkiye-AB Gümrük İşbirliği Komitesi 24’üncü dönem toplantısı yapıldı.
2000
24-25 Ocak: Avrupa Birliği ve Türk heyetleri arasında Adalet ve İçişleri konularında katılım ortaklığı stratejisi ile malî yardımları saptama amaçlı görüşmeler gerçekleştirildi.
23-24 Mart: AB Konseyi Olağanüstü Zirvesi Dönem Başkanı
5-6 Haziran: Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu’nun 45. Dönem Toplantısı yapıldı.
13 Haziran: Türkiye-AB Gümrük İşbirliği Komitesi’nin 25’inci dönem toplantısı yapıldı.
4 Temmuz: Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, 4 Temmuz 2000 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 4587 sayılı Kanun’la, Başbakanlığa bağlı olarak kuruldu. Kanuna göre amaç, Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğine hazırlanmasına yönelik faaliyetler çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları hazırlık ve çalışmalarda iç koordinasyon ve uyumun plân ve programlara uygun olarak yönlendirilmesi ve yürütülmesini sağlamaktı. Avrupa Birliği Genel Sekreterliği görevine ise Büyükelçi Volkan Vural atandı.
26 Temmuz: Avrupa Komisyonu, Türkiye için 450 milyon EURO tutarında bir kredi finansman paketini onayladı. (Türkiye’ye yönelik bir özel eylem programı şeklinde olacak 450 milyon EURO tutarındaki bu finansman 2000-2004 döneminde Avrupa Yatırım Bankası tarafından idare edilecektir.)
18-28 Eylül: AB Komisyonu’ndan bir heyet, Adalet ve İçişleri konusunda Türkiye’nin kaydettiği gelişmeleri izlemek üzere 10 günlük inceleme ziyaretinde bulundu.
13 Ekim: Avrupa Komisyonu Türkiye için 3. İlerleme Raporu’nu açıkladı.
17-18 Ekim: Türkiye ile AB arasında Hizmetler ve Kamu Alımları alanlarında müzakerelere başlandı.
8 Kasım: AB Komisyonu Türkiye hakkındaki İlerleme Raporları’ndan 3’üncüsünü, Katılım Ortaklığı Belgesi Taslağı’nı ve Genişleme Stratejisi’ni açıkladı.
15 Kasım: Türkiye’nin ekonomik ve sosyal reform programını desteklemek amacıyla AB Komisyonu MEDA programı çerçevesinde 150 milyon EURO tutarında olan ve 2001 yılı içerisinde ödenmesi tamamlanacak olan bir hibe yardımına onay verdi.
21-22 Kasım: Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu’nun 46’ncı toplantısı yapıldı.
4 Aralık: Genel İşler Konseyi Türkiye için Katılım Ortaklığı taslağını kabul etti.
7-9 Aralık: Nice’te toplanan Avrupa Konseyi, Nice Antlaşması’nı kabul ederek, üye ülkelerin genişleme sürecinde AB kurumlarındaki temsil güçlerinde değişikliğe gitti.
2001
4 Ocak: AB Konseyi Türkiye’ye 2001-2003 yılları içinde verilecek olan toplam 135 milyon EURO tutarındaki hibeyi onayladı.
18-19 Ocak: Hizmetler ve Kamu Alımları müzakerelerinin ikinci turu gerçekleştirildi.
26 Şubat: Katılım Ortaklığı’na ilişkin usuller ile Katılım Ortaklığı çerçevesinde ülkemizin alacağı yardımların temelini oluşturacak Çerçeve Yönetmelik, Genel İşler Konseyi’nin toplantısında kabul edildi.
8 Mart: AB Bakanlar Konseyi, Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi’ni kabul etti.
19 Mart: TBMM “Topluluk Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı”nı kabul etti.
26 Haziran: Türkiye-AB Ortaklık Konseyi’nin 40’ıncı dönem toplantısı yapıldı.
26-27 Haziran: Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu’nun 47’nci toplantısı yapıldı.
