Lozan Antlaşması; İsviçre’nin Lozan şehrinde, 24 Temmuz 1923’te, Birleşik Krallık, İtalya, Fransa, Romanya, Japonya, Yunanistan, Yugoslavya, Portekiz, Bulgaristan ve Belçika temsilcileri ile TBMM temsilcileri arasında Beau-Rivage Palace’ta imzalanmıştır. Lozan Antlaşması, 6 Ağustos 1924 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ön söz olarak, özellikle “devletlerin istiklal ve hâkimiyetine saygı gösterilmesi” ifade edilmiştir. Sevr antlaşması‘da tarihin tozlu sayfalarında yerini almıştır.
İmzalanan barış anlaşması protokol, 16 adet sözleşme, beyanname, nihai senet ve barış antlaşmasının esas nüshasından oluşmaktadır. Savaşı bitiren bu antlaşma ile Türkiye ekonomik özgürlüğüne kavuşmuştur. Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh” ilkesine bağlı kalınarak, Lozan Barış Antlaşması’nın bütün maddelerine uyulması barışın sürekliliğini sağlamıştır. Konferansın ve antlaşmanın anlamı sadece Türk-Yunan Barışı değil, aynı zamanda 1. Dünya Savaşı’nın kazananları ile bir yüzleşme, siyasi anlaşmazlıkları çözüme kavuşturma gibi daha birçok sorunun çözüme ulaşması için önemli adımlar atılmış olmasıdır.
İçerik [gizle]
- 1 Lozan Antlaşması Ne Zaman Bitiyor?
- 2 Lozan Antlaşmasında Alınan Bazı Kararlar
Lozan Antlaşması Ne Zaman Bitiyor?
Lozan Antlaşması, Türkiye’nin bor ve petrol başta olmak üzere yer altı zenginliklerinin çıkarılmasını engelleyen herhangi bir madde veya düzenleme içermediği gibi belli bir süre tanımlaması da bulunmamaktadır.Lozan Antlaşması’nın, gizli maddelerinin olduğu ve 100 yıl süresinin olduğu tartışılan söylentilerden biridir. Ayrıca 2023 yılında yürürlükten kalkacağı konusunda bir çok söylentide mevcuttur. Antlaşma metni incelendiğinde; herhangi bir süre içeren bulgusuna rastlanmadığı ve buna ilişkin hiçbir düzenleme bulunmadığı görülmüştür. Son zamanlarda “lozan antlaşması süresi bitince ne olacak” gibi sorular da artmış durumda nedeniyse tarihin bilinmemesi. Ayrıca, doğal kaynakların çıkarılmasında herhangi olumsuz bir durumun olmadığı, bilakis fazlasıyla çıkarıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Lozan Antlaşmasında Alınan Bazı Kararlar
- Meriç Nehri sınır olarak belirlenmiştir.
- Yunanistan, Karaağaç ve çevresini, Ege denizinde yer alan Bozcaada ve İmroz Türkiye’ye bırakılmıştır.
- Batı Trakya Yunanistan’a bırakılmış ve 12 ada Yunanistan’dan alınamamıştır.
- Türkiye ve Yunanistan arasında nüfus mübadelesi olayı yaşanmıştır.
- Çözülemeyen tek sorun olarak karşımıza Musul-Kerkük sorunu çıkmaktadır.
- Irak sınırı 1926 Ankara antlaşması ile çizilmiştir.
- Bu antlaşmayla birlikte Türk topraklarında yaşamını sürdüren Hristiyan ve Musevi halka mal ve ibadet özgürlüğü tanınmış ve can güvenlikleri de güvence altına alınmıştır.
- Boğazların kontrolünü ele alan Boğazlar Komisyonu kurulmuş ve boğazların çevresi askerden arındırılmıştır.
- Ticaret gemilerinin boğazlardan serbest bir şekilde geçebilmeleri kararlaştırılmıştır.
- Türkiye’de bulunan yabancı okulların eğitim düzeninin ve kontrolünün Türkiye hükümeti tarafından düzenlenmesi kararı verilmiştir.
- İtilaf devletlerinin İstanbul’u derhal boşaltması istenmiştir.
- Onaylanan bu istekle beraber itilaf devletleri İstanbul’dan çekilmişlerdir.
