Süt İneği - İnek Besleme
Süt ineği bakımı; süt verimi, büyüme, gebelik durumuna göre değişiklik gösterir. Süt ineği beslemek dikkat ister. İneğin her safhası için değişik inek besleme periyodu olmalıdır. Süt İneği Yetiştiriciliği özen ve titizlikle yapılması gereken bir meslektir.
Süt ineği yaşamını devam ettirmek ve buzağısını beslemek için doğum yaptıktan sonra ilk 50 60 günlük dönemde hızlı bir süt verimi çıkışı yapmaktadır. Bu dönemde ineğin beslenmesine dikkat edilmelidir.
İneğin doğumunu takiben 1 ila 3 hafta arasında 30 ila 50 kg canlı ağırlık kaybı olabilir. İneğin kilo kaybetmesinden dolayı epey bir enerjiye ihtiyacı olacaktır.
İnek doğumdan sonraki enerji ihtiyacını karşılamak için vücudundaki yağ rezervini kullanacaktır.
İneğin böyle bir kilo kaybı ile sağım dönemine başlaması halinde enerji kaybından, hayvanda doku kaybı ve vücudundaki yağ dokusu kaybından dolayı süt verimini karşılayamayacağından ketosiz ile metebolik hastalıklar riski artacaktır.
Süt ineği yetiştiriciliği yapanlar bu dönem içerisinde ineğin fazla süt vermesi için kesif yeme yüklenmekte ve arttırmaktadır. Bu tamamen yanlıştır. Bu durum ineğin sindirim sistemini tamamen bozmaktadır. Rumen ph sı düşmekte, buna bağlı olarak ta Asidoz başta olmak üzere tırnak ve ayak hastalıklarının yanı sıra birçok problemi ortaya çıkarmaktadır.
Süt ineği yetiştiriciliği yaparken ineğin kesif yem, kaba yem ve su dengesinin kurulması gereklidir. Bu dengeli beslenme yapılmaz ise ineğin ileri dönem beslenmesinde ve döl veriminde problemler çıkabilir.
Süt ineği, günlük ortalama su ihtiyacı normal hava şartlarında 1 litre süte 2, 5 litre sudur. Özetle 25 litre süt veren bir süt ineğinin 62, 5 litre suya ihtiyacı vardır. Bu rakam havanın sıcak ve soğuk olmasına ayrıca süt ineğinin beslenme faktörlerine göre değişiklik arz edebilir.
Süt ineği beslemesi yaparken bu durumların yaşanmaması için ineklerdeki fizyolojik ve metabolik değişikliklerde göz önüne alınmalıdır. Süt İneğinin her dönemdeki beslenmesine dikkat edilmesi gerekmektedir.
Süt İneği Besleme Dönemleri Nelerdir:
Süt İneği beslemesi dört döneme ayrılmaktadır. Bu dönemleri kısaca belirtelim. Ondan sonrada ineklerimize her dönem için ne kadar yem vermemiz gerekir onları inceleyelim.
1.Dönem: Süt İneğinin doğumdan sonraki 70 günlük dönemidir. İneğin süt veriminde hızlı bir artış gösterdiği dönemdir.
2.Dönem: 70 ila 140. Gün ineğin süt veriminin ağır bir şekilde pikten düştüğü dönemdir.
3.Dönem: 140 ila 300. Günler arası inekteki süt veriminin sürekli azalma görüldüğü dönem.
4.Dönem: 300 ila 360. Günler arası 60 günlük dönem ineği kuruya alma dönemidir.
1.Dönem Süt İneği Nasıl Beslenmelidir:
İnek Besleme çok önemlidir. Yeni doğum yapan ineklerde yukarıda belirttiğimiz gibi bazı problemlerin yaşanmaması için ineğin beslenmesine dikkat edilmelidir.
