Stok Çalışma Bilgileri
Stok çalışma bilgileri ile, stok hareketleriyle ilgili bazı özellikler ve öndeğerler, yapılacak kontroller ve bu kontrollerin yapılış şekli kaydedilir. Stok çalışma parametreleri şunlardır:
Alış/Satış/İade KDV oranı(%): Alış/Satış/İade KDV oranı öndeğeridir. KDV oranı, malzeme kartlarına ve dolayısıyla fiş/fatura satırındaki KDV oranı alanına öndeğer olarak gelir. Gerekirse değiştirilebilir.
Masraf KDV oranı(%): Masraf KDV oranı parametre satırında verilen KDV oranı faturalarda yapılan masrafların KDV oranı alanına öndeğer olarak gelir.
Raf Ömrü: Raf ömrü öndeğeridir. Gün olarak verilir.
Asgari stok seviyesi kontrolü: Fiş girişlerinde satırda yer alan stok miktarı ile, stoklar için stok kartı kaydedilirken ambar bazında belirlenen asgari stok seviyeleri karşılaştırılır. Bu parametre ile, asgari stok seviyesinin altına düşüldüğünde yapılacak kontroller belirlenir. Stok seviyesi kontrolü;
işleme devam edilecek,
kullanıcı uyarılacak,
işlem durdurulacak
olmak üzere üç seçeneklidir. İşleme devam edilecek seçimi yapıldığında fiş girişlerinde sok seviye kontrolü yapılmaz. Kullanıcı uyarılacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile asgari stok miktarının altına düşülüyorsa fiş kaydedilirken program bir uyarı mesajı verir. Onay verilirse fiş kaydedilir. İşlem durdurulacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarlarıyla asgari stok seviyesinin altına düşülüyorsa fiş kaydedilmeyecektir.
Azami stok seviyesi kontrolü: Fiş girişlerinde satırda yer alan stok miktarı ile stok için belirlenen azami stok seviyeleri karşılaştırılır. Bu parametre ile azami stok seviyesi aşıldığında yapılacak kontroller belirlenir. Bu kontroller,
işleme devam edilecek,
kullanıcı uyarılacak,
işlem durdurulacak
olmak üzere üç seçeneklidir. Geçerli olacak parametre seçeneği işaretlenir. İşleme devam edilecek seçimi yapıldığında fiş girişlerinde sok seviye kontrolü yapılmaz. Kullanıcı uyarılacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile azami stok miktarının üstüne çıkılıyorsa fiş kaydedilirken program bir uyarı mesajı verir ve onay ister. İşlem durdurulacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile azami stok seviyesi aşılıyorsa fiş kaydedilmeyecektir. Azami ve asgari seviye kontrolü her ambar için ayrı, ayrı yapılır. Azami ve asgari stok miktarları ise stok kartında Ambar Bilgileri seçeneği ile kaydedilir.
Negatif seviye kontrolü: Negatif seviye kontrolünün ne şekilde yapılacağının belirlendiği parametredir. Bazı firmalar çalışma şartlarından dolayı eldeki stok miktarını negatife düşürmektedir. Negatif stok kontrolü;
işleme devam edilecek
kullanıcı uyarılacak
işlem üzere durdurulacak
olmak üzere üç seçeneklidir. Geçerli olacak parametre seçeneği işaretlenir. İşleme devam edilecek seçimi yapıldığında fiş girişlerinde negatif stok seviye kontrolü yapılmaz. Kullanıcı uyarılacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile negatif seviyeye düşülüyorsa fiş kaydedilirken program bir uyarı mesajı verir ve onay ister. İşlem durdurulacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile negatif seviyeye düşülüyorsa fiş kaydedilmez.
Güvenlik stok seviye kontrolü: Güvenli stok seviyesi kontrolünün ne şekilde yapılacağının belirlendiği parametredir. Güvenli stok kontrolü;
işleme devam edilecek
kullanıcı uyarılacak
işlem üzere durdurulacak
olmak üzere üç seçenekldir. Geçerli olacak parametre seçeneği işaretlenir. İşleme devam edilecek seçimi yapıldığında fiş girişlerinde güvenli stok seviye kontrolü yapılmaz. Kullanıcı uyarılacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile güvenli stok seviyesi aşılıyorsa fiş kaydedilirken program bir uyarı mesajı verir ve onay ister. İşlem durdurulacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile güvenli stok seviyesi aşılıyorsa fiş kaydedilmez.
Stok Maliyet Türü: Malzeme maliyeti hesaplanırken kullanılacak yöntem bu alanda belirlenir ve maliyet analiz raporları belirlenen maliyet yöntemine göre alınır. Stok maliyet türleri,
Girişlerin ortalaması
Eldekilerin ortalaması (yürüyen ağırlıklı ortalama)
Dönemsel ortalama
FIFO
LIFO
Fiziksel maliyet
başlıklarını taşır. Bu maliyet türleri üzerinden maliyetler hesaplanır, özet ve ayrıntılı maliyet analizi raporları alınır. Girişlerin ortalaması, yalnızca girişler dikkate alınarak yapılan stok değerleme yöntemidir. Çıkışlarla ilgili herhangi bir işlem yapılmaz. Eldekilerin ortalaması (yürüyen ağırlıklı ortalama) maliyet yönteminde girişler yanında çıkış hareketleri de dikkate alınarak maliyetlendirme yapılır. Her mal alış ve satış işleminde yeni bir ortalama maliyet hesaplanır. Dönemsel ortalama maliyet yönteminde girişlerin ortalamasına göre birim maliyet hesaplanır ve dönem içindeki bütün çıkışlar bu birim maliyete göre maliyetlendirilir. Dönemsel ortalamanın girişlerin ortalamasından farkı ise şudur. Girişlerin ortalamasında bütün çıkışların maliyeti aynı değildir ve her çıkış o ana kadar yapılan tüm girişler dikkate alınarak maliyetlendirilir. FIFO maliyet yöntemine göre üretime verilen veya satılan malların işletmenin ambarına önce giren mallar olduğu varsayılır. Bu durumda dönem sonu stokların son alınan mallardan oluşacağı kabul edilmektedir. LIFO maliyet yönteminde firmada kullanılan veya satılan malların son alınan mallar olduğu varsayılır. Bu durumda dönem sonu stokların ilk alınan mallardan oluşacağı kabul edilmektedir. Fiziksel Maliyet yöntemi, firmaların stok kartlarını lot ya da seri numaralarına göre izlemeleri halinde kullanabilecekleri bir yöntemdir. Bu yönteme göre firmanın lot ya da seri numarasına göre izlenen stokları için birebir maliyet bulunur. İzleme yapılmayan stok kartları için ise FIFO yöntemine göre uygulama yapılır.
Otomatik fiş basımı: Fiş basım şeklinin belirlendiği parametredir. Evet ve Hayır olmak üzere iki seçeneklidir. Stok program bölümünde kaydedilen fişlerin girilir girilmez yazıcıdan alınması isteniyorsa Evet seçimi yapılmalıdır. Fişlerin otomatik basımı istenmiyorsa Hayır seçilir. Bu durumda fişler ya tek tek ya da toplu basım seçeneği ile bastırılır.
Malzeme fiş satırları: Fiş ya da faturada aynı malzemeye ait birden fazla satırın olması durumunda basımın ne şekilde yapılacağı bu parametre ile belirlenir. Ayrı ayrı basılacak ve birleştirilecek olmak üzere iki seçeneklidir. Birleştirilecek seçiminde aynı malzemeye ait satırlar birleştirilir ve tek bir satır olarak yazdırılır. Ayrı basılacak seçiminde ise satırlar ayrı ayrı bastırılır.
Malzeme fiş satırları sıralaması: Malzeme fiş satırlarında farklı stoklara ait hareketlerin yer alması durumunda, satırların ne şekilde sıralanacağının belirlendiği parametredir. Parametre,
Sıralanmayacak
Ada göre sıralanacak
Koda göre sıralanacak
Raf numarasına göre sıralanacak
olmak üzere dört seçeneklidir. Sıralanmayacak seçiminde, stoklar fiş satırlarında giriş sırasındaki sırada yer alır. Ada göre sıralanacak seçiminde, fiş satırları stokların açıklamalarına göre sıralanır. Koda göre sıralanacak seçiminde, fiş satırları stokların kodlarına göre sıralanır. Raf numarasına göre sıralanacak seçiminde ise, fiş satırları stokların raf numaralarına göre sıralanır. Ada, koda ve raf numarasına göre sıralama seçenekleri, stok fişleri kaydedildikten sonra geçerli olacaktır.
