Türkiye’de Yağışın Dağılışı
Türkiye’de yağışlar çoğunlukla yağmur şeklindedir. Bu tür yağışların çoğu da ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde görülür. Ülkemizin büyük bir bölümünde kış mevsimi dışında sıcaklık genel olarak 0°C’nin üstündedir. Onun için kar yağışlarının büyük bir kısmı kış mevsiminde gerçekleşir. Ancak Doğu Anadolu’da Ekim ve Kasım aylarında da kar yağışları görülebilmektedir. Kıyı yörelerimizde görülen yağışlar ise çok büyük ölçüde yağmur şeklindedir. Buralarda dağlık alanlar dışında kalan alçak kesimlerde, kar yağışları ender olarak görülmektedir.
İç yörelerde, soğuk havalarda yağışlar kar şeklindedir. Hava sıcaklığının fazla düşük olmadığı zamanlarda ise alçak yerlerde yağmur görülürken, yükseklerde kar yağışlan olur.
Türkiye'nin yıllık ortalama yağışı 643 mm’dir. Bu değer Güneydoğu Anadolu'da ve bazı çukur alanlarda 250 mm’ye kadar düşerken, Doğu Karadeniz bölümünde 2000 mm’yi aşabilmektedir.
Türkiye'nin yıllık ortalama yağış haritasından şu sonuçlar çıkarılabilir.
• Türkiye'nin en yağışlı yerleri Kuzey ve Güney Anadolu dağlannın denize bakan yamaçları ile kıyı düzlükleridir. Çünkü, denizler üzerinden gelen nemli hava kütleleri, sıradağların denize bakan yamaçlarına bol yağış bırakır. Aynca denizler, yağışın oluşması için gerekli olan subuharının da kaynağıdır.
• İç kesimlerde denizlerden uzaklaştıkça yağılar azalmaktadır. Bu durumun nedenleri şunlardır:
S Kuzey ve Güney Anadolu sıradağları, yağış getiren nemi' hava kütlelerinin ıç kesimlere girmesini engeller.
S Kıyıdaki sıradağları aşan hava, dağların iç yörelere bakan ,.vn ıçionnda alçalırken adyabatik olarak ısındığı için nisbî nem oranı düşer Bu dvjm da yağış oluşumunu zorlaştırır.
S Kışın iç kesimlerde yüksek basınç koşullannın ekili olması da fcv'3 arda ya. şm oluşmasını engeller.
• Türkiye’nin en az yağış alan yerleri; Tuz Gölü çevresi, Konya ovan. iğdir yöresi ve Güneydoğu Anadolu’nun Suriye sının yakınlandır.
• Yağış miktarında kısa mesafelerde önemli farklılıklar bulunmaktadır. Bunun nedeni; çok yağış alan yüksek dağlarla az yağış alan alçak yerlenn yan yana bulunmasıdır. Ağrı dağı ile İğdır ovası bu duruma örnek olarak gösteniebıtır.
• Yağış dağılışıyla yerşekilleri arasında büyük bir uyum vardır. Sıradağların bulunduğu yerlerde yağışlann fazla olduğu, çukur alanlarda ise azaldığı görülmektedir.
Daha önce belirtildiği gibi, Türkiye’de yağışlann büyük bir kısmı yağmur şeklinde o*- .j maktadır. Ancak kış mevsiminde kıyı kesimleri dışında kalan yerlerde ve özellikle daflıir | alanlarda yağışlar kar şeklindedir. Onun için Türkiye iklimi ve yağış koşullan inceingfli|f||| kar yağışlarının ayrıca ele alınması gerekir.
Genel olarak kar yağışları, Türkiye'de kışın görülmekle birlikte, Doğu Anaâok? Bölgesi’nde ve yüksek kesimlerde sonbaharın son aylarından başlayıp ilk babann son aylarına kadar sürebilmektedir. Ancak yurdurnu/da kar yağışlarının en sık görüldüğü ve kann en fazla yerde kaldığı mevsim kış mevsimi, ay olarak da Ocak ve Şubat aylandır.
Türkiye'de görülen kar yağışları esas olarak üç yolla ulaşmaktadır Bunlun aşağ ılara şekilde özetlemek mümkündür.
1) Kutupsal cephenin salınımlarına bağlı olarak İzlanda alçak basıncıyla Balkanlardan ve Karadeniz üzerinden gelen soğuk ve nemli hava kütleleri nin (mP) etkisiyle.
2) Akdeniz Alçak Basınçları (Akdenize inen İzlanda alçak basıncı ile Akdenizde oluşan alçak basınçlar) ve buna bağlı cephe sistemleriyle Akdeniz üzerinden taşınan, mevsime göre nisbeten ılık ve nemli hava küt telefinin (Med. mP kaynaklı) etkisiyle.
Balkanlardan gelen soğuk ve nemli hava kütlesi (mP) ile Akdeniz oluşumlu ılık ve nemli hava kütlelerinin ülkemiz üzerinde karşılaşması sonucu.
Bu durumda kıyLalanları dışında ülkemizin hemen her bölgesinde, yerel topoğraf- yaya ve yükseltiye bağlı olarak aşırı kar yağışları görülmektedir. Ancak özellikle bu iki farklı hava kütlesinin karşılaşma (karışma) kuşaklarındaki kar yağışlan daha etkili ve sürekli olmaktadır.
Uzun yıllar ortalama kar yağışlı gün sayısı haritası, denizellik-karasallık ile yerel topografya faktörlerinin kar yağışlarıyla olan ilişkilerini açık bir biçimde ortaya koymaktadır .
kaynak:
Cemalettin Şahin'in Türkiye Fiziki Coğrafyası kitabı
ülkemizde yağış hakkında bilgi
türkiyede yağış hangi bölgelerde yoğundur
türkiyede yağışın dağılışı
ülkemizdeki yağışlar hakkında bilgi
türkiyede yağışı etkileyen faktörler
türkiyede iklim ve yağış
ülkemizde yağışlar
Türkiye’de yağışlar çoğunlukla yağmur şeklindedir. Bu tür yağışların çoğu da ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde görülür. Ülkemizin büyük bir bölümünde kış mevsimi dışında sıcaklık genel olarak 0°C’nin üstündedir. Onun için kar yağışlarının büyük bir kısmı kış mevsiminde gerçekleşir. Ancak Doğu Anadolu’da Ekim ve Kasım aylarında da kar yağışları görülebilmektedir. Kıyı yörelerimizde görülen yağışlar ise çok büyük ölçüde yağmur şeklindedir. Buralarda dağlık alanlar dışında kalan alçak kesimlerde, kar yağışları ender olarak görülmektedir.
İç yörelerde, soğuk havalarda yağışlar kar şeklindedir. Hava sıcaklığının fazla düşük olmadığı zamanlarda ise alçak yerlerde yağmur görülürken, yükseklerde kar yağışlan olur.
Türkiye'nin yıllık ortalama yağışı 643 mm’dir. Bu değer Güneydoğu Anadolu'da ve bazı çukur alanlarda 250 mm’ye kadar düşerken, Doğu Karadeniz bölümünde 2000 mm’yi aşabilmektedir.
Türkiye'nin yıllık ortalama yağış haritasından şu sonuçlar çıkarılabilir.
• Türkiye'nin en yağışlı yerleri Kuzey ve Güney Anadolu dağlannın denize bakan yamaçları ile kıyı düzlükleridir. Çünkü, denizler üzerinden gelen nemli hava kütleleri, sıradağların denize bakan yamaçlarına bol yağış bırakır. Aynca denizler, yağışın oluşması için gerekli olan subuharının da kaynağıdır.
• İç kesimlerde denizlerden uzaklaştıkça yağılar azalmaktadır. Bu durumun nedenleri şunlardır:
S Kuzey ve Güney Anadolu sıradağları, yağış getiren nemi' hava kütlelerinin ıç kesimlere girmesini engeller.
