Osmanlı-Endülüs İlişkisi

dderya

kOkOşŞ
V.I.P
1492’de yıkılan Endülüs Emevi Devleti’ne Osmanlı Devleti neden sahip çıkmamıştır? Çıkmışsa neler yapmıştır?
Sultân Cem olayından sonra bu soruyu cevaplandırmak daha kolaydır. Zira Osmanlı Devleti’ne Cem olayı ile problem çıkarılmasının da Memlüklü Devleti ile Osmanlı Devleti’nin arasının açılmasının da tek sebebi, Endülüs ’teki Müslümanların oralardan kovulmasıdır. Osmanlı devleti, Endülüs Müslümanlarına sahip çıkmıştır; ancak gücü ve siyasi durumu, sadece onları katliamdan kurtarmaya yetmiştir. Şöyle ki:

Maalesef, 1492 yılında Endülüs ’teki son Müslüman devletine son verilmeden evvel, bunları koruması muhtemel olan Müslüman devletler saf dışı edilmiştir. 1485-1491 yılları arasında, yani tam Müslümanlar yok edilmeye çalışıldığı günlerde, Osmanlı-Memlüklü harbi devam etmektedir. Bu tarihlerde, Endülüs’te tek Müslüman devlet kalmıştır: Nasrîler veya Benî Ahmer . Gırnata başşehirleriydi ve gittikçe de sınırları daralıyordu. İspanyollar, Avrupa ’daki diğer Hıristiyanların da yardımıyla başta Cebel-i Târık Boğazı olmak üzere, bunların Akdeniz ile ve Müslüman devletlerle olan bağlarını kestiler. 711 yıldır devam eden İslâm hâkimiyetini sona erdirmek için fırsat beklediler. Avrupa’yı Rönesans’a taşıyan Endülüs’teki Müslüman devleti, sonra ermek üzereydi. Bunlara en yakınları olan Fas Sultânlığı , Tunus Hafsî Sultânlığı ve Merînîler yardım edebilirlerdi. Memlüklüler ve Osmanlılar ise, hem uzak idiler ve hem de birbirine düşürülmüşlerdi. 1469 yılında İspanya ’daki iki Katolik devlet olan Kastilya ve Argon Krallıkları resmen birleştiler. 1487’de 776 yıllık Müslüman bir şehir olan Malaga düştü. Gırnata’ya hücumda tek çekindikleri Osmanlı Devleti ve Memlüklüler idi. Hatta Gırnata Meliki XI. Ebu Abdillah Muhammed, resmen her ikisinden de yardım istedi. Sultân Kayıtbay, Gırnata’ya hücum etmeleri halinde, Kudüs’teki Hıristiyanları sürgün edeceğini söyledi ise de, Müslümanların kendileri gibi katliam yapmayacaklarını bildiklerinden aldırmadılar.

II. Bâyezid, Divan-ı Hümâyûn 'u toplayarak durumu müzâkere etti ve Batı Akdeniz’e donanma gönderilmesi kararlaştırıldı. Kemal Reis’in komutasındaki Osmanlı Donanması 1487’de İspanya seferine çıktı. Böylece Osmanlı Devleti, Kastilya, Aragon, Napoli ve Sicilya Krallıklarına karşı harp ilan etmiş oluyordu. Kemal Reis Güney İtalya ’yı vurarak İspanya sularına kadar geldi ve Malaga ’yı tekrar aldı. Ne acıdır ki, Osmanlı Donanması Fransızlara kolaylık gösteren Tunus Hafsî Sultânlığı ile de uğraşıyordu. Bu hücumlar, Memlüklülerle de uğraşan Osmanlı Devleti’nin iki ateş arasında kalmasından dolayı netice vermedi ve 1492 yılında Gırnata teslim oldu, Endülüs ’teki İslâm Hâkimiyeti de sona erdi. Osmanlı donanması, yollara düşen 300.000 kadar Müslüman'ı Fâs ve Cezayir’e nakletti. Endülüs’ün bu düşüşünü Namık Kemal şu cümlelerle özetliyordu:

“İspanyollar Gırnata’yı aldıkları zaman, halkı dinlerini değiştirmeleri için ateşle yaktılar. Biz İstanbul ’u aldığımız vakit, her din sahibine dinini yaşayabilmesi için tam bir din hürriyeti tanıdık”.

Aynı yıl Cristof Colomb ile Amerika ’ya çıkan İspanyollar, bu başarılarından şımararak 1.000.000 Müslüman'ı katlettiler. Sayıları 300.000’i bulan Musevilere ise Katolik olmakla ölmek arasında tercihte bulunmaları için emirler çıkardılar. Osmanlı Devleti’nin bunlara da kucak açtıklarını çok iyi biliyoruz. Osmanlı Devleti, bütün sıkıntılarına rağmen, 1510 yılındaki son seferlerine kadar Kemal Reis Komutasındaki donanmayla İspanyollara karşı 23 defa saldırı düzenlediler. Ancak, hem yerli Müslüman devletlerin destek yerine köstek olmaları ve hem de Memlüklülerle olan savaş sebebiyle tam netice alamadılar.
 
Top