Malzeme Çıkış işlemlerinde otomati seri/lot hareketi oluştur : Çıkış işlemleri esnasında, seri/lot takibi yapılan malzemeler için otomatik çıkış hareketi oluşturmak için kullanılan parametredir. Bu parametre Stok bölümünde sarf, fire ve ambar hareketleri ile satış irsaliyelerinde geçerlidir. Fatura bölümünde ise satış faturalarında uygulanır.
Parametre Evet ve Hayır olmak üzere iki seçeneklidir.
Evet seçiminin yapılması durumunda fiş satırında miktar kolonuna bilgi girildiğinde satırdaki ana birim üzerinden otomatik seri/lot hareketleri oluşturulur. Birim değişikliği yapıldığında seri/lot çıkış hareketleri tekrar oluşturulacaktır.
Otomatik kampanya uygulanacak işlemler: Kampanya özelliğinin kullanılması durumunda otomatik kampanya uygulanacak işlemlerin belirlendiği parametredir.
İzleme Yöntemi: İzleme yöntemi öndeğeridir. Seri/Lot izleme sisteminin kullanılması durumunda geriye doğru izlemenin hangi yöntemle yapılacağı bu parametre ile belirlenir. Burada yapılan seçim malzeme kartlarına öndeğer olarak aktarılır. İzleme yöntemi parametresi;
İzleme yapılmayacak,
Lot (Parti) numarası
Seri numarası
olmak üzere 3 seçeneklidir.
Lot (parti) numarası - Bu yöntemde her bir malzeme giriş ve çıkış hareketine bir adet lot numarası verilir. Bu lot numarası fiş ve/veya faturada girişi ya da çıkışı yapılan tüm miktarlar için geçerlidir.
Seri numarası - Bu yöntemde her malzeme için giriş ya da çıkış miktarı kadar seri numarası verilir.
İzleme yapılmayacak - Lot/Seri numarası takibi yapılmayacaksa kullanılır. İzleme yöntemi parametresinin öndeğeri İzleme yapılmayacak şeklindedir.
Lot Büyüklüğü Bölünebilir: Lot büyüklüklerinin işlem öndeğeridir. Evet ve Hayır olmak üzere iki seçeneklidir. Hayır seçiminde işlem miktarı az bile olsa kullanılan lot numaraları başka bir işlemde kullanılamaz.
Lot/Seri Numaraları : Lot/seri numaralarının işlemler sırasında tanımlanıp tanımlanmayacağı bu parametre ile belirlenir. Bu parametre satırı
Malzeme işlemleri sırasında girilemez
Malzeme işlemleri sırasında girilebilir
olmak üzere iki seçeneklidir. Malzeme işlemleri sırasında girilemez seçildiğinde lot/seri numaraları fiş kaydedilmez. Tanımlı olanlar kullanılır. Malzeme işlemleri sırasında girilebilir seçilirse işlem sırasında lot/seri numarası kaydedilebilir.
Fişlerde Seri/Lot/Yerleşim Miktarı Değiştiğinde Otomatik Giriş Penceresi: Otomatik seri/lot/yerleşim yeri giriş penceresinin fişlerde yapılan işleme göre otomatik olarak açılması isteniyorsa bu parametre satırında Evet seçiminin yapılması gerekir.
Fiş Satırları Ambar Bilgisi Değiştirilebilsin : Ambar bilgisinin satırlardan girilmesini sağlayan parametredir. Bir fişte birden fazla ambardan malzeme çıkışı veya birden fazla ambara malzeme girişi yapılması sözkonusu ise bu parametre satırında Evet seçiminin yapılması gerekir.
Fiş satırlarından ambar girişi ek bir özelliktir. Bu özelliğin kullanılması durumunda bu parametre Stok Parametrelerinde yer alır.
Birim Seti : Malzeme kartlarında kullanılacak birim seti öndeğerinin belirlendiği parametredir. Birim seti satırında, yeni bir firma oluştururken "05" kodlu ve "Öndeğer birim seti" açıklamalı olarak eklenen birim seti görüntülenir. Farklı bir birim setinin öndeğer olarak gelmesi istendiğinde, ... düğmesi tıklanır ve Birim setleri listesine ulaşılarak seçim yapılır.
Alım ve Satış işlemlerine ait çalışma bilgileri
Malzeme Alış/Satış Fiyatları - KDV: Alış fiyatları KDV öndeğeridir.
Dahil
Hariç
olmak üzere iki seçeneklidir.
Dahil seçiminde, malzeme kartına ait alış /satış fiş ve faturalarında birim fiyat alanına KDV dahil birim fiyat öndeğer olarak gelir. Hariç seçiminde malzeme kartına ait alış/satış fiş ve faturalarında birim fiyat alanına KDV hariç birim fiyat öndeğer olarak gelir.
Hizmet Alış Fiyatları KDV: Hizmet Alış/satış fiyatları KDV öndeğeridir.
Dahil
Hariç
Olmak üzere iki seçeneklidir. Dahil seçiminde, hizmet kartlarına ait alış/satış faturalarında birim fiyat alanına KDV dahil birim fiyat öndeğer olarak gelir. Hariç seçiminde hizmet kartına ait alış/satış faturalarında birim fiyat alanına KDV hariç birim fiyat öndeğer olarak gelir.
İndirimler : Fiş satırlarına ve fiş geneline uygulanan indirimlerin ne şekilde izleneceğinin belirlendiği parametredir. Yapılan indirimler fişte yer alan stoklara ağırlıkları oranında dağıtılabileceği gibi ayrı bir muhasebe hesabı altında da izlenebilir. Bu parametre satırı;
Malzeme maliyetine
Muhasebe hesabına
şeklinde iki seçeneklidir. Malzeme maliyetine seçimi yapıldığında fiş satırında yer alan stok payına düşen indirim tutarı ağırlıklı ortalama yöntemiyle hesaplanır ve o satırın net giriş ya da çıkış tutarını azaltır. Dolayısıyla maliyet sistemini, azaltılmış olan bu satır tutarı etkiler.
Ayrıca stok ve alım/satım muhasebe hesapları bu tutar üzerinden borçlanır ya da alacaklanır. Bu durumda alış/satış irsaliyelerinde yapılan satır indirimleri ana stok satırının toplam tutarından çıkarılarak stok alım tutarı yeniden hesaplanır. Alış/satış irsaliyelerinin geneline yapılan indirimler ise hesaplanan bu yeni tutarlara göre stok satırlarına ağırlıklı ortalama yöntemine göre dağıtılır ve her bir stok için net alım tutarı hesaplanır. Maliyet sisteminde malzeme alım tutarının ve alım maliyetinin net tutara eşit olduğu varsayılır.
Muhasebe hesabına seçiminde ise, stok satırlarının payına düşen indirim tutarı hesaplanmaz. Malzeme satırının net giriş/çıkış tutarını dolayısıyla maliyeti etkilemez. Fatura muhasebeye aktarılırken indirim tutarları ayrı muhasebe hesaplarını borçlandırır ya da alacaklandırır. Bu durumda, alış/satış irsaliyelerinde gerek stok satırına uygulanan satır indirimleri, gerekse fiş geneline yapılan indirimler stok satırının tutarını etkilemez. Maliyet sisteminde stok alım tutarı ve alım maliyeti uygulanan alım indirimlerinden hiçbir şekilde etkilenmez. Muhasebeleştirme sırasında da uygulanan bu indirimlerin tutarları ayrı muhasebe hesaplarına aktarılarak değerlendirilir. Böylece bu tutarların firmaya olan kar arttırıcı etkisi stok maliyetlerinde değil de, farklı hesaplar arasında ayrı bir kalem olarak izlenir.
