Osmanlı Devleti, sanayi devrimini yaşayan Avrupa ülkelerinin de zorlamasıyla yeniliğe açık bir padişah olan 3. Ahmet ile Sadrazam Damat İbrahim Paşa döneminde, başka bir deyişle Lale Devri'nde batı ile ilişkilerini geliştirdi. Sadrazam Damat İbrahim Paşa'nın önayak olmasıyla, kütüphanelerin ve kütüphanelerdeki kitapların sayısı artırıldı. Çeviri kurulu oluşturularak Doğu kaynaklı kimi eserlerin Türkçeye çevrilmesine başlandı. Çevirinin ve kültürün önemine dikkat çeken bu girişimler matbaanın açılmasına hazırlık olarak değerlendirilebilir. İlk Türk matbaasının kuruluşu, bu sürece bağlı olarak gerçekleşir.
İbrahim Müteferrika, matbaa kurma hazırlıklarına basımevinin açılışından 8 yıl kadar önce başlamış, bazı haritalar basmıştı. Fransa Elçisi Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi’nin oğlu Said Efendi ile ortak bir matbaa kurmak üzere anlaşan Müteferrika, matbaanın yararlarını anlatan bir rapor hazırlayarak İbrahim Paşa’ya sundu. Bir süre sonra matbaa açılmasına izin istemek üzere Sadrazam’a sunduğu dilekçeye Vankulu Lügati’nin basılmış birkaç sayfasını da ekledi. Sadrazam’ın olumlu karşılaması ve Said Efendi’nin çabalarıyla,
Şeyhülislam, “matbaa kurulmasında din bakımından sakınca olmadığı” yolunda fetva verdi. Bu fetva üzerine Padişah 3. Ahmet de 1727 yılı Temmuz ayında din kitapları basılmaması koşuluyla matbaa açılmasına izin veren fermanını yayınladı. İlk Türk basımevi, İbrahim Müteferrika ve Said Efendi tarafından, Müteferrika’nın Sultan Selim semtindeki evinin alt katında 14–16 Aralık 1727 tarihinde kuruldu. “Darü’ttıbaatü’l Amire” adı verilen basımevine, halk arasında “basmahane” denildi. Hollanda’dan kitap basımı için dört, harita basımı için iki makine getirilerek, matbaaya konuldu. Bu hazırlıkların ardından, iki yıl kadar süren çalışmalar sonunda İbrahim Müteferrika Matbaasının ilk kitabı olan Vankulu Lügati 31 Ocak 1729’da yayınlandı. İmam Ebu Nasr İsmail Bin Hammad el-Cevheri’nin, “Sihah il-Cevheri” adlı kitabının çevirisi olan Vankulu Lügati, adını çeviriyi yapan Mehmet Efendi’nin lakabı olan Van Kulu’ndan alır. 1000 adet basılan kitap, ciltsiz olarak 35 kuruşa satılır.
