Göç nedir ? (Detay)
Göç: Dini, iktisadi, siyasi, sosyal ve diğer sebeplerle insan topluluklarının bir yerden bir başka yere gitmesi. Hicret. Ferdi sebep ve maksatlarla yer değiştirmeye ve bu esnada nakledilen eşyaların hepsine de göç denmektedir.Ayrıca kuşların, balıkların ve bazı hayvan türlerinin, belli mevsimlerde dünyanın çeşitli yerlerine gitmeleri de göç adıyla anılır.
Tarihte; sebep, mahiyet ve neticeleri itibariyle en mühim göç, PeygamberimizMuhammed aleyhisselamın,İslam dinine inananlarla beraber, Mekkeden Medineye yaptıkları göçtür. Bu büyük hadiseye Hicret denir ve hicri takvimin başlangıcıdır.
Bir tarih nazariyesine göre, M.Ö. 3000-4000 yıllarında Orta Asyada yaşayan kavimlerin şiddetli ve uzun süren kuraklık sebebiyle doğuya, kuzeye, batıya ve güneye gitmelerine; Kavimler Göçü denmektedir. Bu göçün siyasi, sosyal ve kültürel neticeleri üzerinde uzun durulmaktadır.Aynı bölgede M.S. 6. yüzyıldan itibaren başlayan ve asıl ağırlığı batı istikametinde olan Türk göçleri, 17. yüzyıla kadar devam etmiş; İran,Anadolu ve Balkanlardan geçerekAvrupa ortalarına ulaşmıştır.Türkler, geçtikleri yerlerde birbirlerinin devamı olan devletler kurmuşlar, böylece Orta Asya içlerindenAvrupa ortalarına uzanan kültür ve medeniyet mirasları ve yerleşik Türk boyları ile bir Türk dünyası meydana getirmişlerdir. Bu göçler sırasında Türklerin bir kolu, Karadenizin kuzeyinden geçerekAvrupa ortalarına gelmiş, burada Avrupa Hun Devletini kurup, bir müddet yaşadıktan sonra diğer yerli kavimlerin arasında Hıristiyanlaşarak, eriyip gitmiştir.
Ortadoğu üstünden Mısıra doğru yol alanlar da, kurdukları çeşitli devletlerden sonra Osmanlı Devleti içinde yer almışlardır. Gerek bunların ve gerekse Anadoluya gelen Türk boylarının en büyük talihi, İslamiyeti kabul etmeleridir. Dokuzuncu ve 10. yüzyıllardan itibaren boylar ve kitleler halinde Müslüman olan Türkler; bugünkü İran,azerbaycan,Hindistan, Irak ve Anadoluda kurdukları güçlü devletlerle, hem kendi hayatiyetlerini korumuşlar, hem de kazandıkları zaferlerle İslam dünyasına yeni bir çehre kazandırmışlardır. Böylece başlayan Türk-İslam devletleri devri, Osmanlı Devleti bünyesinde bütün İslam dünyasının tek ve birleşik devleti, haline gelerek 20. yüzyıl başlarına kadar devam etmiştir.Osmanlı Devletinin son zamanlarında, Doksanüç Harbi adıyle Ünlü 1877-78 Osmanlı-Rus savaşları esnasında, Tuna boylarında, Balkanlarda ve Kırımda yaşayan Türklerin eşi görülmemiş Rus ve Hıristiyan zulmü, vahşeti karşısında Anadoluya yaptıkları toplu göç, 93 Muhaceratı olarak bilinir ve teessürle hatırlanır. 1950li yıllarda, Komünist İdarelerin şiddetli tazyik ve zulmüne dayanamayan Müslüman Türklerin, Balkan ülkelerinden(Romanya, Yugoslavya,Bulgaristan) ve Rusyadan Türkiyeye toplu olarak yaptıkları göçler de son yılların hafızalarda yaşayan göç hadiselerindendir.
Vietnamın komünist kuvvetlerce işgalini müteakip başlayan göç hareketi,Afganistanın Rusya tarafından işgali ile 2,5 milyon Afganlının başta Pakistan olmak üzere çeşitli İslam ülkelerine göçü, Filistinlilerin İsrail tarafından vatanlarından zorla çıkarılıp, göçe mecbur bırakılması, Bulgaristanda yaşayan Türklerin (1989) ve Kuzey Iraklıların vatanlarından çıkarılarak göçe zorlanmaları (1991) olayları da siyasi göçlerin en manidar örnekleridir.
İşsizlik, daha iyi şartlarda yaşama gibi sebeplerle, ülkeler arasında ve bir ülkenin kendi içinde de çeşitli göçler olmaktadır. Bunlar, zamanla çözümü zorlaşan büyük problemler ortaya çıkarmakta ve ülkelerin siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel dengelerini bozmaktadır. Türkiye, köyden şehire büyük oranlara ulaşan göçler sebebiyle bu problemleri ençok yaşayan ve halletmeye çalışan ülkeler arasındadır.
