Öğretmen nitelikleri nedir?
Öğretmen, öğrencilere nereden, han*gi kaynaklardan, hangi sorunları çözmek üzere, ne kadar sürede, nasıl öğrenecekleri konularında kılavuzluk ederek onların öğretim ürünleri açısından davranışsal amaçların belirlenmiş olan ölçütlerine ulaşmalarını sağlar. Böylece, örgün eğitimde öğrencilerin öğrenme düzeylerinin, mal ve hizmet sektörlerinde de çalışanların iş veriminin istenen standartlara ulaşmasına katkıda bulunur. Öğretmen, böylesine önemli bir işlevi yerine getiren kişidir. Öğretmenin bu görevi, eğitim teknolojisi ala*nının odak noktası olan “öğretim” ve “öğretimde denetim” kavramlarının kesişme noktasında kendini göstermektedir. Çünkü öğretmen, öğretim süreci boyunca olu*şan etkileşimde öğrencilere kılavuzluk etme rolünü üstlenmekte, öğretimde dene*tim sürecinde etkin görev almakta, örgün ve yaygın eğitimde öğrenmenin gerçek*leşmesinde etkili rol oynamaktadır.
Öğretmenin mesleki nitelikleri nedir?
Öğretmenin nitelikli rollerini yerine getirebilmesi için sahip olması gereken mesleki nitelikler de oldukça çeşitlidir. Bu nitelikler;
Genel kültür
Alan bilgisi
Öğretmenlik meslek bilgi ve becerisi
Öğretmenin genel kültürü nedir?
Genel kültür, öğretmenin hizmet öncesi eğitimi sırasında edindiği kişisel ve toplumsal yaşamında kendisine gerekli olan davranış kalıplarını içeren, ulusal ve uluslararası yönleri de bulunan ve genel eğitimle kazanılan toplumun yaşam biçimi bilgisidir. Öğrencilerin toplumsallaşmasında aile ve çevrenin yanısıra örgün eğitim kurumunun, yani okulun da önemli sorumluluğu vardır. Öğretmen de okulda toplum yaşamını öğrencilere öğreten kişidir. Bu nedenle, öğretmenin zengin bir genel kültüre sahip olması gereklidir.
Öğretmenin öğretim sürecindeki ne tür niteliklere sahip olması gereklidir?
Öğretmenin öğretim sürecindeki rolünü başarıyla yerine getirebilmesi için birçok yeterliğe ya da niteliğe sahip olması gereklidir. Biz bu nitelikleri “kişisel” ni*telikler” ve “mesleki nitelikler” olmak üzere iki grupta toplayabiliriz.
Öğretmenin öğretim sürecindeki kişisel nitelikler
Öğretmenin sahip olması gereken kişisel niteliklerini şöyle sıralayabiliriz:
Genel yetenek ve özel yetenek
Güdülenmişlik ve kendine güven
Olumlu tutum
Bilişsel beceri
Bilişsel strateji
Anlama-kavrama gücü
Dili etkili kullanma becerisi
Yaklaşılabilir olma
Yansız olma
Öğretmenin genel yeteneği ve özel yeteneği nedir?
Öğretmenin genel yetenek (zeka) düzeyi yüksek olmalıdır. Başka bir deyişle, öğretmen eğitimi programlarına üst düzeyde genel yeteneğe sahip olan gençler kabul edilmelidir. Ayrıca öğretmen, konu uzmanı olarak çalışacağı alanda, örneğin edebiyat, fizik, beden eğitimi, kimya, resim gibi alanların birinde, özel yeteneğe sahip olmalıdır. Hatta bu yetenekte de üst sıralarda yer almalıdır.
Öğretmenin genel yeteneği ve özel yeteneği nedir?
Öğretmenin genel yetenek (zeka) düzeyi yüksek olmalıdır. Başka bir deyişle, öğretmen eğitimi programlarına üst düzeyde genel yeteneğe sahip olan gençler kabul edilmelidir. Ayrıca öğretmen, konu uzmanı olarak çalışacağı alanda, örneğin edebiyat, fizik, beden eğitimi, kimya, resim gibi alanların birinde, özel yeteneğe sahip olmalıdır. Hatta bu yetenekte de üst sıralarda yer almalıdır.
Öğretmenin güdülenmişlik ve kendine güven niteliği nedir?
Öğretmen, öğretim etkinliklerinin yürütücüsü, lideri, eşgüdümcüsü ve denetleyicisi durumundadır. Bu görevler, en başta öğretmenin öğretmenlik mesleğine ilgisini, çalışma isteğini, mesleğini severek yapmasını, kendine güven duymasını gerektirir.
