Osmanli Devleti Kanunu

Suskun · 2 Şbt 2012

Osmanli Devleti Kanunu
Demir Yollarina Usulu Zabitasina Nizamname
Darulaceze Nizamnamesi
İslam Kanunu
Askeri Tayinat Ve Yem Kanunu Muvakkati
Ameliyati İskaiye İsletme Kanunu Muvakkati
Ozel İl İdaresi Kanunu
İhtira Berati Kanunu
Ecnebi Anonim Ve Sermayesi Eshama Munkasim
Ecanibin Hakki İstimlaki Kanunu
Mevzuat Listesi
Memurin Muhakemati Kanunu
Muhalefet Edenler Hakkinda Kanunu Muvakkat
Menafii Umumiyeye Muteallik Hususat Kanunu
Menfaii Umumiyeye Muteallik İmtiyazat

Demir Yollarina Usulu Zabitasina Nizamname
DEMİRYOLLARININ USULÜ ZABITASINA DAİR NİZAMNAME
Kabul Tarihi : 30 Mayıs 1282; 8 Sefer 1284
Yayımlandığı Takvimi Vakayi : Tarih : - Sayı : -
Yayımlandığı Düsturun : Tertibi : 1 Cilt : 2, Sayfa : 340
BİRİNCİ FASIL
Demiryollar ile mürur ve uburu temin edecek tedabire dairdir

Madde 1 - Herkim ki kasten demiryolunu tahrip etmek ve bozmak veya arabaların
yürümesine mani olacak surette yola bir şey koymak ve atmak veyahut ne suretle olur
ise olsun arabaların seyrühareketine mani olmak veya yolundan çıkarmak veyahut
demiryolu mevkıfları meyanesinde cari olan muhaberatı telgrafiyenin inkitaına
sebebiyet vermek gibi bir harekete içtisar edipte işbu hareketinden dolayı bir güna
sakatlık zuhur etmek ise bir seneden üç seneye kadar hapsedilir ve hareketi
mezburesinden naşi nefis vukubulur ise idam ve eğer ceriha zuhur eder ise muvakkat
kürek cezasile mucazat kılınır.

Madde 2 - Maddei sabıkada muharrer cinayetler bir cemiyeti fesadiye tarafından icra
kılınır ise her ne kadar cemiyeti mezkurenin maksadı aslisi demiryolunun tahribi hususu
olmasa bile cemiyeti mezburenin reis ve müşevvik ve mürettipleri cinayatı mezkurenin
bizzat faili gibi itibar olunarak haklarında olsuretle mücazat kılınır.
Fakat cemiyeti mezkurenin maksadı aslisi demiryolunun tahribi olmayıpta vukua
gelen cinayet dahi bizzat fail hakkında idam cezasını mucip ise yalnız bu surette reis ve
müşevvik ve mürettipler hakkında idam cezası müebbet kürek cezasına tahvil olunur.
Zeyil - (2 Ağustos 1321)
Balada muharrer cemiyeti fesadiyeyi veya efradından birini maksat ve niyetlerini ve
hal ve sıfatlarını bilerek ihfa veya onlara mekulat ve meşrubat itası ve alat ve edevatı
fesadiye tedariki ve yatacak mahal iraesi suretlerile yataklık ve kılavuzluk edenler
velhasıl her ne suretle olur ise olsun cürmün icrası emrinde iraei teshilat ve muavenet
eyliyenler muvakkaten küreğe konulur. Bu gibi eşhasın mevcudiyetine kesbi ıttıla edipte
baladaki fıkrada gösterdiği veçhile cürmün icrasını teşhil maksadına müstenit olmıyarak
hükümete haber vermiyenler üç aydan altı aya kadar hapsolunur. Şimendifer hattının
güzergahında vaki kuru ve kasabat muhtar ve heyeti ihtiyariyesile köy bekçilerinin
devletçe görülen lüzum üzerine kendilerine irae olunan kısmın mukafazası emrinde
tekasülleri erbabı fesat tarafından tahribat ikaına sebebiyet verdiği tahakkuk ettiği
surette bu misilluler kusur ve tekasüllerinin derecesine göre altı aydan bir buçuk seneye
kadar hapsolunur.

Madde 3 - Herkim bir mahalle bir miktar akçe ita ve teslim kılınmadığı veyahut diğer
birini irtikap edeceğini imzalı imzasız bir mektup vasıtasile beyan ve iş`ar ederek icrayi
tehdidata ictisar eyler ise bir seneden üç seneye kadar hapsolunur ve tehdidatı
mezkure berminvali muharrer bir guna emir veyahut şartı havu olmadığı haide
mütecasiri üç aydan iki seneye kadar hapsolunur ve kendisinden üç liradan on liraya
kadar cezayinakti alınır. Tehdidatı mezkure birguna emir veyahut şartı havi olupta
şifahen vukubulmuş ise mütecasırı on beş günden altı aya kadar hapsolunur ve
kendisinden bir liradan altı liraya kadar cezayinakti ahz ve istifa kalınır.

Madde 4 - Herkim ki ihtiyatsızlık ve dikkatsizlikten veya ihmal ve tekasülden veyahut
kavanin ve nizamata riayetsizlikten naşi demiryolunda ve mevkıflarında bir kazaya
sebep olur ve bu kazadan carihalar zuhur eder ise sekiz güden altı aya kadar hapis ve
kendisinden iki altından on iki altına kadar cezayinakti ahz kılınır ve işbu kazadan bir
veyahat bir kaç şahsın vefatı zuhur eder ise bais olan şahıs altı aydan iki seneye kadar
hapsolunur ve kendisinden beş altından yirmi altına kadar cezayinakti alınır.
Zeyil - (11 Haziran 1322)
Vagonlar derununda bulunan imdat işaretlerini bila ihtiyaç istimal ederek bir guna
kazaya sebep olmaksızın trenlerin tevakkufuna bais olan yolculardan yarım Osmanlı
altınından beş Osmanlı altınına kadar cezayinakti alınır. Ve işbu cezayinaktinin miktarı
işbu nizamname ahkamına tevfikan mehakimce takdir ve tayin olunur.

Madde 5 - Herhangi makineci veyahut kılavuz demiryolu arabalarının esnayı
seyrühareketinde mevkiinde bulunmaz ise altı aydan iki seneye kadar hapis ile tedip
olunur ve bundan başka o makule makineci veya kılavuzun tardı hakkında tarafı
saltanatı seniyeden vukubulan emir derhal icra kılınacaktır.

Madde 6 - Kumpanya müdür ve direktoru ve her ne sınıfta bulunur ise bulunsun diğer
memur ve müstahdemleri demiryolun işlettirilmesi hususunda eseri hata ve tekasülden
ve esbabı saireden naşı bir güna zarar ve hasar vukuuna sebep oldukları halde gerek
devlet ve gerek ahaliye karşı bu husustan dolayı kumpanya mes`ul tutulur. Arabalar
demiryolundan çıktığı ve yekdiğerine tesadüf ettiği veyahut diğer bir hadise
vukubulduğu ve bunlardan dahi cerihalar vukua geldiği halde kumpanya bu hadiselerin
neden ibaret olduğunu ve nerede ve hangi saatte vukubulduğunu derhal ve en seri
tarikile demiryol komiserine beyan ve ihtar edecektir ve olveçhile ihbarı keyfiyet
etmediği halde yalnız bunun için kendisinden yirmi lira cezayinakti ahz ve tahsil
kılınacaktır.

Madde 7 - Herkim demiryolu memurlarına icrayi vezaifi memuriyet ettikleri esnada
hücum veya tecavüz ve darp ile mukavemet eder ise memurini devleti aliyeye karşı
serkeşlik edenler haklarında ceza kanunnamei hümayununda musarrah olan mücazat
ile tedip olunur.

İKİNCİ FASIL
Demiryolların hüsnü muhafazasına dairdir

Madde 8 - Demiryolun hendek ve şevk ve setlerini ve imalatı sınaiyei sairesini
bozmak ve tarik üzerine toprak ve sair şeyler vazetmek ve mevkıfların ve arabaların
eşyasını ve alat ve edevatı saireyi bozup kırmak kat`iyyen memnudur.

Madde 9 - Demiryolu hattından laakal üç arşın mesafe dahiline muhafaza duvarından
başka müceddeden ebniye inşası memnudur. Zikrolunan üç arşın mesafa demiryolu
ulyalarından ve gerek toprak imlasile tesviye olunan mahallerin zaviyei süflalarından ve
gerek demiryolu hendeklerinin dışarı doğru olan kıyısından ve bunlar olmadığı takdirde
tarikin harici demir çubukları hududundan iki arşın fasıla bırakılarak çizilecek hattan
itibaren hesap olunacak yani bu takdirde demiryolunun harici çubuklarile ebniye inşası
mecaz olan mahallin mabeyni beş arşın mesafa olmak lazım gelecektir.
Ebniye nizamnamei hümayunu ahkamı iktizasınca adi sokaklarda tesviyei
nizamiyeden hariç olarak ileri çıkmık olan haneler hakkında olduğu misillü mesafei
mahdudei mezkure dahilinde elyevm mevcut olan ebniyenin tamirinde o makule binalar
hududu mezkurenin haricine ihraç kılınacaktır.

Madde 10 - Hemcivar olan eshabı emlak evvelce ruhsat tahsil etmeksizin
demiryolun güzergahında dört arşın miktar kalınlığında türap vaz`ı ile tesviye olunan
kıt`alarında şevk kaidesinden itibaren bilmesaha etribei mevzuanın amuden irtifaına
müsavi bir mesafede hafrı türap edemiyeceklerdir.

Madde 11 - Demiryolunun iki tarafından altı arşın mesafa dahilinde bulunan
mahallere evvelce istihsali ruhsat olunmadıkça taş veyahut kabili ihtirak olmıyan
eşyayı saire yığılması memnu olup fakat demiryolunun doldurma olarak tesviye
olunmuş olan mahallerinde yığılan şeyler dolmanın irtifaını tecavüz etmiyecek raddede
bulunur ise müstesna tutulacaktır.

Madde 12 - Demiryolundan yirmi arşın mesafe saman ve ot sair bu misillü müstaiddi
ihtirak olan şeyleri yığımak bilkülliye memnudur. Gerek eshabı emlak ve gerek
kumpanya tarafından mezkur yirmi arşın mesafa dahilinde ve demiryol boyunda vaki
olup lokomotiflerden çıkan kıvılcımlardan kuraklık günlerde çarçabuk alevlenerek harik
zuhuruna sebebiyet verecek olan ot ve sairenin ref ve izalesine soyulunacaktır ve
lokomotiflerden demiryol haricine kıvılcım ve yanar halde kömür sukut etmemesi
hususuna bilhassa kımpanyalar tarafından dakikat kılınacaktır.

Madde 13 - Sekizinci ve dokuzuncu ve onuncu ve on birinci ve on ikinci maddelerde
muharrer hususat hakkında hilafı memnuiyet hareket edenlerden bir yırmilik
mecidiyeden beş liraya kadar cezayinakti alındıktan başka harekatı vakıalarından
dolayı zuhura gelen zarar ve ziyan dahi kendilerine tazmin ettirilecektir.

ÜÇÜNCÜ FASIL
Yolcular ile demiryolu hizmetinde bulunmıyan kesan hakkındadır

Madde 14 - Demiryolu hizmetinde müstahdem bulunmıyan kesanın demiryolun
mesdut ve gayri mesdut olan kıt`alarından içeri girmesi ve tesviye kumu mefruş ve
demir çubuklar memdut olan yerlerinde tevakkuf etmesi veyahut gezmesi ve gerek
zikrolunan demiryolu dahilinde veyahut demiryolun etrafı duvar ile mesdut olmadığı
takdirde demiryol etrafında bulunan hendeker veyahut yolun mebni olduğu imalatı
türabiye şevklerinin kaideleri meyanesinde olan mesafa dahiline beygir ve hayvanatı
saire ithali memnu olup hilafı hareket edenlerden bir adet yirmilik mecidiye cezayinakti
alınacaktır. Fakat müdürler ile zaptiye memurin ve zabıtanı ve mahalli zaptiye neferatı
mevkıflara girip çıkabileceklerdir. Şukadar ki girecekleri mevkıfın müdirine evvelce
haber vereceklerdir. Demiryolu nezaretine memur devleti aliye komiserler ile
demiryolu derununa girebileceklerdir. Bekçiler ve demiryolun sair hademeleri
bilaruhsat demiryol derununa veyahut demiryolu mülhak olan kıtaattan birisine girmiş
olan kesanı hemen dışarıya çıkaracaklar ve itaat etmedikleri halde zaptiye marifetile
ihraç edeceklerdir. Demiryolu üzerinde veyahut ona müteallik mahallerde beygir ve
hayvanıtı saire bulundukta bunlar tevkif olunup koyun ve keçi ve dana ise beheri için
beş kuruş ve inek ve öküz ve manda ve deve ise beheri için elli kuruş cezayinakti
alınmaksızın eshabına iade olunmıyacaktır.

Madde 15 - Bineceği araba için yedinde bileti olmıyanların vapur arabalarına
görmesi memnu olup buna mugayir hareket edenlerden vereceği ücreti nakliyenin iki
misli raddesine kadar çıkarılmak mecaz olmak üzere münasip miktar cezayinakti
ahzolunur. Hamil olduğu bilette muharrer olan sınıf arabasının mafevkinde bulunan diğer
arabaya duhul edenlerden girdeklire isbat olunan mevkıftan itibaren mevki fiatı farkı
ahzolunduktan başka işbu farkın nısfı miktarı dahi cezayinakti alınır. Vapur arabalarını
beklemek üzere nisvana mahsus olan tevkifhanelere yahut mücerret kadınlara mahsus
olan arabalara zükürun girmesi memnu olup duhul eden olur ise derakap çıkarılır. Çift
yoldan ibaret olan demiryollarda arabalara yolun dış tarafına olan kapılarından giriş
çıkmayıpta başka tarafından giren veyahut çıkan kimseden bir adet beyaz mecidiye
cezayinakti ahzolunur. Mevkıfların gayrı mahalden veyahut arabalar tamamile tevakkuf
etmemiş iken arabalara giriş çıkmak memnu olup mugayir harekette bulunanlaran biren
yirmelik mecidiye cezayinakti alınır. Şeraiti muharrerenin ifa ve icrası zımnında yolcular
kumpanya memurları tarafından vukubulacak tenbihatı ısgaya ve her ne vakit talep
olunur ise mevki biletlerini memurini mumaileyhine ibraza mecbur oldukları gibi
kumpanya memurları dahi demiryolunun yolculara müteallik usul ve kavaidini ve ne
veçhile hareket etmek lazım geleceğini yolculara arabalara binecekleri vakit beyan ve
ihtar edeceklerdir. Arabaların kapısını kilitlemek kumpanyaya memnu olup kapatması
dahi olusuretle olacaktır ki kaza vukuunda yolcular kendi başlarına kapıyı açık dışarıya
çıkabileler.

Madde 16 - Sekir halinde bulunanların ve üzerinde eslahası olanların ve müstashibi
olan eşyanın cesameti veyahut taaffünden dolayı diğer yolcuları bihuzur edeceklerin
vapur arabaları derununa dululü bilkülliye memnudur. Eslahası olanlar vapur arabasına
girmek üzere yolcuların tecemmü ettikleri mahalle geldiğinde silahının boş olduğunu
isbat ile beraber gideceği mahalde yine kendisine iade olunmak üzere o eslahayı
kumpanya memurlarına teslim ederek nev`ini ve teslimini muş`ir bir senet alınacaktır.

Madde 17 - Ateş alarak harik zuhuruna sebep olması melhuz olan emtia ve eşya
nakletmek istiyen kesan zikrolunan eşyayı demiryol mevkıflarına getirdikleri anda
demiryolu memurlarına malümat vereceklerdir. Hilafı hareket edenler beş adet lira
cezayinakti tediye edecekleri misillü zikrolunan emtia ve eşyanın patlamasından
veyahut harik zuhuruna badi olmasından dolayı bir güna zarar ve hasar vukuunda
olbapta tazminatı lazımeyi daha ifa eyliyeceklerdir ve bu makule eşya asla yolculara
mahsus olan vapur arabalarile naklonulamıyacaktır.

Madde 18 - Yolculara mahsusolan arabalara kelp kabulü memnu olduğu cihatle
kendi kelplerinden müfarikat etmek istemiyen kesan kumpanya tarafından gösterilecek
diğer arabalara rakip olacaklardır. Gerek alenen ve gerek hafiyet kelbi bilistishap yolcu
arabalarına giren kesandan bir yirmilik mecidiye cezayınakti alınacağından başka
tarife mucibince o kelbin nakliyesi dahi ahzolunacaktır.

Madde 19 - Arabalara mevkilerin miktarından ziyade yolcu kabulü memnu olup her
olunacaktır. Bir mevkie arabaların tahammülünden ziyade yolcu geldiği halde
kumpanya tarafından mezkur arabalarda bulunan yerlerin adedinden ziyade kimseye
bilet ita olunmayıp mümkün olduğu mertebe dahi yolculardan en bayit mahal için bilet
istiyenler diğerlere tercih kılınacaktır.
Gidip gelmek için bilet almış olan yolcular adi yolculara tercih ve tahdim olunacağı
gibi bu misillü gidip gelmek biletini hamil olan yolcuları kumpanya bilet vereceği vakit
vukubulacak ilanı veçhile ne kadar müddet zarfında mahallerine iadeyi taahhüt etmiş
ise o kadar müddet zarfında iadeye mecbur olacaktır. Hamil olduğu biletinde muharrer
sınıf arabalarda binecek mahal olmadığı halde kumpanyanın muvafakatini istihsal
etmeksizin hiç bir yolcunun mafevki olan diğer sınıf arabalara rükube hakkı olamayıp
kumpanya razı olduğu surette dahi bu makule aşağı sınıf arabalar biletini hamil olan
yolcular ayrı mevkilere irkap olunacaktır.

Madde 20 - Demiryollar hakkında olan işbu nizamname ile sair nizamat ahkamına
tevfikan ahzolunacak cezayinaktinin nısfı eyalet şose yolları sandığına ita olunup
hesapları Nafia nezareti celilesine beyan ve iş`ar olunacak ve nısfı diğeri dahi
kumpanya sandığına teslim olunup bunun ile kumpanya memurlarında müstahak
olanlara iane vermek üzere bir sermaye tertip edilecek ve bu sermayenin sureti
idaresine valii memleket nezaret edecektir.

DÖRDÜNCÜ FASIL
Cinayet ve cünha ve kabahatlerin ve hilafı nizam hareketlerin icrayi
tahkik ve muhakemesine dairdir

Madde 21 - İşbu nizamnamede münderiç cinayet ve cünha ve kabahat ve hilafı
nizam hareketlerin vukuunda atide muharrer usul veçhile muamele olunacaktır.
Birinci fasılda beyan olunan ahvalin vukuunda keyfiyet kumpanya veyahut teftişi
idare memurlarından biri tarafından komisere haber verilip komiseri mumaileyh
hükümeti mahalliye tarafından tayin olunacak zabıta memurunu bilistishap derhal
tahkikat lazıme icra etmek üzere cürüm veyahut kabahatin mahalli vukuuna azimet
edecek ve dava mehakimi adiyede rü`yet olunacaktır.
İkinci fasılda beyan olunan ahval teftiş memurlarından biri tarafından verilecek haber
üzerine komiser tarafından tahkik olunacak ve muhakemesi mecliste icra kılınacaktır.
Üçüncü fasılda beyan olunan vukuatın tahkiki demiryol hademesinin istidası üzerine
teftiş memurlarından biri tarafından icra olunacak ve yalnız bu memurun tenbihi üzerine
müttehim olan yolcuya müstahak olduğu cezaya dair nizamnamede münderiç olan fıkra
kıraat olunduktan sonra indiği mevkifin başmemuruna cezayinaktiyi teslim ve ita
edecektir ve komisere isal olunmak üzere alınan cezayinaktinin makbuz senedi teftiş
memuruna verilecektir.
Yolculardan biri işbu cezayinaktiyi derhal tediyeden imtina eder ise teftiş memuru o
kimsenin isim ve şöhret ve kıyafetini zaptiye ile komiser ilam ve komiser dahi müttehimi
meclise bilihazar indelmuhakeme töhmeti sabit oludğu halde cezayinakti alındıktan
başka iktiza eden dava masrafı dahi alınacaktır.

Madde 22 - Demiryollarında zuhur edecek cinayet ve cünha ve kabahatler ve hilafı
usul hareketler hakkında tahkikat icrasını teshil için yola çıkarılacak her bir araba katarı
birir teftiş memuru bulundurulacak ve memuru mumaileyh meşhudu olan vukuatı ve
tahkik ettiği kaffei hususatı derhal komisere bildirecektir.

Ek Madde 1 - (Ek : 11 Mart 1330) Demiryolları usulü zabıta nizamnamesinin faslı
evvelinin birinci ve ikinci ve üçüncü ve dördüncü ve beşinci ve altıncı maddeleriyle faslı
sanisinin sekizinci ve dokuzuncu ve onuncu ve onüçüncü maddeleri beygir veya
elektrikle veya sair kuvvetle cer olunan tramvaylar ile müştemilatına ve tramvay
şirketlerine dahi tatbik olunacaktır şu kadar ki dokuzuncu madde zikrolunan mesafe
şehir ve kasamalar dahilindeki tramvaylar için imtiyaz mukavelenamelerinde tayin
edileceği gibi kendine mahsus müstakil bir yoldan geçer ve şehir ve kasabalar
haricinde bulunan tramvaylar güzergahı çift hat olduğu halde trafeyn hendekler harici
şivreslerinden itibaren ikişer ve tek hat olduğu halde birer buçuk metreden ibaret
bulunacaktır.
Onuncu maddede beyan olunan imla irtifaları tramvay hududu için akalli iki metre
olacak ve hükmü yalnız kasabat haricindeki hududa şamil bulunacaktır.

