Forumlar
Yeni Mesajlar
CerezExtra
EĞLENCE ↓
Şans Kurabiyesi
Renk Falınız
ÇerezRADYO
Sevgiliye Özel
ÇerezDERGİ
Hızlı Okuma Testleri
Pratik Çözümler
Yeniler
Yeni Mesajlar
Yeni ürünler
Yeni kaynaklar
Son Aktiviteler
İndir
En son incelemeler
Dükkan
Giriş
Kayıt
Yeniler
Yeni Mesajlar
Menu
Giriş
Kayıt
Uygulamayı yükle
Yükle
Forumlar
Edebiyat / Kültür / Sanat
Edebiyat / Kitap
Metinde Bakış Açısı... Anlatıcı ve Bakış Açıları
JavaScript devre dışı bırakıldı. Daha iyi bir deneyim için, devam etmeden önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Konuya cevap yaz
Mesaj
<blockquote data-quote="Suskun" data-source="post: 325812" data-attributes="member: 21093"><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red"><span style="font-size: 15px"><strong>Metinde Bakış Açısı...</strong></span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red"><span style="font-size: 15px"><strong>Anlatıcı ve Bakış Açıları</strong></span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Anlatım bir yazı içerisinde konu, ana fikir ve diğer unsurlarla şekillenen fikir, olay, durum, betimleme, duygu veya tanımlamaların birisine veya birkaçına dayalı bir mevzunun bir yazıda okura aktarılma yöntemidir. Yazar aktarmak istediği bu iletiyi yazının ve konunun; türü, amacı ve yöntemine en uygun bir anlatıcı kisvesine girerek aktarır. Yani kahraman (Birinci tekil), gözlemci, ilahi bakış açılarından yazıdaki anlatacaklarını yansıtmaya en uygun olabilecek birini tercih eder.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Her anlatmaya dayalı eserin mutlaka bir anlatıcısı bulunmalıdır. Söz konusu anlatıcının, tahkiyeli eserde görülüşü rolü ve fonksiyonu geçmişten günümüze kadar oldukça farklılık arzeder.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Muhtemelen devrin şartları gereği, eski tahkiyeli eserlerde anlatıcı, kendini gizlemek yerine açıkça hissettirmek yolunu tutmuştur.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Tahkiyeli eser terminolojisinde "yazar-anlatıcı" adıyla anılan bu kişiler, gerekli gördüklerinde olayların akışını keserek çeşitli bilgiler verirler, yorumlar yaparlar. Üstelik bunu, yazarın asli görevi olarak kabul ederler. Günümüzde bu anlayış tamamen değişmiştir. Modern romanlarda anlatıcı, mümkün mertebe kendini gizlemeyi hedeflemiştir. İşte bu bilgiler çerçevesinde. Tahlil edilen tahkiyeli eserde, anlatıcının konumunu belirlemek gerekir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Anlatımı yönlendiren, biçimlendiren yazarın amacıdır. Bir yazar, acaba söz veya yazıyla başvururken neyi amaçlar? Kendini dinleyecek ya da okuyacak olanlar üzerinde nasıl bir etki yaratmak ister?</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">Bir yazıdaki anlatımda muhtemel olarak:</span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red"></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">a)</span>Bir şeyi açıklamak, bir düşünceyi aydınlatmak, bir durum ya da karakteri incelemek, bir terimi tanımlamak isteyebilir. Bu durumda yazarın amacı açıktır; Okuyucuya bilgi vermek.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">b)</span>Okuyucunun bir konuyu ya da olgu üzerindeki yerleşmiş duygu, düşünce, davranış ve kanılarını değiştirmeyi amaçlayabilir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">c)</span> Duyduklarını, gördüklerini okuyucunun da duymasını, görmesini, kısaca izlenim kazanmasını isteyebilir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">d)</span>Okuyucuya bir olayı oluşuyla birlikte gelişme halinde vermeyi amaçlayabilir. Bu, olmuş ya da olabilecek herhangi bir olay olabilir. Bundan yazarın amacı okuyucuyu olayın içine