Öğretmenin olumlu tutum niteliği nedir?
Öğretmen, öğretmenlik mesleğini isteyerek tercih eden, insanlarla ilişkilerinde her zaman olumlu yönler görülen, yan tutmayan, başkalarına yardımcı olmaktan zevk alan, başkalarına öğretmekten ve başkalarının öğrenmesine katkı sağlamaktan hoşlanan kişi olmalıdır. Bu niteliklere sahip olduğu saptananlar, daha öz bir deyişle, öğretmenlik mesleğine karşı olumlu tutumlara sahip olanlar, öğretmenlik mesleğinde yetiştirilmek üzere seçilmelidirler.
Öğretmenin bilişsel beceri niteliği nedir?
Öğretmen, karmaşık durumları ayrıştırabilen ve sorun çözebilen kişi olmalıdır. Öğretim etkinliği, birbirinden farklı biçimde öğrenen kişilerin sorunlarının çözülmesini gerektiren bir olaydır. Sorun çözme yeteneği gelişmemiş bir öğretmen, öğrencilerinin sorunlarını çözemez, onlara bu tür konularda yardım ve kılavuzluk edemez.
Öğretmenin bilişsel strateji niteliği nedir?
Öğretmenin sorun çözme yeteneğine sahip olması gerekli olmakla birlikte yeterli değildir. Öğretmen, aynı zamanda sorunlara özgün çözümler üretebilen kişi olmalıdır. Örneğin bir fizik, kimya ya da cebir problemini farklı bir yoldan çözebilen ya da ekonomiyle ilgili bir probleme farklı bir bakış açısıyla yaklaşarak çözüm geliştirebilen öğretmenin bilişsel strateji düzeyi yüksek demektir. Çağdaş eğitim anlayışının temelinde, sorun çözen ve sorunlara özgün çözümler üreten bireyler yetiştirme düşüncesi yatmaktadır. Bu ise, ancak, bilişsel strateji düzeyi yüksek olanların öğretmenlik mesleğine çekilmesi ve böyle kişilerin öğretmenlik mesleğini seçmek üzere özendirilmesi ile başarılabilir.
Öğretmenin anlama ve kavrama gücü nedir?
Öğretmenin okuduğunu ve dinlediğini anında algılama, kavrama, onları ayrıştırarak kimi sonuçlar çıkarma yeteneği en üst düzeyde olmalıdır. Öğretim etkinliği, ister grup öğretimi ister bireysel öğretim biçiminde olsun, grup lideri ve kılavuzu olan öğretmenin üstün bir algılama, anlama, kavrama yeteneğine sahip olmasını gerektirmektedir. Farklı özelliklere sahip öğrencilerle kesintisiz iletişim kurmanın ve onları yönlendirmenin en önemli koşulu budur.
Öğretmenin dili etkili kullanma becerisi nedir?
Öğretmen, konuşma dili ile yazı dilini öğrencilerinin düzeyine uygun olarak etkili biçimde kullanabilen kişi olmalıdır. Anlatmak istediklerini açık ve anlaşılır biçimde uygun bir ses tonu ile kısa yoldan dile getirebilmelidir. Öğretmen dile ne ölçüde egemen olursa olsun, sözel iletişime ağırlık vermesi durumunda, yanlış anlaşılmalara ya da öğrencilerin sıkılmasına neden olabilir. Bundan ötürü, öğretmenin işlenecek konuyu görsel ve işitsel araç-*gereçler yardımıyla sunması, mesajların doğru algılanmasını sağlar.
Öğretmenin yaklaşılabilir olması nedir?
Öğretmen, öğrencilerin kendisine korkmadan yaklaşabildikleri, öğrenmeyle ilgili sorunlarını sınıfa rahatça getirip tartışabildikleri, öğrencilerle kendisi arasındaki uzaklığı iyi ayarlayabilen bir kişidir. Bu niteliği öğretmen, kendine olan güveni, saygısı ve öğretmenlik alanındaki yetişmişliğinin sağlamlığı ile sağlayabilir.
Öğretmenin yansız olması nedir?
Yansız olma, öğretmenin davranışlarında, konuşma biçiminde, tartış*malar sırasında söz vermesinde ve başarı değerlendirmesinde öğrenciler arasında ayırım yapmaması, yansız davranması demektir. Sağlıklı bir kamuoyu oluşturmanın ve hoşgörülü bir sisteme hazırlamanın temelini, okulda öğrencilere yansız, objektif davranma ilkesinin kazandırılması oluşturur. Bu da, öğrencilere öğretmenin başta kendisinin yansız davranması ile olanaklıdır.