İnek doğum yaptıktan sonra 10 hafta içerisinde süt verimi pik duruma çıkacaktır. İneğin enerji dengesini ayarlamakta fayda vardır. Doğumdan sonra 500 kg canlı ağırlığındaki bir inek 10 kg civarında kuru madde tüketmektedir. Buda bir ineğin vücut ağırlığının % 2 si kadar kuru madde yani kesif yem + kaba yemdir. İneğin yem ihtiyacı giderek artacaktır. Altıncı haftadan sonra inek vücut ağırlığının % 4 civarında kuru madde tüketmeye başlar. Yani 500 kg canlı ağırlığında bir inek 24 kg civarında yem tüketir. Elinizde bulunan kaba yemlerde mısır silajı ve kaliteli kuru ot varsa kesif yem miktarı biraz düşebilir. Ancak 2, 5 litre süt verimine 1 kg kesif yem hesap edilerek verilmelidir. Yeni doğum yapan hayvanlarda yem tüketimi ilk günlerde az olacağından kesif yem ağır bir şekilde günlük 500 gr lık artışlarla verilmelidir.
Kısaca özetlersek 500 kg canlı ağırlığında bir ineğin günlük ortalama süt yemi ihtiyacı 24 kg dır. 25 litre süt verdiğini varsayarsak 18 19 proteinli 10 kg kesif süt yemi, 10 kg da kaba yem (mısır silajı) vermeniz gerekmektedir. Bunun yanına diğer kaba yem olarakta 3 4 kg sap saman ve kuru ot eklenir. Mısır silajınızın kuru maddesi iyi ve kaliteli kuru otunuz var ise o zaman kesif yemi 8 kg olarak verebilirsiniz.
İnek besleme konusunda şuna da dikkat etmekte fayda vardır. Geviş getiren hayvanların genel olarak beslenmesinde lifli kaba yemler önemlidir. Sap samanda ve kuru ot verilmesi lifli kaba yemler olmasından dolayı önemlidir.
2.Dönem Süt İneği Nasıl Beslenmelidir:
Sağılır durumdaki süt ineklerinin 70 ila 140. Gün arası olan bu devrede ineklerin kuru madde ihtiyaçları had safhaya yükselmektedir. Süt verimi azda olsa düşmeye başlar. Yine kaba yemi ve kesif süt yemi süt verimi ve canlı ağırlık hesabı yapılarak verilmesinde fayda vardır. Yalnız burada iki noktada dikkatli olunması gereklidir. Bu dönem hayvanın ilk gebelik durumu vardır. Zayıf düşmüş inekler olabilir. Bu ineklere kesif yemi biraz daha fazla vermekte yarar vardır. Hayvan başı 1, 5 kg civarında zayıf olan hayvanlara kesif süt yemini arttırabilirsiniz. İneklerin içlerinde kilo artışı olanlarda olabilir onlar içinde dikkatli olunması gerekir. Bu iki durum döl verimi için önemlidir.
3.Dönem Süt İneği Nasıl Beslenir:
Süt ineği yetiştiriciliği yapanların inek beslemede en rahat oldukları dönemdir. 140 ila 300. Gün arası sağmal olan hayvanların % 90 ı gebedir. Yemleme şekli verim ve ağırlık hesap edilerek verilebilir. Kesif süt yemi azda olsa arttırmanızda fayda vardır. Süt veriminde belirgin bir düşme izlenebilir. Sürü ortalaması % 10 civarında olmalıdır. Eğer süt veriminde %10 dan fazla bir düşme görülürse bir problem var demektir. Bu durum inek başı olarak ta hesaplanmalıdır. Problemi çözmek için gerekli araştırmaların yapılması gereklidir.
Yine bu dönemde ineklerin yağlanmasına özellikle karaciğer yağlanmasına dikkat edilmelidir. İleri ki zamanlarda bazı problemlere sebep olan yağlanmanın önüne geçilmelidir. Bu dönemin sonlarına doğru sağımdaki hayvanları kuruya almak için kuruya alma programı yapılmalıdır. İneklerin ileriki zamanlarda meme problemi ve mastiti önlemek için ineğin günlük süt verimini 15 litrenin altına düşürmekte yarar vardır. Bunun için kuruya ayırmadan günaşırı sağım uygulaması yapılmalıdır. Yani bir gün sağıp bir gün sağım yapılmamalıdır.
