MSCONFİG NEDİR, NASIL KULLANILIR?
Sistem Yapılandırma Yardımcı Programı; Microsoft Windows Tabanlı işletim sistemlerinde bulunan, İşletim sisteminin açılışında yapılan işlemleri opsiyonel hale getirmek için kullanılan bir programlanmıştır.
Sistem Yapılandırma Hizmet Programına Windows yüklü herhangi bir bilgisayarda
Başlat> Çalıştır >msconfig.exe
yazarak ulaşabilir. Msconfig kelimesinin açılımı türkçe olarak Microsoft Konfigürasyon aracı manasına gelen, Microsoft Configuration Utility kelimelerinin kısaltılmış halidir. Microsoft bir ayırım yaparak Windows 2000 sistemine msconfig aracını koymamıştır. Microsoft nedeni bilinmemekle beraber Windows 2000 ailesi işletim sistemlerine Msconfigi koymamıştır. İlla Windows 2000 ve Msconfig kullanılmak isteniyorsa o zaman Windows Xp den alınacak bir msconfig.exe Windows 2000 de %systemfolder%/System32/ klasörü içine atılmalıdır. Bir kaç dll hatası verdikten sonra calışacaktır.
Msconfig"in nasıl kullanılacağı hakkında bilgi verelim.
Çalıştıra Msconfig yazıldıktan sonra Tamam tuşuna bastığımızda karşımıza Sistem Yapılandırma Hizmet Programı gelmektedir.
Sistem Yapılandırma Hizmet Programı çalıştığında karşımıza gelen pencerede birçok tab olduğunu görüyoruz. Şimdi bu tabların ne işe yaradığını tek tek açıklayalım.
1) Genel Tabı :
Genel tabında ilk olarak Normal Başlangıç, Tanımlama Başlangıcı ve seçmeli başlangıç seçenekleril bulunmakta, bu tanımlardan seçmeli başlangıç seçeneği seçildiğinde ise alt tarafta diğer seçenekler çıkmaktadır. Şimdi bunları ele alalım.
Normal Başlangıç : Bu seçenek seçildiğinde işletim sistemimiz üzerine yüklenen programların yaptığı değişiklikler dahil olmak üzere bütün başlangıç öğelerini bütün hizmetleri ve bütün sistem sürücülerini kendi ayarları doğrultusunda yükleyecektir. Kullanıcının yaptığı hiç bir değişiklik kayıta alınmayacaktır.
Tanımlama Başlangıcı: Bu seçenek genel olarak sistem açılışında herhangi bir problem bulunduğu zamanlarda problemin tanımlanması için kullanılmalıdır. Ör: Yüklenen bir program sistemde uyum problemi çıkarttığı takdirde bu seçenek seçilmeli ve hatanın nereden kaynaklandığı bulunana kadar açılış denenmelidir.
Seçmeli Başlangıç: Bu başlangıç sekmesi açılış üzerinde bir ayar yapıldığı taktirde kullanılan ve hangi ayarın çalışıp hangisinin çalışmayacağını kullanıcının taktirine bırakılmaktadır. Ör: Yüklediğiniz bir programın işletim sisteminin her açılışında yüklenmesini istemediğiniz takdirde buradaki ayarlardan programı disable ettiğinizde yaptığınız ayarın çalışması için Seçmeli başlangıcın aktif olması gerekmektedir.
Seçmeli başlangıç altında bazı seçenekler bulunmaktadır. Bunlar System.ini dosyası işletilsin, Win.ini dosyası işletilsin, Sistem hizmetlerini yükle ve başlangıç öğelerini yükledir. Bu seçenekler dokümanın ilerleyen bölümlerinde ayrıntılı olarak inceleneceği için şu anda açıklanmamaktadır.
Hemen alt tarafta bulunan Sistem Geri Yüklemeyi Başlat seçeneği ise Microsoftun işletim sistemine yapılan her değişikliği kayıt ettiği ve herhangi olası bir aksilik durumunda eski yedeğin geri yüklenmesi için kullanılan bir hizmettir.