Masraflar: Mal alış/satış fişleri ve faturalarda fişteki malzeme satırlarına ya da fiş geneline ait olan masrafların ne şekilde izleneceği bu parametre satırında belirlenir. Yapılan masraflar fişte yer alan malzemelere ağırlıkları oranında dağıtılabileceği gibi ayrı bir muhasebe hesabı altında da izlenebilir. Bu parametre satırı;
Malzeme maliyetine
Muhasebe hesabına
şeklinde iki seçeneklidir. Malzeme maliyetine seçimi yapıldığında, satırın payına düşen masraf tutarı ağırlıklı ortalama yöntemiyle hesaplanır ve o satırın net giriş ya da çıkış tutarını azaltır. Dolayısıyla maliyet sistemini, azaltılmış olan bu satır tutarı etkiler. Ayrıca stok ve alış/satış muhasebe hesapları bu tutar üzerinden borçlanır ya da alacaklanır. Bu durumda alış/satış irsaliyelerinde yapılan satır masrafları ana malzeme satırının toplam tutarına eklenerek stok alış/satış tutarı yeniden hesaplanır. Alış/satış irsaliyelerinin geneline yapılan masraflar ise hesaplanan bu yeni tutarlara göre malzeme satırlarına ağırlıklı ortalama yöntemine göre dağıtılır ve her bir stok için net alış/satış tutarı hesaplanır. Maliyet sisteminde stok alış/satış tutarının net tutara eşit olduğu varsayılır. Muhasebe hesabına seçiminde ise, stok satırlarının payına düşen masraf tutarı hesaplanmaz. Stok satırının net giriş tutarını dolayısıyla maliyeti etkilemez. Fatura muhasebeye aktarılırken masraf tutarları ayrı muhasebe hesaplarını borçlandırır ya da alacaklandırır. Bu durumda alım irsaliyelerinde gerek stok satırına uygulanan satır masrafları, gerekse fiş geneline yapılan masraflar stok satırının alım tutarını etkilemez. Maliyet sisteminde malzeme alım tutarı ve alım maliyeti, uygulanan alım masraflarından hiçbir şekilde etkilenmez. Muhasebeleştirme sırasında da uygulanan bu masrafların tutarları ayrı muhasebe hesaplarına aktarılarak değerlendirilir. Böylece bu tutarların firmaya olan kar azaltıcı etkisi stok maliyetlerinde değil de, farklı hesaplar arasında ayrı bir kalem olarak izlenir.
Promosyon indirimleri: Mal alım fişleri ve faturalarda yer alan stok satırlarına ya da fiş geneline ait olan promosyonların ne şekilde izleneceği bu parametre satırında belirlenir. Yapılan promosyonlar fişte yer alan stoklara ağırlıkları oranında dağıtılabileceği gibi ayrı bir muhasebe hesabı altında da izlenebilir. Bu parametre satırı;
Malzemelere dağıtılacak
Ayrı hesapta izlenecek
şeklinde iki seçeneklidir. Malzemelere dağıtılacak seçimi yapıldığında, satırın payına düşen promosyon tutarı ağırlıklı ortalama yöntemiyle hesaplanır ve o satırın net giriş ya da çıkış tutarını azaltır. Dolayısıyla maliyet sistemini azaltılmış olan bu satır tutarı etkiler. Ayrıca malzeme ve alış/satış muhasebe hesapları bu tutar üzerinden borçlanır ya da alacaklanır.
Bu durumda, bir alış/satış irsaliyesinde malzeme satırına uygulanan promosyonun satır tutarı (yani promosyon olarak verilen malın miktarı x birim alış fiyatı), o promosyonun uygulandığı stok satırına yapılan bir indirim gibi düşünülür. Stok alış/satış fiyatı, satır tutarından promosyon satırının tutarı çıkarılarak yeniden hesaplanır. Fiş geneline uygulanan promosyonlar ise, yine fiş geneline yapılan bir indirim gibi düşünülerek stok satırlarının hesaplanan yeni tutarlarına göre ağırlıklı ortalama yöntemi kullanılarak satır başına düşen promosyon indirimi bulunur. Daha sonra bu indirimler stok satırlarının en son hesaplanan tutarlarından çıkarılarak her bir stok satırının net tutarı bulunur. Maliyet sisteminde stok alış/satış tutarının ve maliyetinin net tutara eşit olduğu varsayılır. Promosyon alış/satış satırlarının durumu ise biraz farklıdır. Bu satırların tutarı, uygulandıkları ana stok satırının maliyetini bir indirim gibi etkilediklerinden, maliyet sistemi açısından promosyon satırlarının alış/satış tutarı ve maliyeti, (miktar x birim fiyat) a eşit kabul edilir. Çünkü "alış/satış promosyonları: malzeme maliyetine dağıtılacak" parametresi seçilmiştir ve alınan /verilen promosyonlar aslında stoklarımızın maliyetini azaltan bir tutar indirimi değil, stokların toplam maliyetini değiştirmeyen bir mal fazlasıdır. Dolayısıyla promosyon alış/satış tutarlarını ana stok satırlarına bir indirim gibi uygulayıp, promosyon satırlarının maliyetini de (miktar x birim fiyat) üzerinden hesapladığımızda, stokların toplam maliyeti bu işlemlerden etkilenmez. Stoklarımızdaki mal sayısı artar. Ayrı hesapta izlenecek seçiminde ise, stok satırlarının payına düşen promosyon tutarı hesaplanmaz. Stok satırının net giriş tutarını dolayısıyla maliyeti etkilemez. Fatura muhasebeye aktarılırken promosyon tutarları ayrı muhasebe hesaplarını borçlandırır ya da alacaklandırır. Bu durumda, bir alım irsaliyesinde malzeme satırına uygulanan promosyonun satır tutarı, stok alım fiyatını etkilemez. Fiş geneline uygulanan promosyonlar da aynı şekilde düşünülerek malzeme satırlarının alım tutarını etkilemez. Sonuçta, maliyet sisteminde stok alım tutarı ve alım maliyeti uygulanan promosyonlardan etkilenmez. Promosyon alım satırlarının durumu ise biraz farklıdır. Bu satırların tutarı, ayrı muhasebe hesaplarında bir indirim gibi izleneceğinden, maliyet sistemi açısından promosyon satırlarının alım tutarı ve maliyeti (miktar x birim fiyat) a eşit kabul edilir. Çünkü " alım promosyonları: ayrı hesaplarda izlenecek " parametresi seçilmiştir ve alınan promosyonlar aslında stoklarımızın maliyetini arttırmakta, ancak promosyonların bedelsiz olarak verilmesinden sağlanan avantaj ayrı muhasebe hesaplarında gelirleri arttırıcı bir unsur olarak değerlendirilmektedir.
Kullanılacak iade maliyeti: İade maliyeti işlemlerinin ne şekilde hesaplanacağının belirlendiği parametredir. Bu parametre satırı:
Giriş maliyeti,
Güncel maliyet
İade maliyeti
olmak üzere üç seçeneklidir. Giriş maliyeti seçilirse, alım iade fişinin satırlarında, iade edilen stok için, hangi alım işleminin iadesi olduğu seçilebilir ve o stok satırı ile ilişkilendirilir. Seçilen alım fişindeki birim fiyat iade fişine getirilmiş olur. Maliyet sistemi açısından, alım iade satırının çıkış maliyeti, ilişkilendirildiği mal alım hareketinin net alım tutarına eşit olur. Alım iade satırının çıkış tutarı ise alım iadesinin net tutarına eşitlenir. Çıkış tutarı ile çıkış maliyeti arasındaki farklar, kar veya zarar olarak maliyet analizi raporlarında izlenebilir.
Envanter açısından bakıldığında alım iadeleri stok maliyetini, ilişkilendirildiği alımın net tutarı üzerinden azaltır. (Çıkış tutarı envanteri etkilemez.) Güncel maliyet seçiminde bir alım iade fişinin satırlarında, iade edilen stok birim maliyetinin güncel maliyete eşit olacağı belirtilir. Maliyet sistemi açısından, alım iade hareketi herhangi bir stok çıkış hareketiyle (örneğin toptan satış hareketi) aynı şekilde değerlendirilir ve stokların o andaki birim maliyeti, alım iade hareketinin birim maliyetine eşitlenir.
Çıkış maliyeti (birim maliyet x iade miktarı) şeklinde hesaplanır. Alım iade satırının çıkış tutarı ise alım iadesinin net tutarına eşitlenir. Çıkış tutarı ile çıkış maliyeti arasındaki farklar, kar veya zarar olarak maliyet analizi raporlarında izlenebilir.
İade maliyeti seçiminde bir alım iade fişinin satırlarında, iade edilen stok birim maliyetinin ne olması gerektiği kullanıcı tarafından girilir. Bu durumda maliyet sistemi açısından, alım iade satırının çıkış maliyeti, (kullanıcı tarafından girilen birim maliyet x iade miktarı) şeklinde hesaplanır. Alım iade satırının çıkış tutarı ise alım iadesinin net tutarına eşitlenir. Çıkış tutarı ile çıkış maliyeti arasındaki farklar, kar veya zarar olarak maliyet analizi raporlarında izlenebilir. Envanter açısından bakıldığında alım iadeleri stok maliyetini, kullanıcı tarafından girilen maliyet üzerinden azaltır. (çıkış tutarı envanteri etkilemez) İade maliyeti bir alım işlemi ile ilişkilendirilebilir. Bu durumda bir alım iade fişinin satırlarında, iade edilen stok için hangi alım işleminin iadesi olduğu seçilebilir ve o stok satırı ile ilişkilendirilebilir.
Sipariş onay bilgisi: Sipariş onay bilgisi öndeğerinin belirlendiği parametredir. Bu parametre satırı;
Öneri
Sevk edilemez
Sevk edilebilir
olmak üzere üç seçeneklidir. Öneri seçilirse, kaydedilen siparişin onay bilgisi Öneri olacaktır. Onay bilgisi öneri olan sipariş irsaliye ve faturaya aktarılamaz. Sevk edilemez seçiminde, kaydedilen siparişin onay bilgisi Sevk edilemez olacaktır. Sevk edilebilir seçiminde, kaydedilen siparişin onay bilgisi Sevk edilebilir olacaktır. Sipariş fişleri için verilen her üç durum da istenildiğinde verilen sipariş fişlerinde, F9-sağ fare düğmesi menüsünde yer alan Onay bilgisi seçeneği ile değiştirilebilir.
İrsaliye sipariş aktarımında genel indirim ve masraflar: Verilen/alınan siparişlerin mal alım irsaliyesi veya mal alış/satış faturasına, alış/satış irsaliyelerinin ise mal alış/satış faturasına aktarılması durumunda fiş geneline ait indirim ve masrafların ne şekilde aktarılacağı bu parametre ile belirlenir. Parametre satırı;
Fişte girildiği şekliyle
Tutara çevrilecek
Aktarılmayacak
olmak üzere üç seçeneklidir. Bir faturaya birden fazla irsaliye aktarılabilir. Bu irsaliyelerde farklı oranlarda uygulanmış indirimler ve masraflar olabileceği gibi, formül tanımlanmış indirim ve masraf kartları da olabilir. İrsaliye geneline uygulanmış bu farklı indirimler faturaya aktarıldığında izlenecek kural bu parametre seçeneği ile belirlenir. Fişte girildiği şekliyle seçimi yapıldığında, irsaliye ya da sipariş fişinde fiş geneline yapılmış olan indirim ve masraflar yine bu değerler üzerinden faturaya aktarılır. Bu durumda fatura geneline ait indirim ve masraflar yeni değerlere göre yeniden hesaplanır. Tutara çevrilerek seçimi yapıldığında, fiş aktarılmadan önceki indirim ve masraf tutarları sabit kabul edilir. Oran ya da formül bilgileri yok sayılır sadece tutar olarak aktarılırlar. Aktarılmayacak seçiminde ise fiş geneline ait indirim ve masraflar aktarılmaz.
İrsaliye sipariş aktarımında Fiyatlandırma dövizi: İrsaliyeye aktarılan sipariş fiş satırına ya da faturaya aktarılan irsaliye ve sipariş satırlarına ait fiyatlandırma dövizi bilgileri, döviz kuru ve dövizli fiyattan oluşur. Siparişlerin irsaliyeye ve faturaya, irsaliyelerin ise faturaya aktarımında fiyatlandırma döviz kuruna ait bilgilerin ne şekilde aktarılacağının belirlendiği parametre seçeneğidir.
Kuru güncellenecek
Kuru güncellenmeyecek
olmak üzere iki seçeneklidir Kuru güncellenecek seçiminde, fiyatlandırma dövizi kuru işlemin yapıldığı tarihe göre güncellenir ve yerel para birimi cinsinden girilmiş olan birim fiyat değiştirilir. Kuru güncellenmeyecek seçimi yapıldığında, sipariş fişi ya da irsaliyede girilen fiyatlandırma dövizi kuru faturada değiştirilmeden aynen kullanılır.
Otomatik fiş basımları: Mal alım işlemlerinde kullanılan sipariş fişleri, alım irsaliyeleri ve faturalarının ne zaman yazıcıdan alınacağı,
otomatik irsaliye basımı
otomatik sipariş basımı
otomatik fatura basımı
satırlarında belirlenir. Bu parametre satırları Evet ve Hayır olmak üzere iki seçeneklidir. Mal alım işlemlerinde, işleme ait belgenin kaydedilir kaydedilmez yazıcıdan alınması isteniyorsa her bir belgeye ait otomatik basım satırında Evet seçeneği işaretlenir. Otomatik basım yapılmayacaksa Hayır seçimi yapılır. Bu durumda fiş ya da faturalar Yaz seçeneği ile tek tek ya da toplu basım seçeneği ile topluca bastırılır. Basım şekli parametreleri: İrsaliye, fatura ve sipariş fişlerinin ne şekilde bastırılacağı, irsaliye satırları, sipariş satırları, fatura satırları parametre satırlarında belirlenir. Bu parametre satırları,
ayrı ayrı basılacak
birleştirilecek
olmak üzere iki seçeneklidir. Ayrı ayrı basılacak seçiminde fiş ya da faturada yer alan her satır bastırırken, birleştirilecek seçiminde aynı fatura ya da fiş üzerinde aynı malzemeye ait işlemin olması durumunda bu satırlar birleştirilerek yazılır.
Sipariş, İrsaliye, Fatura Satır sıralaması: Sipariş, irsaliye ve fatura satırlarında farklı stoklara ait işlemlerin yer alması durumunda, satırların ne şekilde sıralanacağı bu parametre ile belirlenir. Parametre,
Sıralanmayacak
Ada göre sıralanacak
Koda göre sıralanacak
Raf numarasına göre sıralanacak
olmak üzere dört seçeneklidir. Sıralanmayacak seçiminde, stoklar, fiş satırlarında kaydedildikleri sırada yer alır. Ada göre sıralanacak seçiminde, fiş satırları stokların açıklamalarına göre sıralanır. Koda göre sıralanacak seçiminde, fiş satırları stokların kodlarına göre sıralanır. Raf numarasına göre sıralanacak seçiminde ise, fiş satırları stokların raf numaralarına göre sıralanır. Ada, koda ve raf numarasına göre sıralama seçenekleri, sipariş, irsaliye ve faturalar kaydedildikten sonra geçerli olacaktır.
Tamamı sevkedilmemiş siparişler : Tamamı sevkedilmemiş sipariş bilgilerinde değişiklik yapılıp yapılmayacağı bu parametre ile belirlenir. Değiştirilmeyecek seçilirse bir kısmı sevkedilen sipariş bilgileri değiştirilemez. Değiştirilecek seçilirse sevk kontrolü yapılmaz ve her aşamada sipariş bilgileri değiştirilebilir.
İrsaliye basımında detay satırları: Malzemelere ait seri, lot numaraları ve yerleşim yeri bilgileri bilgilerini irsaliyeye yazdırmak için kullanılır.
Otomatik Ödeme/Tahsilatta Kullanılacak Bölüm : Alım işlemlerine ait otomatik ödemelerin yapılacağı bölümün belirlendiği parametredir. Kasa ve Ticari Sistem seçeneklerini içerir.
Kasadan seçiminin yapılması durumunda ödemelere ait nakit ödeme/tahsialt, çek ve senet kayıtları kasadan kesilir.
Ticari Sistem seçiminde ise ödemelerde kullanılan fişler ilgili program bölümlerinden (cari hesap işlemleri, çek senet bordroları vb) kaydedilir.
Hızlı Giriş penceresi otomatik açılımı : Malzeme özelliklerine göre hızlı giriş yapılmasını sağlayan hızlı giriş penceresinin otomatik olarak açılacağı fiş türlerinin belirlendiği parametredir.
Satışta otomatik seri/lot/stok yeri hareketleri oluşturulacak : Seri/lot/stok yeri takibi yapılan bir malzemenin satışı sırasında seri/lot/stok yeri bilgilerinin otomatik olarak oluşturulup oluşturulmayacağının belirtildiği parametredir. Parametre satırı;
Evet
Hayır
olmak üzere iki seçeneklidir. Evet seçiminde, seri/lot/stok yeri bilgileri otomatik olarak oluşturulur.
Hayır seçiminde ise, program, seri/lot/stok yeri giriş penceresinin doğrudan açılması için "Fişlerde Seri/Lot/Yerleşim Miktarı Değiştiğinde Otomatik Giriş Penceresi" parametresinin değerini kontrol eder. Parametre değeri evet ise bilgi giriş penceresi otomatik olarak açılır.
Sipariş rezervasyonunda negatif seviye kontrolü : Alınan sipariş fişlerinde rezerve alanında girilen bilginin öndeğer bu parametre satırında belirlenir. Evet ve Hayır olmak üzere iki seçeneklidir. Evet seçiminin yapılması durumunda, alınan sipariş miktarı kadar mal teslim edilmek üzere rezerve edilir. Rezerve edilen miktar stok durum pencerelerindeki toplamlara otomatik olarak yansıtılır.