2-3 Temmuz: AB-Türkiye Gümrükler, Vergilendirme, Uyuşturucu ve Kara Para Aklama Alt Komite Toplantısı Ankara’da gerçekleştirildi.
5 Eylül: Avrupa Birliği Parlamentosu, Kıbrıs konusunda Jacque Paas tarafından hazırlanan raporu kabul etti. Raporda Kıbrıs’ta bir çözümün bulunamayışının sorumlusu olarak Türkiye gösterilirken, 2004 yılında bir çözüm olmasa dahi Kıbrıs’ın üyeliğinin gerçekleşeceği belirtilmişti.
13 Kasım: 4’üncü İlerleme Raporu yayınlandı.
14-15 Aralık: Avrupa Konseyi Belçika’nın Leaken kentinde toplandı. Zirvenin sonucunda Türkiye’nin katılım müzakerelerine yaklaştığı ve AB’nin geleceği ile ilgili konvansiyon çalışmalarına katılacağı ilan edildi.
2002
21-22 Haziran: Seville zirvesinde devlet ve hükümet başkanları Türkiye’nin gerçekleştirdiği reformların memnuniyet verici olduğunu vurguladılar. Liderler yapılan reformların yürürlüğe sokulmasının Türkiye’nin üyelik perspektifini pekiştireceğini hatırlattılar.
3 Ağustos: 14 madden oluşan III. Uyum Paketi yürürlüğe girdi. TBMM’de kabul edilen yasayla, “savaş ve yakın savaş tehdidi” dışında idam cezası kaldırıldı, Kürtçe de dahil farklı anadil ve lehçede yayına izin verildi, anadilde öğrenim serbest bırakıldı, azınlık vakıflarına gayrimenkul edinme, kendi taşınmazları üzerinde tasarrufta bulunma hakkı tanındı.
8 Ağustos: Cumhurbaşkanı Sezer, Avrupa Birliği’ne uyum yasa paketini onayladı.
11 Ağustos: Kopenhag siyasi kriterleri ile Anayasa’ya uyum çerçevesinde hazırlanan ve çeşitli yasalarda değişiklik öngören yasa tasarısının, yürütme ve yürürlük maddeleri dışındaki tüm maddeleri, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.
9 Ekim: Avrupa Komisyonu AB’ye aday 13 ülke hakkında birer ilerleme raporu yayınladı. İlerleme raporuyle birlikte aday ülkelerle ilişkilerin geleceğini belirlemek için üye ülkelere önerilerde bulunuldu. Komisyon, Türkiye’nin gerçekleştirdiği Anayasa değişiklikleri ile AB uyum paketinin Kopenhag kriterlerine doğru önemli adımlar olduğunu belirtti.
24-25 Ekim: Olağanüstü Brüksel zirvesinde AB’ye üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanları Avrupa Komisyonu’nun ilerleme raporunda belirttiği reformlardan duydukları memnuniyeti dile getirdiler ve Türkiye’nin katılım müzakerelerine yaklaştığı vurgulandı. Türkiye’nin reformlara devam etmesi gerektiğini belirten sonuç bildirgesinde, Kopenhag zirvesinde, Avrupa Komisyonu’nun ilerleme raporunu esas alarak, Helsinki ve Seville zirvelerinin sonuç bildirgesinde belirtilen görüş ışığında, Türkiye’nin adaylığının bir sonraki aşaması konusunda karar alacaklarını bildirildi.
28 Ekim:Avrupa Anayasası taslağı Avrupa Konvansiyonu’nun genel oturumunda Başkan Valéry Giscard d’Estaing tarafından sunuldu.
12-13 Aralık:Kopenhag Avrupa Konseyi Zirvesi sonucunda 10 aday ülkenin 1 Mayıs 2004 itibariyle üye olmaları kararı verildi. Zirve’nin Sonuç Bildirgesi’nin Türkiye bölümünde Konsey’in 2004 yılı İlerleme Raporu ve Komisyon’un görüşleri ışığında, Aralık 2004 tarihli Zirve’de Türkiye’nin Kopenhag siyasi kriterlerini karşıladığı kararını alması halinde müzakerelerin gecikmeden başlatılacağı belirtildi.