2) SYSTEM.İNİ Tabı :
System.ini tabı Windows’un ilk sürümlerinden beri kullanılan bir sistem dosyasıdır. System.in işletim sistemi başlatılırken yüklenecek olan Dll (Dynamic Link Library) dosyalarını, yüklenecek olan aygıt sürücülerini (driver), Başlangıc anında ve/veya Msdos tabanlı programlarda kullanılacak olan ayarların kaydedildiği bir ayar dosyasıdır. Eğer bu tip programlarda bir sorun yaşanıyorsa ve ayarlarında uyumsuzluk bulunuyorsa bu tabdan istenilen satırın çalışıp istenilen satırın çalışmaması, ya da hangi satırın önce hangisinin sonra çalıştırılacağı bu pencereden ayarlanabilir; istenirse yeni bir ayar satırı da eklenebilir. Gelişmiş bir kullanıcı değilseniz bu tab ile oynamamanızı tavsiye ediyorum.
3) WİN.İNİ Tabı :
Win.ini dosyasıda tıpkı system.ini dosyası gibi ilk windows sürümlerinden beri olan bir ayar dosyasıdır. Bu dosyanın system.ini dosyasından farkı ise System.ini dosyası işletim sistemi açılırken kullanılacak olan ayarları barındırmakta; win.ini dosyası ise işletim sistemi açıldıktan sonra kullanılacak olan ayarları saklamasıdır. Örneğin; işletim sistemi açıldığında 16 bit bir dosya kullanılacağı zaman dosyanın hangi ayarlar ile açılacağı, işletim sistemindeki default fontun hangisi olacağı gibi ayarlar bu dosyada saklanır. Gene system.ini dosyasında olduğu gibi bu ayarlarda bir sorun çıktığı zaman sağ taraftaki panelden hangi ayarın çalışıp hangisinin çalışmayacağı, hangisinin önce hangisinin sonra çalışacağı buradan ayarlanabilir.
4)BOOT.İNİ Tabı :
Boot.ini dosyası; Ntfs(New Technology File System) tabanlı işletim sistemlerinde (Windows Nt, Windows 2000 ve ailesi, Windows Xp ve ailesi, Windows 2003 server ailesi) kullanılan işletim sisteminin yüklenmeye başlayacağı sıradaki ayarları içeren dosyadır. Bu dosya bozuk ya da yanlış olduğu taktirde işletim sistemi yüklenmeyecektir.
Bu tabdaki ayarlardan Zaman Aşımı bölümü; İşletim sistemi açılırken F8 tuşu ile açılış menüsüne gelindiği taktirde ve/veya herhangi bir kilitlenme, işletim sisteminin açılışının yarıda kalması, restart ve/veya Aynı bilgisayarda birden çok işletim sistemi yüklü olması gibi durumlarda gelen İşletim sistemi menüsünün kaç saniye ekranda duracağını gösterir.
/SAFEBOOT seçeneği ise işletim sisteminin yeniden başladığı sırada güvenli kipde açılmasının istendiği zaman kullanılmalıdır. /SAFEBOOT seçeneği seçildiği takdirde orta taraftaki seçeneklerde aktif olmaktadır. Buradaki AĞ seçeneği işletim sistemi güvenli kipde açıldığında Ağ desteğinin de olması gerektiği durumlarda; EN AZ seçeneği minimum konfigurasyonla işletim sisteminin yüklenmesi gereken durumlarda kullanılmalıdır.
/NOGUIBOOT seçeneği seçildiği takdirde işletim sisteminin yüklenmesi sırasında açılışta gelen Windows XX resmi görünmeyecektir. Bunun amacı açılışın hızlandırılmasıdır.
/BOOTLOG seçeneği ise işletim sisteminin yüklenmesi sırasında meydana gelen aksaklıkların bulunması için kullanılan; sistemin yüklenmesi sırasında her adımın bir dosyaya kaydedilmesini sağlayan seçenektir. Bu seçenek işaretlendiğinde yüklenme sırasında yapılan her şey root a kayıt edilecektir.