Stok çalışma bilgileri ile, stok hareketleriyle ilgili bazı özellikler ve öndeğerler, yapılacak kontroller ve bu kontrollerin yapılış şekli kaydedilir. Stok çalışma parametreleri şunlardır:
Alış/Satış/İade KDV oranı(%): Alış/Satış/İade KDV oranı öndeğeridir. KDV oranı, malzeme kartlarına ve dolayısıyla fiş/fatura satırındaki KDV oranı alanına öndeğer olarak gelir. Gerekirse değiştirilebilir.
Masraf KDV oranı(%): Masraf KDV oranı parametre satırında verilen KDV oranı faturalarda yapılan masrafların KDV oranı alanına öndeğer olarak gelir.
Raf Ömrü: Raf ömrü öndeğeridir. Gün olarak verilir.
Asgari stok seviyesi kontrolü: Fiş girişlerinde satırda yer alan stok miktarı ile, stoklar için stok kartı kaydedilirken ambar bazında belirlenen asgari stok seviyeleri karşılaştırılır. Bu parametre ile, asgari stok seviyesinin altına düşüldüğünde yapılacak kontroller belirlenir. Stok seviyesi kontrolü;
işleme devam edilecek,
kullanıcı uyarılacak,
işlem durdurulacak
olmak üzere üç seçeneklidir. İşleme devam edilecek seçimi yapıldığında fiş girişlerinde sok seviye kontrolü yapılmaz. Kullanıcı uyarılacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile asgari stok miktarının altına düşülüyorsa fiş kaydedilirken program bir uyarı mesajı verir. Onay verilirse fiş kaydedilir. İşlem durdurulacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarlarıyla asgari stok seviyesinin altına düşülüyorsa fiş kaydedilmeyecektir.
Azami stok seviyesi kontrolü: Fiş girişlerinde satırda yer alan stok miktarı ile stok için belirlenen azami stok seviyeleri karşılaştırılır. Bu parametre ile azami stok seviyesi aşıldığında yapılacak kontroller belirlenir. Bu kontroller,
işleme devam edilecek,
kullanıcı uyarılacak,
işlem durdurulacak
olmak üzere üç seçeneklidir. Geçerli olacak parametre seçeneği işaretlenir. İşleme devam edilecek seçimi yapıldığında fiş girişlerinde sok seviye kontrolü yapılmaz. Kullanıcı uyarılacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile azami stok miktarının üstüne çıkılıyorsa fiş kaydedilirken program bir uyarı mesajı verir ve onay ister. İşlem durdurulacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile azami stok seviyesi aşılıyorsa fiş kaydedilmeyecektir. Azami ve asgari seviye kontrolü her ambar için ayrı, ayrı yapılır. Azami ve asgari stok miktarları ise stok kartında Ambar Bilgileri seçeneği ile kaydedilir.
Negatif seviye kontrolü: Negatif seviye kontrolünün ne şekilde yapılacağının belirlendiği parametredir. Bazı firmalar çalışma şartlarından dolayı eldeki stok miktarını negatife düşürmektedir. Negatif stok kontrolü;
işleme devam edilecek
kullanıcı uyarılacak
işlem üzere durdurulacak
olmak üzere üç seçeneklidir. Geçerli olacak parametre seçeneği işaretlenir. İşleme devam edilecek seçimi yapıldığında fiş girişlerinde negatif stok seviye kontrolü yapılmaz. Kullanıcı uyarılacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile negatif seviyeye düşülüyorsa fiş kaydedilirken program bir uyarı mesajı verir ve onay ister. İşlem durdurulacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile negatif seviyeye düşülüyorsa fiş kaydedilmez.
Güvenlik stok seviye kontrolü: Güvenli stok seviyesi kontrolünün ne şekilde yapılacağının belirlendiği parametredir. Güvenli stok kontrolü;
işleme devam edilecek
kullanıcı uyarılacak
işlem üzere durdurulacak
olmak üzere üç seçenekldir. Geçerli olacak parametre seçeneği işaretlenir. İşleme devam edilecek seçimi yapıldığında fiş girişlerinde güvenli stok seviye kontrolü yapılmaz. Kullanıcı uyarılacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile güvenli stok seviyesi aşılıyorsa fiş kaydedilirken program bir uyarı mesajı verir ve onay ister. İşlem durdurulacak seçimi yapıldığında, fişteki stok miktarı ile güvenli stok seviyesi aşılıyorsa fiş kaydedilmez.
Stok Maliyet Türü: Malzeme maliyeti hesaplanırken kullanılacak yöntem bu alanda belirlenir ve maliyet analiz raporları belirlenen maliyet yöntemine göre alınır. Stok maliyet türleri,
Girişlerin ortalaması
Eldekilerin ortalaması (yürüyen ağırlıklı ortalama)
Dönemsel ortalama
FIFO
LIFO
Fiziksel maliyet
başlıklarını taşır. Bu maliyet türleri üzerinden maliyetler hesaplanır, özet ve ayrıntılı maliyet analizi raporları alınır. Girişlerin ortalaması, yalnızca girişler dikkate alınarak yapılan stok değerleme yöntemidir. Çıkışlarla ilgili herhangi bir işlem yapılmaz. Eldekilerin ortalaması (yürüyen ağırlıklı ortalama) maliyet yönteminde girişler yanında çıkış hareketleri de dikkate alınarak maliyetlendirme yapılır. Her mal alış ve satış işleminde yeni bir ortalama maliyet hesaplanır. Dönemsel ortalama maliyet yönteminde girişlerin ortalamasına göre birim maliyet hesaplanır ve dönem içindeki bütün çıkışlar bu birim maliyete göre maliyetlendirilir. Dönemsel ortalamanın girişlerin ortalamasından farkı ise şudur. Girişlerin ortalamasında bütün çıkışların maliyeti aynı değildir ve her çıkış o ana kadar yapılan tüm girişler dikkate alınarak maliyetlendirilir. FIFO maliyet yöntemine göre üretime verilen veya satılan malların işletmenin ambarına önce giren mallar olduğu varsayılır. Bu durumda dönem sonu stokların son alınan mallardan oluşacağı kabul edilmektedir. LIFO maliyet yönteminde firmada kullanılan veya satılan malların son alınan mallar olduğu varsayılır. Bu durumda dönem sonu stokların ilk alınan mallardan oluşacağı kabul edilmektedir. Fiziksel Maliyet yöntemi, firmaların stok kartlarını lot ya da seri numaralarına göre izlemeleri halinde kullanabilecekleri bir yöntemdir. Bu yönteme göre firmanın lot ya da seri numarasına göre izlenen stokları için birebir maliyet bulunur. İzleme yapılmayan stok kartları için ise FIFO yöntemine göre uygulama yapılır.
Otomatik fiş basımı: Fiş basım şeklinin belirlendiği parametredir. Evet ve Hayır olmak üzere iki seçeneklidir. Stok program bölümünde kaydedilen fişlerin girilir girilmez yazıcıdan alınması isteniyorsa Evet seçimi yapılmalıdır. Fişlerin otomatik basımı istenmiyorsa Hayır seçilir. Bu durumda fişler ya tek tek ya da toplu basım seçeneği ile bastırılır.
Malzeme fiş satırları: Fiş ya da faturada aynı malzemeye ait birden fazla satırın olması durumunda basımın ne şekilde yapılacağı bu parametre ile belirlenir. Ayrı ayrı basılacak ve birleştirilecek olmak üzere iki seçeneklidir. Birleştirilecek seçiminde aynı malzemeye ait satırlar birleştirilir ve tek bir satır olarak yazdırılır. Ayrı basılacak seçiminde ise satırlar ayrı ayrı bastırılır.
Malzeme fiş satırları sıralaması: Malzeme fiş satırlarında farklı stoklara ait hareketlerin yer alması durumunda, satırların ne şekilde sıralanacağının belirlendiği parametredir. Parametre,
Sıralanmayacak
Ada göre sıralanacak
Koda göre sıralanacak
Raf numarasına göre sıralanacak
olmak üzere dört seçeneklidir. Sıralanmayacak seçiminde, stoklar fiş satırlarında giriş sırasındaki sırada yer alır. Ada göre sıralanacak seçiminde, fiş satırları stokların açıklamalarına göre sıralanır. Koda göre sıralanacak seçiminde, fiş satırları stokların kodlarına göre sıralanır. Raf numarasına göre sıralanacak seçiminde ise, fiş satırları stokların raf numaralarına göre sıralanır. Ada, koda ve raf numarasına göre sıralama seçenekleri, stok fişleri kaydedildikten sonra geçerli olacaktır.
