Reşat Nuri Güntekin

Reşat Nuri Güntekin (d. 25 Kasım 1889, İstanbul - ö. 7 Aralık 1956, Londra), Cumhuriyet dönemi edebiyatında önemli bir yeri olan, Çalıkuşu, Yeşil Gece ve Anadolu Notları gibi önemli eserlere imza atmış romancı, öykücü ve oyun yazarıdır.

Yaşamı

Güntekin , 1889'da Askeri tabip olan Nuri Bey ile Erzincan valisi Yaver Paşa'nın kızı Lütfiye tek kitabı hırsızİstanbul'da doğmuştur. Babası askeri doktor olduğu için öğrenim hayatı boyunca birçok il gezen Güntekin, ilköğrenimine Çanakkale'de başlamıştır. Daha sonra İzmir'deki Frerler okulunda bir süre öğrenim görüp sınavla girdiği Darülfünun Edebiyat Şubesi'ni 1912'de bitirdi. Böylece öğrenim hayatını yirmi üç yaşında bitirmiş oldu.

Güntekin, 1927'e kadar Fransızca ve Türkçe öğretmenlikleriyle müdürlük görevlerini üstlenmiştir. Bazı görev aldığı okullar Bursa Sultanisi, İstanbul Beşiktaş, İttihat Terakki Mektebi, Fatih Vakf-ı Kebir Mektebi, Akşemseddin Mektebi, Feneryolu Murad-ı Hâmis Mektebi, Osman Gazi Paşa Mektebi, Vefa Sultanisi, İstanbul Erkek Lisesi, Çamlıca Kız Lisesi, Kabataş Erkek Lisesi, Galatasaray Lisesi ve Erenköy Kız Lisesi'dir.

Güntekin, 1927'de maarif müfettişi oldu ve bu arada Dil Heyeti'yle birlikte bazı çalışmalarda bulundu. 1939'da ise Çanakkale milletvekili olarak TBMM'de bulundu. Bu görevini 1946'ya kadar sürdürdü. 1947'de, Cumhuriyet Halk Partisi'nin Ankara'da yayımlanan Ulus gazetesinin İstanbul kolu olan Memleket gazetesini çıkardı. Güntekin daha sonra müfettişlik görevine geri döndü ve 1950'de Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Türkiye temsilciliği ve öğrenci müfettişliği görevleriyle Paris'e gitti. Paris kültür ataşeliği yapmıştır. 1954'te ise yaşından dolayı bu görevden ayrılmak zorunda kaldı. Emekliliğinden bir süre sonra İstanbul Şehir Tiyatroları edebi heyeti üyeliği yapmıştır. Yazar, öykü, roman ve oyunlarıyla edebiyatımızda önemli bir yere sahiptir. Kahramanları genelde tek yönlüdür. Olay kahramanlarını çevreyle birlikte verir. Anadolu insanını iyi tanıdığını eserlerinden anlıyoruz. Bazı eserlerinde genç cumhuriyetin toplumsal ideallerini işlemiştir. Reşat Nuri Güntekin eserlerine konuşma dilinin zenginliğini zorlanmadan yansıtır.

Güntekin'e Akciğer kanseri teşhisi konulduktan sonra tedavisi için Londra'ya gitti ve orda hastalığına yenik düşerek öldü. 13 Aralık 1956 günü, Karacaahmet Mezarlığı'na gömüldü.

Yazar, müfettişlik görevi ile Anadolu'da gezdiği için Anadolu insanı yakinen tanımıştır. Eserlerinde Anadolu'daki yaşamı ve toplumsal sorunları ele almış insanı insan çevre ilişkisi içinde yansıtmıştır. Romanlarında kullandığı dil ve anlatım oldukça yalın, diyalogları canlıdır.

Romanları
* Çalıkuşu (1922)
* Gizli El (1922)
* Damga (1924)
* Dudaktan Kalbe (1925)
* Akşam Güneşi (1926)
* Bir Kadın Düşmanı (1927)
* Yeşil Gece (1928)
* Acımak (1928)
* Yaprak Dökümü (1930)
* Kızılcık Dalları (1932)
* Gökyüzü (1935)
* Eski Hastalık (1938)
* Ateş Gecesi (1942)
* Değirmen (1944)
* Miskinler Tekkesi (1946)
* Harabelerin Çiçeği (1953)
* Son Sığınak (1961)
* Kan Davası (1962)

Öyküleri
* Gençlik ve Güzellik (1919)
* Roçild Bey (1919)
* Eski Ahbap (1919)
* Tanrı Misafiri (1927)
* Sönmüş Yıldızlar (1928)
* Leyla ile Mecnun (1928)
* Olağan İşler (1930)

Oyunları
* Hançer (1920)
* Eski Rüya (1922)
* Ümidin Güneşi (1924)
* Gazeteci Düşmanı, Şemsiye Hırsızı, İhtiyar Serseri (1925, üç oyun)
* Taş Parçası (1926)
* Yeşil gece (1928)
* İstiklâl (1933)
* Hülleci (1933)
* Yaprak Dökümü (1971)
* Eski Şarkı(1971)
* Balıkesir Muhasebecisi (1953)
* Tanrıdağı Ziyafeti (1971)
* Bir Köy Öğretmeni
* Çalıkuşu

Gezi Yazıları
* Anadolu Notları (ilk cildi 1936;ikinci cildi 1966)