/BASEVİDEO ekranla ilgili problemleri gidermek için, /SOS ise ileri düzey hata ayıklama kipinin devreye alınması içindir. Gelişmiş kullanıcılar hariç bu ayarların oynanmamasında yarar vardır.
5) HİZMETLER Tabı :
Hizmetler tabı NT tabanlı sistemlerde işletim sistemi ile birlikte arka planda çalışan işletim sistemi tarafından belli özelliklerin desteklenmesi için çalıştırılan dosyalar bütünüdür. Örneğin Microsoft Ses hizmeti Windows’un seslerinin çıkartılabilmesi için kullanılan bir hizmettir. Bu hizmetlerin hangisinin işe yarayıp hangisinin işe yaramadığını belirledikten sonra yan taraftaki kutuları temizleyerek çalışmalarını engelleyebilirsiniz. Bu ayaların bir eşi de Bilgisayarım > Sağ tuş > Yönet > Hizmetler ve Uygulamalar >Hizmetler başlığı altında bulabilirsiniz. : Yönet seçeneğinin bulunabilmesi için ve buradaki ayarların editlenmesi için Administrator haklarının olması gerekmektedir.
6) BAŞLANGIÇ Tabı :
Başlangıç tabı, işletim sistemine yüklü olan programların hangilerinin başlangıçta çalıştığını gösteren ayar tabıdır. Buradaki dosyaların bazıları gereksiz olup yanlarındaki kutucukların temizlenmesi sistemin performansı için yararlı olmaktadır. Örneğin yukarıdaki örnek resimde; bilgisayar başlangıcında “icq” programını çalıştırılmak istenmiyorsa ilgili seçeneğin yan tarafındaki kutucuk temizlenmelidir. Bu sayede işletim sistemi yeniden başlatıldığında bu program çalıştırılmayacaktır.
Sistem Yapılandırma Yardımcı Programı; Microsoft Windows Tabanlı işletim sistemlerinde bulunan, İşletim sisteminin açılışında yapılan işlemleri opsiyonel hale getirmek için kullanılan bir programlanmıştır.
Sistem Yapılandırma Hizmet Programına Windows yüklü herhangi bir bilgisayarda
Başlat> Çalıştır >msconfig.exe
yazarak ulaşabilir. Msconfig kelimesinin açılımı türkçe olarak Microsoft Konfigürasyon aracı manasına gelen, Microsoft Configuration Utility kelimelerinin kısaltılmış halidir. Microsoft bir ayırım yaparak Windows 2000 sistemine msconfig aracını koymamıştır. Microsoft nedeni bilinmemekle beraber Windows 2000 ailesi işletim sistemlerine Msconfigi koymamıştır. İlla Windows 2000 ve Msconfig kullanılmak isteniyorsa o zaman Windows Xp den alınacak bir msconfig.exe Windows 2000 de %systemfolder%/System32/ klasörü içine atılmalıdır. Bir kaç dll hatası verdikten sonra calışacaktır.
Msconfig"in nasıl kullanılacağı hakkında bilgi verelim.
Çalıştıra Msconfig yazıldıktan sonra Tamam tuşuna bastığımızda karşımıza Sistem Yapılandırma Hizmet Programı gelmektedir.
Sistem Yapılandırma Hizmet Programı çalıştığında karşımıza gelen pencerede birçok tab olduğunu görüyoruz. Şimdi bu tabların ne işe yaradığını tek tek açıklayalım.
1) Genel Tabı :
Genel tabında ilk olarak Normal Başlangıç, Tanımlama Başlangıcı ve seçmeli başlangıç seçenekleril bulunmakta, bu tanımlardan seçmeli başlangıç seçeneği seçildiğinde ise alt tarafta diğer seçenekler çıkmaktadır. Şimdi bunları ele alalım.