Öğretmen, öğrencilere nereden, han*gi kaynaklardan, hangi sorunları çözmek üzere, ne kadar sürede, nasıl öğrenecekleri konularında kılavuzluk ederek onların öğretim ürünleri açısından davranışsal amaçların belirlenmiş olan ölçütlerine ulaşmalarını sağlar. Böylece, örgün eğitimde öğrencilerin öğrenme düzeylerinin, mal ve hizmet sektörlerinde de çalışanların iş veriminin istenen standartlara ulaşmasına katkıda bulunur. Öğretmen, böylesine önemli bir işlevi yerine getiren kişidir. Öğretmenin bu görevi, eğitim teknolojisi ala*nının odak noktası olan “öğretim” ve “öğretimde denetim” kavramlarının kesişme noktasında kendini göstermektedir. Çünkü öğretmen, öğretim süreci boyunca olu*şan etkileşimde öğrencilere kılavuzluk etme rolünü üstlenmekte, öğretimde dene*tim sürecinde etkin görev almakta, örgün ve yaygın eğitimde öğrenmenin gerçek*leşmesinde etkili rol oynamaktadır.
Öğretmenin mesleki nitelikleri nedir?
Öğretmenin nitelikli rollerini yerine getirebilmesi için sahip olması gereken mesleki nitelikler de oldukça çeşitlidir. Bu nitelikler;
Genel kültür
Alan bilgisi
Öğretmenlik meslek bilgi ve becerisi
Öğretmenin genel kültürü nedir?
Genel kültür, öğretmenin hizmet öncesi eğitimi sırasında edindiği kişisel ve toplumsal yaşamında kendisine gerekli olan davranış kalıplarını içeren, ulusal ve uluslararası yönleri de bulunan ve genel eğitimle kazanılan toplumun yaşam biçimi bilgisidir. Öğrencilerin toplumsallaşmasında aile ve çevrenin yanısıra örgün eğitim kurumunun, yani okulun da önemli sorumluluğu vardır. Öğretmen de okulda toplum yaşamını öğrencilere öğreten kişidir. Bu nedenle, öğretmenin zengin bir genel kültüre sahip olması gereklidir.
Öğretmenin öğretim sürecindeki ne tür niteliklere sahip olması gereklidir?
Öğretmenin öğretim sürecindeki rolünü başarıyla yerine getirebilmesi için birçok yeterliğe ya da niteliğe sahip olması gereklidir. Biz bu nitelikleri “kişisel” ni*telikler” ve “mesleki nitelikler” olmak üzere iki grupta toplayabiliriz.
Öğretmenin öğretim sürecindeki kişisel nitelikler
Öğretmenin sahip olması gereken kişisel niteliklerini şöyle sıralayabiliriz:
Genel yetenek ve özel yetenek
Güdülenmişlik ve kendine güven
Olumlu tutum
Bilişsel beceri
Bilişsel strateji
Anlama-kavrama gücü
Dili etkili kullanma becerisi
Yaklaşılabilir olma
Yansız olma
Öğretmenin genel yeteneği ve özel yeteneği nedir?
Öğretmenin genel yetenek (zeka) düzeyi yüksek olmalıdır. Başka bir deyişle, öğretmen eğitimi programlarına üst düzeyde genel yeteneğe sahip olan gençler kabul edilmelidir. Ayrıca öğretmen, konu uzmanı olarak çalışacağı alanda, örneğin edebiyat, fizik, beden eğitimi, kimya, resim gibi alanların birinde, özel yeteneğe sahip olmalıdır. Hatta bu yetenekte de üst sıralarda yer almalıdır.
Öğretmenin genel yeteneği ve özel yeteneği nedir?
Öğretmenin genel yetenek (zeka) düzeyi yüksek olmalıdır. Başka bir deyişle, öğretmen eğitimi programlarına üst düzeyde genel yeteneğe sahip olan gençler kabul edilmelidir. Ayrıca öğretmen, konu uzmanı olarak çalışacağı alanda, örneğin edebiyat, fizik, beden eğitimi, kimya, resim gibi alanların birinde, özel yeteneğe sahip olmalıdır. Hatta bu yetenekte de üst sıralarda yer almalıdır.
Öğretmenin güdülenmişlik ve kendine güven niteliği nedir?
Öğretmen, öğretim etkinliklerinin yürütücüsü, lideri, eşgüdümcüsü ve denetleyicisi durumundadır. Bu görevler, en başta öğretmenin öğretmenlik mesleğine ilgisini, çalışma isteğini, mesleğini severek yapmasını, kendine güven duymasını gerektirir.
