GRİP VE H1N1 GRİBİ
Grip hastalığı (influenza) virusunun A, B ve C olmak üzere üç tipi vardır. Influenza A ve B virusu insanlarda salgınlar yapan grip virusudur. İnfluenza A ve B virusları antijenlerine göre alt gruplara ayrılırlar. A virusunun 15 farklı H, 9 farklı N antijeni vardır. Bazı influenza virusları insanlarda, bazıları domuzlarda, bazıları ise kuşlarda infeksiyona yol açar. Domuzlar hem insan hem kuş influenza viruslarına hassas olabilir. Domuz gribi daha önce de zaman zaman insanlarda hastalığa neden olmuştur. Son salgında domuz gribi olarak adı geçen grip virusunun adı, yeni influenza A H1N1 virusu olarak kullanılacaktır. H1N1 virusu insandan insana bulaşmaktadır.
GRİP HASTALIĞININ BULGULARI NELERDİR?
Grip hastalığı kendisini yüksek ateş, üşüme-titreme, öksürük, boğaz ağrısı, başağrısı, yaygın kas ağrıları ve halsizlikle gösterir. Farklı bir hastalık olan soğukalgınlığında ise, gözlerde yaşarma, burun akıntısı, aksırma gibi bulgular daha baskın iken, hastanın genel durumu daha iyidir, halsizlik ve diğer bulguları daha hafiftir.
H1N1 virusuna bağlı hastalığın bulguları mevsimsel griple benzerdir. Mevsimsel grip gibi H1N1 gribi de bazı kişilerde daha hafif bazı kişilerde daha ağır seyreder. H1N1 gribinde bazı hastalarda ishal ve kusma görülebilir. Altta yatan başka hastalığı olanlarda daha ağır seyretme eğilimindedir. Ağır seyirli hastalık akciğer infeksiyonu (pnömoni) ve solunum yetmezliği sonucunda ölüme neden olabilir. Bazı hastalarda bakterilere bağlı olarak griple aynı dönemde veya sonrasında akciğer, sinüs ve kulak iltihabı ortaya çıkabilir.
GRİP HASTALIĞI TANISI İÇİN GÜVENİLİR YÖNTEMLER VAR MIDIR?
Grip hastalığı tanısı ve grip türlerinin ayırımı için hem hızlı sonuç veren, hem de güvenilir testler mevcuttur.
GRİPTEN NASIL KORUNABİLİRİZ?
Grip solunum salgıları ile bulaşır. Öksürme, aksırma sırasında ağız ve burun mendille kapatılmalıdır. Kağıt mendil çöpe atılmalıdır. Eğer mendil yoksa ve ağız ve burun el ile kapatılmışsa eller su ve sabunla yıkanmalıdır. Hasta olan kişiler başkaları ile yakın temastan kaçınmalıdır. Doktora başvurmalı, eğer grip gibi bulaşıcı bir hastalık varsa işe ve okula gitmemelidir.
Hasta kişilerle tokalaştıktan veya solunum salgıları bulaşmış yüzeylerle temastan sonra göz, burun veya ağza dokunmak bulaşmaya neden olabilir. Ellerin gereğinde ve sık sık su ve sabunla yıkanması grip de dahil olmak üzere pek çok hastalıktan korunmaya yardımcı olur. Ellerin yıkanamadığı durumlarda alkol içeren el temizleyici losyonlar kullanılabilir.
Mevsimsel gripten korunmanın en etkin yolu aşılanmaktır. Her yıl infeksiyona neden olan grip virusları bir önceki yıldan farklı olabilir. Bu nedenle, tüm dünyada grip virusları izlenmekte ve bunlara göre bir sonraki yılın aşısında yer alacak virus tipleri saptanmaktadır. Bir önceki yıl yapılan aşının koruyuculuğu da giderek azalabildiği için her yıl aşı olmak gereklidir. Fakat, aşı tüm grip viruslarından ve grip benzeri bulgulara neden olan diğer viral hastalıklardan korunmayı sağlamaz. Şu anda kullanımda olan mevsimsel grip aşıları H1N1 gribine karşı etkili değildir. H1N1 gribi için aşı çalışmaları sürmektedir.
Acil durumlarda, grip tedavisinde kullanılan, grip virusuna karşı etkili bazı ilaçları korunma amacı ile kullanmak mümkündür. Mevsimsel grip tedavisinde kullanılan, virusa etkili bazı ilaçlar (oseltamivir, zanamivir) H1N1 gribi için de kullanılmaktadır.
Soğukalgınlığı ve gripte ateşi düşürmek ve burun akıntısı gibi bulguları azaltmak için kullanılan ilaçlar virusa etkili değildir. Yalnızca hastalığın bulgularını hafifletir.
Reye sendromu adlı seyrek görülen fakat ağır bir hastalık nedeniyle grip sırasında çocuklar ve ergenlere asetil salisilik (aspirin) asit içeren ağrı kesici, ateş düşürücüler verilmemelidir.
GRİP AŞISI KİMLERE UYGULANMALIDIR?
Mevsimsel grip aşısı özellikle kronik kalp ve akciğer hastaları, şeker hastaları, kronik böbrek yetmezliği hastaları, 65 yaşın üzerindekiler gibi hastalığın ağır seyretmesi ihtimali olan kişilere uygulanmalıdır. 3 ayı doldurmuş gebelerin de hastalığın ağır seyretmesi olasılığı nedeniyle aşılanması önerilmektedir. Ayrıca, bu kişilere hastalığın bulaşmasına neden olabilecek sağlık çalışanları, huzur evi çalışanları, aynı evde yaşayanlar gibi grupların da aşılanması uygundur. 6 ay- 2 yaş arasındaki çocuklar, 6 ay-18 yaş arasında olup sürekli aspirin tedavisi kullananlar aşılanmalıdır. Gripten korunmak isteyen kişiler grip aşısı olabilir.
H1N1 grip aşısının ise gebeler, 6 ay 24 yaş arasında olanlar, 6 aydan küçük bebeklerin bakımı ile ilgilenenler, 6 aydan büyük olup kronik kalp ve akciğer hastaları, şeker hastaları, kronik böbrek yetmezliği hastaları, gibi gribin ağır seyretmesi mümkün olan kronik hastalığı olanlar ve sağlık çalışanları gibi bazı kişi ve gruplara öncelikli olarak uygulanması önerilmektedir. Aşının kullanıma girmesi ile birlikte öncelikli olarak aşılanacak gruplar da belirtilecektir.
GRİP AŞISI KİMLERE UYGULANMAZ?
6 aydan küçük çocuklara, ağır yumurta alerjisi olanlara, daha önce grip aşısı uygulandığında ağır yan etki gelişmiş olanlara uygulanmaz. Ateşli hastalarda ateş ve genel durum düzeldikten sonra uygulanır. Bu konuda MUTLAKA DOKTORUNUZA DANIŞINIZ!
GRİP VİRUSU NASIL ETKİSİZ HALE GETİRİLEBİLİR?
Grip virusu çeşitli kimyasal dezenfektanlara, deterjanlara (sabuna), alkole, oksijenli suya, iyotlu antiseptiklere ve 75 santigrad derecenin üzerinde sıcaklığa duyarlıdır.
Dr. M. Servet ALAN
İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
Memorial Hastanesi
Grip hastalığı (influenza) virusunun A, B ve C olmak üzere üç tipi vardır. Influenza A ve B virusu insanlarda salgınlar yapan grip virusudur. İnfluenza A ve B virusları antijenlerine göre alt gruplara ayrılırlar. A virusunun 15 farklı H, 9 farklı N antijeni vardır. Bazı influenza virusları insanlarda, bazıları domuzlarda, bazıları ise kuşlarda infeksiyona yol açar. Domuzlar hem insan hem kuş influenza viruslarına hassas olabilir. Domuz gribi daha önce de zaman zaman insanlarda hastalığa neden olmuştur. Son salgında domuz gribi olarak adı geçen grip virusunun adı, yeni influenza A H1N1 virusu olarak kullanılacaktır. H1N1 virusu insandan insana bulaşmaktadır.
GRİP HASTALIĞININ BULGULARI NELERDİR?
Grip hastalığı kendisini yüksek ateş, üşüme-titreme, öksürük, boğaz ağrısı, başağrısı, yaygın kas ağrıları ve halsizlikle gösterir. Farklı bir hastalık olan soğukalgınlığında ise, gözlerde yaşarma, burun akıntısı, aksırma gibi bulgular daha baskın iken, hastanın genel durumu daha iyidir, halsizlik ve diğer bulguları daha hafiftir.
H1N1 virusuna bağlı hastalığın bulguları mevsimsel griple benzerdir. Mevsimsel grip gibi H1N1 gribi de bazı kişilerde daha hafif bazı kişilerde daha ağır seyreder. H1N1 gribinde bazı hastalarda ishal ve kusma görülebilir. Altta yatan başka hastalığı olanlarda daha ağır seyretme eğilimindedir. Ağır seyirli hastalık akciğer infeksiyonu (pnömoni) ve solunum yetmezliği sonucunda ölüme neden olabilir. Bazı hastalarda bakterilere bağlı olarak griple aynı dönemde veya sonrasında akciğer, sinüs ve kulak iltihabı ortaya çıkabilir.
GRİP HASTALIĞI TANISI İÇİN GÜVENİLİR YÖNTEMLER VAR MIDIR?
Grip hastalığı tanısı ve grip türlerinin ayırımı için hem hızlı sonuç veren, hem de güvenilir testler mevcuttur.
GRİPTEN NASIL KORUNABİLİRİZ?
