Anadolu Sağlık Merkezi Nöroloji Bölümünden Prof.Dr. Türker Şahiner son dönemde yapılan klinik araştırmar doğrultusunda depresyon ve Alzheimer hastalığı arasındaki ilişkiye açıklık getiriyor. Depresyon Alzheimer Hastalığının erken bulgusu mu ? Zemin hazırlayan bir faktör mü ?
Alzheimer hastalığının sırları son araştırmalar ile daha anlaşılır hale geliyor. Hastalığın nasıl oluştuğunu ve nasıl hasar yarattığını artık daha iyi biliyoruz. Beyinde biriken amiloid beta türü protein molekülleri hastalığın temel sebebi olarak görülüyor. Bu durum damar sertliği yaratarak kalp ve beyin damar hastalıklarına yol açan kolesterol un damarda birikmesine benzetilebilir.
Amiloid beta damarları tıkamıyor ancak beyin hücrelerinin ölümüne neden oluyor. Bu yıl Alzheimer tanı kriterleri değişti ve tanıda bu proteinin ölçüm değerlerinin kullanılabileceği kabul edildi. Ayrıca bellek için çok önemli bir beyin bölgesi olan hippokampus denilen bölgenin artık MR da hacminin ölçülmesi tanı ve takip için kullanılabiliyor. Beyin MR ında Hippokampus hacmi azalan bireylerin çok daha dikkatli olması gerekiyor. Ancak son zamanlarda en ilginç araştırma sonuçlarından birisi beyinde üretilen bu proteinin normal durumda görevi nelerdir sorusunun yavaş yavaş yanıt bulmasıydı. Aslında bu proteinin en önemli görevi yeni sinaps yapmak. Yani yeni bir şey öğrendiğimizde beyin hücreleri yeni bağlantılar oluşturuyor. İşte amiloid beta bu bağlantıları kolaylaştırıyor.
Depresyon ile Alzheimer ilişkisi de bu yeni araştırma sonuçları ile daha açıklığa kavuşuyor. Bugüne değin Alzheimer hastalığının bellek kusurları henüz ortaya çıkmadan önce psikiyatrik bulguların özellikle depresyonun görüldüğünü iyi biliyorduk. Yani aktif çalışan yaşlı bir bireyin erken bir emeklilik dönemine girerek sakin bir yaşama girmesi bazen depresyona neden olmakta ve sonra bazı bireylerde bu durum Alzheimer tipi bunama ile devam etmesi sık rastlanan bir hastalık öyküsüdür.
Yeni çalışmalar da genç yaşlarda plazma amiloid beta 42 seviyesinin plazmada düşük olarak bulunmasının ileri yaşlarda depresyona zemin hazırlayan önemli bir neden olarak görülüyor. Bu konuda ilk çalışma Alzheimer Dis Assoc Disorder dergisinde yayımlandı ve aynı çalışma da Alzheimer için bireyin genetik riski yüksek olmasa bile eğer amiloid beta seviyesi düşük ise depresyona daha kolay yakalandıkları gösterildi. Yani artık ruhsal yakınmalar ile amiloid beta düzeyi arasında bir ilişki olduğunu biliyoruz.
Tüm bu sonuçlarla kısaca şunu söyleyebiliriz. Depresyon sizden ne kadar uzaksa Alzheimer o kadar zor yanınıza yaklaşabilir. Beynin en önemli besin kaynağının neşe olduğunu unutmamalıyız.
