Emre Kongar'ın Tarihimizle Yüzleşmek kitabindan...(sf.57)
İlginç Bir Mezhep: Hurufilik
“ Huruf"Arapça’da “harf* sözcüğünün çoğuludur.
Hurufilik, harflerin Allah'ın görüntüsü olduğu inana üzeri L kurulu bir mezheptir.
Hurufilere göre varlık sesle oluşur.
Ses, asıl yaratıcı âlemden, madde âlemine gelen ve madde bj. çimine bürünen her şeyde vardır.
Cansızlardaki ses, birbirine vurulduğu zaman açığa çıkar, canlılarda zaten vardır, insanda ise tam olgunluğa erişir.
Söz, sesin hem olgunlaşmış hali hem de amacıdır.
Söz ise harflerden meydana gelir.
Bu nedenle Hurufi inancı, harflerin mukaddes niteliğine dayanır.
Arap alfabesindeki 28 harf ile Fars alfabesindeki 32 harfi Allah'ın yeryüzündeki varlığı, işareti olarak kabuLeder.
Fars alfabesindeki 32 harfin insanın yüzünde bulunduğuna inanır.
1339 yılında Horasan’ın Esterâbâd kasabasında doğan, kendini son peygamber olarak ilan eden Şihabeddin Fazlullah tarafından 1386’da kurulmuştur. Genel olarak tasavvuf ve Bektaşilik inancı çerçevesinde incelenen bir mezheptir.
Fazlullah, evrenin özünün ve gerçeğinin kendi kişiliğinde göründüğünü öne sürmüş ve son peygamber olduğu iddiasında bulunmuştur.
Hurufi inancına göre, evren ebedidir ve sürekli hareket halindedir; doğal olaylar da bu hareket sonucunda ortaya çıkar.
Bu inançları ile Hurufiler diyalektik düşünceye yakın bir yaklaşım sergiler.
Hurufilere göre madem ki Allah kendini peygamberler vasıtasıyla gösterir, her peygambere gelen harfler zamanla artar:
Hz. Adem’e 9, Hz. İbrahim’e 14, Hz. Musa’ya 22, Hz. İsa’ya 24, Hz. Muhammet’e 28 ve son peygamber Fazlullah’a 32 harf malum olmuştur.
Bu sayılar, her bir peygambere gönderilen ayetlerin yazılmış olduğu dilin alfabesindeki harflerin sayılarıdır:
îbranice’de 22, Yunanca’da 24, Arapça’da 28, Farsça’da 32’dir. » Kendisine en çok simge yollanan son peygamberin kendinden jönce gelenlerin bütün bilgilerini çözmesi ve onlann ötesine geçmesi doğaldır.
Hurufiler bu inançlarıyla insanın yüzünde de Allah yazıldığını »üşünürler:
P Bu inanca göre, burun kemiği “elif’, burnun iki tarafı “lam”, gözler de “ha” harfi olarak, insanın yüzünde iki taraflı simetrik bir biçimde Allah yazar.
■ Zaten Allah bu âlemde insan biçimine bürünmüştür. ■Fazlullah 1394 yılında Şeyh İbrahim adlı bir din adamının fetvasıyla öldürülmüş, cesedi sokaklarda sürüklenmiştir.
¥ Fazlullah’ın öldürülmesi Hurufiliğin yayılmasını durdurama-mıştır.
p XIV. yüzyılın ikinci yansında Irak’ta, Azerbaycan’da ve Anadolu’da hızla yayılan Hurufilik, kurucusunun ölümünden sonra da kurucunun halifeleri tarafından yayılmaya devam etmiştir.
I Ünlü şair Nesimi de Fazlullah’ın halifelerinden biri olarak bu yayılmada üstün sanatıyla önemli bir rol oynamıştır.
| (Bu arada Nesimi’nin Mısır Çerkeş Kölemenleri Hükümdarı El-Müeyyed Şeyh’in emriyle 1418 yılında Halep’te öldürüldüğünü ve derisi yüzülerek yedi gün teşhir edildiğini de bu bölüme dilemeliyim. Unutmayalım ki, o dönemde her yeni mezhep, mevcut iktidarın ideolojisine bir siyasal muhalefet anlamını taşır ve ölümle cezalandırılırdı.)
Güçlenme Yakılmayla Sonuçlanıyor
Hurufiler, Müslümanlarla birlikte Hıristiyanlan da etkileyerek geliştiler. Harflere dayalı yorumları, Hıristiyan inancını da kapsayan bir nitelik taşıyordu ve Fazlullah, Hz. İsa’nın yeniden dünyaya döneceğine inananlar tarafından da bu dönüşü simgeleyen peygamber (yani Hz. İsa’nın yeniden dünyaya dönüşü) olarak kabul görüyordu.