Bir de kıtalararası göçler vardır. Bunun en tipik Örneki Amerika kıtasına yapılan göçtür.On altıncı yüzyıldan itibaren bu yeni kıtaya, önce Avrupa milletlerinden başlayan göçler, gittikçe azalmasına rağmen halen devam etmektedir.Önceleri serseri, başı bozuk, kanun kaçağı ve maceraperest Avrupalıların itibar ettikleri bir ülke olan Amerika kıtası, 19. yüzyılın ikinci yarısında, gene bu ülkelerden şiddetli göç dalgalarına sahne oldu. Kıtanın iskan ve imarı tamamlanıp ilmi, teknik ve ticari zenginlikler ortaya çıkınca, bütün milletler için en cazib ülkelerden biri oldu. Bu durum, düyanın her yerinden ve her seviyede insanların buraya göç etmelerine sebeb oldu.
Hayvanlarda göç: Hayvanlarda da çeşitli sebeplerden dolayı göçe rastlanmaktadır. Bunların bir kısmı geçicidir. Bir sebebe bağlı olarak ve çoğunlukla bir defa yaptıkları göçlerdir.Yem kıtlığı, ani iklim değişikliği, üreme zorluğu, su ve hava akımları gibi sebepler, bazı hayvanları göçe zorlar.
Hayvanların bir de periyodik (sistemli) göçleri vardır. Bunlar; Özellikle ördek, leylek, kırlangıç, kelaynak gibi kuşların, senenin belli aylarında mevsim şartları sebebiyle, soğuk yerlerden sıcak yerlere gitmeleridir.Yazın Kuzey Yarıküreye, kışın da Güney Yarıküreye göç ederler.
Göçmen kuşlar göç esnasında belli bir şekil teşekkül ettirirler. Bu çok defa V şeklidir. Belli yolları takip eder ve belli yerlerde konaklarlar. Başlarında bir rehber kuş bulunur.Onu takib ederek göçlerini tamamlarlar. (Bkz. Kuşlar)
Bazı tatlı ve tuzlu su balıkları da göç etmektedirler.Yumurtlama, akıntılar, yiyecek bulma gibi sebeplerle, kısa ve çok uzun mesafelere küçük gruplar veya milyonlarca balıktan müteşekkil sürüler halinde göçleri esnasında, belli su altı yollarından geçerler. Türkiyede KaradenizdenMarmaraya,MarmaradanKaradenize balık göçleri çok sık görülür.
Göç Türleri
Oluşum Nedenlerine Göre Göçler
1. Gönüllü Göç
- İnsanların bulundukları alanı kendi iradeleri ile terk etmeleridir.
- Bu göçlerin oluşumunda çekici faktörlerin etkisi vardır.
Gönüllü göçe neden olan çekici faktörler:
İnsanların içinde bulunduğu standartları yükseltme isteği
Daha iyi eğitim alma isteği
Sağlık alışveriş gibi sosyal hizmetlerden daha iyi yararlanma isteği
Kariyer yapma isteği
Daha yüksek ücretli bir iş bulma isteği
Kişisel özgürlük ve inançları daha iyi yaşama isteği
Arkadaş, aile, akraba ve aynı kültürdeki insanlarla birlikte olma isteği
2. Zorunlu Göç
- İnsanların bulundukları yeri kendi iradeleri dışında terk etmeleridir.
- Bu göçlerin oluşumunda itici faktörlerin etkisi vardır.
Zorunlu göçe neden olan itici faktörler şunlardır:
Savaşlar
Doğal afetler
Sosyal hizmetlerin yetersizliği
Temel ihtiyaçların karşılanmasındaki zorluklar
İşsizlik
Dini, siyasi ve etnik baskılar
Güvenlik ihtiyacı
Baraj ve yol yapımı gibi devlet planlarının etkisi
Süresine Göre Göçler
1. Mevsimlik (Geçici) Göçler
- İnsanların tarım, hayvancılık ve turizm gibi faaliyetler nedeniyle yer değiştirmeleridir.
2. Sürekli Göçler
- İnsanların siyasi, sosyal, ekonomik ve doğal nedenlerle bulundukları yeri sürekli terk etmeleridir.
- Gönüllü olabileceği gibi zorunlu da olabilir.
Mesafesine Göre Göçler
1. İç Göç
- Ülke sınırları içerisinde gerçekleşen göçlerdir.
- Sürekli olabilecekleri gibi geçici de olabilirler
- Ticaret ve sanayinin geliştiği bölgeler, verimli tarım alanları, zengin maden yataklarına sahip alanlar. turizm açısından cazip merkezler ve kültür kentleri göç çeken merkezlerdir.
İç göçler;
Kırdan kente
Kırdan Kıra
Kentten kıra
Kentten kente doğru gerçekleşir.
2. Dış göç
- Ülke dışına gerçekleşen göçlerdir.
- Sürekli olabilecekleri gibi geçici de olabilirler.