Ek Madde 2 - (Ek : 11 Mart 1330) Tramvay şirketleri ile memurin ve müstahdeminin ve
yolcular ile yolculardan gayri ahalinin riayet etmesi lazım gelen kavait ile kavaidi
mezküreye muhalefet edenlerin duçar olacakları mücazat ve mücazatı mezkurenin
usulü istifası bir nizamname ile tayin kılınacaktır.

Madde 3 - İşbu mevaddı müzeyyelenin icrasına Nafia ve Adliye Nazırları memurdur.

Suskun · 2 Şbt 2012

Darulaceze Nizamnamesi

DARULACEZE NİZAMNAMESİ (1) (2)
Kabul Tarihi : 12 Nisan 1332
Yayımlandığı Takvimi Vekayi Tarihi : 15 Nisan 1332, No: 2511
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 2, Cilt: 8, Sayfa: 901
BİRİNCİ FASIL
Ahkam-ı Umumiye
Madde 1 - Dersaadette doğrudan doğruya Dahiliye Nezaretine merbut ve müsta-
kil bütçeye malik bir Darülaceze vardır.
Madde 2 - Darülaceze şuabatı atiyeye münkasımdır:
1 - Zükür Şubesi,
2 - İnas Şubesi,
3 - Çocuklar Şubesi,
4 - İrzahane
İşbu dört Şube tamamen yekdiğerinden ayrıdır.

İKİNCİ FASIL
Memurin

Madde 3 - Darülaceze müdürü ile sertabibi Dahiliye Nazırı tarafından inti-
hab ve ba İrade-i Seniyye tayin olunur. Tabib ve eczacılar ve muhasebeci ve
veznedar ve başkatip ve debboy ve kiler ve mübayaa memurları müdürün işarı
üzerine dahiliye Nazırı tarafından ve diğer memurin ve müstahdemin doğrudan
doğruya müdür tarafından tayin olunur.
Madde 4 - Darülaceze Müdüriyeti ile Sertababet vazifesinin bir şahıs uhde-
sinde ictimaı caizdir.
Madde 5 - Darülaceze memurları mükafat ve mücazat hususatında Memurin-i
Dahiliye Nizamnamesine tabidirler.
Madde 6 - Darülacezenin kaffe-i umur ve muamelatından dolayı müdür ve
sertabib Dahiliye Nezaretine ve Darülaceze memurin ve mustahdemini müdüre karşı
mesuldürler. Umur-ı sıhhıyeye müteallik vezaiften dolayı memurin ve mustahdemin
sertabibe karşı dahi mesuldürler.
Madde 7 - Darülaceze muhasebecisi ile veznedarı ve kiler ve debboy ve müba-
yaa memurları Kefalet Nizamnamesi ahkamına tevfikan kefalete rabtolunacaklardır.
Madde 8 - Darülaceze`de müdürün riyaseti tahtında olmak üzere sertabib ve
muhasebeci ve başkatip ve eczacıbaşıdan mürekkeb bir heyet-i daime vardır.
Madde 9 - Heyet-i daime, müdür tarafından berayı istişare havale ve tevdi
olunacak hususat ile bebarer Darülacezenin mekülat ve mahrukat ve melsubat ve
edviye ve echize gibi bilcümle levazımını münakasa veya lüzumuna göre mübayaa
suretiyle tedarik etmek vezaifiyle mükelleftir.
(Ek:5 Teşrini Evvel 1336 (1920) Münakasa ve mübayaa muamelatının hın-i
icrasında meclisi idarece işbu meclis azasından ekseriyet-i a`ra ile bir sene
için intihab olunacak iki zat heyet-i daimede aza sıfatıyla hazır bulunur.

ÜÇÜNCÜ FASIL
Heyet-i İdare

Madde 10 - Darülaceze bütçesinin tedkik ve tasdikı ve ledelicap Darülaceze
Nizamnamesinin teklif-i tadili ve inşaatı cedideye dair tedkikat ve müzakerat
icrası ile mukarrerat itası ve Darülacezenin tevsi-i hidematına ve tezyid-i
varıdatına hadim vesaitin taharrisi ile bu babda tedabir-i lazime ittihazı
vezaifiyle mükellef bulunmak ve aded-i azası yediden ekall olmamak üzere
Dahiliye Nazırı tarafından mansub bir meclis-i idare vardır.
Madde 11 - Meclis-i İdareye Dahiliye Nazırı riyaset eder. Dahiliye Nazırının
bulunmadığı zamanlarda vazife-i riyaseti ifa etmek üzere aza meyanından biri
nazır tarafından reis-i sani tayin olunur. Meclisce ittihaz olunacak tedbir ve
kararlar Dahiliye Nezaretinin tasvibiyle infaz olunur.
-------------
(1) Bu Nizamnamenin 6/7/1939 tarih ve 3702 Sayılı Kanuna Uymayan hükümleri ile
1/7/1948 tarih ve 5237 sayılı Kanuna uymayan hükümleri ve duhuliye biletle-
rine ait hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
(2) 15/10/1924 tarih ve 979 Sayılı Kararname ile; Vilayetten gönderilecek
malülinin (sakat ve hastalıklıların) de kabul edilmesi şartıyle Darülaceze,
Şehremanetine (Belediye`ye) devredilmiştir.

126-12
DÖRDÜNCÜ FASIL
Aceze ve Etfalin Suret-i Kabul ve İdaresi

Madde 12 - Darülaceze`ye ancak Dersaadet`de mütevellid veya mütevattın olub
da alil veya amelmande ve temin-i maişete kafi mala gayrimalik olmakla beraber
kesbden de aciz bulunduğu halde Dersaadet`de veya taşrada şer`an infakıyle mü-
kellef ve zi-kudret kimsesi mevcut olmayanlar ve lakiydler kabul olunurlar.
Bu şeraiti haiz olanlardan Darülaceze`ye duhul için müracaatta bulunanlar
Darülaceze İdaresince tanzim olunacak matbu ilmuhaberleri mahalleleri heyet-i
ihtiyariyesine imla ve belediye daireleriyle belediye tabiplerine tasdik ettir-
dikten sonra ve zabıtaca sevk edilecek kesan dahi ilmuhabere hacet kalmaksızın
kabul olunacaklardır. Gerek bu iki suretle gelecekler, gerek doğrudan doğruya
Darülacezeye müracaat edecekler her halde kablel kabul Darülaceze idaresince
muayene-i tıbbiyeye tabi tutulacak ve işbu nizamnamede muayyen kaffe-i şeraiti
haiz olub olmadıkları bittetkik şeraiti haiz olmayanlar reddolunacaktır.
Madde 13 - Darülaceze`ye alınacak etfalin haklarında zabıt varakası varsa
bunun münderecatı ve vucüdlarında görülen alaim ve işarat-ı farika defter-i
mahsusuna kaydedilecektir.
Madde 14 - Darülaceze`ye emraz-ı akliye ile musab ve cüzzam illetine mübte-
la olanlar kabul edilmez. Ancak emraz-ı sariye ve cildiye ile musap olanlar şe-
rait-i kabulü haiz bulunmakla beraber hastalıkları kabil-i tedavi ise mevcut
hastahanelerden birine sevk olunarak tedavi edildikten sonra Darülaceze`ye ka-
bul edilir.
Madde 15 - Alil ve amel-mande olduğu halde esbab-ı maişeti mevcut olanlar-
dan müracaat edenlerin ücret ile Darülaceze`ye kabulü caiz olduğu gibi kendisi-
ni iaşeye kafi emvalini ölünceye kadar görüp gözetmek şartiyle Darülaceze`ye
hibe veya ferağ edenler dahi kabul olunabilir.
Madde 16 - Darülaceze`ye onbeşinci maddede beyan olunanlardan maa`da işbu
nizamname mucibince kabul olunan eşhasa ait menkul ve gayrimenkul emval ve nu-
kud ile maaşat ve varidata Darülaceze İdaresince vaz-ı yed olunur. Bunlardan
kaffe-i miktarı iaşe ve müdavat ve ilbasları mükabilinde idarece mahsub edile-
rek fazlası hıfz ve Darülaceze`den hin-i huruclarında kendilerine i`ta olunur.
Madde 17 - Darülaceze`ye kabul olunan çocuklar ancak evlatlık ittihaz edil-
mek üzere talimatnamede gösterilen evsafı haiz kimselere ba mukavelename verilir.
Madde 18 - Darülaceze`de vefat edenlerin idarece vaziyed edilmiş emval ve
nukud ve maaşat ve varidatı var ise bunlardan evvel emirde techiz ve tekfin
masarıfı ve saniyen mütevaffanın hal-i hayatında iaşesi için darülaceze tara-
fından sarf olunan mebaliğ istifa olunduktan sonra bakiyesi vereseye aid olur.
Madde 19 - Darülaceze`ye kabul edilenlerin şer`an infak ve iaşesiyle mükel-
lef ve zi-kudret akrabası zuhur ettiği halde bunlar akrabalarına teslim olunur.
Şer`an infakıyla mükellef olmayan zi-kudret bir kimse tarafından taleb edildiği
ve infak ve iaşesi dahi taahhüd olunduğu halde o gibilere de teslimi caizdir.
Madde 20 - Aceze ve etfalin mezuniyet ve akraba ve taallükatıyla mülakat ve
taam ve teneffüs ve yatıp kalkma ve sanayihanelere devam gün ve saatleri serta-
bib ile bilistişare müdür tarafından tayin olunur.
Madde 21 - Acezeden işe muktedir bulunanlar mevcut sanayihanelerde kabili-
yet-i yediyye ve dimaiyyeleri ile mütenasip sanatlarla işgal edilecekdir. Darü-
lacezede terzilik ve kunduracılık ve marangozluk ve çorabçılık ve demircilik ve
nessaclık misillü en ziyade işe yarayan ve her vakit lazım olan sanatlar işlet-
dirilecekdir. Masnuat, Dahiliye Nezaretinin tensib edeceği zaman ve mahalde
füruht olunacak ve hasıl olan temettudan sanayihanelerde çalışan aceze ve
etfalin yevmiyeleri çıktıktan sonra mütebaki miktar Darülacezeye irad kayde-
dilecektir.

126-13
BEŞİNCİ FASIL
Darülaceze`nin Bütçesi ve Menabi-i Varidatı

Madde 22 - Darülaceze`nin bütçesi (Heyet-i Daime) ce bittertib meclis-i
idarece tetkik ve kabul edildikten sonra Dahiliye Nezaretince tasdik olunur.

Madde 23 - Darülaceze aridatı atideki mevaddan mürekkebdir:
1 - Senedat-ı Hakaniye varaka bahalarına zamolunan miktar yekununa karşı
hazine-i maliyeden maktuan verilen Senevi (800,000) guruşdan,
2 - Şirket-i Hayriyenin Boğaziçi`ne işleyen vapur biletlerinin azimet kıs-
mına zamedilen on paraya mukabil maktuan alınan (7000) liradan,
3 - Sevahil-i mütecavireye işleyen seyr-i sefain idaresi biletlerine zam-
edilen on paranın miktar-ı hasılından,
4 - Dersaadet`de icray-ı lu`biyyat eden bilcümle tiyatro ve sinemalar ile
patinaj ve her nev-i oyun mahalleri duhuliye biletleri üzerinden ve umur-ı hay-
riye için tertib olunan müsamere vesaire biletlerinden yüzde on hesabiyle tera-
küm edecek olan miktardan,
5 - Bigayr-i tahsis fukaraya vasiyyet olunacak akçalarla cemaat ve ahali
beyninde gurabaya mahsus olarak cemedilecek ve veladet-i Peygamberi ve cülus-ı
hümayuna müsadif günlerde toplanacak ianat hasılatından,
6 - Maadin ve umur-ı nafia imtiyazat sahiplerinin birrıza ita ettikleri me-
baliğden,
7 - Belediyelerce noksan ül vezn olarak zabtedilecek ekmeklerden ve hilaf-ı
tenbih hareket etmelerinden dolayı esnaftan müsadere edilib muzır bulunmayan
me`kulat ve meşrubatdan,
8 - Darülaceze`deki imalathanelerin hasılatından,
9 - Onbeşinci ve onaltıncı maddeler mucibince istifa olunacak ücuratdan mü-
tehassil mebaliğden,
10 - Darülaceze`ye ait emval-i gayrimenkule varidatından,
11 - Darülaceze namına vukubulan mevhubat ve teberruatdan,
12 - İstanbul Vilayeti`nin hususi bütçesinden muaveneten verilecek muhassa-
sattan,
13 - Şehremanetince muaveneten verilecek mebaliğden,
14 - Varidat-ı müteferrika-i saireden ibarettir.
Menabi-i mezkureden başka hükümetin takdir ve tayin edeceği cihetlerden dahi
Darülaceze`ye varidat temin edilir.

ALTINCI FASIL
Mevadd-ı Şetta

Madde 24 - Meclis-i İdarenin ve müdür ve sertabib ve memurin ve müstahde-
min-i sairenin umur ve muamelatını mübeyyin bir talimatname yapılacaktır.

Madde 25 - Darülaceze memurin ve müstahdeminine ve aceze ve eytama verilecek
et`ıme listeleri ve istimal olunacak elbise ve çamaşır hakkındaki cedveller için
hususi talimatname tanzim olunacaktır.

Madde 26 - Bir Nizamname-i mahsus ile "dulhane" tesis ve teşkil edilinceye
kadar elyevm Darülaceze`de bulunan dulların iaşesine devam olunacaktır.

Madde 27 - Darülaceze`deki etfal üç yaşına vüsullerini müteakib darüleytamlara devr ve tevdi olunurlar.

Madde 28 - Bu nizamname tarih-i neşrinden itibaren meridir.

Madde 29 - Bu nizamnamenin icrasına Dahiliye Nazırı memurdur.

Suskun · 2 Şbt 2012

İslam Kanunu

CEVAMİİ ŞERiFE VESİR MÜESSESATI HAYRİYENİN
TAHTINDA VEYA FEVKİNDE VEYA HARİM VE
MÜŞTEMİLATINDA BULUNAN MAHALLERİN
İSTİMLAKİ HAKKINDA KANUN

Kabul Tarihi : 25 Haziran 1328; 23 Recep 1330
Yayımlandığı Takvimi Vakayi : Tarih : 30 Haziran 1328 Sayı:1175
Mükerrer
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 2 Cilt: 4 Sayfa: 562

Madde 1 - Cevamii şerifenin ve evkaf nezaretine merbut olan sair müessesatı
hayriyenin tahtında veya fevkinde veya harim ve müştemilatında bulunan ve her
nasılsa gayrın uhdesine geçerek ba senedi hakani tasarruf kılınmakta olan
mahalleri Evkaf Nezareti istimlak edebilir.

Madde 2 - Bu gibi ahvalde menafii umumiyenin mevcudiyeti musaddak olup ayrı-

ca karar istihsaline ihtiyaç yoktur. Tayini bedel ve müteferriatında İstimlak

Kanununa tevkifi muamele olunur.

Madde 3 - İşbu kanunun icrasına Evkaf Nazırı memurdur.

Suskun · 2 Şbt 2012

ASKERİ TAYİNAT VE YEM KANUNU MUVAKKATİ
Kabul Tarihi : 12 Eylül 1330
Yayımlandığı Takvimi Vakayi: Tarih : 11 Zilkade 1332 -- 18 Eylül 1330 Sayı: 1952
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 2 Cilt : 6 Sayfa : 1286
Tayinat faslı
Madde 1- Vakti hazırda bir erin tayinatı yevmiyesi berveçhilatidir :
Maiyeti
Gram Şahıs fahım Albumin Kalori
____ ______ _______ _______ ________
Ekmek 900 3,96 465,54 55,35 2151,00
Et 250 5,47 __ 50 07 50,07
Bulgur 150 0,39 117,15 12,60 544,60
Yağ 20 21,09 0,12 0 18 197,50
____ ______ _______ _______ ________
30,91 582,81 118,20 3149,25
Tuz 20
Sabun 12 gram
Gaz 20 " Nisan başından Eylül sonuna kadar
" 40 " Diğer aylarda
Odun 700 Taam için
" 80 Çamaşır için
" 20 İstihmam için
Kömür 1000 Soba için Vakti şitaya
" 250 Soba için mahsustur.
(Ek Kanun: 1/6/1929-1445.) Madde 1 - Kars,Erzurum,Bayazıt,Hakkari,Van vilayetleri dahilinde bulunan askerin gündelik tayınlarına 50 gram ekmek,20 gram sade yağ 10 gram şeker, 1 gram çay,300 gram yaş 100 gram kuru sebze ilave edilmiştir.

Madde 2 - Zamolunan bu istihkakın mübadelesi kabildir.
____________________
(1) Kanunda geçen "Erat" tabiri, 4/1/1961 tarih ve 211 sayılı Kanunun 118 inci maddesi ile "Erbaş ve Er" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) 31/5/1933 tarih ve 2247 sayılı Kanunun 1. maddesi ile, sabun ve gaz istih kakları değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(3) Kömür ve odun istihkaklarından birisi verildiği zaman diğeri verilmiyecek tir. (Tefsir No:160)
(4) 4/7/1941 tarih ve 4087 sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile sebze miktarı değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Ek Kanun:26/10/1933 - 2326.) Madde 1 - 14 Eylül 1330 tarihli Tayinat veYem kanununun birinci maddesine müzeyyel 4/6/1929 tarih ve 1495 numaralı kanu nun dairesi şümulü haricinde kalan mevakideki askerin gündelik tayinatına 300 gram yaş veya 100 gram kuru sebze ile 1 gram çay ve on gram şeker ilave edilmiş tir.
Madde 2 - Askerinbilcümle istihkakı kabili mübadeledir.
Madde 2 - Bir erin ramazanı şerife mahsus tayinatı yevmiyesi berveçhiatidir.
Maiyeti
Gram Şahıs fahım Albumin Kalori
____ ______ _______ _________ _________
Ekmek 700 3 357,84 45 1673
Et 200 4,38 ___ 40,06 206
Pirinç 250 2,20 196,20 16,87 892,50
Yağ 40 33,75 0,20 0,29 364
Tuz 20 __ __ __ __
Şeker 50 __ 50,00 __ 205
Soğan 20 __ __ __ __
Zeytin-hurma 15 -- cüzi cüzi cüzi
_____ _____ _____ _____ _____
43 33 604,24 102,22 3340,50
Sabun ve mahrukat eyyamı saire veçhile ita olunur.