2003
11 Ocak: Dördüncü Uyum Paketi Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Söz konusu paketle başta Siyasi Partiler Kanunu, Basın Kanunu, Dernekler Kanunu olmak üzere toplam 16 ayrı yasada değişiklik yapıldı.
23 Ocak: AB’ye uyum çalışmaları çerçevesinde hazırlanan Beşinci Uyum Paketi yürürlüğe girdi. Paket, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’nda AİHM kararları doğrultusunda yargılamanın iadesine gidebilme konusunda önemli değişiklikler getirdi. Ayrıca Beşinci Uyum Paketi ile daha önce Üçüncü Uyum Paketi’nde yer almış hükümlerin kapsamı genişletildi.
31 Ocak: AB Troikası (AB Dönem Başkanı Yunanistan, müteakip Dönem Başkanı İtalya’nın Dışişleri Bakanları ve AB Komisyonu’nu temsilen Genişlemeden Sorumlu Komisyon Üyesi Günter Verheugen’den oluşan) Türkiye’yi ziyaret etti.
1 Şubat: AB’nin tarihindeki en büyük genişlemenin yolunu açarak gerekli kurumsal yapılanmayı düzenleyen Nice Antlaşması yürürlüğe girdi.
19 Mart: Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Genişletilmiş Başkanlık Divanı toplantısı Brüksel’de gerçekleştirildi.
26 Mart: Avrupa Birliği Komisyonu Türkiye için gözden geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi taslak metnini ve katılım öncesi mali yardıma ilişkin önerisini sundu.
2 Nisan: Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Yatırım Bankası (AYB) arasında toplam 350 milyon Euro tutarında iki kredi anlaşması yapıldı.
15 Nisan: Türkiye-Avrupa Birliği Ortaklık Konseyi’nin 42. toplantısı Lüksemburg’da yapılmıştır. Toplantıda Avrupa Birliği tarafı Türkiye’ye gözden geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi’ni sundu.
19 Nisan: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde AB Komisyonu kurulmuştur. Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılım sürecine ilişkin gelişmeleri izlemek ve müzakere etmekle görevlendirilen sözkonusu Komisyon aynı zamanda TBMM’ye sunulan kanun tasarı ve teklifler ile kanun hükmünde kararnamelerin AB mevzuatına uygunluğunu inceleyecek ve ihtisas komisyonlarına görüş sunacaktır.
5 Haziran: Avrupa Halk Partisi-Hıristiyan Demokrat Grup üyesi Arie Oostlander tarafından Türkiye’ye ilişkin olarak hazırlanan rapor Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu’nda kabul edildi.
12 Haziran: Türkiye için Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi 12 Haziran 2003 tarih ve L 145 sayılı Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde yayınlanarak geçerlilik kazandı.
16-17 Haziran: AB-Türkiye Karma Parlamento Komisyonu 50. toplantısını İstanbul’da gerçekleştirmiştir. Toplantıda Türkiye-AB ilişkilerinin yanı sıra Türkiye’nin AB’ye katılımının önündeki sorunlar, Türkiye için katılım öncesi stratejisinin uygulanması, Avrupa’nın geleceğine ilişkin Konvansiyon çalışmaları ve Avrupa Parlamentosu ile TBMM arasındaki işbirliği görüşüldü.
19 Haziran: 6. Uyum Paketi TBMM’de kabul edildi. Paket ile Terörle Mücadele Yasası’nda değişiklik yapılarak terör suçu yeniden tanımlandı ve farklı dil ve lehçelerde yayın hakkı getirildi.
30 Temmuz: Düşünce ve ifade özgürlüğünün kapsamının genişletilmesi amacıyla Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) değişiklikler öngören 7. Uyum Paketi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. 7. Uyum Paketi çerçevesinde MGK ve MGK Genel Sekreterliği Kanunu’nun çeşitli maddelerinde de değişiklik yapıldı. Yasanın 4. maddesinde yapılan değişiklikle MGK’nın görevleri yeniden tanımlandı.
15 Ağustos: Türkiye tarafından hazırlanan 2003-2006 dönemine ilişkin 3. Katılım Öncesi Ekonomik Program Avrupa Komisyonu’na sunuldu.
8 Ekim: Avrupa Birliği’nden sağlanacak mali yardımların etkin bir şekilde kullanılabilmesi için kurulan Merkezi Olmayan Mali Yapılanma onaylanmış böylece AB mali yardımlarının yönetimi Türkiye’ye geçti.
16-17 Ekim: Avrupa Birliği Brüksel Zirvesi ve 15 Birlik üyesinin yanı sıra 1 Mayıs 2004 tarihinde AB tam üyesi olacak 10 aday ülke ile Romanya, Bulgaristan ve Türkiye’nin gözlemci statüsü ile katıldığı Hükümetlerarası Konferans toplantısı gerçekleştirildi.
5 Kasım: AB Komisyonu Türkiye’nin üyelik yönünde attığı adımları siyasi, ekonomik ve müktesebat uyumu kriterleri açısından değerlendiren 2003 Türkiye İlerleme Raporunu ve Strateji Belgesi’ni yayınlandı.
12-13 Aralık: Avrupa Birliği Zirve toplantısı Brüksel’de gerçekleşmiştir. Konsey, Komisyon’un raporu ve tavsiyeleri temelinde, 2004 Aralık ayında yapılacak olan Zirve’de alınacak karar ışığında Türkiye ile birlikte çalışacağı taahhüdünü vurgulamıştır. Ayrıca Konsey, tam üyelik müzakerelerine başlanabilmesi içim yapılan hazırlıklar çerçevesinde kaydedilen önemli ilerlemelere dayanarak Türkiye’yi teşvik ettiğini vurgulamaktadır.
15 Aralık: Türkiye ile AB mali işbirliği çerçevesinde finanse edilen projelerin değerlendirmesinin yapıldığı Ortak İzleme Komitesi Toplantısı Avrupa Birliği Genel Sekreterliği’nde gerçekleştirilmiştir. Türkiye’de aday ülke statüsünde ilk kez yapılan toplantı sonuçları mali yardımları kullanmada bir atılım olduğunu göstermektedir.
2004
9 Ocak: İdam cezasının kaldırılmasını öngören Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 13. protokolü Türkiye tarafından Strazburg’da imzalandı.
9 Şubat: İnterreg III/A kapsamında Türkiye-Yunanistan Sınır Ötesi İşbirliği Programı onaylandı.
19 Şubat: Annan Planı çerçevesinde görüşme konusunda uzlaşmaya varan taraflar, Kıbrıs’ta müzakerelere başladı.
31 Mart: Türkiye-Bulgaristan Sınır Ötesi İşbirliği Programının stratejik çerçevesi tamamlandı.
1 Nisan: Avrupa Parlamentosu’da Türkiye hakkında Arie Oostlander’in Raporu onayandı.
15 Nisan: Türkiye ile Avrupa Komisyonu arasında Türkiye’nin AB Eğitim ve Gençlik Programlarına katılımına ilişkin Mutabakat Zaptı imzalandı..
24 Nisan: Kıbrıs’ta referandum yapılmıştır. Kıbrıs Türk halkının yüzde 64.9’u Annan Planını onaylarken Kıbrıs Rum kesiminde ise halkın yüzde 75.83’ü planı reddetti.
29 Nisan: Avrupa Birliği Konseyi Kıbrıs Tüzüğü’nü onaylamıştır. Tüzükle, Kıbrıs’ta yapılan referandumun ardından sorunun çözüme ulaşmaması üzerine mevcut duruma ve özellikle malların dolaşımına ilişkin önlemler alındı.
