~meLek~
GalataSaray'ım
Mezopotamyalılar’da Geometri
Mezopotamya matematiği hakkındaki bilgiler zamanımıza kadar intikal etmiş tabletlerin değerlendirilmesi sonucu elde edilmektedir. Bu tabletler bilim tarihinde; Susa Vatikan 8512 Tell Halman Plimpor 322 British Museum 85114 ve Elam tabletleri şeklinde adlandırılmıştır.
Bugün Tales Teoremi olarak bilinen teoremin varlığı Tales’ten 1700 yıl ve Öklid’ten 2000 yıl kadar önce biliniyordu. Bu bilgiye esas olan kaynak tabletteki geometrik gayet doğru ve güzel şekilde çizilmiştir.
Aydın Sayılı; adı geçen eserinde Susa tabletlerine dayanarak: Tales Teoremlerinin nasıl ortaya çıktığını belirtir. Bu teoremlerin Öklid tarafından bilindiğini ve Elementler adlı eserinin 6. ve 8. teoremler olarak açıklandığını yazar.
Kaynaklardan şu sonucu çıkarmaktayız. Bugünkü klasik geometri
veya Eski Yunan geometrisinin temsilcileri olarak görülen Tales
Fisagor ve Öklid’e dayalı geometri bilgilerinin temelinde Mezopotamya matematiği bulunmaktadır. Başka bir ifade ile; Mezopotamyalılar tarafından bu geometri bilgileri Eski Yunan matematikçilerinden çok önceki yıllarda bilinmekte olduğu anlaşılmaktadır. Aydın Sayılı bu konuda adı geçen eserinde belirgin örnekler verdikten sonra şunları yazar ;
"Mezotopatmyalılar’ın açıkladığımız bu bilgilere ya da mahiyeti ne olursa olsunbunlara denk olan bilgilere sahip olmaları gerekmektedir." Başka bir yerde de : "Mezopotamya geometrisi ile bazı müşterek vasıflara sahip olması hiç de imkansız olmasa gerek." Konunun en büyük otoritelerinden Neugebaur’un yorumlanmış şekline göre yukarıdaki sonucu alabilmeleri için Mezopotamyalılar’ın aşağıdaki temel bilgilere sahip olmuş olmaları gerekmektedir;
1) Kirişin çevreye uzaklığını veren doğru parçasının uzantısı çemberin merkezinden geçer.
2) Bu doğru parçası kirişe diktir ve kirişi ortalar.
3) Çapı gören çevre açısı diktir.
4) Aynı doğruya ayrı ayrı dik olan iki doğru aralarında paraleldir.
5) Dik üçgenleri için "Thales Teoremi" münasebeti.
6) Pithagoras Teoremi.
Mezopotamya matematiği hakkındaki bilgiler zamanımıza kadar intikal etmiş tabletlerin değerlendirilmesi sonucu elde edilmektedir. Bu tabletler bilim tarihinde; Susa Vatikan 8512 Tell Halman Plimpor 322 British Museum 85114 ve Elam tabletleri şeklinde adlandırılmıştır.
Bugün Tales Teoremi olarak bilinen teoremin varlığı Tales’ten 1700 yıl ve Öklid’ten 2000 yıl kadar önce biliniyordu. Bu bilgiye esas olan kaynak tabletteki geometrik gayet doğru ve güzel şekilde çizilmiştir.
Aydın Sayılı; adı geçen eserinde Susa tabletlerine dayanarak: Tales Teoremlerinin nasıl ortaya çıktığını belirtir. Bu teoremlerin Öklid tarafından bilindiğini ve Elementler adlı eserinin 6. ve 8. teoremler olarak açıklandığını yazar.
Kaynaklardan şu sonucu çıkarmaktayız. Bugünkü klasik geometri
veya Eski Yunan geometrisinin temsilcileri olarak görülen Tales
Fisagor ve Öklid’e dayalı geometri bilgilerinin temelinde Mezopotamya matematiği bulunmaktadır. Başka bir ifade ile; Mezopotamyalılar tarafından bu geometri bilgileri Eski Yunan matematikçilerinden çok önceki yıllarda bilinmekte olduğu anlaşılmaktadır. Aydın Sayılı bu konuda adı geçen eserinde belirgin örnekler verdikten sonra şunları yazar ;
"Mezotopatmyalılar’ın açıkladığımız bu bilgilere ya da mahiyeti ne olursa olsunbunlara denk olan bilgilere sahip olmaları gerekmektedir." Başka bir yerde de : "Mezopotamya geometrisi ile bazı müşterek vasıflara sahip olması hiç de imkansız olmasa gerek." Konunun en büyük otoritelerinden Neugebaur’un yorumlanmış şekline göre yukarıdaki sonucu alabilmeleri için Mezopotamyalılar’ın aşağıdaki temel bilgilere sahip olmuş olmaları gerekmektedir;
1) Kirişin çevreye uzaklığını veren doğru parçasının uzantısı çemberin merkezinden geçer.
2) Bu doğru parçası kirişe diktir ve kirişi ortalar.
3) Çapı gören çevre açısı diktir.
4) Aynı doğruya ayrı ayrı dik olan iki doğru aralarında paraleldir.
5) Dik üçgenleri için "Thales Teoremi" münasebeti.
6) Pithagoras Teoremi.