4.Dönem Süt İneğini Kuruya Alma Dönemi:
Bu dönem ana karnında buzağının 4/3 nün şekillendiği dönemdir. Bu dönemde en önemli husus ineği doğuma hazırlamaktır. Buzağının ve ananın ihtiyacı olan vitamin ve mineraller (Özellikle kalsiyum, fosfor ve Sodyum selenit) ağız yoluyla takviye yapılmalıdır. Aynı zamanda ineği sağım dönemine iyi bir şekilde hazırlamak gerekmektedir.
Bu dönemde 60 günün ilk 45 günü kesif yem ihtiyacı fazlalaşacaktır. İneğin doğumuna 15 gün kala kesif yemi değiştirmenizde fayda vardır. Bu dönemin sonlarına doğru sulu yemlere (mısır silajı ot silajı) ağırlık verilmesinde fayda vardır.
Yine Canlı ağırlık hesap edilerek günlük % 1 civarında kesif süt yemi vermeye başlamanız gereklidir. Bu durum ineğin metebolizmasınıda sağım dönemine hazırlayacaktır.
İnek Hastalıkları:
Yukarıda bahsettiğimiz beslenmeye bağlı inek hastalıkları önemlidir. Bunlar beslenmeye bağlı inek hastalıklarıdır. İneklerde görülebilen diğer salgın inek hastalıkları da mevcuttur. Bu hastalıklardan en önemlisi şap hastalığıdır. Bu hastalıklara karşı mutlaka aşı yaptırmanız gereklidir. Hastalık çıkmadan tedbirini aşı ile almak gereklidir. Hastalık çıktıktan sonra verim kaybı ile birlikte çok büyük zararlar görebilirsiniz. Özellikle süt ineği yetiştiriciliği yapanların bu konuda çok tedbirli olması gereklidir.
Süt ineği bakımı ve beslenmesi yetiştirici için ve çiftlikteki hayvanların sağlığı içinde önemlidir. Düzgün yemleme yapıldığı takdirde birçok problemin önleyeceği gibi maddi kayıpta olmayacaktır.
Süt ineği bakımı; süt verimi, büyüme, gebelik durumuna göre değişiklik gösterir. Süt ineği beslemek dikkat ister. İneğin her safhası için değişik inek besleme periyodu olmalıdır. Süt İneği Yetiştiriciliği özen ve titizlikle yapılması gereken bir meslektir.
Süt ineği yaşamını devam ettirmek ve buzağısını beslemek için doğum yaptıktan sonra ilk 50 60 günlük dönemde hızlı bir süt verimi çıkışı yapmaktadır. Bu dönemde ineğin beslenmesine dikkat edilmelidir.
İneğin doğumunu takiben 1 ila 3 hafta arasında 30 ila 50 kg canlı ağırlık kaybı olabilir. İneğin kilo kaybetmesinden dolayı epey bir enerjiye ihtiyacı olacaktır.
İnek doğumdan sonraki enerji ihtiyacını karşılamak için vücudundaki yağ rezervini kullanacaktır.
İneğin böyle bir kilo kaybı ile sağım dönemine başlaması halinde enerji kaybından, hayvanda doku kaybı ve vücudundaki yağ dokusu kaybından dolayı süt verimini karşılayamayacağından ketosiz ile metebolik hastalıklar riski artacaktır.
Süt ineği yetiştiriciliği yapanlar bu dönem içerisinde ineğin fazla süt vermesi için kesif yeme yüklenmekte ve arttırmaktadır. Bu tamamen yanlıştır. Bu durum ineğin sindirim sistemini tamamen bozmaktadır. Rumen ph sı düşmekte, buna bağlı olarak ta Asidoz başta olmak üzere tırnak ve ayak hastalıklarının yanı sıra birçok problemi ortaya çıkarmaktadır.
Süt ineği yetiştiriciliği yaparken ineğin kesif yem, kaba yem ve su dengesinin kurulması gereklidir. Bu dengeli beslenme yapılmaz ise ineğin ileri dönem beslenmesinde ve döl veriminde problemler çıkabilir.