İlginç Bir Mezhep: Hurufilik
“ Huruf"Arapça’da “harf* sözcüğünün çoğuludur.
Hurufilik, harflerin Allah'ın görüntüsü olduğu inana üzeri L kurulu bir mezheptir.
Hurufilere göre varlık sesle oluşur.
Ses, asıl yaratıcı âlemden, madde âlemine gelen ve madde bj. çimine bürünen her şeyde vardır.
Cansızlardaki ses, birbirine vurulduğu zaman açığa çıkar, canlılarda zaten vardır, insanda ise tam olgunluğa erişir.
Söz, sesin hem olgunlaşmış hali hem de amacıdır.
Söz ise harflerden meydana gelir.
Bu nedenle Hurufi inancı, harflerin mukaddes niteliğine dayanır.
Arap alfabesindeki 28 harf ile Fars alfabesindeki 32 harfi Allah'ın yeryüzündeki varlığı, işareti olarak kabuLeder.
Fars alfabesindeki 32 harfin insanın yüzünde bulunduğuna inanır.
1339 yılında Horasan’ın Esterâbâd kasabasında doğan, kendini son peygamber olarak ilan eden Şihabeddin Fazlullah tarafından 1386’da kurulmuştur. Genel olarak tasavvuf ve Bektaşilik inancı çerçevesinde incelenen bir mezheptir.
Fazlullah, evrenin özünün ve gerçeğinin kendi kişiliğinde göründüğünü öne sürmüş ve son peygamber olduğu iddiasında bulunmuştur.
Hurufi inancına göre, evren ebedidir ve sürekli hareket halindedir; doğal olaylar da bu hareket sonucunda ortaya çıkar.
Bu inançları ile Hurufiler diyalektik düşünceye yakın bir yaklaşım sergiler.
Hurufilere göre madem ki Allah kendini peygamberler vasıtasıyla gösterir, her peygambere gelen harfler zamanla artar:
Hz. Adem’e 9, Hz. İbrahim’e 14, Hz. Musa’ya 22, Hz. İsa’ya 24, Hz. Muhammet’e 28 ve son peygamber Fazlullah’a 32 harf malum olmuştur.
Bu sayılar, her bir peygambere gönderilen ayetlerin yazılmış olduğu dilin alfabesindeki harflerin sayılarıdır:
îbranice’de 22, Yunanca’da 24, Arapça’da 28, Farsça’da 32’dir. » Kendisine en çok simge yollanan son peygamberin kendinden jönce gelenlerin bütün bilgilerini çözmesi ve onlann ötesine geçmesi doğaldır.
Hurufiler bu inançlarıyla insanın yüzünde de Allah yazıldığını »üşünürler:
P Bu inanca göre, burun kemiği “elif’, burnun iki tarafı “lam”, gözler de “ha” harfi olarak, insanın yüzünde iki taraflı simetrik bir biçimde Allah yazar.
■ Zaten Allah bu âlemde insan biçimine bürünmüştür. ■Fazlullah 1394 yılında Şeyh İbrahim adlı bir din adamının fetvasıyla öldürülmüş, cesedi sokaklarda sürüklenmiştir.
¥ Fazlullah’ın öldürülmesi Hurufiliğin yayılmasını durdurama-mıştır.
p XIV. yüzyılın ikinci yansında Irak’ta, Azerbaycan’da ve Anadolu’da hızla yayılan Hurufilik, kurucusunun ölümünden sonra da kurucunun halifeleri tarafından yayılmaya devam etmiştir.
I Ünlü şair Nesimi de Fazlullah’ın halifelerinden biri olarak bu yayılmada üstün sanatıyla önemli bir rol oynamıştır.
| (Bu arada Nesimi’nin Mısır Çerkeş Kölemenleri Hükümdarı El-Müeyyed Şeyh’in emriyle 1418 yılında Halep’te öldürüldüğünü ve derisi yüzülerek yedi gün teşhir edildiğini de bu bölüme dilemeliyim. Unutmayalım ki, o dönemde her yeni mezhep, mevcut iktidarın ideolojisine bir siyasal muhalefet anlamını taşır ve ölümle cezalandırılırdı.)
Güçlenme Yakılmayla Sonuçlanıyor
Hurufiler, Müslümanlarla birlikte Hıristiyanlan da etkileyerek geliştiler. Harflere dayalı yorumları, Hıristiyan inancını da kapsayan bir nitelik taşıyordu ve Fazlullah, Hz. İsa’nın yeniden dünyaya döneceğine inananlar tarafından da bu dönüşü simgeleyen peygamber (yani Hz. İsa’nın yeniden dünyaya dönüşü) olarak kabul görüyordu.
Son düzenleme:
