SİMBİYOTİK İLİŞKİLER
Simbiyotik ilişkiler, ortak yaşam ilişkileridir. İki ya da daha çok değişik canlı arasında her iki tarafında karşılıklı yararlanmalarına dayalı ortak ilişki geliştirmektir.
Simbiyotik ilişkiler mutualizm, komensalizm ve parazitizm olmak üzere üç şekilde görülür.
Mutualizm(ikili ortaklık) farklı türden iki canlı varlığın dengeli ve sıkı bir iş birliği içinde yaşaması, her birinin bu iş birliğinden yaralanması halidir.Örneğin; deve kuşlarının iyi görmesine karşılık zebralar iyi duyar. Tehlikelere karşı birbirlerini uyarmak amacıyla sürüler halinde bir araya gelirler.Su yosunları ile mantarlar arasındaki ortak yaşam sonucunda likenler ortaya çıkar. Likendeki su yosunu hem kendisi, hem de mantar için besin üretir.
Yine sığır balıkçılı denen kuşlar, gergedan ve yaban domuzu gibi hayvanlarla bir araya gelir.Balıkçıl,bu hayvanların bitleriyle beslenir. Buna karşılık hayvanlarda zararlı böceklerden kurtulur. Yengeç ve yengecin taşıdığı salyangoz kabuğunun üzerine deniz anemonisinin tutunmuş olduğunu görülmektedir. Deniz anemonisi yengeci korumakta ve kamufle etmektedir.Yengeç daha büyük deniz kabuğu bulup içine girince ,deniz anemonisi de onunla beraber yer değiştirir. Bu ilişki şekline mutualizm denir.
Komensalizm (tek taraflı ortaklık):Ortak yaşam içinde bulunan canlılardan birisi, bu ortak yaşamdan yarar sağladığı halde diğerinin ne yararı ne de zararı olur. Örneğin; köpek balığına yapışan vantuz balığı onun yiyecek kırıntılarıyla beslenirken, köpek balığı bundan ne yarar ne de zarar görür.
Parazitizm (asalaklık), farklı iki canlı varlık arasında meydana gelen , yalnız bir tarafın yararını gözeten yaşama tarzıdır. Bir ortak yaşama tipi olup, bir arada yaşayan iki bireyden biri, diğerinin zararına ortaklıktan yararlanır. Yani küçük bir anlının büyük bir canlı üzerinde, ona zarar vererek yaşamasıdır. Paraziti barındıran ve yaşaması için gerekli koşulları sağlayan canlıya konak denir. Örneğin, hayvan kanıyla beslenen bit parazit, hayvan ise konaktır.
Simbiyotik ilişkiler, ortak yaşam ilişkileridir. İki ya da daha çok değişik canlı arasında her iki tarafında karşılıklı yararlanmalarına dayalı ortak ilişki geliştirmektir.
Simbiyotik ilişkiler mutualizm, komensalizm ve parazitizm olmak üzere üç şekilde görülür.
Mutualizm(ikili ortaklık) farklı türden iki canlı varlığın dengeli ve sıkı bir iş birliği içinde yaşaması, her birinin bu iş birliğinden yaralanması halidir.Örneğin; deve kuşlarının iyi görmesine karşılık zebralar iyi duyar. Tehlikelere karşı birbirlerini uyarmak amacıyla sürüler halinde bir araya gelirler.Su yosunları ile mantarlar arasındaki ortak yaşam sonucunda likenler ortaya çıkar. Likendeki su yosunu hem kendisi, hem de mantar için besin üretir.
Yine sığır balıkçılı denen kuşlar, gergedan ve yaban domuzu gibi hayvanlarla bir araya gelir.Balıkçıl,bu hayvanların bitleriyle beslenir. Buna karşılık hayvanlarda zararlı böceklerden kurtulur. Yengeç ve yengecin taşıdığı salyangoz kabuğunun üzerine deniz anemonisinin tutunmuş olduğunu görülmektedir. Deniz anemonisi yengeci korumakta ve kamufle etmektedir.Yengeç daha büyük deniz kabuğu bulup içine girince ,deniz anemonisi de onunla beraber yer değiştirir. Bu ilişki şekline mutualizm denir.
Komensalizm (tek taraflı ortaklık):Ortak yaşam içinde bulunan canlılardan birisi, bu ortak yaşamdan yarar sağladığı halde diğerinin ne yararı ne de zararı olur. Örneğin; köpek balığına yapışan vantuz balığı onun yiyecek kırıntılarıyla beslenirken, köpek balığı bundan ne yarar ne de zarar görür.
Parazitizm (asalaklık), farklı iki canlı varlık arasında meydana gelen , yalnız bir tarafın yararını gözeten yaşama tarzıdır. Bir ortak yaşama tipi olup, bir arada yaşayan iki bireyden biri, diğerinin zararına ortaklıktan yararlanır. Yani küçük bir anlının büyük bir canlı üzerinde, ona zarar vererek yaşamasıdır. Paraziti barındıran ve yaşaması için gerekli koşulları sağlayan canlıya konak denir. Örneğin, hayvan kanıyla beslenen bit parazit, hayvan ise konaktır.