Malzeme Çıkış işlemlerinde otomati seri/lot hareketi oluştur : Çıkış işlemleri esnasında, seri/lot takibi yapılan malzemeler için otomatik çıkış hareketi oluşturmak için kullanılan parametredir. Bu parametre Stok bölümünde sarf, fire ve ambar hareketleri ile satış irsaliyelerinde geçerlidir. Fatura bölümünde ise satış faturalarında uygulanır.
Parametre Evet ve Hayır olmak üzere iki seçeneklidir.
Evet seçiminin yapılması durumunda fiş satırında miktar kolonuna bilgi girildiğinde satırdaki ana birim üzerinden otomatik seri/lot hareketleri oluşturulur. Birim değişikliği yapıldığında seri/lot çıkış hareketleri tekrar oluşturulacaktır.
Otomatik kampanya uygulanacak işlemler: Kampanya özelliğinin kullanılması durumunda otomatik kampanya uygulanacak işlemlerin belirlendiği parametredir.
İzleme Yöntemi: İzleme yöntemi öndeğeridir. Seri/Lot izleme sisteminin kullanılması durumunda geriye doğru izlemenin hangi yöntemle yapılacağı bu parametre ile belirlenir. Burada yapılan seçim malzeme kartlarına öndeğer olarak aktarılır. İzleme yöntemi parametresi;
İzleme yapılmayacak,
Lot (Parti) numarası
Seri numarası
olmak üzere 3 seçeneklidir.
Lot (parti) numarası - Bu yöntemde her bir malzeme giriş ve çıkış hareketine bir adet lot numarası verilir. Bu lot numarası fiş ve/veya faturada girişi ya da çıkışı yapılan tüm miktarlar için geçerlidir.
Seri numarası - Bu yöntemde her malzeme için giriş ya da çıkış miktarı kadar seri numarası verilir.
İzleme yapılmayacak - Lot/Seri numarası takibi yapılmayacaksa kullanılır. İzleme yöntemi parametresinin öndeğeri İzleme yapılmayacak şeklindedir.
Lot Büyüklüğü Bölünebilir: Lot büyüklüklerinin işlem öndeğeridir. Evet ve Hayır olmak üzere iki seçeneklidir. Hayır seçiminde işlem miktarı az bile olsa kullanılan lot numaraları başka bir işlemde kullanılamaz.
Lot/Seri Numaraları : Lot/seri numaralarının işlemler sırasında tanımlanıp tanımlanmayacağı bu parametre ile belirlenir. Bu parametre satırı
Malzeme işlemleri sırasında girilemez
Malzeme işlemleri sırasında girilebilir
olmak üzere iki seçeneklidir. Malzeme işlemleri sırasında girilemez seçildiğinde lot/seri numaraları fiş kaydedilmez. Tanımlı olanlar kullanılır. Malzeme işlemleri sırasında girilebilir seçilirse işlem sırasında lot/seri numarası kaydedilebilir.
Fişlerde Seri/Lot/Yerleşim Miktarı Değiştiğinde Otomatik Giriş Penceresi: Otomatik seri/lot/yerleşim yeri giriş penceresinin fişlerde yapılan işleme göre otomatik olarak açılması isteniyorsa bu parametre satırında Evet seçiminin yapılması gerekir.
Fiş Satırları Ambar Bilgisi Değiştirilebilsin : Ambar bilgisinin satırlardan girilmesini sağlayan parametredir. Bir fişte birden fazla ambardan malzeme çıkışı veya birden fazla ambara malzeme girişi yapılması sözkonusu ise bu parametre satırında Evet seçiminin yapılması gerekir.
Fiş satırlarından ambar girişi ek bir özelliktir. Bu özelliğin kullanılması durumunda bu parametre Stok Parametrelerinde yer alır.
Birim Seti : Malzeme kartlarında kullanılacak birim seti öndeğerinin belirlendiği parametredir. Birim seti satırında, yeni bir firma oluştururken "05" kodlu ve "Öndeğer birim seti" açıklamalı olarak eklenen birim seti görüntülenir. Farklı bir birim setinin öndeğer olarak gelmesi istendiğinde, ... düğmesi tıklanır ve Birim setleri listesine ulaşılarak seçim yapılır.
Alım ve Satış işlemlerine ait çalışma bilgileri
Malzeme Alış/Satış Fiyatları - KDV: Alış fiyatları KDV öndeğeridir.
Dahil
Hariç
olmak üzere iki seçeneklidir.
Dahil seçiminde, malzeme kartına ait alış /satış fiş ve faturalarında birim fiyat alanına KDV dahil birim fiyat öndeğer olarak gelir. Hariç seçiminde malzeme kartına ait alış/satış fiş ve faturalarında birim fiyat alanına KDV hariç birim fiyat öndeğer olarak gelir.
Hizmet Alış Fiyatları KDV: Hizmet Alış/satış fiyatları KDV öndeğeridir.
Dahil
Hariç
Olmak üzere iki seçeneklidir. Dahil seçiminde, hizmet kartlarına ait alış/satış faturalarında birim fiyat alanına KDV dahil birim fiyat öndeğer olarak gelir. Hariç seçiminde hizmet kartına ait alış/satış faturalarında birim fiyat alanına KDV hariç birim fiyat öndeğer olarak gelir.
İndirimler : Fiş satırlarına ve fiş geneline uygulanan indirimlerin ne şekilde izleneceğinin belirlendiği parametredir. Yapılan indirimler fişte yer alan stoklara ağırlıkları oranında dağıtılabileceği gibi ayrı bir muhasebe hesabı altında da izlenebilir. Bu parametre satırı;
Malzeme maliyetine
Muhasebe hesabına
şeklinde iki seçeneklidir. Malzeme maliyetine seçimi yapıldığında fiş satırında yer alan stok payına düşen indirim tutarı ağırlıklı ortalama yöntemiyle hesaplanır ve o satırın net giriş ya da çıkış tutarını azaltır. Dolayısıyla maliyet sistemini, azaltılmış olan bu satır tutarı etkiler.
Ayrıca stok ve alım/satım muhasebe hesapları bu tutar üzerinden borçlanır ya da alacaklanır. Bu durumda alış/satış irsaliyelerinde yapılan satır indirimleri ana stok satırının toplam tutarından çıkarılarak stok alım tutarı yeniden hesaplanır. Alış/satış irsaliyelerinin geneline yapılan indirimler ise hesaplanan bu yeni tutarlara göre stok satırlarına ağırlıklı ortalama yöntemine göre dağıtılır ve her bir stok için net alım tutarı hesaplanır. Maliyet sisteminde malzeme alım tutarının ve alım maliyetinin net tutara eşit olduğu varsayılır.
Muhasebe hesabına seçiminde ise, stok satırlarının payına düşen indirim tutarı hesaplanmaz. Malzeme satırının net giriş/çıkış tutarını dolayısıyla maliyeti etkilemez. Fatura muhasebeye aktarılırken indirim tutarları ayrı muhasebe hesaplarını borçlandırır ya da alacaklandırır. Bu durumda, alış/satış irsaliyelerinde gerek stok satırına uygulanan satır indirimleri, gerekse fiş geneline yapılan indirimler stok satırının tutarını etkilemez. Maliyet sisteminde stok alım tutarı ve alım maliyeti uygulanan alım indirimlerinden hiçbir şekilde etkilenmez. Muhasebeleştirme sırasında da uygulanan bu indirimlerin tutarları ayrı muhasebe hesaplarına aktarılarak değerlendirilir. Böylece bu tutarların firmaya olan kar arttırıcı etkisi stok maliyetlerinde değil de, farklı hesaplar arasında ayrı bir kalem olarak izlenir.