Grip solunum salgıları ile bulaşır. Öksürme, aksırma sırasında ağız ve burun mendille kapatılmalıdır. Kağıt mendil çöpe atılmalıdır. Eğer mendil yoksa ve ağız ve burun el ile kapatılmışsa eller su ve sabunla yıkanmalıdır. Hasta olan kişiler başkaları ile yakın temastan kaçınmalıdır. Doktora başvurmalı, eğer grip gibi bulaşıcı bir hastalık varsa işe ve okula gitmemelidir.
Hasta kişilerle tokalaştıktan veya solunum salgıları bulaşmış yüzeylerle temastan sonra göz, burun veya ağza dokunmak bulaşmaya neden olabilir. Ellerin gereğinde ve sık sık su ve sabunla yıkanması grip de dahil olmak üzere pek çok hastalıktan korunmaya yardımcı olur. Ellerin yıkanamadığı durumlarda alkol içeren el temizleyici losyonlar kullanılabilir.
Mevsimsel gripten korunmanın en etkin yolu aşılanmaktır. Her yıl infeksiyona neden olan grip virusları bir önceki yıldan farklı olabilir. Bu nedenle, tüm dünyada grip virusları izlenmekte ve bunlara göre bir sonraki yılın aşısında yer alacak virus tipleri saptanmaktadır. Bir önceki yıl yapılan aşının koruyuculuğu da giderek azalabildiği için her yıl aşı olmak gereklidir. Fakat, aşı tüm grip viruslarından ve grip benzeri bulgulara neden olan diğer viral hastalıklardan korunmayı sağlamaz. Şu anda kullanımda olan mevsimsel grip aşıları H1N1 gribine karşı etkili değildir. H1N1 gribi için aşı çalışmaları sürmektedir.
Acil durumlarda, grip tedavisinde kullanılan, grip virusuna karşı etkili bazı ilaçları korunma amacı ile kullanmak mümkündür. Mevsimsel grip tedavisinde kullanılan, virusa etkili bazı ilaçlar (oseltamivir, zanamivir) H1N1 gribi için de kullanılmaktadır.
Soğukalgınlığı ve gripte ateşi düşürmek ve burun akıntısı gibi bulguları azaltmak için kullanılan ilaçlar virusa etkili değildir. Yalnızca hastalığın bulgularını hafifletir.
Reye sendromu adlı seyrek görülen fakat ağır bir hastalık nedeniyle grip sırasında çocuklar ve ergenlere asetil salisilik (aspirin) asit içeren ağrı kesici, ateş düşürücüler verilmemelidir.
GRİP AŞISI KİMLERE UYGULANMALIDIR?
Mevsimsel grip aşısı özellikle kronik kalp ve akciğer hastaları, şeker hastaları, kronik böbrek yetmezliği hastaları, 65 yaşın üzerindekiler gibi hastalığın ağır seyretmesi ihtimali olan kişilere uygulanmalıdır. 3 ayı doldurmuş gebelerin de hastalığın ağır seyretmesi olasılığı nedeniyle aşılanması önerilmektedir. Ayrıca, bu kişilere hastalığın bulaşmasına neden olabilecek sağlık çalışanları, huzur evi çalışanları, aynı evde yaşayanlar gibi grupların da aşılanması uygundur. 6 ay- 2 yaş arasındaki çocuklar, 6 ay-18 yaş arasında olup sürekli aspirin tedavisi kullananlar aşılanmalıdır. Gripten korunmak isteyen kişiler grip aşısı olabilir.
H1N1 grip aşısının ise gebeler, 6 ay 24 yaş arasında olanlar, 6 aydan küçük bebeklerin bakımı ile ilgilenenler, 6 aydan büyük olup kronik kalp ve akciğer hastaları, şeker hastaları, kronik böbrek yetmezliği hastaları, gibi gribin ağır seyretmesi mümkün olan kronik hastalığı olanlar ve sağlık çalışanları gibi bazı kişi ve gruplara öncelikli olarak uygulanması önerilmektedir. Aşının kullanıma girmesi ile birlikte öncelikli olarak aşılanacak gruplar da belirtilecektir.
GRİP AŞISI KİMLERE UYGULANMAZ?
6 aydan küçük çocuklara, ağır yumurta alerjisi olanlara, daha önce grip aşısı uygulandığında ağır yan etki gelişmiş olanlara uygulanmaz. Ateşli hastalarda ateş ve genel durum düzeldikten sonra uygulanır. Bu konuda MUTLAKA DOKTORUNUZA DANIŞINIZ!
GRİP VİRUSU NASIL ETKİSİZ HALE GETİRİLEBİLİR?
Grip virusu çeşitli kimyasal dezenfektanlara, deterjanlara (sabuna), alkole, oksijenli suya, iyotlu antiseptiklere ve 75 santigrad derecenin üzerinde sıcaklığa duyarlıdır.
Dr. M. Servet ALAN
İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
Memorial Hastanesi