7 Mayıs: Anayasa Reform Paketi TBMM’de kabul edildi.
22 Haziran: Avrupa Konseyi Parlamenterler Asamblesi Türkiye üzerindeki denetim sürecini sona erdirdi.
1 Temmuz: Hollanda AB dönem başkanlığını üstlendi.
7 Temmuz: Avrupa Komisyonu Kıbrıslı Türklerin izolasyonunu sona erdirmek içim kapsamlı öneriler açıkladı.
6 Ekim: Avrupa Komisyonu, 2004 Türkiye İlerleme Raporu ve rapora bağlı tavsiye belgesini yayımladı. Söz konusu belgelerde Türkiye’nin siyasi kriterleri gerekli ölçüde karşıladığı belirtilerek, birliğe katılım müzakerelerinin başlatılması tavsiyesinde bulunuldu.
16-17 Aralık: Avrupa Parlamentosu, Hollandalı Hıristiyan demokrat parlamenter Camiel Eurlings’in hazırladığı, AB’nin Türkiye ile 3 Ekim 2005’te tam üyelik müzakerelerini başlamasını tavsiye eden raporunu 262’ye 402 oyla kabul etti.
2005
7 Mart: AB-Türkiye Troyka toplantısı Ankara’da gerçekleşti. Toplantıda siyasi kriterlere uyum öncelikli olmak üzere Türkiye ve AB arasındaki ilişkiler gözden geçirildi.
1 Haziran: Türk ceza sisteminde köklü değişiklikler getiren Yeni Türk Ceza Kanunu yürürlüğe girerek AB uyum sürecine ilişkin önemli bir adım daha atıldı.
13 Haziran: Lüksemburg’da toplanan AB Dışişleri Bakanları, Ankara Anlaşması’nı G.Kıbrıs’ı da kapsayacak şekilde genişleten Protokolü onaylandı.
16-17 Haziran: AB Hükümet ve Devlet Başkanları Zirvesi’nin sonuç bildirgesinde Türkiye’ye ilişkin doğrudan bir ifade yer almamakla birlikte, önceki Zirve Kararlarına atıfta bulunarak, bu kararların tam olarak uygulanması gerektiğini vurgulandı.
29 Haziran: Avrupa Komisyonu, 2005 yılı içinde Türkiye’ye yönelik olarak hazırlanması öngörülen belgelerden, “Türkiye İçin Katılım Müzakereleri Çerçevesi Taslağı”nı açıkladı. Taslakta, müzakereleri düzenleyen genel ilkeler, müzakerelerin içeriği, müzakere prosedürleri ve müzakere başlıklarına ilişkin taslak liste yer aldı.
18 Temmuz: AB Dışişleri Bakanları Konseyi Brüksel’de toplandı. Ayrıca Genişlemeden sorumlu Komisyon üyesi Olli Rehn Türkiye’nin üyelik müzakerelerine yönelik çerçeveyi belirleyen Komisyon önerisini Konsey’e sunmuştur. Ancak, Türkiye’nin Katma Protokolü 10 yeni üyeyi kapsayacak şekilde genişletecek olan protokolü henüz imzalamaması nedeniyle çerçevenin tartışılması 1-2 Eylül’de yapılacak olan gayriresmi Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi’ne bırakıldı.
30 Temmuz: Türkiye, AB ile ilişkilerinin hukuki temelini oluşturan 1963 tarihli Ankara Antlaşması’nı, 1 Mayıs 2004 tarihinde AB üyesi olan 10 ülkeyi kapsayacak şekilde genişleten “Ek Protokol”ü imzaladı. Türkiye bu imzayı takiben, Ek Protokol’ü imzalamasının, Protokol’de “Kıbrıs Cumhuriyeti” adıyla ifade edilen Rum Kesimi’ni tanıdığı anlamına gelmeyeceğine yönelik deklarasyonu yayınladı.
3 Ekim: Lüksemburg’da alınan kararla AB, Türkiye ile tam üyelik müzakerelerini başlattı.
Kaynak: Avrupa Birliği Genel Sekreterliği
