Saruhanoğulları Beyliği

ZeyNoO

V.I.P
V.I.P
Saruhanoğulları Beyliği

Selçukluların uç beyliği olarak Saruhan Bey tarafından kurulmuştur. Manisa vilayeti ile Menemen, Kemalpaşa ve Foça dolaylarında hüküm sürdü 1410 yılında Osmanlılara katıldığı bilinmektedir.Bu beyliğin kurucusu Saruhan'ın Hârezmlilerin kumandanı iken Türkiye Selçuklularının hizmetine giren ve aynı adı taşıyan emîrin torunu ve Alpağı'nın oğlu olması kuvvetle muhtemeldir.

Saruhanoğulları 1300'den 1390 Nisanına kadar önce 90, 28 temmuz 1402'den 1410'a kadar sonra 8 ve toplam 98 yıl devam etmiştir. Başkentleri Manisa'dır. 1308'e kadar Selçukoğulları'nın uç beyi olup, 1335'e kadar İlhanlılar'a tabî bulunmuşlar, sonra müstakil olmuşlardır. Ankara muharebesinden sonra da 8 yıl, Osmanlılar'a tabî olarak yaşamışlardır. Osmanlılar, "Saruhan Tahtı" denen Manisa Sancakbeyliğine, ekseriya velîahd şehzâdeleri yollamışlardır. Beylik, Soma ve Alaşehir dışında hemen bugünki bütün Manisa vilâyeti ile Menemen, Kemalpaşa ve Foça'yı kaplıyordu. Yani Gediz vadisine hâkim olup, Gediz'le beraber dar bir topraktan Ege'ye çıkıyordu. Kuzeyinde Karasıoğulları, güneyinde Aydınoğulları vardı. Doğusundaki Germiyanoğulları, ilk zamanlarda Saruhanlılar'ın metbuu idiler. Esasen Saruhan beylerinin ataları, evvelce Germiyanoğulları hizmetinde bulunuyorlardı.

Saruhan önceleri Germiyanoğullarına bağlı bir uç beyi idi. 1313'de Manisa'yı fethetti, daha sonra hudutlarını genişletti. Ayrıca bir donanma meydana getirerek çevreye akınlara başladı. Saruhan'a bağlı kuvvetlerin baskısıyla Foça'da yaşayan Rûmlar ve Lâtinler her yıl 15.000 gümüş dirhem vergi vermekteydiler. Saruhan Bey sahip olduğu donanma ile Ege Denizi'ndeki adalar ve Balkanlara seferler yaptı. Osmanlılara karşı Bizans ve Aydınoğulları ile birleşerek Gelibolu'ya gücum ettiler. Daha sonra Bizans'taki taht mücadelesine karıştılar. Bu sebeple Saruhan'ın oğlu Süleymân Bey, Aydınoğullarından Umur Bey ile birleşerek Rumeliye geçmiş ve Küçükçekmece civarında ölmüştü (1345).

Saruhan Bey'in yerine oğlu Fahreddîn İlyâs Bey geçti. Osmanlıların kuvvetlenmesi ve Rumeli'de fetihler yapması, Saruhanlılara gaza yollarını kapatmıştı. İshak Bey zamanında Saruhanlıların Osmanlılar ile münasebetleri dostane idi. Kosova savaşına yardımcı kuvvet de gönderilmişti. Yıldırım Bayezid tahta geçtiği zaman Karamanoğullarının Osmanlılara aleyhine meydana getirdiği ittifaka Saruhanoğulları da katılmıştı. Osmanlılar 1390 yılında Manisa'yı almışlar ve bu şehir ile Karasi'yi birleştirerek bey sancağı yapmışlardı. Ankara Savaşı'na (1402) Osmanlılar ile beraber katılan Saruhan askerleri, sonradan Timur'un yanında olan eski beyleri Orhan'ın yanına geçtiler. Savaşı kazanan Timur, Saruhan Beyliği'ni Orhan'a verdi.
Bu suretle tekrar canlanan Saruhanoğulları uzun süre yaşayamadı. Osmanlıların fetret devrinde Çelebi Mehmed aleyhine bir ittifaka girdiler. Çelebi Mehmed onları mağlûp ederek, sür'atle Manisa üzerine yürüdü ve beyliğin sonuncu emîri Hızır Şâh'ı yakalatarak öldürttü (1410). Böylece Saruhanoğuları toprakları Osmanlıların hâkimiyetine geçmiş oldu.