Ekmeğin mübadelesi
Madde 3 - A) Ekmek verilmediği zamanlarda 600 gram peksimet yahut 600 den
630 grama kadar un ve bunun için idareye kafi miktarda tuz ve odun verilir.
İşbu un erbaşın ve erin saç ve karavana ile ekmek pişirmeğe müsait zamanlarında
verilecek ve zamanın ademi müsaadesi takdirinde peksimet ita ve peksimetten baş-
ka erzak verilemiyen ahvali fevkaladede peksimetin miktarı 1000 grama iblağ
olunacaktır.
(İhtiyat depolarında müdehhar peksimetlerin hüsnü halde bulundurulmasını
temin için haftada iki gün ekmek yerine veyahut papara suretiyle yedirilerek
daima tecdit ve hüsnü muhafaza edilecektir.)
B) Ekmeğin usulu ihzarı:
Asgari- gram- gram
______ _______
Un -600- 630
Tuz -12 -12
Su -388- 410
Odun -150-200
(900) gram ekmeğin fırınlarda tabh ve ihzarı için kabul olunan baladaki
tertibat unun cins ve nev`ine göre tebeddül eder. Zikrolunan tertibat gluteni
ve rutubeti (0,12) yüzde oniki ve hamıziyeti (0,05) yüzde beş derecesinde olan
unlara mahsus olup derecatı mezkürenin tebeddülü halinde su miktarı dahi teha-
lüf eder.
C) Ekmeğin usulü tabhı:
Evsafı mezküreyi haiz undan imal olunacak ekmek, fırından sıcak olarak
çıktığı zaman ile soğuduktan altı saat sonra bilvezn tamam (900) gram hasıl
edebilmek için berveçhilati düstur esas ittihaz edilecektir :

Gram
_______
1015 Hamur miktarı

Gram Hakkı nar ve fire miktarı :
_____
91,925 hakkı nar olarak kabul edilen (Ekmek fırından sıcak olarak
çıktığı zamana nazaran)
23,075 Fire ve telefata karşı kabul edilen (Ekmek fırından sıcak
çıktıktan sonraki soğuk hale nazaran)
------- -------
115 115,000
------- -------
900 Fırından çıktıktan altı saat sonra kabulü icabeden ekmeğin
vezni hakikisi.
D) Ekmeğin sureti tevzii :
Ekmeğin kıtaata nakli zamanında kırıntı gibi vukuu tabii olan zayiata karşı
berveçhi bala nardan başka ayrıca (23,075) nispetinde fire namiyle telefat
kabulü zaruri olduğundan bunun kıtaata hini tesliminde beher çift ekmekten mik-
tarı muayyen olan 900 gramdan bazan noksan ve bazan fazla zuhuru halinde kıt-
aatça teamülen cari olduğu üzere kırk çift ekmek birden veznedilerek mecmuu
otuz altı kilo geldiği halde kabul olunacaktır.
Şu kadar ki kırk çift ekmekten bu miktardan noksan zuhur eden mikdarın
fırından ahzı lazımdır. Şu hesaba nazaran yüz kilo undan nisbeti malume daire-
sinde tuz ve su ilavesiyle 143,5 kilo ekmek husule geleceği bittecrübe anlaşıl-
makla bu miktardan noksan zuhur eder ise memuru mes`ullerinden aranılacaktır.
Mubadelatı gıdaiye hakkında izahat
Et istihkakı
Madde 4 - (Değişik: 2/2/1942 - 4187 md.) Erbaşın ve erin et istihkakı
Birincikanun, İkincikanun, Şubat, Mart, Nisan aylarında sığır eti; Mayıs Hazi-
ran, Temmuz, Ağustos, Eylül Birinci ve İkinciteşrin aylarında koyun etidir.
İşbu et istihkakını lüzumu halinde sığır eti yerine koyun eti veya koyun
eti yerine sığır eti vermek suretiyle değiştirmeğe Milli Müdafaa Vekili sala-
hiyetlidir.
Sığırlar zayıf olmıyacak ve yaşları 3 - 10 arasında bulunacaktır. Koyun-
lar da 2-4 yaş arasında bulunacaktır.
Seferde veya fevkalade hallerde sığırlar için yaş haddi 12 ye ve koyunlar
için de 6 ya kadar çıkarılabilir.
Taze et bulunmadığı takdirde istihkakın yarısı miktarında kıyma veya koyun
etinden yapılmış kavurma verilir.
Asli istihkak olan sığır ve koyun eti yerine bunlardan en yüksek fiatta
olanının fiatını aşmamak üzere tayin olunacak bölgeler dahilindeki Erbaş ve er
için istihkaktan bir kısmının veya tamamının keçi eti olarak verilmesine Milli
Müdafaa Vekili salahiyetlidir.
Bu takdirde kesilecek keçilerin yaş haddi koyunlarda olduğu gibidir.
Hayvanların kesilmezden evvel veya sonra muayenesiyle yemeğe elverişli olup
olmadığını tayin etmek veterinerlere, bulunmadığı halde tabiplere aittir.
Bulgur istihkakı
Madde 5 - Bulgur bulunmadığı takdirde yerine pirinç verilebileceği gibi
pirinç dahi bulunmadığı zamanlarda kuru sebze, patates, cezir zamanı biladı
harrede havuç, enginar, şalgam, lahana, pırasa, ıspanak, lahana turşusu, yeşil
salata ve emsali sebze konservesi, sebze bulunmıyan yerlerde komprime halinde
kuskus, arpa şehriyesi, tarhana, irmik, kestane, her nevi kuru sebzeler,
konserveler.
Kuru meyva, kuru üzüm, buğday, mısır, mercimek, nohut,fasulya unları, sala-
mura ve kaşar peynirleri, şeker ve pekmez ile kabili mübadeledir.
Yağ istihkakı
Madde 6 - Yağ bulunamadığı zamanlarda taze yağlı et zeytin yağı, kuyruk veya
iç yağı, şeker, pekmez, kahve, çay, ekmek, süt, yoğurt, tahan helva ile mübadele
olunabilecektir.
Sabun İstihkakı
Madde 7 - (Değişik: 31/5/1933 - 2247/2 md.) A) Günlük sabun istihkakı er
başına 12 gramdır.
B) Yemek kaplarının temizlenmesi için sabun istihkakları, kazan için (10)
gram, bakraç ve karavana için (5) gramdır.
C) Makine, kömür, yağ, hamur, aşçılık ve kasaplık hizmetleri gibi kirletici
ve yağlatıcı işlerde çalışanların, çalıştıkları günler için sabun istihkakları
bir misline kadar arttırılabilir.
(Ek: 11/4/1926 - 809/1 md.) Emrazı sariye ve müstevliyeden tevakki için gö-
rülecek sıhhi lüzuma binaen kıtat ve müessesat ve teşkilatı sairei ekseriyeye
mensup efrat ile bunlardan celp ve sevk veya terhise tabi ve mezun veya tebdil-
havalı bulunanların ve eşyalarının ve ikametgahlarının tathir ve tebhiri için
mahallin en büyük amiri askerisinin tasdikine iktiran etmek üzere etibbayı as-
keriyenin (bulunamadığı halde etibbayı mülkiyenin) gösterecekleri lüzum ve mik-
tara göre sabun sarfolunur.
(Kalori) hakkında izahat
Madde 8 - 10 -(Mülga: 29/1/1963 - 169/3 md.)

Madde 11 - Bir erin hazari metaip ve iştigalatı yevmiyesi ile vuku bula-
cak zayiatı bedeniyesini telafi etmek için yevmi üçbin vahidi nari (kalori) ha-
sıl edebilecek et`ime ile tağdiyesi esas itibariyle kabul edilmiş ve nümune ola-
rak tezyil
----------------------------
(1) Bu maddede geçen "nefer" ibaresi 22/3/2000 tarihli ve 4551 sayılı Kanunla
"er" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
edilen kalori ve iaşe cedavelinde gösterilen her cins mekulatın kıymeti gıdaiye-
leri ve kalori mikdarları düveli saire ordularınca hemen umumiyetle kabul ve
tatbik edilen "küning" düsturu mucibince mevaddı albuminiye ve fahmiyenin 4,1 ve
mevaddı şahmiyenin 9,1 ile zarp edilerek hesap ve tayin olunmuştur.

Madde 12 - Marüzzikir iaşe cedvelinde gösterildiği veçhile askere sabahları
talimden evvel yevmi istihkakından tefrik sureti ile biraz ekmek ile biraz pey-
nir, kahve veya çay ve öğle vakit kuvvetli bir gıda ve akşamları daha hafif ay-
rıca bir yemek verilecektir.

Madde 13 - Mübadelatı gıdaiye bahsinde tadat olunan et`ime mütenevviadan
kıta kumandanının emri ve tabibin inzimamı reyi ile askere yedirilecek kısım-
ların bedeli o günkü istihkakı nizami esmamını tecavüz etmemek şartiyle matlup
olan kalori mikdarını hasıl edebilecek miktarda intihap ve ita edilecektir.

Ramazan tayını
Madde 14 - Ramazan tayını ehli sıyama mahsustur.
Seferberlik zamanında askere oruç tutmamaları için mezuniyeti şer`iye sadır
olursa eyyamı adiye misillü tayinat verilecektir.

Madde 15 - Ruzu Hızır ile eyyamı mübareke ve resmiyede fevkalade olarak
erbaş ve ere verilecek et`imei nefise senesi içinde diğer günlerin tasarrufatiyle
kapatılır.
Kumanya hakkında izahat
Madde 16 - Şimendifer ve vapurla müçtemian sevkolunan kıtaatı askeriye için
başka türlü et`ime tedariki mümkün olamadığı zamanlarda her er için berveçhi-
zir kumpanya verilir:
Gram
-----
600 Peksimet (bir iki gÜnlÜk mesafeler için taze ekmek tercih olunur.)
160 Zeytin (zeytin bulunmadığı takdirde o miktar beyaz peynir verilir.)
80 Soğan yahut sarmısak.
32 Sirke (sirkenin herhalde üzümden istihsal edilmiş olmasına itina edilecek
ve hamızlardan istihsal edilmiş sirkeler askere verilmiyecektir.)
Zeytin yağı.
Madde 17 - Birkaç erden ibaret perakende erbaş ve er için her yerde kumanya
tedariki mümkün olamıyacağından bu gibi ahvalde her er için yemeklik namiyle
yevmiye üç kuruş verilecektir.

Madde 18 -Erbaş ve erin vasıtai nakliye ile sevki mümkün olamadığı halde katede-
cekleri mesafe için beş saatlik mahal bir konak itibar olunup her beş konakta
dahi istirahat için bir günlük aram zammile alelumum kumanya ve yemekliler ona
göre hesap ve ita olunacaktır.

Tasarruf hakkında izahat
Madde 19 - Vakti hazarda ve hali seferberide fazla kalan erzakın esmanı,
sayi hazine edilmeyip her günkü tabelalarda ve ay nihayetinde teraküm eden mik-
darı şehri tabela kaydının mülahazat hanesinde buna mahsus bir sütun açılarak
-------------------------------
(1) Bu maddede yeralan "Efrat" ibaresi 22/3/2000 tarihli ve 4551 sayılı Kanunla
"Erbaş ve er" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) Bu maddede yer alan "nefer" ibaresi 22/3/2000 tarihli ve 4551 sayılı kanunla
"er" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
tarih ve günleriyle berveçhi müfredat kayıt ve tasrih ile ertesi aya devredile-
cek ve ertesi ay tasarrufatiyle beraber birleştirilerek bu veçhile devren ve
müteselsilen sene nihayetine kadar tahakkuk ve tebeyyün edecek akçesinin yekunu
her kaç kuruşa baliğ olursa senesi dahilinde efrada istihkaklarından fazla ola-
rak etibbanın tensibi ve kumandanın emriyle diğer et`imei nefise ita olunarak
mahsubu icra olunacaktır.

Madde 20 - Tasarrufata karşı fazla iaşe masrafı hangi günlerde vuku bulmuş
ise o günkü tabelanın istihkak sütununa karıştırılmıyarak ayrıca tabelanın zah-
rında verilen emrin tarih ve numarası ve emri veren kumandanın ismi tasrih ve
kıta kumandanı ve nöbetçi zabitanı tarafından da imza olunacak ve şehri tabela
kaydının mülahazat hanesinde dahi buna mahsus bir sütun açılarak tarih ve gün-
leriyle berveçhi müfredat sarfiyatı vakıa miktarı irae edilecektir.

Madde 21 - Sene nihayetinde tahakkuk edecek tasarrufat akçesinden fazla iaşe
masrafları badettenzil baki mebaliğ seneden seneye müdevver erzak esmanı meya-
nında senei atiyeye devredilerek yirmi üç ve yirmi dördüncü maddelerde muharrer
usul ve kavaide tevfiki muamele olunacaktır.

Madde 22 - Odun ve kömür ve gaz ile sabun vesair buna mümasil levazım tasar-
rufatı sarf olunmaksızın diğer tayinatı ayniye tasarrufatı meyanında sene niha-
yetine kadar ayrıca gösterilecek ve bedehu yirmi birinci madde mucibince muamele
olunacaktır.

Seneden seneye devrolunan erzak ve nukud hakkında yapılacak muamele

Madde 23 - Bir emri mahsusla iddihar edilmiş olan ihtiyat erzakı demirbaş
olup kıtaat hesabına karıştırılmıyacağından ihtiyat anbarlarında mevcut zehairin
esmanı işbu anbarların merbut bulunduğu idare heyetlerinin tanzim edeceği icmal-
lerde ayrıca birer kalem mevcut gösterilerek anbar kayıtlarınca aynen devroluna-
cak ve senei atiyede anbarlar talimatnamesi ahkamına tevfikan tecdit suretiyle
muhafaza edilecektir.

Madde 24 - Şubat nihayetinde kıtaat kilerlerinde mevcut erzakın esmanı keza-
lik kıtat ve idare kasalarında bittadat zuhur edecek nukudu mevcude için fusul
ve mevadına göre ayrı ayrı üç nüsha devir mazbataları tanzim olunarak bunlardan
birer nüshası mahallerinde hıfz ve ikişer nüshası fırkalar vasıtasiyle kolordu-
lar idarelerine gönderilecek ve kolordu idareleri işbu mazbataların birer nüsha-
sını alıkoyarak diğer nüshayı kolordu kasa ve anbarlarında bulunanları da ilave
suretiyle tanzim edecekleri umumi bir cedvel ile birlikte Harbiye Nezaretine ir-
sal eyliyeceklerdir.
Kıtaat işbu müdevver erzakı senei cedide martında "senei sabıkadan devrolu-
nan" kaydiyle kiler ve anbar defterlerine aynen irad kayıt ve alelusul sarfedi-
lerek esmanı kasa defterlerinde tasarrufat akçesinden fazla kalan mebaliğ ile
mikdarlarını ayrı ayrı tasrih ve kayıt suretiyle birleştirerek izahatı lazime-
siyle irad ve masraf kaydedecektir. Kolordu idareleri dahi müdevver işbu meba-
liği ilk tahsisat tevziatında o kıtanın tahsisatı cedidesinden mahsup eyliyecek-
tir.

Madde 25 - Kolordu idareleri kıtaattan vürut eden işbu devir mazbatalarını
tetkik ve hesap ederek Şubat nihayetinde tahakkuk edecek kaffei mevcudat ve
matlubatı bütçede muharrer fusul ve mevadına nazaran bilmuvazene bir kısım kı-
taatın fazla tahsisat ve mevcudile diğer kıtaların tahsisat noksanı veya düyunu
tesviye ve ikmal edilerek neticede umum kolordunun matlubu kalırsa tahsisat
açığı demek
olduğundan yirmi yedinci maddede maharrer tahsisatın sureti tevzii hakkındaki
izahat veçhile esbabı mucibe beyanile nihayet Martın on beşinci gününe kadar
tahsisatı munzama talep edecektir.
Muvazene neticesinde kolordunun mevcudu kaldığı tebeyyün ettiki taktirde
müddeti mezkure zarfında Harbiye Nezaretine bildirilecektir.

Madde 26 - Seneden seneye devreden erzak esmaniyle nukudu mevcude için
kolordu idareleri kıtaatınca hiçbir nam ve hesaba senedi mahsus yazılmıyacak-
tır.

Tahsisatın sureti tevzii hakkında izahat

Madde 27 - Bütçeler Dersaadetçe tanzim olunacağı cihetle muayyenatı akseriye
tahsisatının hesabına esas olmak üzere kolordularda bilumum idareler mıntaka-
ları dahilindeki mevakii her sene mayısın on beşinci gününden ertesi senesi
mayısının on beşinci gününe kadar olan kontrat fiatlarını cem ve tevhit edip bir
senelik fiatı vasatiyi mübeyyin musaddak defterlerini haziranın birinci günü
behemehal Harbiye Nezaretine göndermeğe mecburdur. Harbiye Nezareti bu suretle
vürut eden fiat defterleri üzerine umumi bütçesini tanzim ve tasdika iktiran et-
tirildikten sonra orduların tahsisatını icabı hale göre tevzi ve ita eder.
Madde 28 - Ordular ve bilumum idareler kendilerine verilen tahsisatı, mın-
tıkaları dahilindeki kıtaata tevzi eder ancak bazı mahallerde fiatın gali ve
bazı mahallerde dun bulunmasından dolayı verilen tahsisat fazla veya noksan zu-
hur edebileceğinden tahsisat hini tevzide her mevkiin fiatına, kadrosuna ve kuv-
vei mevcudesinin tezayüt veya tenakusuna göre hesap ve tevzi edilecektir.
Madde 29 - Kıtaatla bilmuhabere senesi zarfında en son icra olunacak tahsi-
sat tevziatında mukaddema verilen tahsisatın fazla veya noksanı olan kıtaata
hemen havale ita olunacak ve umumiyet itibariyle orduların ve idarelerin tahsi-
satı mürettebesi kifayet etmiyeceği bilmuvazene tebeyyün ettiği halde bilahare
beyhude muhaberatla vakit zayi edilmemek üzere derhal esbabı mucibe beyaniyle
Harbiye Nezaretine bilmuracaa tahsisatı munzama talep olunacaktır.
Madde 30 - Mevaddı sabıka dairesinde tahsisatın hüsnü tevzi ve idaresi
kolordular ve bilumum idarelerin cümlei vezaifinden bulunulduğundan hesapsız
tevziat icrasiyle tahsisatı muhavveleden bir kısmını bir mahalde yığarak senenin
hitamiyle kendi idaresi dahilindeki kıtaatın bazısında fazla ve bazısında noksan
tahsisat zuhura getirilmesinden ve bu suretle vuku bulacak muhaberatı zaideden
idare heyetleri mes`ul olup tahsisatı daima hakiki bir muvazene tahtında bulun-
durmağa mecburdurlar.

Tahsisatı askeriyeye reddolunacak mebaliğ hakkında
Madde 31 - Tahsisatı askeriyeden zaruriülvuku olan erzak ve eşya sarfiyatın-
da eşhas zimmetinde ve askeri fabrikalariyle müessesatında mahalli sarfı buluna-
mıyan ve hasbelicap elden çıkarılması lazım gelen mevaddı mütenevvia hasılası
ait olduğu sene hesabı kat`isinin tanzim ve takdimine kadar mer`i olmak üzere
tahsisatı askeriyeye iade ve istirdat kaydolunacaktır.

Madde 32 - Ait olduğu sene hesabı kat`isinin tanziminden sonra tahakkuk et-
miyen istirdat ne vakit tahakkuk ederse tahakkuk ettiği tarihte cari olan bütçe-
nin hasılatı müteferrikasına irat kaydolunur.

Yem faslı

Madde 33 - (Değişik: 12/5/1928- 1257/1 md.)
Beygir ve katırlara ita olunacak mevaddı gıdaiye miktarı berveçhiatıdır.
Çayır mevsiminde
Gemi ve tren ahırda beslenen-
Sureti umumi- derununda ve- lere verilecek
yede verilecek rilecek ağdiye ağdiye miktarı
ağdiye miktarı miktarı
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 (1)
K. K. K. G. K. K. K. Lt. K. K. G.
-----------------------------------------------------
Ağır top çekmeğe mah sus beygirler,ağır katırlar.
7 5 3 30 3,5 5 1 30 4 50 35

Sahra toplarında dip vazifesini gören ağır beygir ve ağır katırlar.
6 4 3 25 3 4 1 20 3 45 30

Sahra toplarında şuyu gar ve çengel vazifesini gören ağır ve hafif beygir ve katırlarla dağ toplarında dahili namlu, ön kundak taşıyan ağır ve hafif beygir ve katırlar.
5,5 35 3 20 2,5 3,5 1 20 2,5 45 25

Top çekenlerden başka hizmetlerde bulunan ağır beygir ve ağır katırlar.
5 3,5 3 20 2,5 3,5 1 20 2 45 25

Binek, saka,nakliye koşum hafif beygirleri, dağ topçusu ve makineli tüfenk hafif beygir vehafif katırları (Dağ topçusunda dahili namlu ve ön kundak taşıyanlardangayrisi)
4,5 3 2 15 2 3 0,5 15 1,5 40 20

Mekkare hafif beygir ve katırları ile nak liye koşum hafif ka tırları
35 2 2 15 1,5 2 0,5 15 1 35 20

(Ek : 14/1/1938-3310/1 md.) Askeri hizmetlerde kullanılan köpeklerle bunla-
rın yetiştirilecek yavrularına aşağıda gösterilen tayinat gündelik olarak veri-
lir :
----------------------
(1) Tablodaki kolon üst yazıları teknik yetersizlik nedeniyle yazılamadığından
numaralandırılmış ve numara karşılıkları tablo altında gösterilmiştir.
AÇIKLAMA : 1. Yulaf veya arpa, 2.Kuru ot, 3.Saman, 4.Tuz, 5.Yulaf veya kırıl-
mış arpa, 6.Kuru ot, 7.Buğday kepeği, 8.Gemide su, 9.Yulaf veya
kırılmış arpa, 10.Taze çayır, 11.Tuz.
Gram
--------
350 Et
450 Ekmek
5 Tuz
10 Sabun (su ve yemek kablarının ve kendilerinin temizliği için)
600 Odun (icabında mübadele suretile verilecek gıdaların pişirilmesi için)
30 Gazyağı (icabında haşarat ve tufeylattan korunmaları için)
(Ek: 14/1/1938.3310/1 md.) Yukarıda gösterilen gıda istihkaklarının aynen
verilmesi kabil olmayan zaman ve yerlerde esas istihkakın tutarı dahilinde ola-
rak yiyebilecekleri gıda maddeleri ile mübadelesi ve mübadele şekilleri Milli
Müdafaa Vekaletince tesbit olunur.
(28/5/1927 - 1060/1 md. ile eklenen A ve B bendleri )
A) Serum istihsali için laboratuvarlar emrine tahsis edilen katanalara is-
tihkakı aslilerine ilaveten iki kilo arpa ve iki kilo ot ve yerli beygir ve es-
terlere ilaveten bir kilo arpa ve birbuçuk kilo ot verilir.
B) Muhabere hizmetinde bulundurulan gövercinlerle laboratuvarlar emrinde
tecrübeye tahsis olunan gövercin, tavşan, kobay, fare, hindi, tavuk gibi hayva-
nata zirdeki cetvel dahilinde yevmi tayınatı gıdaiye verilir.
Bu gıdaların sureti itasını ve hasbelicap mübadelesini bir talimatname ile
tesbite Müdafaai Milliye Vekaleti mezundur.

Suskun · 2 Şbt 2012

Ecnası hayvanat
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
Gr.Gr.Gr.Gr.Gr.Gr.Gr.Gr.Gr.Gr. Gr. Gr. Gr. Gr. Gr. Gr. Gr. Gr. Gr.
--- -- -- -- -- -- -- -- -- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
Gövercin
1 0,5 5 5 2 2 5 2,5 25 10 5 3,5 5

Tavşanve kobay
2 100 100 100 100 100 100 10

Fare(çayı mevsiminde ilaveten verilir)
100 30 10 2 10

Hindi
50 150

Tavuk
50 50
1.Tuz,2.Anason,3.Ekmek içi,4.Yeşil salata,5.Kenevir tohumu,6.Keten tohumu,
7.Pirinç,8.Mısır,9.Mercimek,10.Taze çayır,11.Süt,12.Darı,13.Lahna,14.Pancar,
15.Havuç,16.Buğday,17.Kepek,18.Ot,19.Arpa.

(31/5/1933-2247/5 md.ile eklenen A ve B bendleri):
A) Süvari Binicilik Mektebinde milletler arasındaki müsabakalara iştirak
etmek üzere talim edilen yarış hayvanlariyle zabitlerin yetişmelerine tahsis
edilen yetiştirme hayvanlarının yemleri şunlardır.

