Muhan Soysal

Doğum tarihi: 31 Temmuz 1935
Ölüm tarihi ve yeri: 3 Ağustos 2006, Ankara

Munhan Hoca diye anılan efsanevi Muhan Soysal, Prof. Dr. ODTÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nde görev yapmıştır. Her ne kadar kendisini efsane olarak görmese de ODTÜ'ndeki efsanevi hoca lakabı hiç silinmedi.

Muhan SOYSAL elbette bir efsane değildir.Fakat sıradan biri hiç değildir.Öğrendiklerini öğreterek hayata geçirmede geliştirdiği yol ve yöntemler ile azim ve kararlılığı,kendisine dayatılan sınır ve kuralları aşma becerisi ve daha pek çok vasfı nedeniyle benzerleri arasında parlayan bir yıldızdır.

aksilerdeki taksimetreler, enflasyona oranlı kira sözleşmeleri onun en yaygın kullanılan çalışmalarındandır. İşletme Bölümü'nde kendi adını taşıyan bir kütüphane kurdurmuştur.

Uşaktan gelip Ankara'ya yerleşen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiş Muhan Soysal hem çocukluğunda hem yetişkinliğinde zekasıyla ön plana çıkmıştır.

İlkokulu bitirmekte hiç zorlanmamış fakat lise hayatı boyunca birçok talihsizlik yaşamıştır. Robert koleji (İstanbul) sınavlarına beraber girdiği arkadaşına kopya vermiş arkadaşı sınavı geçmiş kendini geçememiştir.

Lise Serüveni
1.Talas koleji(buradan yatay geçişle roberte)
2.Robert koleji(okula uygun bir öğrenci değil)
3.Yeni kolej(haylazlık)
4.Ankara Atatürk Lisesi(burada liseson sınıfda belge almış ve son sınıfı 4 yılda bitirmiş)

Bu talihsiz lise hayatından sonra sırada üniversite vardı.Fakat lise sonu 4 yılda bitirmiş bir öğrenci olarak yaşı 22 olmuş askerlik tecilide bitmişti.

Vakit kaybetmeden Hukuk fakültesine kaydını yaptırmak için Ankara Üniversitesine gitti. Fakat tecil hakkı olmadığı için kaydı görevli tarafından yaptırılmadı.


Bunun üzerine çocukluk hayali olan İşletmeci olma yoluna yönelmeye karar verdi. Odtü işletmeyi 2. yedekten kazandı ve Dekan Fuat Çoban Çobanoğlu onun kaydının yaptırılmasına vesile oldu.

Muhan Hoca'nın öğrenciliik zamanı ülkenin en karışık dönemine denk gelmişti neyseki o yükseklisans ve doktorasını yurt dışında yapmış,bu kötü zamanları ailesiyle birlikte Cornell da geçirmişti. Yurt dışı eğitimini bitirdikten sonra kısa sürede Odtüde akademisyenliğe başlamış ve çabuk yükselerek bölüm başkanı ve sonrasında fakülte dekanı olmuştur.

Muhan Soysal'ın kayıt yaptırdığı Odtü henüz yeni bir üniversiteydi ve kullanım alanları yetersizdi. Okulun eğitimi tamammen ingilizceydi. Okulun adı diğer üniversitelerde “baraka üniversite” olmuştu. Fakat okulun öğrencileri ve hocaları buna pek aldırış etmiyordu.

Olumlu yada olumsuz hangi anlamda kabul edilirse edilsin Odtü kuruluşundan itibaren benzersiz bir okuldu. Okulda her kalıptan öğrenci vardı. (memur,evli,gazi…)

Okulda sayısızca kümelenmeler de vardı. Kolejliler düz liselilere ezik, düz liseliler ise kolejlilere şımarık zengin züppesi gözüyle bakardı.

Muhan Soysal derslikte en ön sırayı işgal eden birkaç ukaladan biriydi. Varlıklı bir aileden geldiği için böyle tanınıyordu ilk zamanlarda, fakat daha sonra hiçte öyle olmadığı anlaşılacaktı.

Muhan Soysal okula henüz kaydını yeni yaptırmış,okulun açılmasını beklerken gittiği kokteyl tarzı bir partide Gülşen hanımla tanışmış, daha sonra eşi olacak bu genç kızın zihninde son derece sıcak kanlı, doğru sözlü, samimi bir genç olarak yer etmişti. O günden sonrada Gülşen hanımın peşini bırakmadı.

Gülşen hanıma göre biraz daha aceleciydi. Henüz birinci sınıfken martta seni babandan isteyeceğim diye haber gönderdi. Gülşen hanım babasının onu henüz öğrenciyken Muhan'a vermeyeceğini düşünüyordu fakat Muhan Soysal araya hatrı sayılır ahbapları koymuş işi çoktan halletmişti. Muhan Hoca birinci sınıfı henüz bitirmemişken evlenmişlerdi.

Zaman ilerledikçe Odtü'nin başarılı öğrencileri arasına ismini yazdırıyordu. Evlilik hayatı, eşinin doğum hazırlıkları onun ders çalışmasına engel olmuyordu. Artık mezuniyet vakti gelmiş, yükseklisans ve doktoraya yol gözükmüştü. 5 arkadaşı ve ailesiyle gittiği Cornellda (Amerika) eğitimini tamamlayıp Odtü'nde hoca olarak başlayacaktı.