götürme, olayları oluş, gelişme ve zaman sırasına göre anlatmadır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Bütün anlatımlarda genellikle bu dört ana amaçtan biri ya da birkaçı vardır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red"><span style="font-size: 15px"><strong>Bakış Açısı</strong></span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red"><span style="font-size: 15px"><strong></strong></span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">Kısaca ifade etmek gerekirse " bakış açısı" : " anlatılanın görüldüğü ve yansıtıldığı anlatıcı biçimi" dir. Bir başka söyleyişiyle, tahkiyeli eserlerde anlatıcının olaylar, figürler, nesneler, fikirler, zaman ve mekân gibi anlattığı hemen her şey karşısındaki takındığı tavra bakış açısı denir.</span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Yazar yazının temel anlatıcısı olmakla birlikte yazısının amacına türüne ve yazıda alacağı role ve tavra uygun olarak bir anlatım şekli veya bir anlatıcı tipi tercih eder.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Fikir yazılarında anlatıcı yazarın kendisidir ve fikir yazılarındaki anlatan ve anlatıcı yazarın kendisi olmalıdır. Çünkü anlatılanlar ve fikirler yazıya imzasını atan kişi olmalıdır. Fikir yazılarında yazar kendini saklamak , bir başka anlatıcı kisvesine bürünmek ihtiyacını hissetmez .</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Olay yazılarında ise olayı anlatan olayı kendi başından geçiyormuş, gözlemleyen birisi tarafından anlatılmış ya da her şeyi bilen birisi tarafından aktarılmış gibi anlatıcı tiplerinden birini seçmelidir. Olaylar seçilen bu anlatıcı tipinin ağzından aktarılır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">Bir bakış açısı şu şekiller ve tutumlarla anlatıcı olarak karşımıza çıkabilir:</span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red"></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red"></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">a. Tarafsız (nötr), fikir belirtmeyen.</span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">b. Sezdiren, tesbit ve teşhis eden.</span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red"></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">c. Beğenen, takdir ve tasdik eden.)</span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">ç. Tenkit yönelten ve öz eleştiride bulunan.)</span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">d. Tehzil (alay) eden, küçümseyen.</span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Bir yazıda tek bir bakış açısını tercih etmek en uygun yoldur. Bir yazıda bunlardan bir kaçını birden bir yazıda ve bir arada görmek de mümkündür.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Bakış açısını bulabilmek için Olan biten kimin gözünden ve kime göre anlatılıyor? sorusunu sormalıyız.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">1- İlahi Bakış Açısı</span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">İlahi bakış açısında anlatıcı herkes ve her şey hakkında bilgi sahibi olan, herkesin geçmişini, geleceğini bilen, herkesin düşüncelerini okuyan, içinden geçenleri bilen, tanrısal bir anlatıcıdır. Ondan hiçbir şey gizli değildir. Her şeyi bilen anlatıcı öyküdeki her olaya, her kişiye, her düşünceye geçmiş ve gelecekle ilgili her plan ve entrikaya vakıftır. Ondan saklanan hiçbir bilgi, duygu, düşünce, sır, vb olamaz. Herkesin beynine, duygularına, düşüncelerine, geçmiş ve geleceğine gidip gelebilir. Olayların başından ve sonucundan haberdardır. Geniş kadrolu roman, öykü ve tiyatrolar için bir uygun anlatıcı şeklidir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Anlatıcı, öyküde anlatılanların tamamını bilen bir varlıktır. Kahramanların gizli konuşmalarını, kafalarından ve gönüllerinden geçeni anlatır. Zaman zaman kendi yorumlarını ekleyebilir, açıklamalarda ve yargılarda bulunabilir. Öyküde ne kadar kişi varsa her birinin açısından olayları ayrı ayrı görmemiz sağlanır. Öyküyü kimi zaman hızlandırma, kimi zaman da yavaşlatma olanağı vardır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Anlatıcı olayların içerisinde yer almaz.