Yulaf (bulunmadığı takdirde ezilmiş arpa)Kg-Kuru ot- Yataklık- Tuz-Saman-Kg.- Kg.- Gr.-
5 4 30
KANUNLAR, TEMMUZ 1990 (EK-6)
--------------------
(1) Tablodaki kolon üst yazıları teknik yetersizlik nedeni ile yazılamadığından
numaralandırılmış ve numara karşılıkları tablo altında gösterilmiştir.
B) Dört kilo yataklık saman, fiyatını geçmemek üzere diğer yataklık
maddelerle mübadele edilir.

Madde 34 - Hazari yürüyüş esnasında (mesela manevrada) hayvanatın
muayyen olan yevmi istihkakından bir kilogram saman kat`olunup arpasına yarım
kilogram zam edilir ve bu zammiyat tasarrufattan mahsup edilir.

Madde 35 - Vakti harbte her hayvanın muayyen olan hazari yem istihkakı
mikdarına marüzikir tasarrufattan bir kilo ot ile bir kilo saman zam edilir.

Madde 36 - (Değişik: 31/5/1926 - 879/2 md.) Cins ve miktarları kanunun
otuz üç-otuz dört ve otuz beşinci maddeleri ile muayyen olan hayvan yemleri-
nin-yevmi istihkak bedellerini tecavüz etmemek ve kalori nazarı itibara alınmak
şartiyle-her mevkide bulunabilecek diğer yemlerle ledelicap mübadelesini ve
tarzı itasını talimatname ile tesbite Müdafai Milliye Vekili mezundur.
(Ek: 28/1/1942-4177/1 md.; Değişik: 4/7/1988 - KHK -336/1 md.;Aynen kabul
7/2/1990 - 3612/1 md.) Fevkalade hallerin devamı müddetince Maliye ve Gümrük
Bakanlığının olumlu görüşü alınmak kaydıyla Milli Savunma Bakanlığının istihkak
bedelini tecavüz edebilme yetkisi vardır. (1)

Madde 37 -(Değişik: 17/1/1948 - 5201/1 md.) Ordu malı kısraklardan doğan
taylara süt kesiminden sonra veya ordu hesabına yetiştirilmek üzere satın
alınan 6 ayını doldurmuş yerli ve yabancı taylarla yavru katırlara aşağıdaki
1 ve 2 sayılı cetvellerde yazılı yemler verilir.
Yabancı taylar vasfını,ağırlığını gösteren yerli taylar da yabancı taylar
gibi beslenir.
(1) SAYILI CETVEL
Yerli ırk hayvanların tayları ile yerli yavru katırlara
6-9 aylık 9-12 aylık 12-18 aylık 18-24 aylık
taylara taylara taylara taylara
Yem çeşitleri Kilo Gr. Kilo Gr. Kilo Gr. Kilo Gr.
------------------- ------ ---- ----- --- ------ ----- ------ -----
Yulaf 1 000 1 500 1 850 2 250
Bakla 350 400 400 200
Keten tohumu 150 200 250 200
Buğday kepeği 300 300 300 350
Kuru ot 1 000 1 500 2 000 2 500
Havuç 1 000 1 500 2 000 2 500
Tuz 10 10 15 15
Kalsiyum karbonat 15 15 15 15
-------------------
(1) 28/1/1942 tarih ve 4177 sayılı Kanunun 1 inci maddesi şu hükmü
getirmektedir:
"Bu kanun hükmü 20/12/1941 tarihinden bu kanunun neşri tarihine kadar
tahakkuk etmiş olan istihkak bedellerine de şamildir."

(2) SAYILI CETVEL
Yabancı ırk kadana taylar ile kadana yavru katırlara
6 - 9 aylık 9-12 aylık 12-18 aylık 18-24 aylık
taylara taylara taylara taylara
Yem çeşitleri Kilo Gr. Kilo Gr. Kilo Gr. Kilo Gr.
---------------- ----- --- ----- ---- ----- ---- ---- ---
Yulaf 1 700 2 000 2 500 3 000
Bakla 400 500 500 500
Keten tohumu 250 300 400 400
Buğday kepeği 350 400 400 400
Kuru ot 1 500 2 000 2 700 3 000
Havuç 2 000 3 000 3 000 4 000
Tuz 10 10 15 15
Kalsiyum karbonat 15 15 15 15
Havuç gibi gelişmeyi sağlayıcı, içinde vitaminleri bulunan köklerin bulunma-
dığı zamanda değiştirme yolu ile içinde aynı maddeler bulunan yemler ve kuru
otun bulunmadığı zamanlarda aynı kaloriyi tutmak şartiyle kuru yonca verilir.

Madde 38 - Hayvanatı bakariye ve ağnam ve deve ve merkeplere verilecek ağdi-
ye miktarı:
A) Manda ve öküzlere:
Arpa OtKilo Kilo
------ --------
4 7 Vakti hazarda )
4,5 7,5 Çadır ve ahırda bulunanlara ) Vakti seferde, esnayi
5 8 Açıkta bulunanlara ) rahta ve manevrada
Arpa Ot
Kilo Kilo
------ ------
1 kırılmış 5 Gemide bulunanlara (25 litre su verilir)
1,5 kırılmış 5 Şimendüfer derununda bulunanlara
1 50 (Biçilmiş yeşil) çayır zamanında
Mübadelatı gıdaiye
Arpa bulunmadığı takdirde verilmesi lazım gelen hububat:
1. Yulaf (arpa miktarınca)
2. Mısır buğdayı (arpa miktarınca)
3. Çavdar (arpa miktarınca)
4.Buğday (2/3 nisbetinde)
Kuru ot ve keyah bulunmadığı takdirde:
Saman
Kilo
------
10 Vakti hazarda
11 Vakti seferde
Tuz miktarı:
Manda ve ökuzlere Yerli ineklere
Gram Gram
-------- --------
20 10 Koruda bulundukları zaman
30 15 Çayırda bulundukları zaman
30 15 Maraza ve zuafaya
B - (Değişik: 12/5/1928-1257/2 md.) Develere verilecek ağdiye miktarı:
Sureti umumiyede gemi ve tren derununda
verilecek ağdiye miktarı verilecek ağdiye miktarı
------------------------- ------------------------
1 2 3 4 5 6 7 8 (1)
K. K. K. Gr. K. K. K. L.
----- ----- ----- ------ ---- ----- ----- -----
Top çeken develer 5,5 2,5 4 30 2,75 2,5 4 35
Diğer hizmetlerde bulunan
develer 4,5 2,5 4 25 2,25 2,5 4 35
C) Koyunlara verilecek ağdiye mikdarı:
9 10 11
Gr. K. Gr.
----- ------ ------
500 1 1 Mevsimi sayfta { Çayıra sevki mümkün olmadığı ve
500 1 8 Mevsimi şitada } ot bulunmadığı zamanlarda aynı
miktarda kuru yonca ve saman veri-
lir.
1.Arpa unu,2.Kuru ot,3.Saman,4.Tuz,5.Arpa unu,6.Kuru ot,7.Saman,8.Gemide su,
9.Kırılmış ve ıslanmış arpa,10.Kuru kiyah,11.Tuz.
D -(Değişik : 12/5/1928-1257/3 md.) Eşeklere verilecek ağdiye miktarı:
Arpa Kuru ot Tuz
K. K. K.
-------- -------- ------
Eşeklere 2 2,5 10
Gemi ve trendeki eşeklere 1 kırılmış 3 10 litre gemide
arpa su
Çayır mevsiminde ahırda
beslenen eşeklere 0,5 " " 25 taze çayır otu 15 Gr.Tuz
(Ek: 28/5/1927-1060/2 md.) (A,D) fıkralarında muayyen olan istihkaka,serum
istihsali için labaratuvarlar emrine tahsis edilen öküzler için ilaveten bir ki-
lo arpa, üç kilo ot ve merkepler için bir kilo arpa, bir buçuk kilo ot verilir.
Madde 39 - Arpa yerine kepek verilmek icap ettiği takdirde her halde kı-
rılmış arpa ile karıştırılarak arpanın üçte biri nisbetinde verilecektir. Ah-
vali zaruriye ve istisnaiyede kepeğin yalnız olarak itası halinde azami olarak
iki kiloyu tecavüz etmiyecektir.
---------------------
(1) Tablodaki kolon üst yazıları teknik yetersizlik nedeni ile yazılamadığın-
dan, numaralandırılmış ve numara karşılıkları tablo altında gösterilmiştir.
(Ek:31/5/1926-879/3 md.) Bu halde beher hayvana yevmiye on gram tuz verilir.

Madde 40 - (Değişik: 12/5/1928-1257/4 md.) Ahvali zaruriye mevcut olmadığı
halde her sene umum hayvanata çayır verilir. Çayır müddeti iklime göre yirmi
günden bir aya kadar imtidat eder. Çayıra bağlanarak yeşil ot verildiği zaman
beher hayvana tahsis edilecek çayır mahallinin miktarı etibbayi baytariyenin ra-
poruna göre tahdit olunur. Bu halde arpa verilmez. Fakat üncü madde ile
inci maddenin (d) fıkrası mucibince ahırda çayırlandıkları zaman verilen
miktarda tuz verilir.

Madde 41 - Kıtaatın saferberliği zamanında hayvanata çayır verilmez.

Madde 42 - İaşesi ashabına ait olan zabitanın binek hayvanatı mirı hayvanla-
riyle çayıra çıkarıldığı takdirde çayır pahasına mukabil yem bedeli kat`olunur.

Madde 43 - Hastalanan vaya sakatlanan veyahut baytar tarafından barapor
füruht olunmak üzere çürüğe çıkarılan hayvanata iyileşinceye veya füruhtlarına
kadar verilecek yem miktarları baytar tarafından tayin ve tahdit olunarak ita
olunur.

Madde 44 - Emrazı adiye ile malul olan hayvanatın torba fazlalarından is-
tifade edilir. Emrazı sariye ile malul olan hayvanatın torba fazlaları barapor
imha edilir.

Madde 45 - Hayvanatın torba fazlaları istihkaktan tenzil olunmaz.
Her gün hasıl olacak fazlalar yine ertesi günün istihkakına sarfolunur.
Şu suretle her ay nihayetinde işbu fazlaların miktarı bilhesap tahakkuk et-
tirilip ayrıca tutulacak defteri mahsusuna kaydedilir sene nihayetine kadar bu
suretle devren ve müteselsilen kayıt üzerine tahakkuk ve tebeyyün edecek torba
fazlaları senesi dahilinde harp veya manevra vuku bulduğu taktirde hayvana veri-
lecek fazla yem ve kıtaatça lüzum görülecek arpa, kırma ve elek makineleri ve
buna müteferri malzemenin tedarik ve mübayaasına karşılık tutulur.

Madde 46 - Vakti hazarda hayvanatın ecnas ve mevasime ve hayvanatın ifa ede-
cekleri fevkalade hidemata göre etibbayi baytariye istihkakın tezyidine lüzum
gösterdikleri zaman zammedilecek miktar, senesi zarfındaki tasarruf miktarını
tecavüz etmiyecektir.

Madde 47 - Fazla sarfiyat hangi günlerde hayvanata eklettirilmiş ise o günkü
tabelanın istihkak sütununa karıştırılmaksızın ayrıca tabelanın zahrında verilen
emrin tarih ve numarası ve emir veren kumandanın ismi tasrih ve kıta kumandanı
ve nöbetçi zabitanı tarafından da imza edilir.
Şehri tabela kaydının mülahazat hanesinde dahi buna mahsus bir sütun açıla-
rak tarih ve günleriyle alelmüfredat sarfiyat miktarı irae edilir.
Sene nihayetinde tahakkuk edecek torba fazlalarından harb ve manevra zaman-
larındaki fazla masrafları bedettenzil baki mikdarın fiatları mucibince bilhesap
esmanı hasılası hakkında tayinat faslının mevaddı mahsusası ahkamına tevfikan
muamele icra edilir.
-------------------------------
(1) 24/5/1928 tarih ve 1257 sayılı Kanunun 5 inci maddesi şu hükmü getirmektedir
"Mezkur kanundaki (kadana, ester, merkep) tabirleri yerine (ağır ve hafif
beygir,ağır ve hafif katır, eşek) tabirleri kabul edilmiştir. Çıplak olarak
sıkletleri (375) ve daha ziyade olan beygirlere (ağır beygir) ve daha az
olanlara (hafif beygir) ve çıplak sıkletleri (400) kilo ve daha ziyade
olanlara (hafif katır) denir.

Madde 48 - İdari askeriye nizamnamesinin işbu kanunname münderecatına muha-
lif olan mevadı ile hayvanatı bakariyenin iaşesine dair olan 21 Şubat 1328 ta-
rihli mevadı nizamiye ahkamı mefsuhtur.

Madde 49 - İşbu Kanunnamenin ahkamı tarihi neşrinden itibaren mer`i olacak-
tır.

Madde 50 - İşbu kanunnamenin icrasına Harbiye Nazırı memurdur.

Suskun · 2 Şbt 2012

AMELİYATI İSKAİYE İŞLETME KANUNU MUVAKKATI
Kabul Tarihi :1 Şubat 1329; 18 Rebiülevvel 1332
Yayımlandığı Takvimi Vakayi :Tarih :15 Şubat 1329 Sayı: 1742
Yayımlandığı Düstur :Tertip: - Cilt: - Sayfa:-
FASLI EVVEL
İnşaatın tarif ve tevsimi

Madde 1 - Mürur eylediği araziyi doğrudan doğruya irva etmeyip bir veya
müteaddit yedeklere su veren mecralara "kanal" namı verilir.

Madde 2 - "Yedek" bir kanaldan teşaüp eden ilk mecralara ıtlak olunur.

Madde 3 - Yedeklerden inşiap eden üçüncü derecedeki mecralara "hark" tes-
miye olunur.

Madde 4 - Harklardan inşiap ile suyu doğrudan doğruya tarlalara isale eden
mecralara "ağızlık" namı verilir.

Madde 5 - Arazinin iska ve irvasından sonra üzerindeki suyu doğrudan doğru-
ya toplayıp sevkeden mecralara "hendek", bir veya birkaç hendeğin suyunu isale
eden mecralara dahi "savacık" ve savacıkların suyunu cemederek irva sahası hari-
cinde bir çay veya göle veyahut gayrimezru ve münhat araziye ve sazlık ve batak-
lık gibi mahallere sevkeyliyen mecralara da "ayak" tabir olunur.

Madde 6 - Zeminin tecdidi havası ve kabiliyeti nüfuziyesinin tezyidi maksa-
diyle tahtelarz tesis olunan mecralara (tefcir mecraları-avgın) ıtlak edilir.

Madde 7 - Birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü maddelerde muharrer mecraların
heyeti mecmuasına "irva şebekesi" ve beşinci ile altıncı maddelerde muharrer
aksama da "tahliye şebekesi" namı verilir, ancak irva tuğyan usuliyle icra
edilirse irva şebekesi vazifesini dahi ifa eder.

Madde 8 - İska olunan arazinin hayatı ziraiyesine hadim olmak
üzere canibi hükÜmetten inşa olunan kanal ve yedek ve hark ve ayak ve sıvacık
ve hendekler ve arazinin istila ve tuğyanı miyahtan muhafazası için tesis edilip
"mahmuz"tesmiye olunan arzani ve tulani setler ve suların tevziine mahsus mehaz_
lar ve temini muvasalat için tesis kılınan yollar ve köprüler ve cereyanı mihaya
hadim (akadök) ve sifonlar gibi bilumum imalatı sınaiye müessesatı umumiyeden
madut olup bunların hüsnü muhafazası ve tamirat ve tathiratı tarafı hükümetten
mansup ameliyatı iskaiye memurini fenniyesi marifetiyle icra edilecektir.
Tesisi münhasıran ashabı araziye ait olan "ağızlık" ve tefcir mecralariyle
kura ahalisi ve eşhası saire tarafından vücude getirilen mecari ve imalatı sai-
re müessesatı umumiyeden madut olmayıp bunların masarıfı tesisiye ve tamiriyele-
ri ashabına racidir

FASLI SANİ
Teşebbüsat ve mükellefiyeti şahsiye

Madde 9 - Kendi arazisi dahilinde ve mücavir arazi kurbinde mecra
küşadına mecbur bulunan ashabı arazi işbu mecrayı huduttan laekal umku mecraya
müsavi bir mesafede hafredebilir. Mesafei mezküre mecranın hudut tarafındaki
şivinin dılı fevkanisinden ve ımla olunduğu takdirde şiv eteğinden itibaren
mesaha edilecek ve şivlerle kenar seddeleri fennen iktiza eden metaneti haiz
olacaktır. Hükümet, ameliyatı iiskaiye idaresinin talebi üzerine işbu mesafeyi
tezyit etmeğe selahiyattardır.

Madde 10 - Vaziyeti topoğrafiye ve tabiiye dolayısiyle mürtefi arazi
sularının münhat araziden geçirilmesine mecburiyet görüldügü takdirde münhat
arazi sahibi miyahı mezkurenin icrasına mani olamıyacağı gibi mürtefi arazi
sahibi de bu icradan münhat arazi sahibine gelebilecek mazarratı izale ve
tazmin etmeğe mecburdur.

Madde 11 - Ameliyatı İskaiye İdaresinin tasdikine iktiran eden
irva veya tahliye mecrasının kendi arazisi dahilinden mururuna sahibi tarafından
mümanaat edilmiyecektir.

Madde 12 - Macari ve imalatı sairenin sakatlanmasından ve suveri
saireden dolayı hasıl olan zarar ve ziyanı izale ve tazmin etmeğe müteşebbisler
mecburdur. Ancak hükümetin bu gibi müteşebbislere imtiyaz ve ruhsat vermesi za-
manını müstelzem olamaz.

Madde 13 - Her ne suretle olursa olsun bir mecranın seddine sebep verip
de civar araziye zarar iras edenler o mecranın tamirat ve tathirat masarifi
ile iras ettikleri zarar ve ziyanı tazmine mecburdur.

Madde 14 - Açılmak istenilen hususi bir "hark" veya "yedek"in müessesatı
umumiyeden olan mecariye ilhakı veya oralardan imrarı ameliyatı iskaiye idare-
sinin tesvibine binaen mahalli hükümetinden müsaade ıstihsaline ve bu güzerga-
hın icra edilecek ameliyat için en muvafık güzergah olduğunun anlaşılmasına
mevkuftur. Bu halde mecrayı umuminin masarifi inşaiye ve tamiriyesiyle mütena-
sip bir meblağ talebine mecrayı umumi sahibi haizi selahiyettir.

Madde 15 - Hususi mecralar küşat etmek istiyenler müessesat irvaiyeden
gayri imalatı katetmeğe mecbur olursa imalatı mezkureye müteallik kavanin ve
nizamat ve talimata tebaiyet edeceklerdir.

Madde 16 - Hakkı mecra ya daimi veyahut muvakkat olarak şeraiti
atiyeye tevfikan talep ve istihsal olunabilir. Şöyle ki: Hakkı mecraya müsteni-
den işgal edilecek arazinin bedeliyle mecranın araziden imrarı suretiyle arazi-
nin taksime uğramasından naşi hasil olacak zararu ziyanın hakkı mecrayı istihsal
edenler tarafından ameliyat ve hafrıyata mübaşeretten evvel tediye ve tazmini
mecburidir.
Hakkı mecra dokuz seneden dun bir zaman için talep ve istihsal
olunduğu takdirde baladaki tazminatın yalnız nısfı tediye olunur.Muvakkat hakkı
mecra istihsal edenler mezkur dokuz senenin inkızasından mukaddem daimi hakkı
mecra istihsaline tazminatı nakdiyenin nısfı diğeriyle işbu nısfın hakkı mec-
ranın istihsali tarihinden itibaren faizi nizamisinin tediyesi kaydü şartıyle
haizi selahiyettir.
Şu kadar ki dokuz senenin inkızasından sonra muvakkat hakkı mürurun daimiye
icraı gayricaizdir.

Madde 17 - Hükümetin veya başkasının arazisi dahilinde bir mecraya sahip
olanlar su sarfiyatını mecranın derecei istiabından fazla tezyit edemezler. Su
sarfiyatını tezyide ihtiyaç mesettiği ve mecranın kabiliyeti istiabiyesi bulun-
madığı takdirde tadili mecra caizdir. Mecra tadil edildiği takdirde tadil için
lazım gelen arazi kıymetinin ve bundan dolayı vukubulacak zararuziyanın tazmini
lazımdır.

Madde 18 - Müessesatı umumiyeden olan bir mecra üzerindeki köprüden su
geçirmek istiyenler bundan mütevellit zararuziyanı tazmine mecburdurlar.

Madde 19 - Bir mehaz küşadına müsaade talep edenler mehazın şeklini ve
sarfiyatını hükumete tayin ettirecek ve daima bu şekli muhafaza eyliyecektir.
Hükumet işbu mehaza mahsus olan sudan bir miktarını menafii umumiye namına is-
timal edebilir ve bundan dolayı mehaz sahibi hakkında terettüp edecek zararu-
ziyanı tazmin ile mülzem olmaz.

Madde 20 - Umuru iskaiyede istimal olunan mecarii umumiyedeki suyun ahar
suretle istimaline müsaade itası umuru iskaiyenin ihlal edilmemesine mütevakkıf-
tır.

Madde 21 - Ameliyatı iskaiyeden gayri hususat hakkında icrası talep olunacak
imalata ameliyat iskaiyece bir guna mahzur olmadığı ameliyatı iskaiye idaresin-
den ledessual anlaşıldıktan sonra müsaade olunacak ve hususatı mühimme hakkında
Nafia Nezaretine iş`arı keyfiyet edilecektir.