Masraflar: Mal alış/satış fişleri ve faturalarda fişteki malzeme satırlarına ya da fiş geneline ait olan masrafların ne şekilde izleneceği bu parametre satırında belirlenir. Yapılan masraflar fişte yer alan malzemelere ağırlıkları oranında dağıtılabileceği gibi ayrı bir muhasebe hesabı altında da izlenebilir. Bu parametre satırı;
Malzeme maliyetine
Muhasebe hesabına
şeklinde iki seçeneklidir. Malzeme maliyetine seçimi yapıldığında, satırın payına düşen masraf tutarı ağırlıklı ortalama yöntemiyle hesaplanır ve o satırın net giriş ya da çıkış tutarını azaltır. Dolayısıyla maliyet sistemini, azaltılmış olan bu satır tutarı etkiler. Ayrıca stok ve alış/satış muhasebe hesapları bu tutar üzerinden borçlanır ya da alacaklanır. Bu durumda alış/satış irsaliyelerinde yapılan satır masrafları ana malzeme satırının toplam tutarına eklenerek stok alış/satış tutarı yeniden hesaplanır. Alış/satış irsaliyelerinin geneline yapılan masraflar ise hesaplanan bu yeni tutarlara göre malzeme satırlarına ağırlıklı ortalama yöntemine göre dağıtılır ve her bir stok için net alış/satış tutarı hesaplanır. Maliyet sisteminde stok alış/satış tutarının net tutara eşit olduğu varsayılır. Muhasebe hesabına seçiminde ise, stok satırlarının payına düşen masraf tutarı hesaplanmaz. Stok satırının net giriş tutarını dolayısıyla maliyeti etkilemez. Fatura muhasebeye aktarılırken masraf tutarları ayrı muhasebe hesaplarını borçlandırır ya da alacaklandırır. Bu durumda alım irsaliyelerinde gerek stok satırına uygulanan satır masrafları, gerekse fiş geneline yapılan masraflar stok satırının alım tutarını etkilemez. Maliyet sisteminde malzeme alım tutarı ve alım maliyeti, uygulanan alım masraflarından hiçbir şekilde etkilenmez. Muhasebeleştirme sırasında da uygulanan bu masrafların tutarları ayrı muhasebe hesaplarına aktarılarak değerlendirilir. Böylece bu tutarların firmaya olan kar azaltıcı etkisi stok maliyetlerinde değil de, farklı hesaplar arasında ayrı bir kalem olarak izlenir.
Promosyon indirimleri: Mal alım fişleri ve faturalarda yer alan stok satırlarına ya da fiş geneline ait olan promosyonların ne şekilde izleneceği bu parametre satırında belirlenir. Yapılan promosyonlar fişte yer alan stoklara ağırlıkları oranında dağıtılabileceği gibi ayrı bir muhasebe hesabı altında da izlenebilir. Bu parametre satırı;
Malzemelere dağıtılacak
Ayrı hesapta izlenecek
şeklinde iki seçeneklidir. Malzemelere dağıtılacak seçimi yapıldığında, satırın payına düşen promosyon tutarı ağırlıklı ortalama yöntemiyle hesaplanır ve o satırın net giriş ya da çıkış tutarını azaltır. Dolayısıyla maliyet sistemini azaltılmış olan bu satır tutarı etkiler. Ayrıca malzeme ve alış/satış muhasebe hesapları bu tutar üzerinden borçlanır ya da alacaklanır.
Bu durumda, bir alış/satış irsaliyesinde malzeme satırına uygulanan promosyonun satır tutarı (yani promosyon olarak verilen malın miktarı x birim alış fiyatı), o promosyonun uygulandığı stok satırına yapılan bir indirim gibi düşünülür. Stok alış/satış fiyatı, satır tutarından promosyon satırının tutarı çıkarılarak yeniden hesaplanır. Fiş geneline uygulanan promosyonlar ise, yine fiş geneline yapılan bir indirim gibi düşünülerek stok satırlarının hesaplanan yeni tutarlarına göre ağırlıklı ortalama yöntemi kullanılarak satır başına düşen promosyon indirimi bulunur. Daha sonra bu indirimler stok satırlarının en son hesaplanan tutarlarından çıkarılarak her bir stok satırının net tutarı bulunur. Maliyet sisteminde stok alış/satış tutarının ve maliyetinin net tutara eşit olduğu varsayılır. Promosyon alış/satış satırlarının durumu ise biraz farklıdır. Bu satırların tutarı, uygulandıkları ana stok satırının maliyetini bir indirim gibi etkilediklerinden, maliyet sistemi açısından promosyon satırlarının alış/satış tutarı ve maliyeti, (miktar x birim fiyat) a eşit kabul edilir. Çünkü "alış/satış promosyonları: malzeme maliyetine dağıtılacak" parametresi seçilmiştir ve alınan /verilen promosyonlar aslında stoklarımızın maliyetini azaltan bir tutar indirimi değil, stokların toplam maliyetini değiştirmeyen bir mal fazlasıdır. Dolayısıyla promosyon alış/satış tutarlarını ana stok satırlarına bir indirim gibi uygulayıp, promosyon satırlarının maliyetini de (miktar x birim fiyat) üzerinden hesapladığımızda, stokların toplam maliyeti bu işlemlerden etkilenmez. Stoklarımızdaki mal sayısı artar. Ayrı hesapta izlenecek seçiminde ise, stok satırlarının payına düşen promosyon tutarı hesaplanmaz. Stok satırının net giriş tutarını dolayısıyla maliyeti etkilemez. Fatura muhasebeye aktarılırken promosyon tutarları ayrı muhasebe hesaplarını borçlandırır ya da alacaklandırır. Bu durumda, bir alım irsaliyesinde malzeme satırına uygulanan promosyonun satır tutarı, stok alım fiyatını etkilemez. Fiş geneline uygulanan promosyonlar da aynı şekilde düşünülerek malzeme satırlarının alım tutarını etkilemez. Sonuçta, maliyet sisteminde stok alım tutarı ve alım maliyeti uygulanan promosyonlardan etkilenmez. Promosyon alım satırlarının durumu ise biraz farklıdır. Bu satırların tutarı, ayrı muhasebe hesaplarında bir indirim gibi izleneceğinden, maliyet sistemi açısından promosyon satırlarının alım tutarı ve maliyeti (miktar x birim fiyat) a eşit kabul edilir. Çünkü " alım promosyonları: ayrı hesaplarda izlenecek " parametresi seçilmiştir ve alınan promosyonlar aslında stoklarımızın maliyetini arttırmakta, ancak promosyonların bedelsiz olarak verilmesinden sağlanan avantaj ayrı muhasebe hesaplarında gelirleri arttırıcı bir unsur olarak değerlendirilmektedir.
Kullanılacak iade maliyeti: İade maliyeti işlemlerinin ne şekilde hesaplanacağının belirlendiği parametredir. Bu parametre satırı:
Giriş maliyeti,
Güncel maliyet
İade maliyeti
olmak üzere üç seçeneklidir. Giriş maliyeti seçilirse, alım iade fişinin satırlarında, iade edilen stok için, hangi alım işleminin iadesi olduğu seçilebilir ve o stok satırı ile ilişkilendirilir. Seçilen alım fişindeki birim fiyat iade fişine getirilmiş olur. Maliyet sistemi açısından, alım iade satırının çıkış maliyeti, ilişkilendirildiği mal alım hareketinin net alım tutarına eşit olur. Alım iade satırının çıkış tutarı ise alım iadesinin net tutarına eşitlenir. Çıkış tutarı ile çıkış maliyeti arasındaki farklar, kar veya zarar olarak maliyet analizi raporlarında izlenebilir.
Envanter açısından bakıldığında alım iadeleri stok maliyetini, ilişkilendirildiği alımın net tutarı üzerinden azaltır. (Çıkış tutarı envanteri etkilemez.) Güncel maliyet seçiminde bir alım iade fişinin satırlarında, iade edilen stok birim maliyetinin güncel maliyete eşit olacağı belirtilir. Maliyet sistemi açısından, alım iade hareketi herhangi bir stok çıkış hareketiyle (örneğin toptan satış hareketi) aynı şekilde değerlendirilir ve stokların o andaki birim maliyeti, alım iade hareketinin birim maliyetine eşitlenir.
Çıkış maliyeti (birim maliyet x iade miktarı) şeklinde hesaplanır. Alım iade satırının çıkış tutarı ise alım iadesinin net tutarına eşitlenir. Çıkış tutarı ile çıkış maliyeti arasındaki farklar, kar veya zarar olarak maliyet analizi raporlarında izlenebilir.
İade maliyeti seçiminde bir alım iade fişinin satırlarında, iade edilen stok birim maliyetinin ne olması gerektiği kullanıcı tarafından girilir. Bu durumda maliyet sistemi açısından, alım iade satırının çıkış maliyeti, (kullanıcı tarafından girilen birim maliyet x iade miktarı) şeklinde hesaplanır. Alım iade satırının çıkış tutarı ise alım iadesinin net tutarına eşitlenir. Çıkış tutarı ile çıkış maliyeti arasındaki farklar, kar veya zarar olarak maliyet analizi raporlarında izlenebilir. Envanter açısından bakıldığında alım iadeleri stok maliyetini, kullanıcı tarafından girilen maliyet üzerinden azaltır. (çıkış tutarı envanteri etkilemez) İade maliyeti bir alım işlemi ile ilişkilendirilebilir. Bu durumda bir alım iade fişinin satırlarında, iade edilen stok için hangi alım işleminin iadesi olduğu seçilebilir ve o stok satırı ile ilişkilendirilebilir.