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Her şeyi bilen bir anlatıcının bakış açısıdır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Anlatıcı kişilerin zihinlerinden geçenleri, geçmişte yaşadıklarını bütün ayrıntısı ile bilir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Anlatıcı, olayları anlatır, istediği yerleri özetler.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Bu durumda anlatıcı, kahramanlardan daha fazlasını bilir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Üçüncü ağızdan anlatıcı ile birleştirilebilir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">2- Gözlemci Bakış Açısı</span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Vakaya karışmadığı halde ( bazen da vakanın içindeki birisi tarafından ) olayları dışarıdan gözlemleyerek aktaran anlatıcı tipidir. İlahi bakış açısına benzemekle beraber. Gözlemci anlatıcı herkesin beynine giren her şeyden haberdar, her düşünceyi okuyan her duyguyu ve planı bilen hâkim bir bakış açısına sahip değildir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Çözümlemeler gözlem, tutum ve davranış analizlerine dayandırılır. Olayların, kişilerin entrikaların, duyguların ve düşüncelerin analizi, anlatımı sentez, sezgi, akıl yürütme ve tahlil metodu ile yapılır. Zaman zaman bu tip analizlere kahramanlar konuşturularak ulaşılır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Bu yöntemde olaylar dışarıdan görüldüğü biçimiyle nesnel bir tarzda aktarılır. Olaylar bize anlatılmıyor da kişinin gözünün önünde oluyormuş izlenimi verilir. Kişilerin duygu ve düşünceleri eylemlerinden çıkartılır. Kişiler ve iç dünyaları ile ilgili kendi söyledikleri ve davranışlarını dikkatle izleyerek bir fikir sahibi olunabilir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Anlatıcı olayların içerisinde yer almaz.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Olayları bir kamera tarafsızlığı ile anlatır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Anlatıcı, olayları sadece dışarıdan gözlemleyen bir şahit konumundadır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Görünüşte tarafsız olan bir şahit gibi olup biteni anlatır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Bu durumda anlatıcı, kahramandan daha az şey bilir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Üçüncü ağızdan bir anlatım vardır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red"></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"><span style="color: red">3- Kahraman Anlatıcı Bakış Açısı</span></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Anlatıcı olayı yaşayan kişinin kendisidir. Olaylara hep bu merkezden bakılır. Anlatılanlar olayı yaşayan kişinin penceresinden aktarılır. Duygular değerlendirmeler, düşünceler, fikirler analizler, tasvirler gözlemler vb ben merkezli anlatıcının değerlendirilmesine tabidir. Okur ben merkezinden her şeyi öğrenir. Yaklaşım o yüzden hep taraflı ve birinci tekil kişinin ağzından ve görüş açısından aktarıldığı haliyledir. Ben anlatıcı tipli yazılarda değerlendirmeler yapan, gözlemleyen, kendi penceresinden anlatan anlatıcı böylece olayların kendi dünyasına yansımalarını okura aktarırken kendi psikolojisini