Süt ineği, günlük ortalama su ihtiyacı normal hava şartlarında 1 litre süte 2, 5 litre sudur. Özetle 25 litre süt veren bir süt ineğinin 62, 5 litre suya ihtiyacı vardır. Bu rakam havanın sıcak ve soğuk olmasına ayrıca süt ineğinin beslenme faktörlerine göre değişiklik arz edebilir.
Süt ineği beslemesi yaparken bu durumların yaşanmaması için ineklerdeki fizyolojik ve metabolik değişikliklerde göz önüne alınmalıdır. Süt İneğinin her dönemdeki beslenmesine dikkat edilmesi gerekmektedir.
Süt İneği Besleme Dönemleri Nelerdir:
Süt İneği beslemesi dört döneme ayrılmaktadır. Bu dönemleri kısaca belirtelim. Ondan sonrada ineklerimize her dönem için ne kadar yem vermemiz gerekir onları inceleyelim.
1.Dönem: Süt İneğinin doğumdan sonraki 70 günlük dönemidir. İneğin süt veriminde hızlı bir artış gösterdiği dönemdir.
2.Dönem: 70 ila 140. Gün ineğin süt veriminin ağır bir şekilde pikten düştüğü dönemdir.
3.Dönem: 140 ila 300. Günler arası inekteki süt veriminin sürekli azalma görüldüğü dönem.
4.Dönem: 300 ila 360. Günler arası 60 günlük dönem ineği kuruya alma dönemidir.
1.Dönem Süt İneği Nasıl Beslenmelidir:
İnek Besleme çok önemlidir. Yeni doğum yapan ineklerde yukarıda belirttiğimiz gibi bazı problemlerin yaşanmaması için ineğin beslenmesine dikkat edilmelidir.
İnek doğum yaptıktan sonra 10 hafta içerisinde süt verimi pik duruma çıkacaktır. İneğin enerji dengesini ayarlamakta fayda vardır. Doğumdan sonra 500 kg canlı ağırlığındaki bir inek 10 kg civarında kuru madde tüketmektedir. Buda bir ineğin vücut ağırlığının % 2 si kadar kuru madde yani kesif yem + kaba yemdir. İneğin yem ihtiyacı giderek artacaktır. Altıncı haftadan sonra inek vücut ağırlığının % 4 civarında kuru madde tüketmeye başlar. Yani 500 kg canlı ağırlığında bir inek 24 kg civarında yem tüketir. Elinizde bulunan kaba yemlerde mısır silajı ve kaliteli kuru ot varsa kesif yem miktarı biraz düşebilir. Ancak 2, 5 litre süt verimine 1 kg kesif yem hesap edilerek verilmelidir. Yeni doğum yapan hayvanlarda yem tüketimi ilk günlerde az olacağından kesif yem ağır bir şekilde günlük 500 gr lık artışlarla verilmelidir.
Kısaca özetlersek 500 kg canlı ağırlığında bir ineğin günlük ortalama süt yemi ihtiyacı 24 kg dır. 25 litre süt verdiğini varsayarsak 18 19 proteinli 10 kg kesif süt yemi, 10 kg da kaba yem (mısır silajı) vermeniz gerekmektedir. Bunun yanına diğer kaba yem olarakta 3 4 kg sap saman ve kuru ot eklenir. Mısır silajınızın kuru maddesi iyi ve kaliteli kuru otunuz var ise o zaman kesif yemi 8 kg olarak verebilirsiniz.
İnek besleme konusunda şuna da dikkat etmekte fayda vardır. Geviş getiren hayvanların genel olarak beslenmesinde lifli kaba yemler önemlidir. Sap samanda ve kuru ot verilmesi lifli kaba yemler olmasından dolayı önemlidir.