S Kıyıdaki sıradağları aşan hava, dağların iç yörelere bakan ,.vn ıçionnda alçalırken adyabatik olarak ısındığı için nisbî nem oranı düşer Bu dvjm da yağış oluşumunu zorlaştırır.
S Kışın iç kesimlerde yüksek basınç koşullannın ekili olması da fcv'3 arda ya. şm oluşmasını engeller.
• Türkiye’nin en az yağış alan yerleri; Tuz Gölü çevresi, Konya ovan. iğdir yöresi ve Güneydoğu Anadolu’nun Suriye sının yakınlandır.
• Yağış miktarında kısa mesafelerde önemli farklılıklar bulunmaktadır. Bunun nedeni; çok yağış alan yüksek dağlarla az yağış alan alçak yerlenn yan yana bulunmasıdır. Ağrı dağı ile İğdır ovası bu duruma örnek olarak gösteniebıtır.
• Yağış dağılışıyla yerşekilleri arasında büyük bir uyum vardır. Sıradağların bulunduğu yerlerde yağışlann fazla olduğu, çukur alanlarda ise azaldığı görülmektedir.
Daha önce belirtildiği gibi, Türkiye’de yağışlann büyük bir kısmı yağmur şeklinde o*- .j maktadır. Ancak kış mevsiminde kıyı kesimleri dışında kalan yerlerde ve özellikle daflıir | alanlarda yağışlar kar şeklindedir. Onun için Türkiye iklimi ve yağış koşullan inceingfli|f||| kar yağışlarının ayrıca ele alınması gerekir.
Genel olarak kar yağışları, Türkiye'de kışın görülmekle birlikte, Doğu Anaâok? Bölgesi’nde ve yüksek kesimlerde sonbaharın son aylarından başlayıp ilk babann son aylarına kadar sürebilmektedir. Ancak yurdurnu/da kar yağışlarının en sık görüldüğü ve kann en fazla yerde kaldığı mevsim kış mevsimi, ay olarak da Ocak ve Şubat aylandır.
Türkiye'de görülen kar yağışları esas olarak üç yolla ulaşmaktadır Bunlun aşağ ılara şekilde özetlemek mümkündür.
1) Kutupsal cephenin salınımlarına bağlı olarak İzlanda alçak basıncıyla Balkanlardan ve Karadeniz üzerinden gelen soğuk ve nemli hava kütleleri nin (mP) etkisiyle.
2) Akdeniz Alçak Basınçları (Akdenize inen İzlanda alçak basıncı ile Akdenizde oluşan alçak basınçlar) ve buna bağlı cephe sistemleriyle Akdeniz üzerinden taşınan, mevsime göre nisbeten ılık ve nemli hava küt telefinin (Med. mP kaynaklı) etkisiyle.
Balkanlardan gelen soğuk ve nemli hava kütlesi (mP) ile Akdeniz oluşumlu ılık ve nemli hava kütlelerinin ülkemiz üzerinde karşılaşması sonucu.
Bu durumda kıyLalanları dışında ülkemizin hemen her bölgesinde, yerel topoğraf- yaya ve yükseltiye bağlı olarak aşırı kar yağışları görülmektedir. Ancak özellikle bu iki farklı hava kütlesinin karşılaşma (karışma) kuşaklarındaki kar yağışlan daha etkili ve sürekli olmaktadır.
Uzun yıllar ortalama kar yağışlı gün sayısı haritası, denizellik-karasallık ile yerel topografya faktörlerinin kar yağışlarıyla olan ilişkilerini açık bir biçimde ortaya koymaktadır .
kaynak:
Cemalettin Şahin'in Türkiye Fiziki Coğrafyası kitabı
ülkemizde yağış hakkında bilgi
türkiyede yağış hangi bölgelerde yoğundur
türkiyede yağışın dağılışı
ülkemizdeki yağışlar hakkında bilgi
türkiyede yağışı etkileyen faktörler
türkiyede iklim ve yağış
ülkemizde yağışlar