algılama biçimini, olayların ruhundaki izlerini, kendine özgü değerlendirme biçimin yansıtır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Bu yöntemde olayı anlatan ben vardır. Bu ben, öykünün kahramanı olabileceği gibi tanık ya da gözlemcisi olabilir. Olayları anlatan kişinin bilgisi, deneyimi, algılama ve yorumlama yeteneğiyle sınırlıdır. Olaylar ancak anlatıcının başından geçtiği ya da gözüyle gördüğü (tanık olduğu) biçimiyle anlatıldığından inandırıcılığı yüksektir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Anlatıcı, hikâyenin bir kahramanıdır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Hikâyeyi bize kendi bakış açısından anlatır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Anlatıcı gördüğünü, duyduğunu, bildiğini anlatır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Bu durumda anlatıcı ve kahraman eşit bilgiye sahiptir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Birinci ağızdan anlatım vardır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Bir edebî metinde birden fazla bakış açısıyla yazılmış bölümler bulunabilir. Aynı konu farklı biçimlerde anlatılır. Aynı manzarayı izleyenler farklı noktalara dikkat ederler; farklı biçimde konu olarak ele alınır.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue"></span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Bu bakış açıları, anlatıcının kahramanları karşısında farklı tavırlar almasını sağlar. İlahi bakış açısında, anlatıcı her şeyin bilgisine ve görüşüne sahiptir.</span></span></span></p><p><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="font-size: 15px"><span style="color: blue">Gözlemcide ise sadece bir gözlemcidir. Birinci hal, ikinci hale göre anlatıcıya kahramanlarını daha çok yargılama imkânı verir. Bakış açıları, okuyucunun olay karşısındaki tavrını da etkiler. Bakış açısı değiştikçe okuyucunun olaya katılım tarzı değişir.</span></span></span></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Suskun, post: 325812, member: 21093"] [FONT="Comic Sans MS"][SIZE=4][COLOR="blue"][COLOR="red"][SIZE=4][B]Metinde Bakış Açısı... Anlatıcı ve Bakış Açıları[/B][/SIZE][/COLOR] Anlatım bir yazı içerisinde konu, ana fikir ve diğer unsurlarla şekillenen fikir, olay, durum, betimleme, duygu veya tanımlamaların birisine veya birkaçına dayalı bir mevzunun bir yazıda okura aktarılma yöntemidir. Yazar aktarmak istediği bu iletiyi yazının ve konunun; türü, amacı ve yöntemine en uygun bir anlatıcı kisvesine girerek aktarır. Yani kahraman (Birinci tekil), gözlemci, ilahi bakış açılarından yazıdaki anlatacaklarını yansıtmaya en uygun olabilecek birini tercih eder. Her anlatmaya dayalı eserin mutlaka bir anlatıcısı bulunmalıdır. Söz konusu anlatıcının, tahkiyeli eserde görülüşü rolü ve fonksiyonu geçmişten günümüze kadar oldukça farklılık arzeder. Muhtemelen devrin şartları gereği, eski tahkiyeli eserlerde anlatıcı, kendini gizlemek yerine açıkça hissettirmek yolunu tutmuştur. Tahkiyeli eser terminolojisinde "yazar-anlatıcı" adıyla anılan bu kişiler, gerekli gördüklerinde olayların akışını keserek çeşitli bilgiler verirler, yorumlar yaparlar. Üstelik bunu, yazarın asli görevi olarak kabul ederler. Günümüzde bu anlayış tamamen değişmiştir. Modern romanlarda anlatıcı, mümkün mertebe kendini gizlemeyi hedeflemiştir. İşte bu bilgiler çerçevesinde. Tahlil edilen tahkiyeli eserde, anlatıcının konumunu belirlemek gerekir. Anlatımı yönlendiren, biçimlendiren yazarın amacıdır. Bir yazar, acaba söz veya yazıyla başvururken neyi amaçlar? Kendini dinleyecek ya da okuyacak olanlar üzerinde nasıl bir etki yaratmak ister? [COLOR="red"]Bir yazıdaki anlatımda muhtemel olarak: a)[/COLOR]Bir şeyi açıklamak, bir düşünceyi aydınlatmak, bir durum ya da karakteri incelemek, bir terimi tanımlamak isteyebilir. Bu durumda yazarın amacı açıktır; Okuyucuya bilgi vermek. [COLOR="red"]b)[/COLOR]Okuyucunun bir konuyu ya da olgu üzerindeki yerleşmiş duygu, düşünce, davranış ve kanılarını değiştirmeyi amaçlayabilir. [COLOR="red"]c)[/COLOR] Duyduklarını, gördüklerini okuyucunun da duymasını, görmesini, kısaca izlenim kazanmasını isteyebilir. [COLOR="red"]d)[/COLOR]Okuyucuya bir olayı oluşuyla birlikte gelişme halinde vermeyi amaçlayabilir. Bu, olmuş ya da olabilecek herhangi bir olay olabilir. Bundan yazarın amacı okuyucuyu olayın içine götürme, olayları oluş, gelişme ve zaman sırasına göre anlatmadır. Bütün anlatımlarda genellikle bu dört ana amaçtan biri ya da birkaçı vardır. [COLOR="red"][SIZE=4][B]Bakış Açısı [/B][/SIZE][/COLOR] [COLOR="red"]Kısaca ifade etmek gerekirse " bakış açısı" : " anlatılanın görüldüğü ve yansıtıldığı anlatıcı biçimi" dir. Bir başka söyleyişiyle, tahkiyeli eserlerde anlatıcının olaylar, figürler, nesneler, fikirler, zaman ve mekân gibi anlattığı hemen her şey karşısındaki takındığı tavra bakış açısı denir.[/COLOR] Yazar yazının temel anlatıcısı olmakla birlikte yazısının amacına türüne ve yazıda alacağı role ve tavra uygun olarak bir anlatım şekli veya bir anlatıcı tipi tercih eder. Fikir yazılarında anlatıcı yazarın kendisidir ve fikir yazılarındaki anlatan ve anlatıcı yazarın kendisi olmalıdır. Çünkü anlatılanlar ve fikirler yazıya imzasını atan kişi olmalıdır. Fikir yazılarında yazar kendini saklamak , bir başka anlatıcı kisvesine bürünmek ihtiyacını hissetmez . Olay yazılarında ise olayı anlatan olayı kendi başından geçiyormuş, gözlemleyen birisi tarafından anlatılmış ya da her şeyi bilen birisi tarafından aktarılmış gibi anlatıcı tiplerinden birini seçmelidir. Olaylar seçilen bu anlatıcı tipinin ağzından aktarılır. [COLOR="red"]Bir bakış açısı şu şekiller ve tutumlarla anlatıcı olarak karşımıza çıkabilir: a. Tarafsız (nötr), fikir belirtmeyen. b. Sezdiren, tesbit ve teşhis eden. c. Beğenen, takdir ve tasdik eden.) ç. Tenkit yönelten ve öz eleştiride bulunan.) d. Tehzil (alay) eden, küçümseyen.[/COLOR] Bir yazıda tek bir bakış açısını tercih etmek en uygun yoldur. Bir yazıda bunlardan bir kaçını birden bir yazıda ve bir arada görmek de mümkündür. Bakış açısını bulabilmek için Olan biten kimin gözünden ve kime göre anlatılıyor? sorusunu sormalıyız. [COLOR="red"]1- İlahi Bakış Açısı[/COLOR] İlahi bakış açısında anlatıcı herkes ve her şey hakkında bilgi sahibi olan, herkesin geçmişini, geleceğini bilen, herkesin düşüncelerini okuyan, içinden geçenleri bilen, tanrısal bir anlatıcıdır. Ondan hiçbir şey gizli değildir. Her şeyi bilen anlatıcı öyküdeki her olaya, her kişiye, her düşünceye geçmiş ve gelecekle ilgili her plan ve entrikaya vakıftır. Ondan saklanan hiçbir bilgi, duygu, düşünce, sır, vb olamaz. Herkesin beynine, duygularına, düşüncelerine, geçmiş ve geleceğine gidip gelebilir. Olayların başından ve sonucundan haberdardır. Geniş kadrolu roman, öykü ve tiyatrolar için bir uygun anlatıcı şeklidir. Anlatıcı, öyküde anlatılanların tamamını bilen bir varlıktır. Kahramanların gizli konuşmalarını, kafalarından ve gönüllerinden geçeni anlatır. Zaman zaman kendi yorumlarını ekleyebilir, açıklamalarda ve yargılarda bulunabilir. Öyküde ne kadar kişi varsa her birinin açısından olayları ayrı ayrı görmemiz sağlanır. Öyküyü kimi zaman hızlandırma, kimi zaman da yavaşlatma olanağı vardır. Anlatıcı olayların içerisinde yer almaz. Her şeyi bilen bir anlatıcının bakış açısıdır. Anlatıcı kişilerin zihinlerinden geçenleri, geçmişte yaşadıklarını