FASLI SALİS
İşletme muamelatı

Madde 22 - Ameliyatı iskaiyenin muamelatı umumiyesi Nafia Nezaretinde Nafia
Müdüriyetine merbut ve lüzumu kadar memurdan mürekkep ve icap eden yerlerde mü-
teşekkil birer ameliyatı iskaiye müdüriyetleri marifetiyle idare edilecek ve mü-
düriyetlerin vezaifi umumiyesi ve arazinin suret irva ve iskası ve varidat ve
masarifatının ahzuicrası ayrıca bir talimatla tayin olunacaktır.

Madde 23 - Esbabı mücbireden münbais ahvalin icabatı yahut lüzum görülen
tadilat ve tamiratın mecralarda suların tanzimi için muktazi tedabirin icrası
veya bir mecrada tesviyei lazime yapılması gibi sebeplere müstenit olarak bir
mecra suyunun tatil veya tadil edilmesinden dolayı hiç kimsenin hükümetten taz-
minat talebine hakkı olamaz. Ancak esbabı mücbire müstesna olmak üzere tathirat
ve tamirat mevsimi iska ve irvanın gayri mevsimlerde yapılacağı gibi tathirat ve
tamirata başlanmazdan mukaddem alakadar olan kariye heyeti ihtiyariyesine de ih-
barı keyfiyet edilecektir.

Madde 24 - Teahhuru mahzurdan salim bulunmıyan tathirat ve tamiratın icrası
için amele tedariki kabil olmadığı takdirde, mezkur mecra hangi kariye hududu
dahilinde ise o kariye ahalisi yevmiyeleri rayici mahalli üzere canibi hükümet-
ten tediye edilmek şartiyle amele sevk ve izamına mecburdurlar.

Madde 25 - İska ve irvayı araziye mania husulünden, yahut tereşşühat ve
zayiatı miyahiyeden veya mezruata irası zarar edecek esbaptan dolayı bir mec-
ranın set ve tatili veya mevkiinin tebdili iktiza ederse iska ve irva müdürünün
mütelaatı üzerine Nafia Nezaretince icabının icrasına müsaade olunur.

Madde 26 - Mecarii muhtelife ve imalatı sınaiyenin esaslı bir surette tebdil
ve tağyiri Nafia Nazaretinin mezuniyetine mütevakkıftır. Ancak bir mecradan di-
ğerine su vermek için yapılan müteharrik mehaz ve kama döşemeleri gibi aksamı
cüz`iyede fennin icabatına göre derhal ifası muktazi tevsiat ve tadilat ve tahtı
elzemiyette bulunan tamirat ve ıslahat neticei keyfiyetten Nezarete malumat ve-
rilmek şartiyle iska ve irva müdüriyetinin tensibiyle yapılabilir.

Madde 27 - Dahilinden mürur eden bir mecranın tathir edilmemesinden veya
tarafeyn seddelerinin halı intizamda bulunmamasından dolayı hasara ve istilayı
miyaha uğrıyan arazi ashabı, keyfiyeti mensup oldukları şube mühendisine ihbar
ettikleri halde mühendis esbabı maniai fenniye yoksa bila ifatei vakit icrayı
icabına tevessül ve badehu keyfiyetten müdüriyeti haberdar eder. Şube mühendisi
icabını icra etmediği takdirde alakadaran iska ve irva müdüriyetine müracaat
edecek ve müdüriyet keyfiyeti bitetkik muktezasını tayin ve icra edecektir.

Madde 28 - Bir mecranın tamir ve tathiri o mecrayı küşat edenlere veyahut
ondan müstefit olanlara aittir. Bu bapta müdüriyetten vukubulacak ihtara tebai-
yet mecburidir. Alakadaran veya erbabı istifadet tamirat ve tathiratı muktaziye-
yi icra edecek kadar kesretli olmaz veya ahvali maliyeleri müsait bulunmazsa ma-
sarifi vakıa alakadarandan mahsul zamanı tahsil edilmek şartiyle hükümetçe tami-
ratı lazime icra edilir.

Madde 29 - Ağızlıklar ashabı arazi tarafından yapılır ve mevsime ve nev`i
mezruata ve icabatı saireye göre tebdil ve tadil edilebilir. Sahipli araziden
mürur eden ağızlıkların inşası ashabı arazinin muvafakatine mutevakkıf değildir
ancak mezruatın bu sebeple hasarzede olmamasına dikkat ve itina olunacak ve
ağızlıkların güzergahı hakkında tahaddüs edecek ihtilafat şube mühendisi tara-
fından halledilecektir.

Madde 30 - İnşaat için işgal olunacak arazinin bedeli icarile işgalden
mütevellit zararı ve istimlak olunacak arazinin dahi İstimlak Kanununa tevfikan
bedeli mutasarrıfına verilecektir. Ancak istimlak edilen arazinin orada ihdas
edilen mecranın ademi lüzumu takdirinde hükümetçe bilmüzayede eşhasa tefvizi
veyahut ücret ve müddeti münasibe ile zer`ine müsaade olunması caizdir. Araziyi
zeretmek isteyenler baistida iska ve irva müdiriyetine müracaat edecek ve müdi-
riyetçe bir mahzur görülmediği takdirde bir kıt`a ruhsatname itasile ziraate
müsaade edilecektir ve zürra müddeti icarenin hitamında araziyi kamilen tahliye
etmekle mükelleftir.
Taliplerin taaddüdü halinde en nafi şerait dermeyan eden tercih olunur. Bu
gibi arazide hakkı tapu yoktur.

Madde 31 - İstimlak olunan araziye ve mecarii umumiyenin dahiline ve şiv
seddelerine irva ve iska müdiriyetinin müsaadesi olmaksızın ahali tarafından
eşçar garsı memnudur. Buralarda evvelce mevcut olan ağaçlardan istifade etmek
hükümete aittir. Efrat tarafından yapılan mecralarda ağaç garsolunabilmesi şube
mühendisinin müsaadesine menuttur.Efrada ait mecralarda bulunan eşçar cereyanı
miyahı işkal ile ahare irası zarar ettiği takdirde sahipleri kal`etmeğe mecbur-
durlar. Bu bapta vukubulan ihtara tevfiki hareket olunmadığı takdirde iska ve
irva müdiriyetinden istihsal edeceği müsaade üzerine şube mühendisi tarafından
bu gibi ağaçlar sökülecek ve eşçarı maktua bedelinden ücreti kali badelistifa
fazlası ashabına iade olunacaktır.

FASLI RABİ
Mücazat

Madde 32 - Su sarfiyatının tezyit ve tenkisi maksadı olmaksızın köprü ve
bent ve mecra vesaire üzerindeki alatuedavatı tahrik edenler ve mecrada köprü ve
geçit ve sifon yapanlar;
Mecralar üzerinde hükümet veya efrat tarafından inşa edilmiş olan mehazlar-
da tebdilat icra edenler;
Bilaruhsat mecralar ile seddelerde ve arazii müstemlekede ziraat eyliyenler
ve memurini mahsusası tarafından vukubulan emrütenhibe muhalefet eyliyenler;
Set ve mecralar dahiline meyyit veya laşe ilka ve defnedenler;
Memurini mahsusasının müsaadesini istihsal etmeksizin bir mecraya hariçten
su sevkeyliyenler;
Bir mecranın veya sair mahallin hafrutathirile husule gelen toprak vesaireyi
mecarinin şiv ve seddelerine vazedenler;
Hariçten gelen suları mecrayı tabiisine ve tarlaların iskasından fazla kalan
suları tahliye mecralarına sevketmeyip de mecarii saireye sevkederek bunların
çamur ve kum ile dolmasına sebep olanlar;
Mecra dahilinde kuyular hafredenler;
Mecra dahilinde her ne suretle olursa olsun balık sayhgahı tesis edenler
ef`ali mezküreden tahaddüs edecek zarar ve ziyanı tazminden maada yirmi dört
saatten bir hafta kadar hapis ile mücazat olunurlar.

Madde 33 - Müsaadei mahsusa istihsal etmeksizin bir bent inşası veya taş
yığını veyahut mevanii saire ihdası ile mecraları seddeyliyenler;
Su sarfiyatının tezyit ve tenkisi maksadile mehaz ve bentlerin kapılarını
açan ya kapayanlar ya köprü ve bent ve mehazlarda bulunan aletüedavatı ve mecra
üzerindeki bendin müteharrik aksamını tahrik edenler;
Mecraların bendine ve süddesine veya mehazına su çarhı (nüure, tulumba,
sakiye vesaire) gibi suyu terfi ve tevkif edici alet vazeyleyenler;
Bilamüsaade mecraların tarafeyn süddelerinde fetha ve mehaz küşat edenler
ile süddeler üzerine tarik ihdas eyliyenler tahakkuk edecek zararuziyanın taz_
mininden maada yirmi dört saatten bir aya kadar hapis veya buna bedel zararuzi_
yanın nihayet rub`una kadar ve her halde yarım Osmanlı altından dun olmamak üze_
re cezayi nakdi ile mücazat olunurlar.

Madde 34 - İnşaatın her nevi aksamını kasden tahrip edenler;
İmalatı sınaiyeye müteallik kabilin akil alatuedevat ve aksamını ahzu_
sirkat edenler;
Memurin ve müstahdimine fiilen muhalefet ederek bir mecraya su isale veya
mecradaki suyu katedenler tahakkuk edecek zararuziyanın tazmininden maada bir
haftadan altı aya kadar hapis veya buna bedel zararuziyanın nihayet nısfına ka_
dar ve her halde beş altından dun olmamak üzere cezayi nakdi ile mücazat olunur-
lar.

Madde 35 - Memurinin ahkamı kanuniyeyi yanlış tatbik etmelerinden veya ahka-
mi kanuniyeye muhalif hareketlerinden tevellüt edecek zararuziyan o memurlara
hakkı müracaatları olmak üzere onları tayin eden devair veya şirket veya eşhas
tarafından tazmin olunur.

Madde 36 - İşbu kanunda münderiç mücazat ve tazminat davası mehakimi sulhiye
bulunan mahallerde mehakimi sulhiye ve bulunmıyan mahallerde mehakimi iptidai-
yede rüyet olunur.

Madde 37 - Tarafı hükümetten mansup iska ve irva müdürleriyle muavinlerinin
ve şube mühendisleriyle muavinlerinin ve müfettişlerin ve kondoktorlarla keza
muavinlerinin işbu kanunda muharrer ceraim hakkında tanzim edecekleri zabıt
varakaları hilafı sabit oluncaya kadar mehakimce mamulünbih addolunacaktır. İşbu
memurların memuriyetlerine hini tayinlerinde hasbelvazife tanzim edecekleri za-
bıt varakalarında her ne sebep olursa olsun hakikate muhalif ifadatta bulunmıya-
caklarına dair tahlif olunurlar.

Madde 38 - Umuru iskaiye bir müteşebbis veya şirkete ihale edildiği halde
şirket veya müteşebbis tarafından tayin edilecek iska ve irva müdürleriyle mua-
vinlerinin ve mühendislerle muavinlerinin ve müfettişler ve kondoktorlarla mua-
vinlerinin memuriyetleri tarafı hükümetten musaddak ve kendileri muhalif bulun-
mak şartiyle bunların dahi tanzim edecekleri zabıt varakaları hilafı sabit olun-
caya kadar muteber addolunacaktır.

Madde 39 - İşbu kanunun, icrayı ahkamına Dahiliye, Adliye ve Nafia Nazırları
memurdur.

Suskun · 2 Şbt 2012

İL ÖZEL İDARESİ KANUNU (1)
Kabul Tarihi : 13 Mart 1329; 17 Rebiülahır.1331
Yayımlandığı Takvimi Vakayi : Tarih: 15 Mart 1321 Sayı:1414
Yayımlandığı Düstur : Tertip:2 Cilt:5 Sayfa:186
BİRİNCİ KISIM
İdarei Umumiyei Vilayat

Madde 1 ila 74 - (Mülga: 18/4/1929 - 1426/69 md.)
İKİNCİ KISIM
İdarei Hususiyei Vilayat
BİRİNCİ FASIL
Vilayet

Madde 75 - Vilayet, emvali menkule ve gayrimenkuleye mutasarrıf ve işbu
kanun ile muayyen ve mahdut vezaifi hususiye ile mükellef bir şahsı manevidir.
Emvali hususiyei vilayet mahfuziyet ve masuniyet itibariyle emvali umumiyei
devletten maduttur.

Madde 76 - Vilayetin umur ve menafii hususiyesini tedvir ve muhafaza ve onu
temsil ve tesis eden vesaiti idariye valii vilayet ile meclisi umumii vilayet ve
encümeni vilayettir.

Madde 77 - Vilayete mevdu bilcümle umur ve vezaifi hususiyede selahiyeti
icraiye münhasıran valiye aittir.
Memurini hususiyei vilayetin vazifei memuriyetlerine müteallik
suiharekattan dolayı muhakemeleri memurini devlet hakkındaki usul ve mukarrerata
tabidir.
--------------------
(1) a- Bu Kanunun adı, 16/5/1987 tarih ve 336O sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle
"İl Özel İdaresi Kanunu" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
b- Bu Kanundaki karayolları trafiğiyle ilgili bilcümle hükümler,11/5/1953
tarih ve 6O85 sayılı Kanunun 76 ncı maddesiyle yürürlükten kaldırılmış-
tır.
c- Bu Kanunun seçimlerle ilgili ve 19/7/1963 tarih ve 306 sayılı Kanunla
değiştirilen veya eklenen maddelerinin 18/1/1984 tarih ve 2972 sayılı
Kanuna aykırı hükümleri anılan Kanunun 37 nci maddesi ile yürürlükten
kaldırılmıştır.
d- 16/5/1987 tarih ve 3360 sayılı Kanunun 18 inci maddesiyle bu kanuna
eklenen Ek Madde 4 hükmü gereğince kanunun çeşitli maddelerinde geçen
deyimlerden;
İrade....: Cumhurbaşkanının onayı,
Dahiliye Nezareti: İçişleri Bakanlığı,
Nafia Nezareti: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı,
Nezaret: Bakanlık,
Encümeni vilayat: İl Daimi Encümeni,
Meclisi Umumi: İl Genel Meclisi,
Valii Vilayat ve Memurini Hususiyei Vilayat: Vali ve İl Özel İdare
Personeli olarak değiştirilmiştir.
Vilayete Ait Hidematı Mahalliye

Madde 78 - Vilayete ait hidematı mahalliye berveçhiatidir.
1 - Memaliki Osmaniyede devairi Devletçe görülecek lüzum üzerine küşat ve
tesviyesi ve tamiri Nafia Nezaretine ait olan turuku umumiyeden maada vilayet
dahiline münhasır olarak liva ve kaza ve nahiyeleri yekdiğerine rapteden turuk
ve meabirin küşat ve inşasiyle tamiratı mütemadiyesi;
(Gerek turuku umumiyenin, gerek turukuhususiyei vilayetin şehir ve
kasabalar dahiline tesadüf eden aksamının inşa ve tamiri dahi nevine göre Nafia
Nezaretine veya vilayete aittir.)
2 - (Değişik: 3 Nisan 1330) Vilayet varidatı adiye ve fevkaladesinin
müsaadesi derecesinde göl ve bataklıkların ıslah ve teybisi için ameliyatı
lazıme icrası yahut bu ameliyatın şeraiti mahsusai nafia ile talibine ihalesi;
(Ameliyatı mezkureye ait evrakı fenniye Nafia Nezaretince tetkik ve iki ay
zarfında aynen veya tadilen kabul ve tasdik edilecektir.)
3 - (Değişik: 3 Nisan 1330) Şehir ve kasabalarda menafii belediyelere ait
ve şeraiti Devletçe müttehaz kavaide muvafık olmak ve müddeti kırk seneyi
tecavüz etmemek üzere hayvan, buhar ve elektrikle cerrolunur tramvaylar inşa ve
elektrikle veya havagaziyle tenvirat icrası ve kudreti elektrikiye tevzii ve
şürbe salih su isalesi için imtiyaz itası ve dahili vilayette otomobil ve otobüs
ve omnibüs arabaları işletmek ve sanayii muhtelifeye ait fabrikalar tesis etmek
için ruhsat itası;
(Müddeti kırk seneyi tecavüz eden bilumum imtiyazat ile kuvvei muharrikesi
sukutu miyah ile istihsal olunacak cer ve tenviri elektrikiye müteallik
imtiyazat Nafia Nezaretince ita olunur.)
4 - Nümune ve tecdübe çiftlik ve tarlaları ve fidanlıklar ile çiftçilik
mektepleri ve damızlık hayvanatı ve alatı ziraiye depoları tesisi, mahsulatı
ziraiye ve hayvanatı ehliye sergi ve müsabakaları küşat ve at yarışları
icrasiyle mükafatı naktiye itası, mahsulatın cinsini ıslah etmek ve vilayetin
iklimine muvafık mahsulatı cedide yetiştirmek için meccanen fidan ve tohum
tevzi, merkezi ziraat olan mahallerde umumun istifade edebileceği hasat ve
harman ve kalbur makinelari ve sair alatı ziraiye ihzariyle zuraa icarı, ziraat
müzeleri ve zirai taavün şirketleri tesisi velhasıl terakkiyatı ziraiyeyi temin
edecek her türlü hususatın tatbik ve icrası;
5 - Orman yetiştirmeğe müstait mahallerde orman yetiştirilmesi ve yabani
ağaçların aşılanarak müsmür hale ifrağı esbabının temini;
6 _ Vilayete mahsus yerli iktisat ve itibar sandıkları teşkili veya
küşadına ruhsat itası;
7 - Mevakii münasebede sanayi odaları ve sanayi mektepleri küşadı ve
bunlarda ihtiyacatı mahalliyeye muvafık sanayiin talimi, sanayii mahalliye
mahsulat ve mamulatının teşviki için müsabakalar ve sergiler küşadı ile mükafatı
naktiye itası, sanayii mahalliyeye ait müzeler tesisi;
8 - İcap eden mahallerde Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları tesisi ve
sergiler küşadı ve pazar ve panayırlar ihdası Velhasıl umuru ticaretin tevsi
ve teshili ve serveti mahalliyenin teksiri için lazımgelen tedabirin ittihazı;
9 - (Değişik: 3 Nisan 1330) Tahsili iptidainin temini için umumi ve
ledelhace seyyar mekatibi iptidaiye ve Darülmuallimini iptidailer ve amele ve
fıkaraya mahsus gece mektepleri ve liva idadileri tesis ve inşası ve bunaların
Maarifi Umumiye Kanununa tevfikan idare ve nezareti;
10 - Vilayet dahilinde eytamhane,hastahane, bimarhane ve darülaceze gibi
müessesatı ve hayriye ve sıhhiye tesisi;
11 - Vilayete ait bilcümle emlak ve akar ve emvalin idaresi;
12 - Vilayet menfaatine tesis olunacak müessesatı nafia ve hayriyenin
idare ve nezareti.
13 _(Ek:16/5/1987_3360/2md.)İl Özel İdaresi,mahalli müşterek nitelikte
olan imar,bayındırlık,sağlık ve sosyal yardım,çevre sağlığı ve koruması,eğitim
ve spor, tarım, ağaçlandırma, orman tesisi, ekonomi ve ticaret, haberleşme,
kültür,turizmle ilgili görevler ve bu Kanun dışında çeşitli mevzuatla verilen
görevleri imkanları ve tesbit edeceği öncelik sırasına göre yürütür.(İkinci cüm-
le iptal:An.Mah.`nin 22/6/1988 tarih ve E.:87/18,K.:88/23 sayılı kararı ile.)
14 - (Ek: 16/5/1987-3360/2 md.) İl Özel İdaresi,il`in mahalli hizmetlerini
kalkınma planı ilke ve hedeflerine uygun olarak ve il`in imkan ve ihtiyaçlarını
da göz önünde bulundurarak yıllık program hazırlamak ve uygulamakla görevlidir.
Yıllık proğramlar; genel, katma ve özel bütçeli idarelerden ve diğer
kaynaklardan mahalli idarelere aktarılacak ödenekler de dikkate alınmak sure-
tiyle bakanlıklar, bölge ve il kuruluşları ile koordineli bir şekilde hazırla-
nır. Söz konusu programların il genel meclisince kabulünden sonra bakanlıklar-
ca aktarılan ödeneklere ait olan kısmı ilgili bakanlığın aynen veya tadilen
onayı ile yürürlüğe girer. Bayındırlık ve iskan Bakanlığına ödeneği aktarılarak
yürütülen işlerde onay makamı. Bayındırlık ve İskan Bakanlığıdır.
15 - (Ek: 16/5/1987-3360/2 md.) Genel, katma ve özel bütçeli idareler bu
maddenin 13 üncü bendindeki esaslar dahilinde kendi bütçelerinde yer alan öde-
nekleri il özel idarelerine aktarırlar.
(Ek 2 ve 3 üncü fıkralar mülga:16/5/1987 - 3360/2 md.)

Madde 79- Vilayet bütçesi adi ve fevkalade bütçe namiyle iki kısma
münkasemdir.

