Yerleşme Coğrafyası Ders Notları

dderya

kOkOşŞ
V.I.P
yerleşme çekirdeği: ev ve eklentileri ifadeedilir. aynı çatı altında blok ev tipi, bir avlu çevresinde büyük bir ev tipi, ev ve ek yapıları kısmen birbirinden uzak, ayrık ev tipi gibi çok değişik yerleşim çekirdeği (nüvesi) tipleri ayırt edilir.

yerleşim kümesi(grubu) : birkaç yerleşim çekirdeğinden oluşan yerleşme tipidir. yerleşme kümeleri çoğunlukla en fazla bir veya iki kuşak geçmişte kalmış akraba ailelerdir.

mahalle: kırsal yerleşmelerde yerleşme kümelereinden oluşan, yerleşme birimidir. bunlarda da, gerek birkaç kuşak geçmişte ailelerin akraba oluşu, gerekse yaşayış açısından nispeten bir homojenlik vardır. (şehir mahalleleri farklı) mahalle adları, gayri resmi de olsa bu görüşü doğrular. örneğin= ovacık mahallesi, yaylacık mahallesi..

yerleşme şekli(tipi): meskenler ve bunların bir araya gelme düzeni yani kümelenme biçimidir. yerleşme yerinin nasıl kullanıldığını da (mevsimlik, 1-2 yıllık, devamlı) ifade eder.

Kır-kent Yerleşmeleri Köy-Şehir Yerleşmeleri

Devamlı Yerleşme şekilleri (köy yerleşmeleri)
Geçici yerleşme şekilleri


köy yerleşmeleri bilindiği üzere devamlı oluşturulan yerleşmelerdir. geçici yerleşmelerde ise, yıl boyunca oturulmaz. buralara mevsimlik yerleşilir.

1) Devamlı kır yerleşmeleri veya köy yerleşmeleri
köy toplumsal, ekonomik, coğrafi ve nüfus özellikleri ile şehirden ayrılan düşük nüfus yoğunluğuna sahip kırsal yerleşim birimidir.
1.1.Tarımsal ekonomik fonksiyonlarına göre köyler
Buu açıdan Türkiye köyleri, temel ekonomik faaliyet ya da geçim kaynağının ekin biçmeye dayandığı köyler, hayvancılığa dayanan köyler, meyve ve sebzeciliğe dayanan köyler gibi tiplere ayrılabilirler.
İç Anadolu bölgesinin köylerinin çoğunluğu, tahıl tarımının temel geçim kaynağı olduğu köyler, tahıl tarımı ve hayvancılığın birlikte temel geçim kaynağı olduğu köyler, ve bağcılığın temel geçim kaynağı olduğu köyler gibi tarım faaliyuet tipi köylerine ayırt edilebilir.
Doğu Anadolu bölgesi köylerine gelince, doğal çevre faktörlerinin bir sonucu olarak bölge köyleri, genel olarak hayvancılık ekonomisiyle geçinen köyler grubunda kabul edilir.
 

dderya

kOkOşŞ
V.I.P
1.2. Konumlarına göre köyler
Köylerimizi, konumlarına göre de sınıflandırmak mümkündür. bu ayrımın temel esasını morfolojik özellikler, yani topografik durum teşkil eder.
-Düzlüklerde(alçak veya yüksek ovalar, plato yüzeyleri) kurulmuş olan köyler
-Eğimli yüzeylerde kurulmuş olan köyler(vadi/tepe/dağ yamaçları gibi)

Düzlüklerde kurulmuş olan köylerimizin sayısı, eğimli yüzeylerde kurulanlardan azdır. Türkiye'nin genelde yüksek bir ülke olduğu ve yeryüzü şekillerinin büyük çeşitlilik gösterdii dikkate alınırrsa, bu sonuç hiç şaşırtıcı değildir. alçak ve yüksek düzlüklerde, özellikle su sorunu ve yüksek plato yüzeylerinde vejelatif devrenin kısa oluşu gibi nedenlerle yerleşmelerin seyrek dağıldığı, ya da buralarda devamlı yerleşmeler bulunmadığı göze çarpar. Genellikle tarıma uygun bölgelerde yer aldıklarından, nüfusça büyük ve nispeten gelişmiş köylerdir. buna karşılık, ova düzlükleri üzerindeki köylerde, zaman zaman yeraltı suyu yükselmesi ya da bataklıklar oluşması nedeniyle salgın hastalıklarla karşılaşılabilir.ullaşım büyük ölçüde çözümlenmiştir, elverişli coğrafi şartlar sayesinde.

Eğimli yüzeylerde kurulmuş olan köyleri Türkiye'de etek, sırt ve yamaç köyleri olmak üzere üçe ayırırız. kuruluş yerlerinden kaynaklanan bazı sorunları vardır. teolojik ve morfolojik özzelliklerinden ileri gelen güçlükler nedeniyle, yol yapımının uzun zaman alması ve çok masraflı olması ulaşım sorununu ortaya çıkarır. sırt köylerine de su temini ve su getirilmesi oldukça zordur. yamaç köylerinde, yüksek bölgelerden ağ ve kaya düşmesi tehlikesi vardır. ancak havadar olmaları manzara avantajları nedeniyle, ova köylerine göre insan psikolojisine olumlu yönde etkilei vardır
 
Top