Saruhaoğulları hüküm sürdükleri topraklar üzerinde bir çok imar faaliyetlerinde bulundular. Bu aile içinde en çok İshak Bey imar faaliyetleri ile göze çarpıyor. Manisa Ulu Câmii ve İlyas Bey Mescidi ona aittir.
Yine Manisa'daki Revak Sultan türbesi ve Nif (Kemal Paşa)'deki Emet Câmii de Saruhanlı eserleridir. Saruhanoğullarının sahip oldukları donanmalar sebebiyle iktisadî durumları gelişmiş ve batılı devletle, bilhassa Cenevizlilerle ticarî münâsebetlerde bulunmuşlardı.
 

ZeyNoO

V.I.P
V.I.P
SARUHANOĞULLARI BEYLİĞİ (1313-1410)

Saruhanoğulları Beyliği, Türkmen beylerinden Saruhan Bey tarafından Manisa Merkez olmak üzere eski Lidya kıtasında kurulmuştur. Beyliğin kuruluşu 1313 yılına rastlamaktadır.

Manisa'dan başka Menemen, Gördes, Nif, Turgutlu ve Demirci gibi kasabalarla sahilde bir miktar araziye sahip olan Saruhanoğulları Beyliği denizcilikle de meşgul olmuşlardır. Saruhanoğulları Beyliği, Naksos Dükası, Sakız ve Foça Cenevizlileri ve Midilli Beyleri ile yaptıkları deniz harplerinin sonunda, denizcilikte Aydınoğulları Beyliği kadar kuvvetli olmamakla beraber bunlardan bazılarını vergiye bağlayacak kadar muvaffakıyet göstermişlerdir.

Saruhanoğulları Beyliği'nin kurucusu Saruhan Bey 1346 yılında vefat edince yerine oğlu İlyas Bey geçmiştir. İlyas Bey'inde 1364 yılında vefat etmesi üzerine oğlu İhsak Bey Saruhanoğulları Beyliği'nin başına geçmiştir.

Osmanlı Devleti ile Saruhan oğulları Beyliği arasında ilk münasebetler ve mücadeleler İhsak Bey'in oğlu Hızırşah Bey zamanında vukuu bulmuştur. I.Murad Hüdavendiğar'ın I. Kosova muharebesinde şehit düşmesi üzerine, Osmanlı Devleti aleyhine Karamanoğulları Beyliği tarafından hazırlanan tertibe Saruhanoğulları Beyliği'de karışmıştır. Fakat Yıldırım Bayezid süratli hareketleriyle bunların birlikte iş görebilmelerine fırsat vermemiş ve 1390 yılında Saruhanoğulları Beyliği'nin topraklarını işgal ederek beyliğe son vermiştir.

Saruhanoğulları Beyliği toprakları Osmanlı Devleti'ne geçince son hükümdar Hızırşah Bey önce Candaroğlu İsfendiyar Bey'in yanına, daha sonra da Timur'un yanına sığınmıştır. Ankara muharebesine müteakip, diğer Anadolu Beylikleri gibi Hızırşah Bey'de eski topraklarına sahip olmuş, hatta Yıldırım Bayezid'in şehzadeleri arasındaki mücadelelere bile karışmıştır.

1410 yılında Osmanlı Devleti'nin toparlanmasına müteakip Hızırşah Bey, Çelebi Mehmet tarafından yakalanarak idam edilmiş ve Saruhanoğulları Beyliği fiilen son bulmuştur.

Şehzadelerin padişahlık yolunda eğitim aldıkları bölge ve İstanbul'a en yakın sancak konumunda olan Saruhanoğulları Beyliği topraklarından Manisa, Osmanlı Devleti açısından tarih sahnesinde her zaman önemli bir yer olmuştur. Birçok Osmanlı Şehzadesi veliaht olarak geldiği Saruhan sancağından Osmanlı Padişahı olarak ayrılmıştır.
 

Top