Madde 80- (Değişik: 16/5/1987 - 3360/3 md.)
İl Özel İdaresinin gelirleri şunlardır:
1. Özel kanunlarla tanınmış vergi, resim ve harç gelirleri,
2. Genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılacak paylar,
3. Genel, katma ve özel bütçeli idarelerden aktarılacak ödenekler,
4. Her çeşit teşebbüs ve faaliyetler karşılığında sağlanacak gelirler,
5. Taşınır ve taşınmaz mallarının kira, satış ve başka suretle
değerlendirilmesinden doğacak gelirler,
6. 3194 sayılı İmar Kanununun 42 nci maddesine göre tahsil edilecek para
cezaları ile diğer para cezaları,
7. 3194 sayılı İmar Kanunu gereğince verilecek inşaat ruhsatı ile yapı
kullanma izninden alınacak harçlar,
8. Tahvil ve hisse senetlerinin faiz ve temettüleri ile bunların
itfasından veya satışından elde edilecek gelirler ve bankadaki paraların faiz
ve diğer gelirleri,
9. Hizmet karşılığında alınacak ücretler,
10. Her türlü bağışlar,
11. Milli park statüsünde bulunmayan, doğal güzellikleri taşıyan veya
tarihi harabe niteliğinde olup Kültür ve Turizm Bakanlığınca ücretli girişe ta-
bi tutulmayan yöreler için valilerin teklifi Kültür ve Turizm Bakanlığının onayı
ile alınacak giriş-gezi ücretleri,
KANUNLAR, ŞUBAT 1989 (EK-3)
12. Diğer gelirler.
Bu suretle temin edilen gelirlerin mevduat olarak yatırılacağı kamu banka
veya bankaları, Bakanlar Kurulunca tespit edilir.
Başka kurumlarca tahsil edilen kanuni paylar veya vergi gelirleri payların-
dan özel idarelere düşen kısım tahsil edildikleri ayı takip eden, ayın sonuna
kadar özel idareler adına yatırılır. Yatırmayanlar hakkında 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun hükümleri uygulanır.
1 - (Değişik: 3 Nisan 1330) Vilayet fevkalade bütçesinin varidat
kısmını teşkil eden mevat şunlardır:
1 - Adi bütçenin fazlai varidatı:
2 - İstikraz hasılatı;
3 - Masarifi fevkaladeye mahsus olmak ve nisbeti Muvazenei Umumiye Kanuniyle
tayin olunmak üzere vilayet meclisi umumisince bila vasıta tekalifi umumiye
üzerine muvakkaten ilave ve tarholunacak küsuratı munzamei fevkalade;
4 - Masarifi fevkaladeye mahsus olarak ledelicap umumi bütçenin ianeten
tahsis edeceği mebaliğ.

Madde 82 - (Değişik : 16/5/1987 - 3360/4 md.)
İl özel idaresinin giderleri şunlardır:
1. Bu Kanun ve diğer kanunlarla verilen mahalli görevlerin ifası için
yapılan harcamalar,
2. Yönetim ve personel giderleri,
3. İl genel meclisi il daimi encümeni başkan ve üyelerinin ödenekleri ve
yollukları ile diğer görevlilerin yollukları,
4 . Özel kanun, karar, ilam ve sözleşmelere dayanan harcamalar, paylar,
ödemeler ve borçlar,
5 . Kanunlar gereğince başka kurum, kuruluş ve teşebbüslere yapılacak
yardımlar ve özel idare teşebbüslerine verilecek sermayeler ile özel idarenin
katılmayı uygun bulduğu, şirket, kooperatif, birlik, kamu yararına hizmet
yapan dernekler ve benzeri ortaklığa katılma payları ve yardımlar,
6. Özel idare gelirlerinin tahsil giderleri,
7. Özel idare mallarının vergi, resim, harç ve sigorta giderleri,
8. İçişleri Bakanlığınca çıkartılacak bir yönetmelikle esas ve usulleri
belirlenecek temsil, ağırlama ve tören giderleri,
9. 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 180 inci maddesi gereğince kesinleşmiş
öz gelirin binde biri nispetinde konulacak ve mahkeme kararına dayanan belge
karşılığı olarak barolara yapılacak yardım giderleri,
10. 3194 sayılı İmar Kanunu ile valiliklere verilen görevlerin ifası için
yapılan harcamalar,
11. Özel idare hizmetleri ile ilgili diğer giderler.

Madde 83 - Fevkalade bütçenin masarif kısmı hidematı vilayete ait her türlü
inşaat ve tesisatı cedide masarifinden ve adi bütçeye taallük eden masarifi
daime haricinde vukubulacak arızi ve muvakkat masariften teşekkül eder.

Madde 84 - (Değişik : 16/5/1987 - 3360/5 md.)
İl özel idaresi bütçesi, genel bütçe mali yılına paralel ve İçişleri
Bakanlığı ile Maliye ve Gümrük Bakanlığınca birlikte düzenlenmiş formüle uygun
olarak hazırlanır.
İl özel idaresi bütçesinin hazırlanması, il daimi encümenince incelenme-
si, il genel meclisinde görüşülmesi ve kabulüne dair usul, esas ve süreler İçiş-
leri Bakanlığınca çıkartılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Madde 85- Vilayet bütçeleri için devrei hesabiye tam on iki aydan ve mah-
sup muamelesi müddeti iki aydan ibarettir. Bir senenin bütçesinden müdevver me-
baliğ ertesi sene bütçesinde ait bulunduğu fasla ilave olunur.

Madde 86- (Değişik: 16/5/1987-3360/6 md.)
İl genel meclisince görüşülüp kabul edilen bütçe o yıla ait program da
eklenerek, vali tarafından toplantının sona ermesinden itibaren en geç 15 gün
içinde İçişleri Bakanlığına gönderilir.
Bütçe İçişleri Bakanlığınca 30 gün içinde onaylanır. Bu süre içerisinde
onaylanmayan bütçe kendiliğinden onaylanmış sayılır.
İçişleri Bakanlığı;
1. Bütçedeki mevzuata aykırı madde ve deyimleri düzeltmeye,
2. İl özel idaresinin tahsile yetkili olduğu halde bütçeye konmamış
gelirlerini koymaya ve noksan konulanları kanuni hadde çıkarmaya,
3. İl özel idaresinin tahsile yetkili olmadığı gelirleri tahakkuk etmemiş
taşınır ve taşınmaz malların satış gelirleriyle gerçekleşmemiş borçlanma
gelirlerini çıkarmaya, kanuni yetki ve tarife üstündeki gelir tahminlerini
kanuni hadde indirmeye,
4. Yapılması il özel idaresi görevlerinden olmayan hizmetler için konul-
muş ödenekleri çıkarmaya,
5. Bütçeye konulması kanunen zorunlu iken konulmamış ödenekleri koymaya
veya kanuni hadde indirmeye,
6. Kesinleşmiş ilam, istikraz, tahvil, kredi, anlaşma ve sözleşme
hükümlerine göre anapara ve faiz ödemelerini karşılamaya yetecek kadar ödenek
koymaya, mevcutları bu amaçla yeteri kadar artırmaya,
Yetkilidir.
Bu sebepler dışında İçişleri Bakanlığınca bütçede değişiklik yapılamaz.
Ek Madde - (Ek: 20/2/1930-1561/2 md.) Dahiliye Vekaletinde içtima edecek
olan bu komisyonda bütçelerin tevdii tarihinden itibaren bir ay zarfında ve
İdarei Umumiyei Vilayet Kanununun 84 üncü maddesi ahkamı dairesinde tetkiki
icap eder. Komisyonun mesaisi ihzaridir. İhtilaflı hususat İcra Vekilleri
Heyetince nihai karara iktiran eder.
(Ek: 9/12/1933-2346/2 md.) İşbu komisyonların bütçelerin vekalete vürudu
tarihinden itibaren her gün toplanması mecburidir.
Valii vilayet ve memurini hususiyei vilayet:

Madde 87-(Değişik:16/5/1987-3360/7 md.)
Vali il özel idaresinin görevlerini, özel idare müdürlüğü ve merkezi
idarenin ildeki teşkilatları vasıtasıyla yürütür.
(İkinci fıkra iptal: An.Mah.`nin 22/6/1988 tarih ve E.:87/18,K.:88/23
sayılı kararı ile)

Madde 88- Vali, her sene meclisi umumii vilayetin in`ikadından evvel
vilayet bütçesini tanzim ettirip lıcelittetkik evvela encümeni vilayete badehu
vilayet meclisi umumisine tevdi eder.

Madde 89- Vali, bütçede murakkam olan varidat ve masarifatın istilzam
edeceği mukavelat projelerini ihzar ile yüz kırk dördüncü maddenin üçüncü
fıkrası mucibince encümeni vilayette tetkik ettirdikten sonra müzayedat ve
münakasatın ihalesini icra ve mukavelat senedatını teati eder.
KANUNLAR, ŞUBAT 1989 (EK-3)

Madde 90- Vali, vilayet bütçesinin amiri itasıdır. Meclisi umumii vilayet
tarafından tasdik olunan bütçe mucibince her ay vukubulan sarfiyat cetvelini
evrakı müsbitesiyle birlikte encümeni vilayete tevdi eder.

Madde 91- Vali,her sene senei sabıkanın hesabı kat`isini tanzim ile
encümeni vilayette tetkik ettirdikten sonra berayı tasdik meclisi umumiye tevdi
eder.

Madde 92- Vali, meclisi umumi kararı ile vilayet namına akar iştira ve
beyi ve mübadele ve bu akaratın tarzı idaresini tayin ve bunlardan bir veya bir
kaçını mektep ve hastahane gibi hidematı umumiyeye tahsis eder.

Madde 93 - Vali, vilayet menfaatına vukubulan hibe ve vasiyetleri meclisi
umumi karariyle kabul eder.

Madde 94 - Vali, vilayete tefrik edilen mevat hakkında mehakim ve devairi
resmiyede bizzat müddei ve müddeialeyh sıfatiyle muhakeme ve murafaaya ve
kaffei turuku kanuniyeye müracaata ve bu vezaifi münasip göreceği zevata mahtum
vekaletname ile tamimen ve tahsisen tevdie mezundur.

Madde 95 - Vali, seyrisefaine ve nakli eşyaya müsait olan enhardan
kemiyeti nehrin seyrüsefere olan hizmetini tağyir etmediği memurini Nafia
tarafından tasdik olunmak şartiyle makineler vasıtasiyle su alınmasına meclisi
umumi karariyle ruhsat itasına mezundur.
(Bu türlü enhar üzerinde nehrin seviyesini tenzil ve seyrisefain hizmetini
tatil veya işkal edecek tesisat hükümeti merkeziyenin müsaadesine vabestedir.)

Madde 96- İnhisarı tazammun etmemek şartiyle enhar kenarlarında seyrisefain
hizmetine mahsus olarak iskeleler inşasına ruhsat itası ve bu iskelelerin
şeraiti istimalinin ve tarifelerinin tayini meclisi umumi karariyle valiye
aittir.

Madde 97-Vilayet maarif müdür veya müfettişlerinin inzimamı reyi ile
nizamnamei mahsusuna tevfikan mekatibi hususiye küşadına ruhsat vermek ve
Maarif müfettişi vesatetiyle bu mektepleri tahtı nezarette bulundurmak emri
maarifte valilerin hukuk ve vezaifi cümlesindendir.

Madde 98- Vali maiyetinde maaşat ve masarifatı vilayetin varidatı
hususiyesinden tesviye edilmek üzere mükellef ve mes`ul bir müdürün tahtı
idaresinde bir vilayet muhasebei hususiye kalemi bulunur.

Madde 99 - (Değişik: 16/5/1987-3360/8 md.)
İl özel idare müdürü; il özel idaresinin validen sonra en üst düzeyde
yetkili ve görevli memuru olup, il özel idaresi hizmetlerinin yürütülmesinden,
valiye karşı sorumludur.
İl özel idare müdürünün görevleri şunlardır:
1. Özel idare teşkilatını vali adına yönetmek,
2. İlin yıllık programı, bütçe tasarısı ve kesinhesabını hazırlamak,
3. Mevzuatla verilen görevleri yerine getirmek ve vali tarafından
verilecek diğer işleri yapmak.

Madde 100-(Değişik:16/5/1987-3360/9 md.)
Kaymakamlar valinin vereceği özel idare hizmetlerini yaparlar. Kaymakam-
lar özel idare hizmetlerinin yürütülmesinden valiye karşı sorumludur.
Yaptıkları bu hizmetler karşılığında kaymakamlara 657 sayılı Devlet
Memurları Kanununda yer alan 1 inci derecenin son kademesi gösterge rakamının,
bütçe kanunlarında Devlet memurları maaşı için belirlenen katsayı ile çarpımı
sonucu bulunacak miktarın yarısını açmamak üzere her yıl İçişleri Bakanlığınca
tespit edilecek miktarda aylık ödeme yapılır.

Madde 101 - (Birinci fıkra Mülga 16/5/1987 - 3360/19 md.)
Masraf senetleri ve havalenameler vilayet muhasebei hususiye kalemi
müdürünün (sarfı lazım gelir) işaretini ve amiri ita olan valinin imzasını
muhtevi olmak icap eder.
Vilayet muhasebei hususiye muamelatının suveri icraiyesi talimatı mahsusa
ile izah olunmuştur.
(Ek fıkra Mülga: 16/5/1987 - 3360/19 md.)

Madde 102 - Vilayetin vezaifi hususiyesiyle mükellef bilcümle memurların
nasb ve azli valiye aittir.
(Son fıkra Mülga : 2/11/1336 - 62/1 md.)

Madde 103- (Değişik:19/7/1963-306/2 md.)
Her ilde bir il genel meclisi bulunur.
İl genel meclisleri üyeleri ilçeler adına seçilir.
Son nüfus sayımına göre:nüfusu:
25 000 e kadar olan ilçelerden 1
25 001 den 40 000 e kadar olan ilçelerden 2
40 001 den 55 000 e kadar olan ilçelerden 3
55 001 den 70 000 e kadar olan ilçelerden 4
Üye seçilir.
Bundan sonra her 25 000 nüfus için bir üye eklenir.
Her ilçeden il genel meclisine seçilecek üye miktarı ilçe seçim
kurullarınca tesbit edilerek seçimin başlangıç tarihinden veya yeniden seçim
yapılacağına dair ilandan sonraki 7 gün içinde ilan edilir.

Madde 104 - (Mülga:19/7/1963-306/3 md.)

Madde 105 - (Değişik:19/7/1963 -306/2 md.)
İl genel meclisine üye seçilebilmek için:
1. Türk vatandaşı olmak,
2. Seçimin başlangıcından önce en az altı aydanberi il dahilinde ikamet
etmek,
3. 25 yaşını tamamlamış olmak,
4. Türkçe okuyup - yazma bilmek,
5. Kısıtlı, kamu hizmetlerinden yasaklı, izinsiz olarak yabancı Devlet
hizmetlerinde bulunmamak,
6. Ağır hapis cezasını gerektiren bir suçtan dolayı kesin olarak hüküm
giymemek,
7. Taksirli suçlar hariç olmak üzere 5 yıldan fazla hapis cezası ile
kesin olarak hüküm giymemiş bulunmak,
8. Zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık,
sahtecilik, inancı kötüye kullanmak, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlardan
biri ile kesin olarak hüküm giymemiş bulunmak,
9. Muvazzaf askerlik hizmetini yapmış olmak veya yapmış sayılmak,
10. Halen il dahilinde özel idare hizmetleriyle ilgili bir iş için özel
idare ile mukavele akdetmemiş veya taahhüt altına girmemiş veyahut bu gibi
şahısların ortağı, kefili veya bu cihetlerden borçlu bulunmamış olmak, lazımdır.
(Son fıkra Mülga: 14/4/1970 - 1252/3 md.)

Madde 106 - (Değişik:19/7/1963 - 306/2 md.)
Cumhuriyet Senatosu Üyeliği,milletvekilliği, belediye başkanlığı, belediye
meclisi üyeliği ile il genel meclisi üyeliği bir şahıs uhdesinde birleşemez.
*
Cumhuriyet Senatosu Üyesi, milletvekili, belediye başkanı il genel meclisi
üye seçildiği ve il genel meclisi seçimi sonucunun kendisine tebliği tarihinden
itibaren 3 gün içinde tercih hakkını kullanmadığı takdirde il genel meclisi
üyeliğini reddetmiş sayılır.
Belediye meclisi üyesi il genel meclisine üye seçildiği ve seçim sonucunun
kendisine tebliğinden başlamak üzere 3 gün zarfında tercih hakkını kullanmadığı
takdirde il genel meclisi üyeliğini kabul etmiş sayılır.
Keza, il genel meclisinde üye iken Cumhuriyet Senatosu üyeliğine,
milletvekilliğine, belediye başkanlığına veya belediye meclisi üyeliğine
seçilenler hakkında da aynı şekilde işlem yapılır.

Madde 107- Bir vilayetin birkaç kazasında intihap olunan bir aza sekiz
gün zarfında kazalardan bir tanesini tercihe mecburdur. Tercih etmediği takdirde
en ziyade rey kazandığı kazanın azası addolunur.

Madde 108 - (Değişik:11/6/1946-4928/1 md.)
İl Genel Meclislerinin süresi Eylül ayından başlamak üzere dört yıldır.
Seçim dönemi bitmezden önce meclis feshedilir veya infisah ederse yeniden
seçilecek meclis eski meclisin süresini tamamlar. Bir seçim dönemi içinde
yeniden kurulmuş veya kurulacak olan illerin genel meclislerine ait süreler de
diğer genel meclislerin süresiyle birlikte sona erer. Seçim dönemi sonunda
seçimin yenilenmesine imkan görülmezse Bakanlar Kurulu karariyle süre bir yıl
uzatılır. Bu takdirde, uzatılan süre gelecek meclisin döneminde geçmiş sayılır.

Madde 109- Meclisi umumi azası istifa eder veya cinayetle ve muhilli şeref
ve haysiyet bir fiilden dolayı cünha ile mahkum olur veyahut meclisi umuminin
bir senelik içtima müddetinin nısfından ziyade müddet bila mazereti meşrua
meclise devam etmemiş bulunursa azalıktan sakıt olur.

Madde 110- (Değişik:11/6/1946-4928/1 md.)
Üyelerden çekilen, ölen veya süresi bitmeden önce başka bir ile ikametgahı-
nı nakleden veyahut üye olmak niteliğini kaybedenlerin yerlerine hangi ilçeden
seçilmişlerse o ilçenin yedekleri, kazandıkları oy sırası ile,evvelki üyenin
süresini bitirmek üzere getirilir. Yedek üyeler de Genel Meclise üye olarak
alındıktan sonra üyelik açılırsa o ilçede, son Genel Meclis seçimi için hazırla-
nan defterler esas tutularak, yalnız açılan üyelik için yeniden seçim yapılır.
Bu suretle seçilen üye, yerine seçildiği üyenin süresini doldurur.

Madde 111- (Değişik: 16/5/1987-3360/10 md.)
İl genel meclisi her yıl Mayıs ve Kasım aylarının ilk haftasında olağan
olarak toplanır. Toplantı süreleri en çok 30`ar gündür.
Kasım ayı toplantısı dönem başı toplantısıdır.
Toplantı süresi sona erdiği halde konuların incelenmesi ve görüşülmesi
neticelenmemiş ise il genel meclisi 10 günü geçmemek üzere toplantıyı uzatır ve
sebeplerini İçişleri Bakanlığına bildirir.
Seçim sonuçlarının alınmasından itibaren 15 gün içinde il genel meclisi
vali tarafından toplantıya çağrılır. İlk birleşimde başkanvekilleri ve katipler
ile il daimi encümeni üyeleri seçimi yapılır. Bunların görevleri il genel
meclisinin dönem başı toplantısına kadar devam eder.
İl genel meclisine vali başkanlık eder. İl genel meclisi; dönem başı
toplantısının ilk birleşiminde üyeleri arasından gizli oyla birinci ve ikinci
başkanvekili ile ikisi yedek olmak üzere dört katip seçer. Başkanlık divanı bir
başkan ve iki katipten kurulur. Valinin bulunmadığı toplantılarda birinci
başkanvekili, o da yoksa ikinci başkanvekili meclise başkanlık eder.
İl genel meclisi toplantılarının başlama ve bitiş tarihleri İçişleri
Bakanlığına bildirilir.

Madde 112-113-(Mülga:16/5/1987-3360/19 md.)

Madde 114- Devletçe veya vilayetçe lüzum görüldüğü zaman ve müddeti
içtimaı tayin edilerek meclisi umumi sureti fevkaladede dahi içtimaa davet
olunabilir. İşbu fevkalade içtimada tetkik olunacak mesail azalara
davetnamelerle beraber tebliğ olunur. Ve bu içtimada mesaili muayyenei
mezküreden başka bir şey müzakere olunamaz.

Madde 115- Meclis umumi azasının sülüsanı eshabı mucibe dermeyaniyle
meclisi umuminin fevkalade olarak içtimaını validen talep ederlerse vali işbu
talebi mütalaayı mahsusasiyle beraber Dahiliye Nezaretine iş`ar eder.Nezaret-
çe tensip edildiği takdirde maddei sabıkada muharrer şerait dairesinde meclisi
umumi fevkalade olarak içtima ve icrayı müzakere eder.

Madde 116-(Değişik:16/5/1987-3360/11 md.)
İl genel meclisinin başkan ve üyelerine toplantıların devamı süresince
her gün için 400 gösterge rakamının bütçe kanunlarında Devlet memurları maaşı
için her yıl belirlenen katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarı aşmamak
üzere ödenek verilir.
Bu ödeneğin miktarı, İçişleri Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu
kararı ile tespit edilir.

Madde 117- Vali meclisi umumiyi vakti muayyeninde küşat ve müddeti
içtimaın nihayetinde hitamı müddetini beyan eder.

Madde 118-(Mülga:16/5/1987-3360/19 md.)