Sipariş onay bilgisi: Sipariş onay bilgisi öndeğerinin belirlendiği parametredir. Bu parametre satırı;
Öneri
Sevk edilemez
Sevk edilebilir
olmak üzere üç seçeneklidir. Öneri seçilirse, kaydedilen siparişin onay bilgisi Öneri olacaktır. Onay bilgisi öneri olan sipariş irsaliye ve faturaya aktarılamaz. Sevk edilemez seçiminde, kaydedilen siparişin onay bilgisi Sevk edilemez olacaktır. Sevk edilebilir seçiminde, kaydedilen siparişin onay bilgisi Sevk edilebilir olacaktır. Sipariş fişleri için verilen her üç durum da istenildiğinde verilen sipariş fişlerinde, F9-sağ fare düğmesi menüsünde yer alan Onay bilgisi seçeneği ile değiştirilebilir.
İrsaliye sipariş aktarımında genel indirim ve masraflar: Verilen/alınan siparişlerin mal alım irsaliyesi veya mal alış/satış faturasına, alış/satış irsaliyelerinin ise mal alış/satış faturasına aktarılması durumunda fiş geneline ait indirim ve masrafların ne şekilde aktarılacağı bu parametre ile belirlenir. Parametre satırı;
Fişte girildiği şekliyle
Tutara çevrilecek
Aktarılmayacak
olmak üzere üç seçeneklidir. Bir faturaya birden fazla irsaliye aktarılabilir. Bu irsaliyelerde farklı oranlarda uygulanmış indirimler ve masraflar olabileceği gibi, formül tanımlanmış indirim ve masraf kartları da olabilir. İrsaliye geneline uygulanmış bu farklı indirimler faturaya aktarıldığında izlenecek kural bu parametre seçeneği ile belirlenir. Fişte girildiği şekliyle seçimi yapıldığında, irsaliye ya da sipariş fişinde fiş geneline yapılmış olan indirim ve masraflar yine bu değerler üzerinden faturaya aktarılır. Bu durumda fatura geneline ait indirim ve masraflar yeni değerlere göre yeniden hesaplanır. Tutara çevrilerek seçimi yapıldığında, fiş aktarılmadan önceki indirim ve masraf tutarları sabit kabul edilir. Oran ya da formül bilgileri yok sayılır sadece tutar olarak aktarılırlar. Aktarılmayacak seçiminde ise fiş geneline ait indirim ve masraflar aktarılmaz.
İrsaliye sipariş aktarımında Fiyatlandırma dövizi: İrsaliyeye aktarılan sipariş fiş satırına ya da faturaya aktarılan irsaliye ve sipariş satırlarına ait fiyatlandırma dövizi bilgileri, döviz kuru ve dövizli fiyattan oluşur. Siparişlerin irsaliyeye ve faturaya, irsaliyelerin ise faturaya aktarımında fiyatlandırma döviz kuruna ait bilgilerin ne şekilde aktarılacağının belirlendiği parametre seçeneğidir.
Kuru güncellenecek
Kuru güncellenmeyecek
olmak üzere iki seçeneklidir Kuru güncellenecek seçiminde, fiyatlandırma dövizi kuru işlemin yapıldığı tarihe göre güncellenir ve yerel para birimi cinsinden girilmiş olan birim fiyat değiştirilir. Kuru güncellenmeyecek seçimi yapıldığında, sipariş fişi ya da irsaliyede girilen fiyatlandırma dövizi kuru faturada değiştirilmeden aynen kullanılır.
Otomatik fiş basımları: Mal alım işlemlerinde kullanılan sipariş fişleri, alım irsaliyeleri ve faturalarının ne zaman yazıcıdan alınacağı,
otomatik irsaliye basımı
otomatik sipariş basımı
otomatik fatura basımı
satırlarında belirlenir. Bu parametre satırları Evet ve Hayır olmak üzere iki seçeneklidir. Mal alım işlemlerinde, işleme ait belgenin kaydedilir kaydedilmez yazıcıdan alınması isteniyorsa her bir belgeye ait otomatik basım satırında Evet seçeneği işaretlenir. Otomatik basım yapılmayacaksa Hayır seçimi yapılır. Bu durumda fiş ya da faturalar Yaz seçeneği ile tek tek ya da toplu basım seçeneği ile topluca bastırılır. Basım şekli parametreleri: İrsaliye, fatura ve sipariş fişlerinin ne şekilde bastırılacağı, irsaliye satırları, sipariş satırları, fatura satırları parametre satırlarında belirlenir. Bu parametre satırları,
ayrı ayrı basılacak
birleştirilecek
olmak üzere iki seçeneklidir. Ayrı ayrı basılacak seçiminde fiş ya da faturada yer alan her satır bastırırken, birleştirilecek seçiminde aynı fatura ya da fiş üzerinde aynı malzemeye ait işlemin olması durumunda bu satırlar birleştirilerek yazılır.
Sipariş, İrsaliye, Fatura Satır sıralaması: Sipariş, irsaliye ve fatura satırlarında farklı stoklara ait işlemlerin yer alması durumunda, satırların ne şekilde sıralanacağı bu parametre ile belirlenir. Parametre,
Sıralanmayacak
Ada göre sıralanacak
Koda göre sıralanacak
Raf numarasına göre sıralanacak
olmak üzere dört seçeneklidir. Sıralanmayacak seçiminde, stoklar, fiş satırlarında kaydedildikleri sırada yer alır. Ada göre sıralanacak seçiminde, fiş satırları stokların açıklamalarına göre sıralanır. Koda göre sıralanacak seçiminde, fiş satırları stokların kodlarına göre sıralanır. Raf numarasına göre sıralanacak seçiminde ise, fiş satırları stokların raf numaralarına göre sıralanır. Ada, koda ve raf numarasına göre sıralama seçenekleri, sipariş, irsaliye ve faturalar kaydedildikten sonra geçerli olacaktır.
Tamamı sevkedilmemiş siparişler : Tamamı sevkedilmemiş sipariş bilgilerinde değişiklik yapılıp yapılmayacağı bu parametre ile belirlenir. Değiştirilmeyecek seçilirse bir kısmı sevkedilen sipariş bilgileri değiştirilemez. Değiştirilecek seçilirse sevk kontrolü yapılmaz ve her aşamada sipariş bilgileri değiştirilebilir.
İrsaliye basımında detay satırları: Malzemelere ait seri, lot numaraları ve yerleşim yeri bilgileri bilgilerini irsaliyeye yazdırmak için kullanılır.
Otomatik Ödeme/Tahsilatta Kullanılacak Bölüm : Alım işlemlerine ait otomatik ödemelerin yapılacağı bölümün belirlendiği parametredir. Kasa ve Ticari Sistem seçeneklerini içerir.
Kasadan seçiminin yapılması durumunda ödemelere ait nakit ödeme/tahsialt, çek ve senet kayıtları kasadan kesilir.
Ticari Sistem seçiminde ise ödemelerde kullanılan fişler ilgili program bölümlerinden (cari hesap işlemleri, çek senet bordroları vb) kaydedilir.
Hızlı Giriş penceresi otomatik açılımı : Malzeme özelliklerine göre hızlı giriş yapılmasını sağlayan hızlı giriş penceresinin otomatik olarak açılacağı fiş türlerinin belirlendiği parametredir.
Satışta otomatik seri/lot/stok yeri hareketleri oluşturulacak : Seri/lot/stok yeri takibi yapılan bir malzemenin satışı sırasında seri/lot/stok yeri bilgilerinin otomatik olarak oluşturulup oluşturulmayacağının belirtildiği parametredir. Parametre satırı;
Evet
Hayır
olmak üzere iki seçeneklidir. Evet seçiminde, seri/lot/stok yeri bilgileri otomatik olarak oluşturulur.
Hayır seçiminde ise, program, seri/lot/stok yeri giriş penceresinin doğrudan açılması için "Fişlerde Seri/Lot/Yerleşim Miktarı Değiştiğinde Otomatik Giriş Penceresi" parametresinin değerini kontrol eder. Parametre değeri evet ise bilgi giriş penceresi otomatik olarak açılır.
Sipariş rezervasyonunda negatif seviye kontrolü : Alınan sipariş fişlerinde rezerve alanında girilen bilginin öndeğer bu parametre satırında belirlenir. Evet ve Hayır olmak üzere iki seçeneklidir. Evet seçiminin yapılması durumunda, alınan sipariş miktarı kadar mal teslim edilmek üzere rezerve edilir. Rezerve edilen miktar stok durum pencerelerindeki toplamlara otomatik olarak yansıtılır.