Kurban Kesmek Kimlere Farz?
Kurban Bayramı’na sayılı günler kalmışken, sohbet esnasında pek çok soru ile karşılaşabilirsiniz. Bu sorulardan en önemlisi ise kurban kesmek kimlere farz kabul edilir sorusu olabilir. Farz ve vacip konuları gündemde iken kurban kesmek vacip mi diye de düşünebilirsiniz. İşte bu yazımız tüm bu merakları giderecek özellikte.Öncelikle farz kelimesinin ne ifade ettiğini belirtmek gerekir. Farz; Allah’ın kesin emirlerine denilmektedir. Müslümanla bu farzları yapmakla sorumludur. Farzlar usulüne uygun ve Allah rızası için samimiyetle yerine getirilirse kişi büyük sevap kazanır. Getirmediği durumda ise vicdan azabı ve günahlar karşısına çıkacaktır.
Vacip kelimesi ise; Allah’ın emirlerini ifade eder. Fakat bu defa kişi bu vacip davranışları ikinci derecede yapmak zorundadır. Vacip davranışların kesinliği farz kadar açık değildir. Vacip olan davranışlar, sünnet davranışlardan daha üstündür diye ifade edilir.
Kurban kesmek farz mı sünnet mi sorusu da akıllara gelebildiği için dini açıdan sünnet nedir ona da değinelim. Sünnet kelimesinin sözlük anlamı yol ve adettir. İslam hukukçularına göre ise sünnet; Peygamberimizin Kur’an dışında olan sözleri ve davranışlarıdır.
- Kurban kesmek mezhep görüşlerine göre kimi zaman farz kabul edilir kimi zaman da vacip. Dini kaynaklarda yer alan bilgilere göre Hanefi mezhebine göre kurban kesmek vaciptir. Bu durum ise şu hadisle açıklanmıştır:
- “Kim genişlik ve imkân bulur da kurban kesmezse, bizim namazgahımıza yaklaşmasın.”
- Kurban kesmek, maddi durumu yerinde olan kişilere düşen bir dini görevdir. Kişinin borçları çoksa ve maddi durumu ancak evini geçindirmeye yetiyorsa kurban kesmekle görevli değildir.
- Hanefi dışında kalan mezheplere göre de kurban kesmek sünnet olarak kabul edilmektedir. Gücü yetenin kurban kesmesi gerektiği ifade edilir. Hatta şu hadisler de mezhep görüşlerini desteklemektedir:
- “Peygamber (a.s.) ile birlikte duruyorduk. Onun şöyle dediğini işittim:
- “Ey insanlar! Her aile halfana her sene bir kurban düşer.”
- Hacda kurban kesmek farz mı diye düşünenler de olabilir. Temettu veya kıran haccına niyet edenlerin kurban kesmesi gerekir açıklaması Diyanetten gelen bir açıklamadır.
- Kurban kesme imkanı yoksa oruç tutulur.
- Hac ibadetindekilerin udhiye yani Kurban Bayramı içinde kesilen kurbanı kesmeleri ise vacip değildir.
- Peki, doğan çocuğa kurban kesmek farz mı? Kurban kesmek birçok niyetle olabildiği gibi çocuğa şükür niyetiyle de yapılabilmektedir.
- Yeni doğan çocuk için kesilen kurbana akika kurbanı denir ve akika kurbanı sünnettir.
- Kurban çeşitleri arasında adak kurbanı kesmek farz mı sorusuna cevap verelim. Adak kurbanı kesmek vaciptir.
Kurban Kesmenin Şartları Nelerdir?
Her kutsal dinde olduğu gibi İslamiyet inancında da ibadet etmenin belirli şartları, usulü vardır. Allah’a yakınlaşmanın, emirlerini yerine getirmenin sevabına nail olabilmek ve hayırlı bir kul olabilmek adına inananlar yapacakları ibadet esnasında bu görev hakkında araştırma yaparlar.Yazımızın konusu olarak ise kurban kesmenin şartları sizler için listelenecek. Böylece Kurban Bayramı yaklaşırken bu ibadeti yerine getirirken en doğru şekilde uygulamak isteyen Müslüman kardeşler, kurban kesmek şartları, kurban kesmek için şartlar hakkında araştırmalar yapıyor. O halde hemen soruları yanıtlayalım.