Madde 119-(Değişik:16/5/1987-3360/12 md.)
İl genel meclisinin çalışma esas ve usulleri İçişleri Bakanlığınca
çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Madde 120- Meclisi umumii vilayet azayı mürettebesinin nısfından bir
ziyadesi hazır bulunmadıkça müzakereye iptidar edemez. Meclisi umuminin
mukarreratı azayı mevcudenin ekseriyeti mutlakasiyle ittihaz olunur. Bir
mesele hakkında ekseriyeti mutlaka hasıl olmadığı halde o işin müzakeresi
ertesi güne talik edilir.Yine ekseriyeti mutlaka hasıl olmaz ise ekseriyeti
nisbiyeye itibar olunur. Tesavii aza vukuunda reisin bulunduğu taraf tercih
olunur.

Madde 121-(Değişik:16/5/1987-3360/13 md.)
İl genel meclisi üyelerinden her biri oyunu bizzat kullanır. Bütçe
görüşmelerinde ad okunmak suretiyle oy kullanılır.
İl genel meclisinde yapılacak seçimler ve üzerinde tereddüt bulunan seçim
tutanakları hakkında gizli oylama yapılır. Gizli oylamalarda, oylarda eşitlik
halinde oylama bir kez daha tekrarlanır, yine eşitlik olursa kuraya başvurulur.

Madde 122- Meclisi umumi müzakeratının hulasası Vilayet Gazetesiyle neşrü
ilan olunur.

Madde 123 - Meclisi umumice müzakere olunacak mevat vali tarafından
meclise tevdi olunur. Meclisi umumi azasından her biri dahi vilayete ait vezaif
cümlesinden bulunan mevadda dair teklif dermeyanına selahiyettardır. İşbu tek-
lif meclisçe ekseriyeti mutlaka ile kabul edilirse ruznameye ithal edilir.

Madde 124- Meclisi umumi siyasiyata dair müzakerat icra ve temenniyat
izhar etmekten kat`iyen memnudur.

Madde 125 - (Değişik: 19/7/1963-306/2 md.)
İl genel meclisi :
1 - Kanunen belirli olan, olağan veya olağanüstü toplantılar haricinde
toplanırsa,
2 - Kanunen belirli olan yerden başka bir yerde toplanırsa,
3 - Kanunen kendisine verilen görevleri süresi içinde yapmaktan çekinir
ve bu hal il genel meclisine ait işleri sekteye veya geciktirmeye uğratırsa,
4 - Siyasi meseleleri müzakere eder veya siyasi temennilerde bulunursa,
Vali durumu gerekçesiyle birlikte derhal İçişleri Bakanlığına bildirmeğe
mecburdur.
İçişleri Bakanlığının iş`arı üzerine Danıştay`ın kararı ile fesholunur
ve bu gibi yerlerde yeniden seçim yapılır.
Yeni meclis, eski meclisin geri kalan süresini tamamlar.
İçişleri Bakanlığı lüzum gördüğü takdirde meclisin feshine dair iş`ar
ile birlikte karar verilinceye kadar meclis toplantılarının tehirini de talep
eder.
Danıştay tarafından bu husus iki ay içinde incelenerek bir karara bağla-
nır.

Madde 126- Meclisi umumi bütçenin tasdikinden evvel fesholunursa geçen
senenin bütçesi meclisi umuminin içtimaı ile yeni bütçenin kabul ve tasdikına
kadar mer`idir.

Madde 127- Meclisi umumii vilayetin muayyen olan zaman haricinde ve
meclisi umumi dairesinin gayri mahalde içtimaı kat`iyyen memnu ve bu suretle
biliçtima ittihaz olunan mukarerat keenlemyekundur. Vali bu yolda vukubulan
içtimaları derakap dağıtmak için lazımgelen tedabiri ittihaz eder.

Madde 128- Meclisi umumii vilayet, her içtimaı senevi iptidasında vali ta-
rafından geçen sene içtimaında ittihaz olunan mukarreratın tatbikat ve icraatı-
na dair meclise verilen ve bir sureti Dahiliye Nezaretine gönderilen izahname
ile bu hususta encümeni vilayet tarafından tanzim edilecek mütalaanameyi kıraat
ve müzakereye iptidar eder; icraatı vakıa hakkında vali tarafından verilen iza-
hatı meclisi umumi sülüsanı ekseriyetle kafi görmezse müzakeratı aynen ihtiva
edecek surette bir zabıtname tanzim ve Dahiliye Nezaretine takdim olunur.

Madde 129- Meclisi umumii vilayet, hususi bütçe layihasını madde bemad-
de ve bütçeye merbut cetvelleri fasıl fasıl tetkik ve lüzum gördüğü cihetlerini
bittadil tasdik eder.
Şuabatı idarei vilayet rüesası hidematı hususiyei vilayetten kendi
dairelerine ait hususatın ve daireleri bütçelerinin hini müzakeresinde meclisi
umumide hazır bulunarak izahatı lazimeyi ita ederler.

Suskun · 2 Şbt 2012

Madde 130- Meclisi umumii vilayet, kanunu mahsusunun tayin ettiği müsaade
ve nisbet dahilinde küsuratı münzamei adiye ve fevkaladenin miktarını tayin
eder

Madde 131- Meclisi umumii vilayet, umuru nafia ve ihtiyacatı sıhhiye ve
maarife sarfolunmak üzere berveçhiati şeraitine tevfikan akti istikraza da ka-
rar verebilir.
Miktarı umumisi vilayet bütçesinde murakkam varidatı adiyenin bir
seneliğinin sülüsünü tecavüz etmiyen istikrazlar valinin teklifi ve meclisi
umumii vilayetin karariyle akdolunur.
Bu miktardan fazla ve mecmuu vilayet bütçesindeki varidatı adiyenin bir
seneliğine muadil olarak aktine meclisi umuminin karariyle lüzum gösterilecek
is-
tikrazların iradeyi seniyeye iktiran etmesi lazımdır. Bir veya müteaddit
istikraz hasılı bir senelik varidatı adiye miktarını tecavüz edecek olursa
maddei kanuniye ile müsaade istihsali muktazidir.

Madde 132 - (Değişik:3 Nisan 1330) Meclisi umumi, vilayet bütçesine dahil
olan inşaat ve tamirat keşif planlarının ciheti fenniyesinden gayrı hussuatını
ve encümeni vilayetin bu baptaki raporlarını tetkik ile ittihazı mukarrerat
eyler.

Madde 133- (Değişik:20/2/1930-1561/4 md.)
Meclisi umumiler gelecek sene bütçesiyle birlikte meclise verilen geçen
sene hesabıkatisini ve bu bapta encümeni vilayetlerce tanzim olunacak mazbatayı
tetkik ederek karar ittihaz eyler. Bu hesabıkatiler vali tarafından Dahiliye
Vekaletine irsal ve tasdik olunmak üzere Divanı Muhasebata tevdi olunur.

Madde 134- Meclisi umumi hidematı mahalliyeye dahil bulunmıyan teşebbüsat
hakkında beyanı temenniyat edebileceği gibi tekalif ve mürettebatı umumiyei
emiriyenin sureti tevzi ve istihsalinde ve muamelatı sairede kavanin ve
nizamatı mevzua ahkamına muhalif gördükleri ahvalin tashih ve ıslahı zımmında
mercii aidine müracaat ve tekalifi mezbure hasılat ve varidatının tezyidini
mucip tedabir hakkında beyanı mütalaat edebilir.

Madde 135- Meclisi umumii vilayetçe ittihaz olunan mukarrerat valinin
tasdikiyle kesbi kat`iyet eder. Vali mukarreratı müttehaza aleyhinde zabıtname
tarihinden itibaren yirmi gün zarfında hakkı itiraza maliktir. İtiraz vukuunda
mesele Şurayı Devlette tetkik olunur. Şurayı Devlet evrakın tarihi tevdiinden
itibaren iki ay zarfında bir karar itasına mecburdur.
Encümeni Vilayet :

Madde 136- (Değişik: 16/5/1987-3360/14 md.)
İl genel meclisi, her dönem başı toplantısında üyeleri arasından gizli
oyla encümene 5 asıl, 5 yedek üyeyi ayrı ayrı seçer.
İl daimi encümenine seçilecek üyelerin ayrı ilçelerden olması zorunludur.
Merkez ilçe dahil ilçe sayısı 5`ten az olan illerde il daimi encümenine nüfusu
en çok olan ilçeden iki üye seçilir. Oyların eşitliği halinde ad çekmeye
başvurulur.
Her üye yukarıdaki fıkra hükmüne uymak suretiyle en çok 5 üye için oy
kullanabilir.
Encümen üyelerinin görev süresi bir yıldır. Süreleri dolan üyeler yeniden
seçilebilirler.
Asıl üyeliğin herhangi bir sebeple boşalması halinde 2 nci fıkra hükmüne
uyulmak suretiyle yedek üyeler vali tarafından en çok oy alandan başlamak üzere
sırayla göreve davet olunur. Yedek üyelerin getirilmesinden sonra da seçilmiş
üyeliklerin boşalması halinde meclise noksan asıl ve yedek üyelikler için seçim
yapılır. Bu üyeler kalan süreyi tamamlar.
(Son fıkra iptal:An.Mah.`nin 22/6/1988 tarih ve E.:87/18,K.:88/23 sayılı
kararı ile)

Madde 137-139-(Mülga:16/5/1987-3360/19 md.)

Madde 140-(Değişik:16/5/1987-3360/15 md.)
İl daimi encümeninin başkan ve seçilmiş üyelerine 657 sayılı Devlet
Memurları Kanununda yer alan 1 inci derecenin son kademesi gösterge rakamının,
bütçe kanunlarında Devlet memurları maaşı için belirlenen katsayı ile çarpımı
sonucu bulunacak miktar, aylık ödenek olarak verilir. İl genel meclisi
toplantılarının devamı süresince, il daimi encümeninin başkan ve seçilmiş
üyelerine yalnız il genel meclisi üyeleri için tespit edilen ödenek verilir.
KANUNLAR,ŞUBAT 1989 (EK-3)
Encümen başkan ve üyelerinin, görevli olarak il sınırları dışında bulun-
dukları veya yılda 60 günü geçmemek kaydıyla yıllık, mazeret ve hastalık izin-
lerini kullandıkları süre ödenekleri kesilmez.
Encümen üyelerine, görevli olarak il merkezi dışına çıkmaları halinde 6245
sayılı Hacırah Kanunu hükümlerine göre meclis üyeleri gibi yolluk ödenir.
İl daimi encümeninin tabii üyelerine ve vali yardımcılarına; seçilmiş üye-
lere ödenen aylık ödeneğin yarısı kadar ödenek verilir.

Madde 141- (Değişik: 16/5/1987-3360/16 md.)
İl daimi encümenine vali veya yerine görevlendireceği vali yardımcısı baş-
kanlık eder. Olağan toplantılar dışında encümen, gerek görüldükçe vali tarafın-
dan toplantıya çağırılabilir. İl daimi encümeni başkan tarafından havale edil-
meyen konuları görüşemez.
Vali; İl daimi encümen kararlarını, kanun, tüzük ve yönetmeliklere; Meclis
kararlarına veya kamu yararına aykırı gördüğü takdirde, kararın alındığı toplan-
tıyı takip eden ilk toplantıda bir defa daha görüşülmesini isteyebilir.
Encümen kararında 2/3 çoğunlukla ısrar ederse, bu halde encümen kararı
kesinleşmiş olur.
Vali gerektiğinde kesinleşen encümen kararlarının uygulanmasını durdurarak
iptali için idari yargı mercilerine başvurabilir. İlgili idari yargı merciince
verilen karara göre uygulama yapılır.

Madde 142 - Encümeni vilayet, heyetin ekseriyeti mutlakası mevcut olmadık-
ça müzakere ve ittihazı karar edemez. Tesavii aza vukuunda reisin bulunduğu ta-
rafın reyi tercih olunur. Encümen müzakeratının zabıtnamesi tanzim ve zabıtname-
de azayı mevcudenin esamisi tasrih olunmak lazımdır.

Madde 143- Sırasiyle üç defa aktolunan içtimalarda bila mazereti meşrua
isbatı vücut etmiyen aza kanunen müstafi addolunur.

Madde 144- Encümeni vilayet berveçhiati vezaifi ifa eder:
1- Vali tarafından tevdi olunacak vilayet bütçesini tetkik ile mütalaasını
bamazbata ile beyan eder.
2- Vali tarafından her ay nihayetinde tevdi olunacak sarfiyat cetvelleri-
nin bütçeye muvafık olup olmadığını tetkik ile muvafık olduğu halde mezkür cet-
velleri tasdik eder.
3- Vilayet bütçesi ve meclisi umumi mukarreratı mucibince icra olunacak
münakasa ve müzayede şeraiti hakkında itayı rey ve bu bapta lazım gelen evrakı
tanzim eder.
4-Masarifi gayri melhuzeye mahsus olarak vilayet bütçesinde murakkam me-
baliğin sureti sarfını tayin ve bir fasıl dahilinde maddelerin münakalesini
icra eder.
(Değişik:20/2/1930-1561/3 md.) Fasıldan fasla münakale icrası, birinci ve
ikinci maddelerde muharrer usul dairesinde tetkik ile olur.
5- Hidematı mahalliyeye müteallik olarak meclisi umumiye tevdi olunacak
projeler hakkında itayı rey eder.
6- Halatı müstacelede meclisi umumi vilayetin ittihaz edebileceği kararla-
rı meclisi umuminin ilk içtimaında meclise arzetmek şartiyle ittihaz eder.
7- Meclisi umuminin her içtimaı senevisi iptidasında idarei hususiyei vi-
layetin sureti cereyanına ve mukarreratı sabıkanın sureti icrasına dair Meclise
bir mütalaaname takdim eder.
8. İşbu kanun ile vilayete tefrik edilen vezaifi hususiyeye müteallik
olarak valinin havale edeceği her türlü mevat hakkında da itayı rey eder.
9 - Encümeni Vilayet,işbu kanun ile vilayete muhavvel olmıyan hususatı
kat`iyyen müzakere edemez.
(Ek bentler: 16/5/1987_ 3360/17 md.)
10 - Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen esaslar dahilinde, yıllık
programlar gereğince yapılacak yatırımların müşavirlik, mühendislik, mimarlık
ve benzeri proje ve kontrolluk hizmetlerinin yaptırılmasına, karar vermek.
11 - Özel idare tarafından yapılacak hizmetler karşılığı alınacak ücret
tarifelerini düzenleyerek Meclise sunmak,
12 - İl özel idaresinin görevleri ile ilgili konularda yasaklayıcı ted-
birler ve kararlar almak,
13 - YÖnetmeliklere, yasaklayıcı tedbirlerle alınan kararlara uymayanlar
hakkında ceza kararı vermek,meyyideler uygulanmasını kararlaştırmak,
14 - Belediye sınırları dışında; umumun eğlenmesine, dinlenmesini,yeyip
içmesine mahsus yerlerle, benzerlerinin ücret tarifelerini,mesleki teşekküllerin
görüşlerini de alarak düzenlemek ve sınıflarını tespit etmek; bu gibi yerlerle
diğer işyerlerinin açılma, kapanma ve öğle dinlenme saatlerini belirlemek ve
ilan etmek,
15 - İhaleleri bizzat veya ilgili dairesi marifetiyle yapmak veya yaptır-
mak.
Vilayatı mütecavire beynindeki mesalihi müşterekenin sureti rü`yeti:

Madde 145 - Vilayatı mütecavire beyninde müşterek ve temşiyeti mecalisi
umumiye mevdu olan mesalih hakkında husulü itilafa veya müşterek bir karar ita-
sına lüzum görülürse Dahiliye Nezaretinden badelistizan o vilayetler meclisi
umumileri azasından müntehap zevattan mürekkep olmak ve beynelvilat bilmuhabere
tayin olunacak mevkide in`ikat etmek üzere muhtelit bir encümen teşkil olunur.

Madde 146 - Encümeni muhtelit, herhangi vilayet dahilinde teşekkül ederse
o vilayetin valisi veya tevkil edeceği zat riyaset eder.Encümenin ittihaz edece-
ği mukarrerat reis tarafından alakadar olan vilayetlerin valilerine tebliğ olu-
nur. Valiler mukarreratı sadıranın kabul ve ademi kabulünü mensup oldukları vi-
layet meclisi umumisinin ilk içtimaında mevkii müzakereye koyarak neticesini
encümene icrayı riyaset eden valiye bila tehir bildirirler. Meclisi umumilerce
encümeni muhtelit kararına beyanı muvafakat edildiği halde icrasına alakadar
olan vilayet valileri bilittifak iptidar ederler Muvafakat beyan edilmediği tak-
dirde keyfiyet Şurayı Devletçe hallolunmak üzere muhtelit encümene riyaset eden
vali tarafından Dahiliye Nezaretine iş`ar olunur.

Madde 1- (Zeyil: 19/6/1935 tarihli Kararname)
Meclisi umumii vilayet feshedildikte veya devre intihabiyesi hitam bulduk-
ta yeni intihap olunacak meclisi umuminin içtimaına kadar encümeni vilayete ait
vezaif encümeni muvakkat marifetiyle ifa olunur. Encümeni muvakkat valinin tahtı
riyasetinde meclisi idarei vilayet azayı müntehibesiyle merkezi vilayet meclisi
belediyesinin içtimaiyle teşekkül edecek heyetçe meclisi umumi azalığı evsafını
haiz olan lar meyanından adedi kanunide intihap edilecek zevattan terekküp
eder.

Madde 2 -(Zeyil: 19/6/1935 tarihli Kararname )
Feshedilen veya devrei intihabiyesi hitam bulan meclisi umumii vilayet
yerine müddeti Kanuniyesi zarfında yeniden intihabat icrası ve intihap olunacak
meclisi umuminin içtimaı mümkün olmadığı takdirde Meclisi umumice son defa kabul
ile tasdiki aliye iktiran eden bütçenin mer`iyeti bir seneyi tecavüz etmemek
üzere yeni intihap olunacak meclisi umumi tarafından kabul edilecek bütçenin
tasdikine kadar devam eder.
*
Ek Madde -(Ek: 19/3/1969 -1136/199 md.)
Bir kadroya bağlı olarak aylık veya ücreti il özel idaresi bütçesinden
verilen müşavir avukatların takipettikleri dava ve işlerde mahkeme ve icra dai-
releri tarafından müvekkilleri il özel idaresi lehine avukatlık ücret tarifesine
göre takdir edilen avukatlık ücretinin tahsil olunan kısmı,bu idarenin hukuk iş-
leri müdürlüğü veya hukuk müşavirliğindeki personele, il genel meclisi tarafın-
dan tespit edilecek esaslara göre ve 7244 sayılı Kanundaki hadler dahilinde tev-
zi ve tediye olunur.

Ek Madde 1-(Ek: 16/5/1987-3360/18 md.)
İl Özel İdaresinin yetki ve görev alanı içinde, kanun, tüzük ve yönetme-
liklerle verilen görevlere istinaden il genel meclisi ve il daimi encümenince
alınan ve usulüne uygun olarak ilan edilen kararlar veya tedbirlere aykırı dav-
ranışta bulunanlara il daimi encümenince beşbin liradan ellibin liraya kadar pa-
ra cezası veya üç günden otuz güne kadar işyerinin kapatılması veya ticaret, sa-
nat ve meslekten men cezası verilebilir. Fiilin tekrarı halinde her iki ceza
birlikte uygulanır. Cezaya konu olan eşya gerektiğinde muhafaza altına alınır.
Eski hale getirilmesi icap eden hususlarda il özel idaresince verilecek uygun
süre içinde, mahzurun giderilmemesi halinde, idarece eski hale getirilir. Bu
sebeple yapılan harcamalar ilgiliden tahsil olunur.
Ancak, vali ve kaymakamlar, cezayı gerektiren suçların işlendiğini bizzat
gördüklerinde binbeşyüz liradan otuzbin liraya kadar para cezası veya yedi güne
kadar işyeri kapatma cezası veya ticaret sanat ve meslekten men cezası verebi-
lir.
Vali ve kaymakamlar tarafından verilen cezalar kesindir.
Türk Ceza Kanunu ile diğer kanunlarda yazılı ceza hükümleri ve 2634 sayılı
Turizmi Teşvik Kanunu hükümleri saklıdır.

Ek Madde 2- (Ek: 16/5/1987-3360/18 md.)
Vali ve kaymakamlarca verilen cezalar dışındaki ceza kararları, ilgililere
usulüne uygun olarak tebliğ edilir. Kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren
en geç yedi gün içinde yetkili sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz
üzerine verilen kararlar kesindir. İtiraz, evrak üzerinde inceleme yapılarak en
kısa sürede sonuçlandırılır.Verilen para cezaları 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanun Hükümlerine göre il özel idarelerince tahsil olunur.

Ek Madde 3 - (Ek:16/5/1987-3360/18 md.)
Görevleri ile ilgili bir suç sebebiyle hakkında soruşturma veya kovuşturma
açılan il özel idare organları veya bu organların,seçilmiş üyelerine Memurin
Muhakematı Hakkında Kanunu muvakkat hükümleri uygulanır. Bu sebeple haklarında
soruşturma veya kovuşturma açılan il özel idare organları veya bu organların
üyeleri,İçişleri Bakanı tarafından geçici bir tedbir olarak kesin hükme kadar
görevden uzaklaştırılabilir.
Bu ahvalde meclis ve encümenin görevleri valilik makamı tarafından encü-
menin tabii üyeleri yerine kaim olmak üzere ve bu sayıda seçilecek il müdürleri
marifetiyle yürütülür.
Ancak, soruşturma veya kovuşturma sonunda yetkili mercilerce;
1. Haklarında men`i muhakeme veya beraat kararı verilenler.
2. Üyelik sıfatlarının sona erdirilmesini gerektirmeyecek bir ceza ile
hükümlü olup cezası ertelenenler,
Haklarındaki görevden uzaklaştırma tedbiri bu kararların kesinleşmesi üze-
rine derhal kaldırılır. Ayrıca kesilmiş ödenekleri kendilerine ödenir.