Normal Başlangıç : Bu seçenek seçildiğinde işletim sistemimiz üzerine yüklenen programların yaptığı değişiklikler dahil olmak üzere bütün başlangıç öğelerini bütün hizmetleri ve bütün sistem sürücülerini kendi ayarları doğrultusunda yükleyecektir. Kullanıcının yaptığı hiç bir değişiklik kayıta alınmayacaktır.
Tanımlama Başlangıcı: Bu seçenek genel olarak sistem açılışında herhangi bir problem bulunduğu zamanlarda problemin tanımlanması için kullanılmalıdır. Ör: Yüklenen bir program sistemde uyum problemi çıkarttığı takdirde bu seçenek seçilmeli ve hatanın nereden kaynaklandığı bulunana kadar açılış denenmelidir.
Seçmeli Başlangıç: Bu başlangıç sekmesi açılış üzerinde bir ayar yapıldığı taktirde kullanılan ve hangi ayarın çalışıp hangisinin çalışmayacağını kullanıcının taktirine bırakılmaktadır. Ör: Yüklediğiniz bir programın işletim sisteminin her açılışında yüklenmesini istemediğiniz takdirde buradaki ayarlardan programı disable ettiğinizde yaptığınız ayarın çalışması için Seçmeli başlangıcın aktif olması gerekmektedir.
Seçmeli başlangıç altında bazı seçenekler bulunmaktadır. Bunlar System.ini dosyası işletilsin, Win.ini dosyası işletilsin, Sistem hizmetlerini yükle ve başlangıç öğelerini yükledir. Bu seçenekler dokümanın ilerleyen bölümlerinde ayrıntılı olarak inceleneceği için şu anda açıklanmamaktadır.
Hemen alt tarafta bulunan Sistem Geri Yüklemeyi Başlat seçeneği ise Microsoftun işletim sistemine yapılan her değişikliği kayıt ettiği ve herhangi olası bir aksilik durumunda eski yedeğin geri yüklenmesi için kullanılan bir hizmettir.
2) SYSTEM.İNİ Tabı :
System.ini tabı Windows’un ilk sürümlerinden beri kullanılan bir sistem dosyasıdır. System.in işletim sistemi başlatılırken yüklenecek olan Dll (Dynamic Link Library) dosyalarını, yüklenecek olan aygıt sürücülerini (driver), Başlangıc anında ve/veya Msdos tabanlı programlarda kullanılacak olan ayarların kaydedildiği bir ayar dosyasıdır. Eğer bu tip programlarda bir sorun yaşanıyorsa ve ayarlarında uyumsuzluk bulunuyorsa bu tabdan istenilen satırın çalışıp istenilen satırın çalışmaması, ya da hangi satırın önce hangisinin sonra çalıştırılacağı bu pencereden ayarlanabilir; istenirse yeni bir ayar satırı da eklenebilir. Gelişmiş bir kullanıcı değilseniz bu tab ile oynamamanızı tavsiye ediyorum.
3) WİN.İNİ Tabı :
Win.ini dosyasıda tıpkı system.ini dosyası gibi ilk windows sürümlerinden beri olan bir ayar dosyasıdır. Bu dosyanın system.ini dosyasından farkı ise System.ini dosyası işletim sistemi açılırken kullanılacak olan ayarları barındırmakta; win.ini dosyası ise işletim sistemi açıldıktan sonra kullanılacak olan ayarları saklamasıdır. Örneğin; işletim sistemi açıldığında 16 bit bir dosya kullanılacağı zaman dosyanın hangi ayarlar ile açılacağı, işletim sistemindeki default fontun hangisi olacağı gibi ayarlar bu dosyada saklanır. Gene system.ini dosyasında olduğu gibi bu ayarlarda bir sorun çıktığı zaman sağ taraftaki panelden hangi ayarın çalışıp hangisinin çalışmayacağı, hangisinin önce hangisinin sonra çalışacağı buradan ayarlanabilir.