bütün ayrıntısı ile bilir. Anlatıcı, olayları anlatır, istediği yerleri özetler. Bu durumda anlatıcı, kahramanlardan daha fazlasını bilir. Üçüncü ağızdan anlatıcı ile birleştirilebilir. [COLOR="red"]2- Gözlemci Bakış Açısı[/COLOR] Vakaya karışmadığı halde ( bazen da vakanın içindeki birisi tarafından ) olayları dışarıdan gözlemleyerek aktaran anlatıcı tipidir. İlahi bakış açısına benzemekle beraber. Gözlemci anlatıcı herkesin beynine giren her şeyden haberdar, her düşünceyi okuyan her duyguyu ve planı bilen hâkim bir bakış açısına sahip değildir. Çözümlemeler gözlem, tutum ve davranış analizlerine dayandırılır. Olayların, kişilerin entrikaların, duyguların ve düşüncelerin analizi, anlatımı sentez, sezgi, akıl yürütme ve tahlil metodu ile yapılır. Zaman zaman bu tip analizlere kahramanlar konuşturularak ulaşılır. Bu yöntemde olaylar dışarıdan görüldüğü biçimiyle nesnel bir tarzda aktarılır. Olaylar bize anlatılmıyor da kişinin gözünün önünde oluyormuş izlenimi verilir. Kişilerin duygu ve düşünceleri eylemlerinden çıkartılır. Kişiler ve iç dünyaları ile ilgili kendi söyledikleri ve davranışlarını dikkatle izleyerek bir fikir sahibi olunabilir. Anlatıcı olayların içerisinde yer almaz. Olayları bir kamera tarafsızlığı ile anlatır. Anlatıcı, olayları sadece dışarıdan gözlemleyen bir şahit konumundadır. Görünüşte tarafsız olan bir şahit gibi olup biteni anlatır. Bu durumda anlatıcı, kahramandan daha az şey bilir. Üçüncü ağızdan bir anlatım vardır. [COLOR="red"] 3- Kahraman Anlatıcı Bakış Açısı[/COLOR] Anlatıcı olayı yaşayan kişinin kendisidir. Olaylara hep bu merkezden bakılır. Anlatılanlar olayı yaşayan kişinin penceresinden aktarılır. Duygular değerlendirmeler, düşünceler, fikirler analizler, tasvirler gözlemler vb ben merkezli anlatıcının değerlendirilmesine tabidir. Okur ben merkezinden her şeyi öğrenir. Yaklaşım o yüzden hep taraflı ve birinci tekil kişinin ağzından ve görüş açısından aktarıldığı haliyledir. Ben anlatıcı tipli yazılarda değerlendirmeler yapan, gözlemleyen, kendi penceresinden anlatan anlatıcı böylece olayların kendi dünyasına yansımalarını okura aktarırken kendi psikolojisini algılama biçimini, olayların ruhundaki izlerini, kendine özgü değerlendirme biçimin yansıtır. Bu yöntemde olayı anlatan ben vardır. Bu ben, öykünün kahramanı olabileceği gibi tanık ya da gözlemcisi olabilir. Olayları anlatan kişinin bilgisi, deneyimi, algılama ve yorumlama yeteneğiyle sınırlıdır. Olaylar ancak anlatıcının başından geçtiği ya da gözüyle gördüğü (tanık olduğu) biçimiyle anlatıldığından inandırıcılığı yüksektir. Anlatıcı, hikâyenin bir kahramanıdır. Hikâyeyi bize kendi bakış açısından anlatır. Anlatıcı gördüğünü, duyduğunu, bildiğini anlatır. Bu durumda anlatıcı ve kahraman eşit bilgiye sahiptir. Birinci ağızdan anlatım vardır. Bir edebî metinde birden fazla bakış açısıyla yazılmış bölümler bulunabilir. Aynı konu farklı biçimlerde anlatılır. Aynı manzarayı izleyenler farklı noktalara dikkat ederler; farklı biçimde konu olarak ele alınır. Bu bakış açıları, anlatıcının kahramanları karşısında farklı tavırlar almasını sağlar. İlahi bakış açısında, anlatıcı her şeyin bilgisine ve görüşüne sahiptir. Gözlemcide ise sadece bir gözlemcidir. Birinci hal, ikinci hale göre anlatıcıya kahramanlarını daha çok yargılama imkânı verir. Bakış açıları, okuyucunun olay karşısındaki tavrını da etkiler. Bakış açısı değiştikçe okuyucunun olaya katılım tarzı değişir.[/COLOR][/SIZE][/FONT] [/QUOTE]
Alıntıları ekle...
İsim
Spam kontrolü
Turizmin başkenti olarak bilinen güneydeki ilimiz?
Cevapla
Forumlar
Edebiyat / Kültür / Sanat
Edebiyat / Kitap
Metinde Bakış Açısı... Anlatıcı ve Bakış Açıları
Top