Kurban kesmek için elbette belirli şartlar vardır. Bu şartları şöyle açıklamak daha iyi olacaktır:
- Kurban kesmede aranan ilk şart, kesen kişinin Müslüman olması ve akıl sağlığının yerinde olmasıdır. Bu şartları yerine getiren kişi muhakkak ergenlik çağını geçmiş olmalı ve belirli bir gelire sahip olmalıdır.
- Kurban kesmek için seferi olmamak gereklidir. Bu durum dini kaynaklarda “15 günden az bir süre için, 90 km ve daha uzak bir yerde bulunan kimsenin kurban kesmesi vacip değildir.” şeklinde geçmektedir.
- Kesilecek hayvanın özelliği de kurban için mühimdir. Deve, sığır, manda, koyun ve keçi olmalıdır. Kümes hayvanlarından kurban kesilmez. Kümes hayvanları ancak sadaka olur.
- Kurbanlık hayvanın herhangi bir organı eti azaltıyorsa, bu kurban kesmek için uygun değildir.
- Kurban Bayramı namazı kılındıktan sonra kurbanlık hayvanların kesilmesi gerekir.
- Kurban kesilirken niyet önemlidir. Kişi niyetini dile getirmelidir. Ayrıca kurban etinin 3 bölüme ayrılması ve 2 bölümünün ihtiyaç sahiplerine dağıtılması gerekir
Kurban Kesmek Kimlere Vaciptir?
Kurban kime düşer? Kurban kesmek maddi gücü yerinde olan, akıl sağlığına sahip ve Müslüman kişilere vacip görülür. Maddi durumunun yeterli olması ise şu şekilde belirtilir:
- Temel ihtiyaçlarından fazla olacak şekilde elinde 85 gram altın veya 595 gram gümüş, eğer bunlar yoksa bu değerlerin karşılığı olacak şekilde parası olan kişiler kurban kesmelidir.
- Başka bir nitelik ise oturduğu evin dışında başka bir evi olan ve bu evden bir gelir elde eden kişilere de kurban kesmek vacip görülür.
- Evli çiftlerde ise; dinen hangisi daha çok gelire sahipse onun kurban kesmesi vaciptir. Her ikisi de mal varlığı sahibi ise ikisinin de kesmesi gereklidir.
- Evli çiftler kendi adına birer kurban kesebilir. Dileyenler tek kurban da kesebilir. Eğer mal varlığı yerinde bir çiftse, kendi adına kesmeleri dinen uygun görülür.
Kurban Kesmenin Fazileti Nedir?
- Kurban kesmek fazileti öncelikle maddi durumu kurban kesmeye yeterli olmayan, yeterince et tüketemeyen dar gelirli insanlar insanlar için etkilidir.
- Müslümanların Allah’a yaklaşmasını, inancına karşı bağlarını kuvvetlendirmesini sağlar; ayrıca kulluk bilincini pekiştirmiş olur.
- Kurban kesme şartını karşılayabilen, dinen varlıklı sayılan fertler kurban kesip kurban etlerini yakınlarına ve ihtiyaç sahiplerine paylaştırdığında kurban kesmenin fazileti vücut bulmuş olur.
Kurban Vekaleti Nasıl Verilir?
Kurban kimi durumlarda vekalet verilerek kesilebilir. Bu gibi kurban vekaletlerinde kurban kesimini veren ve vekaleti alanın dil ile ifade etmesi yeterlidir. Bunun dışında ise:- Kurban kesmeye vekil olan kişinin, kurban sahibinden izin alması gerekir.
- Vekaleten kurban kesen kişiye bir miktar para verilebilir.
- Bir kişi, 4 kişiye kurban vekaleti verebilir. Bu durumun dinen sakıncası yoktur.
- Kurban kesmeye niyetlenen kişi, vekalet verdiği kişiye “Kurban işimi sen hallet.” dediği anda vekalet vermiş olur. Para vermese de vekalet geçerlidir.
- Kurban vekaleti hayır kurumlarına da verilebilir. Vekalet sözlü şekilde veya yazılı ortamda gerçekleşebilir. Bunun için vekalet verenin onayı yeterli olur.
- Vekalet alan kişinin “Kabul ettim.” demesi de kurbanın kesilmesi için bir onaydır.
- Ayrıca hayır kurumlarına vekalet verirken kişi kendi kimliğini açıklamak zorunda değildir. Farklı bir isimle de bu hayır işini yapabilir. Allah katında kimin ne niyetle kurban kesildiği bilinir.