4)BOOT.İNİ Tabı :
Boot.ini dosyası; Ntfs(New Technology File System) tabanlı işletim sistemlerinde (Windows Nt, Windows 2000 ve ailesi, Windows Xp ve ailesi, Windows 2003 server ailesi) kullanılan işletim sisteminin yüklenmeye başlayacağı sıradaki ayarları içeren dosyadır. Bu dosya bozuk ya da yanlış olduğu taktirde işletim sistemi yüklenmeyecektir.
Bu tabdaki ayarlardan Zaman Aşımı bölümü; İşletim sistemi açılırken F8 tuşu ile açılış menüsüne gelindiği taktirde ve/veya herhangi bir kilitlenme, işletim sisteminin açılışının yarıda kalması, restart ve/veya Aynı bilgisayarda birden çok işletim sistemi yüklü olması gibi durumlarda gelen İşletim sistemi menüsünün kaç saniye ekranda duracağını gösterir.
/SAFEBOOT seçeneği ise işletim sisteminin yeniden başladığı sırada güvenli kipde açılmasının istendiği zaman kullanılmalıdır. /SAFEBOOT seçeneği seçildiği takdirde orta taraftaki seçeneklerde aktif olmaktadır. Buradaki AĞ seçeneği işletim sistemi güvenli kipde açıldığında Ağ desteğinin de olması gerektiği durumlarda; EN AZ seçeneği minimum konfigurasyonla işletim sisteminin yüklenmesi gereken durumlarda kullanılmalıdır.
/NOGUIBOOT seçeneği seçildiği takdirde işletim sisteminin yüklenmesi sırasında açılışta gelen Windows XX resmi görünmeyecektir. Bunun amacı açılışın hızlandırılmasıdır.
/BOOTLOG seçeneği ise işletim sisteminin yüklenmesi sırasında meydana gelen aksaklıkların bulunması için kullanılan; sistemin yüklenmesi sırasında her adımın bir dosyaya kaydedilmesini sağlayan seçenektir. Bu seçenek işaretlendiğinde yüklenme sırasında yapılan her şey root a kayıt edilecektir.
/BASEVİDEO ekranla ilgili problemleri gidermek için, /SOS ise ileri düzey hata ayıklama kipinin devreye alınması içindir. Gelişmiş kullanıcılar hariç bu ayarların oynanmamasında yarar vardır.
5) HİZMETLER Tabı :
Hizmetler tabı NT tabanlı sistemlerde işletim sistemi ile birlikte arka planda çalışan işletim sistemi tarafından belli özelliklerin desteklenmesi için çalıştırılan dosyalar bütünüdür. Örneğin Microsoft Ses hizmeti Windows’un seslerinin çıkartılabilmesi için kullanılan bir hizmettir. Bu hizmetlerin hangisinin işe yarayıp hangisinin işe yaramadığını belirledikten sonra yan taraftaki kutuları temizleyerek çalışmalarını engelleyebilirsiniz. Bu ayaların bir eşi de Bilgisayarım > Sağ tuş > Yönet > Hizmetler ve Uygulamalar >Hizmetler başlığı altında bulabilirsiniz. : Yönet seçeneğinin bulunabilmesi için ve buradaki ayarların editlenmesi için Administrator haklarının olması gerekmektedir.
6) BAŞLANGIÇ Tabı :
Başlangıç tabı, işletim sistemine yüklü olan programların hangilerinin başlangıçta çalıştığını gösteren ayar tabıdır. Buradaki dosyaların bazıları gereksiz olup yanlarındaki kutucukların temizlenmesi sistemin performansı için yararlı olmaktadır. Örneğin yukarıdaki örnek resimde; bilgisayar başlangıcında “icq” programını çalıştırılmak istenmiyorsa ilgili seçeneğin yan tarafındaki kutucuk temizlenmelidir. Bu sayede işletim sistemi yeniden başlatıldığında bu program çalıştırılmayacaktır.