2.Dönem Süt İneği Nasıl Beslenmelidir:
Sağılır durumdaki süt ineklerinin 70 ila 140. Gün arası olan bu devrede ineklerin kuru madde ihtiyaçları had safhaya yükselmektedir. Süt verimi azda olsa düşmeye başlar. Yine kaba yemi ve kesif süt yemi süt verimi ve canlı ağırlık hesabı yapılarak verilmesinde fayda vardır. Yalnız burada iki noktada dikkatli olunması gereklidir. Bu dönem hayvanın ilk gebelik durumu vardır. Zayıf düşmüş inekler olabilir. Bu ineklere kesif yemi biraz daha fazla vermekte yarar vardır. Hayvan başı 1, 5 kg civarında zayıf olan hayvanlara kesif süt yemini arttırabilirsiniz. İneklerin içlerinde kilo artışı olanlarda olabilir onlar içinde dikkatli olunması gerekir. Bu iki durum döl verimi için önemlidir.
3.Dönem Süt İneği Nasıl Beslenir:
Süt ineği yetiştiriciliği yapanların inek beslemede en rahat oldukları dönemdir. 140 ila 300. Gün arası sağmal olan hayvanların % 90 ı gebedir. Yemleme şekli verim ve ağırlık hesap edilerek verilebilir. Kesif süt yemi azda olsa arttırmanızda fayda vardır. Süt veriminde belirgin bir düşme izlenebilir. Sürü ortalaması % 10 civarında olmalıdır. Eğer süt veriminde %10 dan fazla bir düşme görülürse bir problem var demektir. Bu durum inek başı olarak ta hesaplanmalıdır. Problemi çözmek için gerekli araştırmaların yapılması gereklidir.
Yine bu dönemde ineklerin yağlanmasına özellikle karaciğer yağlanmasına dikkat edilmelidir. İleri ki zamanlarda bazı problemlere sebep olan yağlanmanın önüne geçilmelidir. Bu dönemin sonlarına doğru sağımdaki hayvanları kuruya almak için kuruya alma programı yapılmalıdır. İneklerin ileriki zamanlarda meme problemi ve mastiti önlemek için ineğin günlük süt verimini 15 litrenin altına düşürmekte yarar vardır. Bunun için kuruya ayırmadan günaşırı sağım uygulaması yapılmalıdır. Yani bir gün sağıp bir gün sağım yapılmamalıdır.
4.Dönem Süt İneğini Kuruya Alma Dönemi:
Bu dönem ana karnında buzağının 4/3 nün şekillendiği dönemdir. Bu dönemde en önemli husus ineği doğuma hazırlamaktır. Buzağının ve ananın ihtiyacı olan vitamin ve mineraller (Özellikle kalsiyum, fosfor ve Sodyum selenit) ağız yoluyla takviye yapılmalıdır. Aynı zamanda ineği sağım dönemine iyi bir şekilde hazırlamak gerekmektedir.
Bu dönemde 60 günün ilk 45 günü kesif yem ihtiyacı fazlalaşacaktır. İneğin doğumuna 15 gün kala kesif yemi değiştirmenizde fayda vardır. Bu dönemin sonlarına doğru sulu yemlere (mısır silajı ot silajı) ağırlık verilmesinde fayda vardır.
Yine Canlı ağırlık hesap edilerek günlük % 1 civarında kesif süt yemi vermeye başlamanız gereklidir. Bu durum ineğin metebolizmasınıda sağım dönemine hazırlayacaktır.
İnek Hastalıkları:
Yukarıda bahsettiğimiz beslenmeye bağlı inek hastalıkları önemlidir. Bunlar beslenmeye bağlı inek hastalıklarıdır. İneklerde görülebilen diğer salgın inek hastalıkları da mevcuttur. Bu hastalıklardan en önemlisi şap hastalığıdır. Bu hastalıklara karşı mutlaka aşı yaptırmanız gereklidir. Hastalık çıkmadan tedbirini aşı ile almak gereklidir. Hastalık çıktıktan sonra verim kaybı ile birlikte çok büyük zararlar görebilirsiniz. Özellikle süt ineği yetiştiriciliği yapanların bu konuda çok tedbirli olması gereklidir.
Süt ineği bakımı ve beslenmesi yetiştirici için ve çiftlikteki hayvanların sağlığı içinde önemlidir. Düzgün yemleme yapıldığı takdirde birçok problemin önleyeceği gibi maddi kayıpta olmayacaktır.