Kurban Kesmek ile İlgili Ayetler ve Açıklamaları
Kurban kesmek farz mı Diyanet kurbanın dini dayanağına dair ne diyor diyenleri biraz aydınlatmaya çalışalım. Diyanet’in açıklamasından kısa bir kesit şöyledir: “Kurban, Kur’an-ı Kerim, Sünnet ve icmâ ile sabit bir ibadettir. Kurbanın meşru bir ibadet olduğuna dair Kur’an-ı Kerim’de deliller mevcuttur.”
Kurban kesmek Kur’an’da var mı? diye soran okurlarımız için bu soruyu ayetlerle açıklamak daha doğru olacaktır. Kurban kesmekle ilgili ayetler:
- Hac Suresi, 28. ayet: Kendileri için birtakım yararlara şahid olsunlar ve kendilerine rızık olarak verdiği (kurbanlık) hayvanlar üzerine belli günlerde (kurban adarken) Allah’ın adını ansınlar. Artık bunlardan yiyin ve zorluk çeken yoksulu da doyurun.
- Maide Suresi, 97. ayet: Allah, Beyt-i Haram (olan) Kabe’yi insanlar için bir ayaklanma (kıyam evi) kıldı; Haram Ay’ı, kurbanı ve boyunlardaki gerdanlıkları da. Bu, Allah’ın göklerde ve yerde ne varsa tümünü bildiğini ve Allah’ın gerçekten herşeyi bilen olduğunu bilmeniz içindir.
- Maide Suresi, 2. ayet: Ey iman edenler, Allah’ın şiarlarına, haram olan ay’a, kurbanlık hayvanlara, (onlardaki) gerdanlıklara ve Rablerinden bir fazl ve hoşnutluk isteyerek Beyt-i Haram’a gelenlere sakın saygısızlık etmeyin. İhramdan çıktınız mı artık avlanabilirsiniz. Sizi Mescid-i Haram’dan alıkoyduklarından dolayı bir topluluğa olan kininiz, sakın sizi haddi aşmaya sürüklemesin. İyilik ve takva konusunda yardımlaşın, günah ve haddi aşmada yardımlaşmayın ve Allah’tan korkup-sakının. Gerçekten Allah (ceza ile) sonuçlandırması pek şiddetli olandır.
- Al-i İmran Suresi, 183. ayet: “Allah bize ateşin yiyeceği bir kurban getirmedikçe hiçbir elçiye inanmamamız konusunda and verdi.” diyenlere de ki: “Şüphesiz, benden önce nice elçiler, apaçık belgeler ve söylediklerinizle geldi; eğer siz doğru idiyseniz o halde onları ne diye öldürdünüz?”
- Saffat Suresi, 107. ayet: Ve ona büyük bir kurbanı fidye olarak verdik.
- Bakara Suresi, 196. ayet: Haccı ve umreyi Allah için tamamlayın. Eğer (düşman, hastalık ve buna benzer nedenlerle) kuşatılırsanız, artık size kolay gelen kurban(ı gönderin). Kurban yerine varıncaya kadar başlarınızı tıraş etmeyin. Kim sizden hasta ise veya başından şikayeti varsa, onun ya oruç ya sadaka veya kurban olarak fidye (vermesi gerekir). Güvenliğe kavuşursanız, hacca kadar umre ile yararlanmak isteyene, kolayına gelen bir kurban(ı kesmek gerekir). Bulamayana da, haccda üç gün, döndüğünüzde yedi (gün) olmak üzere, bunlar, tamı tamına on (gün) oruç vardır. Bu, ailesi Mescid-i Haram’da olmayanlar içindir. Allah’tan korkun ve bilin ki Allah, muhakkak cezası pek çetin olandır.
- Hac Suresi, 34. ayet: Biz her ümmet için bir “Mensek” kıldık, O’nun kendilerine rızık olarak verdiği (kurbanlık) hayvanlar üzerine Allah’ın adını ansınlar diye. İşte sizin İlahınız bir tek İlah’tır, artık yalnızca O’na teslim olun. Sen alçak gönüllü olanlara müjde ver.
- Saffat Suresi, 103. ayet: Sonunda ikisi de (Allah’ın emrine ve takdirine) teslim olup (babası, İsmail’i kurban etmek için) onu alnı üzerine yatırdı.
- Kevser Suresi, 2. ayet: Şu halde Rabbin için namaz kıl ve kurban kes.