Artık yurtdışı eğitimi de bitmiş ve Muhan hoca olmuştu. Muhan hoca odtüye birçok şey kazandırmıştı.(Türkiyenin ilk işletme labaratuvarı,ilk bilgisayar…)

Muhan hoca gerek yaptığı sınavlarla gerek öğretme teknikleriyle bir efsane olmuştu. Kimi öğrencinin korkusu kimisi içinse dönüm noktası olmuştu.

Muhan Hocanın Yaptığı ilginç sınavların birkaçı:

• What is risk?
• Tango dersi(sonrasında uygulama)
• Kendi sorularını kendilerine hazırlatma(itiraz eden öğrenciler AA aldı)

Munhan Hoca ile ilgili ilginç bilgiler...

• Bir erkeğe verilecek tek çiçeğin Krizantem olduğu (tek sayıda olmasına dikkat edilmeli)
• Atatürk adı verilen ilk lisenin Ankara Atatürk lisesi olduğu
• İlk doktoralı Türk işletmecinin “Muhan Soysal” olduğu
• İlk vakıf üniversitesinin Bilkent olduğu (Türkiyede)
• İlk işletme laboratuvarının Odtü'nde kurulduğu…

Muhan Hoca'dan öğütler...

• Kendinizin avukatı,muhasebecisi ve özelliklede doktoru olmayın.
• Her meslek grubundan arkadaşınız olsun.
• Kafanızı olur olmaz adamlarla harcamayın.
• Bir ajandanız olsun.
• Stratejik düşünmeyi öğrenin.
• Karar verirken duygularınızı devreye sokmayın.

Munsan Soysal 2 Ağustos 2006 tarihinde vefat etmiştir.

Munhan Soysal'ın dersinden bir kesit...

ODTÜ İşletme'nin deli ama çok bilge, hem en sevilen hem en çekinilen profesörü Muhan Hocanın Strateji Yönetimi dersinin ilk saati öğretim üyelerinin bile katılımıyla geçer ki her senesi ayrı ilginçtir. Derslerinden birinden bir anekdot:

Muhan Soysal tepegöze bir Picasso resmi koyar. Herkes bakar bakar ama tarzı zaten kübik olan sürrealist resimde sanatla fazla ilgilenmeyenlerin anlayabileceği çok az şey vardır. Bozuk perspektifli bir oda, sarı uzun saçlı yaratığa benzeyen bir şey. Etrafında başka yaratıklar, yerde yine bir yaratık ve arkadaki şekli bozuk içi parlak dikdörtgenin içinde başka bir şeyler daha.

5-10 dakka hiçbişey söylemeden sınıfı izleyen hoca, birazdan Picasso'nun resmini alıp Meninas'in bir resmini koyar. Bu resimde sandalyenin üzerinde oturan sarı uzun saçlı bir aristokrat kızının etrafındaki dadıları onun saçını tararken yerde köpeği yatmaktadır. Ve babası arkasından ışık sızan kapıdan kızını izlemektedir.

Ancak ikinci resmi görünce Picasso'nun resmindeki öğelerin ne olduğunu ve bu resmin Meninas'in tablosuna gönderme olarak yapılmış olduğunu farkeder tüm sınıf.

Ve Muhan Soysal hiç unutamayacağımız dersini verir:

Hayatta hiçbir şey Meninas'in resmi kadar belirgin ve net değildir. İş hayatı gerçekleri size Picasso'nun resmindeki gibi şekil değiştirmiş olarak gösterir. Picasso'nun resmine bakıp, Meninas'in resmini görebilenleriniz başarılı olacak, diğerleri kübik şekillere bakıp yanlış anlamlar çıkarmaktan gerçekleri hiç göremeyecek."

Ünlü "Risk Nedir?" Sorusu ve verdiği cevapla 100 alan öğrenci...

Bir sınav esnasında Munhan Soysal hoca öğrencilerine "Risk nedir?" diye sorar ve bir öğrenci boş kağıda sadece "Risk budur" yazarak sınavı geçer. Peki bu olay gerçekten yaşandı mı? Yaşandıysa bu efsanenin oluşmasına sebep olan kahramanlar kim? İşte gerçek:


Munhan Soysal ODTÜ İşletme Fakültesi'nin Stratejik Yönetim dersinde tek soruluk bir sınav yapmaya karar verir. Tam da dersin adının hakkını vererek tahtaya "what is risk?" "risk nedir?" yazar. Bütün öğrenciler canhıraş bir şekilde kağıtlarını doldurmaya çalışırlarken içlerinden bir tanesi sınav kağıdına sadece "this is risk" "risk budur" yazar. Tahmin ettiğiniz gibi bu zeka dolu cevaptan sonra sınavdan bir tek bu öğrenci en yüksek puanla geçer not alır.

Daha sonraki sınavda Munhan Soysal aynı soruyu aynı sınıfa yine sorar. Bir önceki sınavdan yüksek puan alan kahraman öğrenci yine aynı cevabı verir. Fakat bu sefer kendisi dışında herkes sınavdan geçer. Şaşkın bir şekilde hocaya bunun sebebini soran öğrenci hocanın verdiği cevapla sarsılır : "aynı koşullar altında aynı riski iki kere alan aptaldır."


Peki kimdi bu olayın kahramanı olan öğrenci?

Olayın kahramanı efsane öğrenci : Mehmet Ali Berkman


O zamanın zeka küpü öğrencisi şu anda Aksa Holding'in yönetim kurulu başkanı olan Mehmet Ali Berkman. Gerçekten de öğrenciyken büyük adam olacağı sınavda verdiği cevaptan belliymiş.

Olayın gerçekliğine Muhan Soysal'ın biyografisi olan "Muhan Hoca" adlı kitapta da yer verilmiş.