• Merhaba Ziyaretçi.
    "Hoşgeldin sonbahar "
    konulu yarışma düzenlendi. İlgili konuya BURADAN ulaşabilirsiniz. Sizi de bu yarışmada katilmanizi bekliyoruz...

Organ Kopması ve İlkyardım

Organ kopması (amputasyon, ampute organ); vücutta çıkıntı oluşturan organların herhangi bir nedenle bulunduğu yerden ayrılmasıdır.

Çıkıntı oluşturan organlar: burun, kulaklar, çene, kollar, bacaklar, eller, ayaklar, parmaklar şeklinde sıralanabilir.

Organın yerinden ayrılması, genellikle kazalar sonucunda görülmekle beraber tedavi amaçlı da (örnek: gangren nedeniyle ayakların kesilmesi…)olabilmektedir. Kaza nedeniyle oluşan organ kopmalarının en önemli nedenleri: motorlu araç kazalarında sıkışma, iş kazaları, düşme veya kesici nitelikteki bir şeyin düşmesi ve benzeridir.

Kopan organ, 24 saat içinde(McCarthy, 1990) uygun koşullarda, uygun hastaneye nakledildiği takdirde, yerine dikildiğinde eski görevini sürdürebilir.

Uygun koşullar: 1- Hasta, 2- Kopan organ açısından ele alınmaktadır.


1- Hasta için uygun koşullar:

- Kanama hemen doğrudan basınçla durdurulmalıdır
- Hastanın soluk yolunun, solunumunun ve dolaşımının devamlılığı sağlanmalıdır
- Şoka karşı önlem alınmalıdır: ayakların yükseltilmesi gibi
- Kanama, doğrudan basınca ve kalp seviyesinden yükseğe kaldırmaya rağmen durdurulamamışsa, son seçenek olarak turnike uygulanabilir. Doğrudan turnike uygulanması, dokunun beslenmesini bozacağından istenmemektedir; beslenmesi bozulan organın yerine dikilmesinde sorunlar ortaya çıkmaktadır (McCarthy,1990; Caroline,1995).


2- Kopan organ için uygun koşullar:
- ISLATILMAMALIDIR (doğrudan su içine konulmamalıdır)
- DONDURULMAMALIDIR (doğrudan buz ile temas etmemelidir; kuru buz kullanılmamalıdır)
- Organ nemli ve soğuk tutulmalıdır. Bunun için: bulunabilen en temiz kumaş (çevrede hiçbir şey yoksa kazazedenin fanilası kullanılabilir) bulunabilen en temiz su (varsa çaydanlıktaki kaynamış ve soğumuş su, içme suyu, musluk suyu vs.) ile nemlendirilir(ıslatılıp sıkılır). Kopan organ nemlendirilmiş bu kumaş parçasına yerleştirilerek, sarılır ve bulunabilen en temiz, deliksiz bir plastik torbaya konur. Ağzı sıkıca bağlandıktan sonra içinde su ve buz parçaları olan bir başka torba yada kap içine yerleştirilir.

Kaynaklar:
1. Gedik, Hülya Ünalan; İlkyardım ve Sağlık Bilgisi Ders Notları, 2. Basım, Saray Medikal Yayıncılık, İzmir, 2000. s:37
2. Caroline, N.L. Emergency Care in the Streets, 5 th Ed. U.S.A. 1995. p: 306-307,406.
3. Henry, M. C.; Stapleton, E.R.; EMT PREHOSPİTAL CARE, W.B. Saunders Company, New York, 1992. p: 390,395. ISBN 0-7216-1301-2
4. Sanders, Mick J., Mosby’s Paramedic Textbook, 2nd Ed. 2000. ISBN: 0-323-00652-3.
5. St. John Ambulance, First Aid, 3rd Ed., Canada,1990. ss:170.
6. McCarthy, Joseph G.; Plastic Surgery, Volume 7, The Hand, Part 1. WB Saunders Company, 1990. p: 4357-4358.
 
Vücutta çıkıntı oluşturan burun, kulaklar, çene, kollar, bacaklar, eller, ayaklar, parmaklar gibi organların herhangi birinde mütenevvi sebeplerden dolayı kopma husule gelmiş ise, ne yapılması gerektiğini bu yazımız aracılığı ile öğrenmiş ve organ kopması yaşayan kişiye ilk yardım uygulamasında bulunabilirsiniz. Tıpta amputasyon ya da ampute organ adı verilen organ kopmaları genellikle motorlu araç kazaları ve iş kazalarında sıklıkla görülmektedir…

Organ kopmalarında bilmeniz gereken ilk husus, kopan organ 24 saat içinde en yakın hastaneye götürülüp uygun koşullarda dikilirse, o organın yeniden eski işlevine dönmesi mümkündür. Bu sebeple organ kopması yaşayan kişileri hastaneye götürürken muhakkak kopan organı da götürmelisiniz.

Peki kopan organ hangi koşullarda hasta ile beraber hastaneye götürülmelidir?​

Kopan organ kesinlikle ıslatılmamalı ya da buz ile temas ettirilmemelidir. Organ hem nemli hem de soğuk kalmalıdır. Bu sebeple temiz bir kumaş önce su ile ıslatılmalı ve suyu iyice sıkıldıktan sonra kopan organ bu kumaşın içine sarılmalıdır. Daha sonra ise temiz bir plastik torba içine konulmalı ve torbanın ağzı hava almayacak şekilde sıkıca kapatılmalıdır. Son olarak torba da içi buz dolu bir kabın içine konulmalıdır. İşte bu koşullarda hastaneye gidene kadar muhafaza edilen organın yeniden işlevine kavuşması mümkündür.

Hastaya yapılması gereken ilk yardım​

Hasta şoka girmiş ise yere sırt üstü yatırılıp ayaklar yükseltilmelidir. Hastanın solunumunun ve dolaşımının sağlanması gerekir. Kanamanın olduğu bölgeye basınç uygulanmalı ve kanamanın olduğu bölge kalp seviyesinden yükseğe kaldırılmalıdır. Eğer bu işleme rağmen hastanın kanamasında durmuyorsa doğrudan turnike uygulanabilir. Ancak doğrudan turnike kopan organın yerine dikilmesinde bir takım sorunlara yol açabileceği için turnike son çare olmalıdır.
 
Geri
Top