Öğretmenin olumlu tutum niteliği nedir?
Öğretmen, öğretmenlik mesleğini isteyerek tercih eden, insanlarla ilişkilerinde her zaman olumlu yönler görülen, yan tutmayan, başkalarına yardımcı olmaktan zevk alan, başkalarına öğretmekten ve başkalarının öğrenmesine katkı sağlamaktan hoşlanan kişi olmalıdır. Bu niteliklere sahip olduğu saptananlar, daha öz bir deyişle, öğretmenlik mesleğine karşı olumlu tutumlara sahip olanlar, öğretmenlik mesleğinde yetiştirilmek üzere seçilmelidirler.
Öğretmenin bilişsel beceri niteliği nedir?
Öğretmen, karmaşık durumları ayrıştırabilen ve sorun çözebilen kişi olmalıdır. Öğretim etkinliği, birbirinden farklı biçimde öğrenen kişilerin sorunlarının çözülmesini gerektiren bir olaydır. Sorun çözme yeteneği gelişmemiş bir öğretmen, öğrencilerinin sorunlarını çözemez, onlara bu tür konularda yardım ve kılavuzluk edemez.
Öğretmenin bilişsel strateji niteliği nedir?
Öğretmenin sorun çözme yeteneğine sahip olması gerekli olmakla birlikte yeterli değildir. Öğretmen, aynı zamanda sorunlara özgün çözümler üretebilen kişi olmalıdır. Örneğin bir fizik, kimya ya da cebir problemini farklı bir yoldan çözebilen ya da ekonomiyle ilgili bir probleme farklı bir bakış açısıyla yaklaşarak çözüm geliştirebilen öğretmenin bilişsel strateji düzeyi yüksek demektir. Çağdaş eğitim anlayışının temelinde, sorun çözen ve sorunlara özgün çözümler üreten bireyler yetiştirme düşüncesi yatmaktadır. Bu ise, ancak, bilişsel strateji düzeyi yüksek olanların öğretmenlik mesleğine çekilmesi ve böyle kişilerin öğretmenlik mesleğini seçmek üzere özendirilmesi ile başarılabilir.
Öğretmenin anlama ve kavrama gücü nedir?
Öğretmenin okuduğunu ve dinlediğini anında algılama, kavrama, onları ayrıştırarak kimi sonuçlar çıkarma yeteneği en üst düzeyde olmalıdır. Öğretim etkinliği, ister grup öğretimi ister bireysel öğretim biçiminde olsun, grup lideri ve kılavuzu olan öğretmenin üstün bir algılama, anlama, kavrama yeteneğine sahip olmasını gerektirmektedir. Farklı özelliklere sahip öğrencilerle kesintisiz iletişim kurmanın ve onları yönlendirmenin en önemli koşulu budur.
Öğretmenin dili etkili kullanma becerisi nedir?
Öğretmen, konuşma dili ile yazı dilini öğrencilerinin düzeyine uygun olarak etkili biçimde kullanabilen kişi olmalıdır. Anlatmak istediklerini açık ve anlaşılır biçimde uygun bir ses tonu ile kısa yoldan dile getirebilmelidir. Öğretmen dile ne ölçüde egemen olursa olsun, sözel iletişime ağırlık vermesi durumunda, yanlış anlaşılmalara ya da öğrencilerin sıkılmasına neden olabilir. Bundan ötürü, öğretmenin işlenecek konuyu görsel ve işitsel araç-*gereçler yardımıyla sunması, mesajların doğru algılanmasını sağlar.
Öğretmenin yaklaşılabilir olması nedir?
Öğretmen, öğrencilerin kendisine korkmadan yaklaşabildikleri, öğrenmeyle ilgili sorunlarını sınıfa rahatça getirip tartışabildikleri, öğrencilerle kendisi arasındaki uzaklığı iyi ayarlayabilen bir kişidir. Bu niteliği öğretmen, kendine olan güveni, saygısı ve öğretmenlik alanındaki yetişmişliğinin sağlamlığı ile sağlayabilir.
Öğretmenin yansız olması nedir?
Yansız olma, öğretmenin davranışlarında, konuşma biçiminde, tartış*malar sırasında söz vermesinde ve başarı değerlendirmesinde öğrenciler arasında ayırım yapmaması, yansız davranması demektir. Sağlıklı bir kamuoyu oluşturmanın ve hoşgörülü bir sisteme hazırlamanın temelini, okulda öğrencilere yansız, objektif davranma ilkesinin kazandırılması oluşturur. Bu da, öğrencilere öğretmenin başta kendisinin yansız davranması ile olanaklıdır.
