Sıcaklık ve Termometre
Maksimum ve minumumlu Termometreler: atmosfer sıcaklıklarının incelenmesinde, maksimum ve minumumlu termometreler çok elverişlidir. Bu alet son ayarından sonraki en yüksek ve en düşük sıcaklıkları kaydeder. Maksimum ve minumumlu termometrelerin en çok kullanılan tipi alttaki şekilde gösterilmiştir. Aletin temel parçası , benzolle dolu bir A haznesidir. Borunun alt kısmı civa ve C nin üstü de gene kısmen benzolle doludur.
Sıcaklık yükselince , a haznesindeki sıvının Santigrad ve Fahrenheit bölmelerinin Maksimumlu ve minumumlu termometre karşılaştırılması genleşmesi B de civa sütununun inmesine ve C de yükselmesine sebep olur. C de yükselen civa C nin üstünde ve tüpün içinde bulunan küçük bir demir göstergeyi, yukarıya doğru iter, sürtünme sebebi ile, gösterge itildiği yerde kalır ve maksimum sıcaklığı işaretlenmiş olur. Sıcaklık düşünce A daki sıvının hacminin, küçülmesi B de civanın önündeki başka bir demir göstergeyi yukarıya doğru iterek yükselmesini sağlar. Aleti ölçüye hazırlamak için göstergeler, küçük bir mıknatısla civa sütunları üzerine oturtulur.
Hasta Termometresi: doktorların kullandığı termometreler , ölçü eşeli dar, aşağı yukarı 35o den 42 o Cye kadar olan maksimumlu termometrelerdir. Termometre borusunun haznesinin hemen üstündeki kısmı çok yassı ve dar yapılmıştır. Civa yükselirken bu boğumdan kolayca geçer, fakat soğuma sırasında kılcallık sebebiyle civa sütunu boğumdan itibaren hazneden ayrılmış olur ve bu sütunun üst ucu maksimum sıcaklığı gösterir
Sabit Hacimli Gazlı Termometre : Gaz Sıcaklık Eşeli Bir gazın hacmi sabit tutularak sıcaklığı arttırılırsa gaz basıncı sıcaklıkla orantılı olarak artar. Bu, sabit hacimli gazlı termometrelerin X termometrik özelliğidir. Sabit hacimli gazlı termometreler, ölçülecek sıcaklığa göre cam, porselen, platin … v.s, den yapılmış bir gaz haznesi ile bu haznenin kılcal bir boruyla bağlantılı olduğu bir civa manometresinden oluşur.
Gaz haznesi, sıcaklığı ölçülecek ortama daldırılarak termik denge sağlanır ve bunun sonucu gazın basıncı dolayısıyla U manometresindeki civa seviyesi değişir. Manometrenin atmosfere açık kolu yukarı veya aşağı hareket ettirilerek diğer koldaki civa seviyesinin sabit bir konumda, örneğin göstergenin 0 noktasında kalması sağlanır: bu şekilde gaz hacmi sabit tutulmuş olur. iki koldaki civa seviyeleri arasındaki yükseklik farkı h ise gazın basıncı P = Po + p gh olup ölçülen T sıcaklığı ile orantılıdır.
Gazlı termometreHaznesinde bir miktar her hangi bir gaz bulunan sabit hacimli gazlı termometre ile suyun üçlü hal noktasının sıcaklığı ölçülürse buna karşıt gelen (Püç)1 basıncı mandometreden okunabilir. Bu termometre ile diğer sabit bir nokta, örneğin normal atmosfer basıncında yoğunlaşan su buharının “buhar sıcaklığına” karşıt gelen p, basıncı ölçüldüğünde buhar sıcaklığı, aşağıdaki gibidir.
Civalı termometre
Bakır – konstantan
A) Termoelektirik çift B) Termoelement
Bunlar farklı sıcaklıklarda tutulan birleşim noktaları arasında, sıcaklık farkı ile orantılı bir elektromotör kuvveti oluşması nedeiyle sıcaklığın ölçülmesine yararlar: oluşan bu elektromotör kuvvet, bir G galvenometresiyle ölçülerek bu değere karşıt gelen sıcaklık, referans sıcaklığının bilinmesiyle belirlenebilir.
Dirençli termometre
Ancak bu gibi sıcaklık ölçerlerin kalibrasyonları sabit noktalar aracılığı ile yapılabilir.