Ek Madde 4 -(Ek:16/5/1987-3360/18 md.)
İdarei Umumiyei Vilayat Kanunu Muvakkatının çeşitli maddelerinde geçen
deyimlerden;
İrade: Cumhurbaşkanının onayı,
Dahiliye Nezareti: İçişleri Bakanlığı,
Nafia Nezareti: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı,
Nezaret: Bakanlık,
Encümeni vilayat: İl Daimi Encümeni,
Meclisi Umumi: İl Genel Meclisi,
Valii Vilayat ve Memurini Hususiyei Vilayat: Vali ve İl Özel İdare perso-
neli olarak değiştirilmiştir.

Ek Madde 5 - (Ek: 30/11/1999-KHK 585/1 md.)
İl özel idareleri, afetten doğan zararların gedirilmesine yönelik olarak
kendi sorumluluk alanlarında ve diğer illerde ilk yardım ve kurtarma ekipleri
görevlendirebilir, barınma ihtiyacının karşılanması için çadır kentler kura-
bilir, geçici konutlar yaptırabilir, bu amaçla mühendislik ve danışmanlık
hizmetleri satın alabilirler. Bu konularda yapılan işler, il genel meclisinin
ilk olağan toplantısında görüşülür."

Geçici Madde 1 - (Ek: 25/9/1980-2304/1 md.)
Mevcut il genel meclisleri feshedilmiştir.

Geçici Madde 2 -(Ek: 25/9/1980-2304/1; Değişik: 24/5/1983-2830/3 md.)
Yeni il genel meclis üyeleri seçilinceye kadar il genel meclisleri ile
il daimi encümenlerinin görevleri valiler tarafından il idare şube başkanları
arasından seçilecek dört üyeden oluşan, vali başkanlığındaki bir kurul tarafın-
dan yürütülür. Bu kurul üyelerine 140 ıncı maddeye göre tespit edilen ödenek
miktarının üçte biri kadar ödenek verilir.

Geçici Madde 3 -(Ek: 25/9/1980-2304/1 md.)
Çeşitli kanun, tüzük ve yönetmeliklere göre kuruluşları il genel meclisi
ve il daimi encümenlerinden seçilmiş veya seçilecek üyelerin katılmasıyla mümkün
olan meclis, komisyon ve kurullara gerekli üyeler geçici 2 nci maddede sözü ge-
çen kurul tarafından görevlendirilir.

Madde 147 - Bu kanunun ahkamı tarihi neşrinden muteberdir.

Madde 148 - 7 Cemaziyelahır 1281 tarihli vilayat ve 29 Şevval 1287 tarihli
İdarei Umumiyei Vilayet Nizamnameleri ahkamı mefsuhtur.

Madde 149 - İşbu kanunun tatbikine Heyeti Vükela memurdur.
***
13/3/1329 TARİHLİ İL ÖZEL İDARESİ KANUNUNA İŞLENEMEYEN
GEÇİCİ MADDELER
1 - 16/5/1987 tarihli ve 3360 sayılı Kanunun Geçici Maddeleri:

Geçici Madde 1 - Bu Kanunun çeşitli maddelerinde düzenlenmesi öngörülen
yönetmelikler, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde çıka-
rılır.
Bu düzenlemeler yapılıncaya kadar eski tüzük ve yönetmeliklerin bu Kanuna
aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

Geçici Madde 2 - Bu Kanunda belirtilen yıllık programların ilki, Kanunun
yayımını takibeden ilk bütçe ile birlikte hazırlanır.

Geçici Madde 3 -Bu Kanunun İl Genel Meclislerinin toplantılarıyla ilgili
hükümleri 1987 yılı için Temmuz ve Kasım ayı olarak uygulanır.
1987 yılı Temmuz Ayında toplanacak olan İl Genel Meclisi sadece 1988 yılı
programını görüşüp karara bağlar.

Geçici Madde 4 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte eksik olan il daimi
encümeni üyeliklerine, dönembaşı yeni seçimlere kadar daha önce seçilmiş üyeler-
den en çok oy almış olanlar asıl üye olarak getirilir. Bunlar kalan süreyi ta-
mamlar.
Jar`
İL ÖZEL İDARESİ KANUNUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ
GÖSTERİR LİSTE
Yürürlükten Kaldıran Mevzuatın
Yürürlükten Kaldırılan Hüküm veya
Kanun Maddeleri
Tarihi Sayısı Maddesi
--------------------------------- ------ ------ -------
13 Mart 1329 tarihli İdarei Umumiyei
Vilayat Kanunu Muvakkatının 101 inci
maddesinin 1 inci ve ek fıkrası ile
112, 113, 118, 137, 138 ve 139 uncu
maddeleri 16/5/1987 3360 19
*
* *
İL ÖZEL İDARESİ KANUNUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN KANUNUN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
----- ------------------------------------------ -----------
1561 - 27/2/1930
2346 - 18/12/1933
3472 - 9/7/1938
4928 - 17/6/1946
6423 - 29/6/1954
306 - 27/7/1963
905 - 15/7/1967
2304 - 12/9/1980
tarihinden geçerli olarak
29/9/1980
2811 - 7/4/1983
2830 - 1/6/1983
3360 - 26/5/1987

Suskun · 2 Şbt 2012

(126-1) - (126-5)
İHTİRA BERATI KANUNU
Kabul Tarihi : 10/3/1296; 11 Rebiülahir 1297
Yayımlandığı
Takvimi Vakayi : Tarih : - Sayı : -
Düstur : Tertip: 1 Cilt: 1 (Zeyl) Sayfa: 65
Durumu: Bu Kanun, 24/6/1995 tarih ve 551 sayılı KHK`ye 3/11/1995 tarihli ve
4128 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle eklenen 73/A maddesinin (c)
bendi ile yürürlükten kaldırılmış olup, külliyattan çıkarılmıştır.
126 - 6
DÖRDÜNCÜ BAP - İhtira beratı hakkını iptal ve iskat edecek ahval ile
bunlara müteallik devai
BİRİNCİ FASIL - İhtira beratı hakkının iptal ve iskatını müstelzim ahval
Madde 36 ila 38 - (Mülga:24/6/1995 - KHK - 551/174 md.)
Madde 39 - Kanuna muvafık beratı olmadığı veyahut beratının müddeti munkazi-
ye olduğu halde levha ve alameti farika ve damga ve yafta ve ilanlarında beratlı
unvanını derç eyleyen ve berata mutasarrıf iken levha ve alameti farika ve damga
ve yafta ve ilanlarında beratlı olduğunu veyahut beratını zikredip de (Devletin
kefaleti yoktur) ibaresini derç etmiyenlerden iki Osmanlı altından kırkbeş Os-
manlı altına kadar cezayi nakdi alınır ve tekerrürü halinde bunun iki katı ah-
zolunur.
İKİNCİ FASIL - Deaviye müteallik mevat
Madde 40 - İhtira beratının butlanı veyahut hakkı ihtiraın sukutu anda muta-
zarrır olan eşhas tarafından dava olunabilir. Bu davaların ve beratların tasar-
rufuna dair kaffei münazaatın rüyeti bidayeti hukuk mahkemelerine aittir.
Madde 41 - Bir ihtira beratının asıl sahibi ile ondan bir kısmını teferruğ
eden kimse aleyhine birlikte ikame olunan dava asıl berat sahibinin ikametga-
hındaki mahkemede faslolunur.
Madde 42 - Bir beratın iptaline veyahut hakkı ihtiraın kat`iyyen iskatına
hüküm ve ilam olunduktan sonra keyfiyet Ticaret ve Ziraat Nezaretine iş`ar olu-
narak 18 inci madde mucibince ilan olunur.
BEŞİNCİ BAP - Muhteriatı taklit edenler hakkında
olunacak deavi ve mücazat
Madde 43 - Her kim aharın ihtiraı olan beratlı bir şeyi imal veya beratın
mebni aleyhi olan vesaiti istimal ile berat sahibinin hukukunu ihlal eyler ise
taklit cünhasiyle müttehem olur ve bu cünha ile mahküm olanlardan beş Osmanlı
altından yüz altına kadar cezayi nakdi alınır.
Madde 44 - Taklit olunmuş eşyayı bilerek ihfa eden ve satan ve satılığa çı-
karan veyahut memaliki Osmaniyeye ithal eyliyenler taklit cünhasiyle mahkum
olanlar gibi mücazat olunur.
Madde 45 - On ikinci maddede beyan olunan edevatı harbiye ve mühimmatı nari-
yeden Harbiye ve Bahriye dairelerince kabul olunsun ve gerek olunmamış bulunsun
intişarı memleketçe mazarratı mucip olacak muhteriatı bilaruhsat neşir ve füruht
edenler Kanunu Cezanın 166 ncı maddesinin zeyli mucibince mücazat görürler.
Madde 46 - İşbu kanunun tayin eylediği mücazat birlikte hükmolunamaz. Evvel-
ce ikame olunmuş davadan mukaddem vukubulan ef`alin kaffesi hakkında mücazatın
eşeddi hükmedilir.
Madde 47 - Mükerrirler haklarında 42 ve 43 üncü maddelerde tayin olunan
cezayi nakdilerden başka bir aydan altı aya kadar hapis cezası dahi hükmolunur
ve işbu kanunda gösterilen cünhaların birinden dolayı ittiham olunan şahıs hak-
kında beş sene mukaddem hüküm terettüp etmiş ise ana mükerrir ıtlak edilir.
Taklit cünhasiyle müttehem olan şahıs berat sahibinin amelesinden veya fabrika
ve sanathanesinde ücretle müstahdem adamlardan bulunduğu veyahut bunlardan olma-
yıp da berat sahibinin amele ve hademesiyle biliştirak beratta tarif olunan
suveri imaliyeye onların vasıtasiyle kesbi vukuf etmiş olduğu halde şeriki
cünha addolunarak hakkında bir aydan altı aya kadar hapis cezası dahi
hükmolunur.

Madde 48 ila 50 - (Mülga:24/6/1995 - KHK -551/174 md.)

Suskun · 2 Şbt 2012

ECNEBİ ANONİM VE SERMAYESİ ESHAMA MÜNKASİM
ŞİRKETLERLE ECNEBİ SİGORTA ŞİRKETLERİ
HAKKINDA KANUNU MUVAKKAT (1)
Kabul Tarihi : 30 Teşrinisani 1330
Yayımlandığı Takvimi Vakayi : Tarih:4 Kanunuevvel 1330 Sayı:2025
Yayımlandığı Düstur : Tertip:2 Cilt:7 Sayfa:142
BİRİNCİ FASIL
Ecnebi anonim ve sermayesi eshama münkasim şirketlere dairdir
Madde 1 - Memaliki ecnebiyede teşekkül ederek Memaliki Osmaniyede şube veya
acentehane tesis ve küşadiyle icrayı muamele edecek olan her nevi anonim ve
sermayesi eshama münkasim şirketler muamelata iptidar etmezden evvel Ticaret
Nezaretine şirketin ünvanını ve mahalli teşekkülünü ve tabiiyetini ve miktarı
sermayesini ve Memaliki Osmaniyedeki muamelatında Kavanini Osmaniye ahkamına
tebaiyeti deruhte ettiğini havi vereceği istidaname ile beraber evvela şirketin
mensup olduğu katibiadilikten ve saltanatı seniye sefaret ve
şehbenderhanelerinden musaddak evrakı teşekküliyesiyle nizamnamei dahilisi
suretlerini ve merkezi idaresinin bulunduğu memleket kavanini mer`iyesine
muvafık olarak teşekkül etmiş ve elyövm icrayı muamele eylemekte bulunmuş
olduğunu mutazammın mensup olduğu hükümetten ita olunmuş bir şahadetnameyi,
saniyen şirketin nizamnamei dahilisinde gösterilmiş olan muamelatı aktetmeye
ve muamelatı vakıadan mütevellit hernevi deaviden şirket nam ve hesabına olarak
gerek müddei ve gerek müddealehy sıfatiyle gerek diğer bir sıfatla derecatı
mehakimde hazır bulunmağa mezun ve murahhas bir vekilin tayinini mübayyin keza-
lik mensup olduğu memleket katibiadiliğinden ve saltanatı saniye sefaret ve
şehbenderhanelerinden musaddak veyahut Memaliki Osmaniyede katibiadil huzurunda
tanzim olunmuş bir vekaletnameyi tevdie mecburdur.
Madde 2 - Memaliki Osmaniyede mukaddema tesis etmiş oldukları şube veya
acentehaneler marifetiyle elhaletühaazihi icrayı muamelat etmekte bulunan
ecnebi anonim şirketleri maddei sabıkada tayin olunan muamelatı kanuniyeyi işbu
kanunun tarihi mer`iyetinden itibaren altı ay zarfında ifa edeceklerine dair
iki ay zarfında Ticaret Nezaretine veya vilayata bir taahhütname takdim
edecekler ve aksi takdirde icrayı muameleden muvakkaten menolunacaklardır.
Madde 3 - Ticaret Nezareti birinci maddede tadat olunan evrakın tevdii
tarihinden itibaren iki mah zarfında ecnebi şirketin işbu kanun mucibince ifası
lazımgelen muamelatı kanuniyeyi ikmal eylediğini mübeyyin bir beyaname vere-
----------------------
(1) Bu Kanunun harçla ilgili hükümleri 2/7/1964 tarih ve 492 sayılı Harçlar
Kanununun 139 ncu maddesinin (n) bendi ile; 23/6/1958 tarih ve 7129 sayılı
Bankalar Kanununa aykırı hükümleri de mezkür Kanunun 83 ncü maddesiyle
yürürlükten kaldırılmıştır.
cektir. İşte bu beyannamenin itası için bir defaye mahsus olarak on beş
Osmanlı altını harç istifa olunur.
Madde 4 - Ecnebi şirketleri bu nizamnamenin birinci maddesinde musarrah
ahkama tevfiki muamele eyledikten sonra nizamnamei dahililerinde bazı tadilat
icra eyledikleri veyahut memaliki şahanedeki vekillerini tebdil eylemek
istedikleri takdirde Ticaret Nezaretine muaddel nizamnamei dahilinin bir sureti
musaddakasını ve yeniden tayin eyledikleri vekillerinin vekaletlerini mübeyyin
ve mensup oldukları memleket katibiadili ile saltanatı seniye sefaret ve
şehbenderhanelerinden musaddak bir vekaletnameyi tebliğ edeceklerdir. Her bir
şirket Memaliki Osmaniyede bir veya müteaddit vekil bulundurabilir. Bundan maada
ecnebi şirketler tatili muamelat ve iflas ve sermayelerini tebdil ettikleri
veyahut başka bir şekilde birleştikleri takdirde dahi vukuu hali Ticaret
Nezaretine bildireceklerdir ve Nezaret de keyfiyeti masarifi şirkete ait olmak
üzere Memaliki Osmaniyenin bir veya müteaddit gazeteleriyle neşretmekle beraber
icabı hali icra edecektir.
Madde 5 - Ticaret Nezareti şirket nizamnamei dahilinde icra edilen tadila-
tı havi veya vekillerinin tebdilinden yeni vekaletname metnini veya şirketin
yeni mevzuunu veya diğer bir şirketle ittihat etmiş olduğunu muhtevi bir beya-
nameyi bir mah zarfında şirkete ita edecek ve bunun için bir lirayı Osmani harç
alınacaktır.
Madde 6 - Şirketler maddei sabıka ahkamı icra edilmedikçe kendileriyle akti
mukavele edenlere veyahut şahsı salislere karşı nizamnamei dahilinin tadilatı
ahkamından veya dördüncü maddede gösterilen diğer tahavvülattan istifade
edemiyeceklerdir.
Madde 7 - Ecnebi anonim veya sermayesi eshama münkasim şirketlerin
vekilleri şirket nizamnamei dahilisinin ve hamil oldukları vekaletnamelerin
Ticaret Nezareti tarafından musaddak birer hülasasını cerideyi resmiye ve en
ziyade münteşir bir veya bir kaç gazete ile ilan edecektir.
Madde 8 - Ecnebi anonim ve sermayesi eshama münkasim şirketlerin acentesi
Memaliki Osmaniyenin bir mahallinde işbu nizamnamede muharrer muamelat ifa
olunarak tanındıktan sonra Memaliki Osmaniyenin diğer mahallerinde küşat edeceği
yeni şube ve acentehaneler için tekrar muamelatı mezküreyi ifaden vareste olup
yalnız keyfiyeti Ticaret Nezaretine ihbar eyliyeceklerdir. Mezkür yeni şube ve
acentehanelerin müdürleri üçüncü maddede muharrer beyananmenin bir sureti ile
şirket nizamnamei dahilisinde musarrah muamelatı ifaya mezuniyetini mübeyyin
şirket tarafından müta ve makamı aidinden ve katibiadil tarafından usulen
musaddak vekaletnameyi hamil olacaklardır. İşbu müdürler mezkür beyanname ile
vekaletnamenin birer sureti musaddakalarını memurini mahalliyeye tevdi edecekler
ve bundan maada işbu kanunun 4 ve 7 nci maddelerinde muharrer olduğu veçhile
şubei merkeziye tarafından icra edilmiş olan neşriyat veçhile ceraidi
mahalliyeye ilanat dercettireceklerdir.
Madde 9 -Ticaret Nezareti baistidaname talep edenlere mevaddı sabıkada
mezkür kaffei evrakın sureti musaddakalarını verecektir. Her sureti
musaddakanın itasında yirmi kuruş harç alınır.
Madde 10 - İşbu kanuna tevfikan şube veya acentehane tesis olunan mahaller
mensup oldukları her ecnebi anonim veya sermayesi eshama münkasim şirketler için
ikametgahı kanuni olup mahalli mezküredeki mehakim şirketin ihtilafatının mercii
rü`yetidir.
Madde 11 - Şube veya acentehaneler asıl şirketin tabiiyetini haiz olacak-
lardır. Şirketin muamelatından dolayı ikame olunacak davalarda şirket vekilleri
veya şube müdürlerinin tabiiyeti şahsiyeleri asla nazarı itibare alınmıyacaktır.
Madde 12 - Birinci ve dördüncü ve sekizinci maddelerde münderiç muamelati
kanuniyeyi ifa etmediklerine mebni şube veya acentehaneleri resmen tasdik edil-
memiş olan ecnebi şirketler mehakimi aidei Osmaniyesi huzurunda takip edilip
elli lirayı Osmani cezayi nakdiye mahküm olacakları gibi işbu kanun ahkamına
tevfiki hareket için imtinada ısrar eylediklerinden dolayı şube veya acentehane-
leri seddedilmekle beraber bu şirketler nam ve hesabına her ne sıfatla olursa
olsun akti muamele edenler dahi şahsen mesul tutulacaklardır, şurası derkar-
dır ki Memaliki Osmaniye dahilinde şube veya acentehanesi bulunmıyan ecnebi şir-
ketler mehakimi Osmaniye huzurunda ikamei davaya salahiyettardırlar.
Madde 13 - Ecnebi anonim ve sermayesi eshama münkasim şirketler bilcümle
kavanin ve nizamatı devleti aliyeye tebaiyete mecburdurlar.
Madde 14 - Muamelatı esasiyesi umuru maliyeye müteallik bulunan ecnebi şir-
ketler her senei maliyelerinin ilk üç ayı zarfında kendi hali malilerini mübey-
yin evrak ile senei sabıka bilançosunu Ticaret Nezaretine tevdi edecekler ve iş-
bu evrakın hakikati hale mutabık olduğu şirketin meclisi idare azasından biriyle
hesabat müfettişi tarafından tasdik olunacaktır.
Madde 15 - Esas muamelelerini Memaliki Osmaniyede icra eden ecnebi anonim
veya sermayesi eshama münkasim şirketler işbu kanunun tarihi mer`iyetinden
itibaren üç ay zarfında Osmanlı anonim şirketine tahavvül edecekler ve aksi
takdirde idarehaneleri seddolunacaktır.
İKİNCİ FASIL
Ecnebi sigorta şirketlerine dairdir.
madde 16 -28 -(Mülga: 25/6/1927 - 1149/24 md.)
Madde 29 - Ecnebi anonim şirketleriyle sigorta kumpanyaları hakkında 22
Rebiülevvel 1305 ve 29 Muharrem 1324 tarihlerinde neşrolunan nizamnameler
mefsuhtur.
Madde 30 - İşbu Kanun tarihi neşrinden muteberdir.
Madde 31 - İşbu Kanunun icrasına Ticaret, Adliye ve Dahiliye Nezaretleri me-
murdur.

Başlık	Forum	Cevap	Tarih
Osmanli Devleti Kurulurken Bizans'in Vaziyeti	Osmanlı Tarihi	0	6 Arl 2015
Osmanli Devleti Eyalet Askerleri	Osmanlı Tarihi	0	16 Ock 2011
Osmanli Devleti Kara Surları	Osmanlı Tarihi	0	16 Ock 2011
Osmanli devleti kurumlari	Osmanlı Tarihi	6	16 Ock 2011
Osmanli Devleti Enderun	Osmanlı Tarihi	0	16 Ock 2011

Osmanli Devleti Kanunu

Suskun

V.I.P

Suskun

V.I.P

Suskun

V.I.P

Suskun

V.I.P

Suskun

V.I.P

Suskun

V.I.P

Suskun

V.I.P

Suskun

V.I.P

Suskun

V.I.P

Suskun

V.I.P