Maddenin Ölçülebilir Özellikleri (4. Sınıf)
Maddelerin renk, koku, saydamlık, sertlik ve esneklik gibi özelliklerini duyu organlarımızla fark edebiliriz. Maddeleri nitelenen özelliklerin yanı sıra kütle ve hacim gibi ölçülebilen özellikler de vardır. Kütle ve hacme sahip olma bütün maddelerde ortak olan özelliklerdir.
A.Kütle
Varlıkları meydana getiren madde miktarına kütle denir.
Kütle, eşit kollu terazi veya elektronik terazi ile ölçülür. Eşit kollu terazilerin sağ ve sol olmak üzere 2 tane kefesi vardır. Bu kefelerden birine kütlesi ölçülecek madde diğer kefesine gramlar konulur. terazilerin kolları eşitlendiğinde kütlelerbirbirine eşit olur. Eşit kollu teraziler günümüzde daha çok pazarcılar tarafından kullanılmaktadır. Market veya bakkal gibi işyerlerinde artık elektronik terziler kullanılmaktadır. Teraziler kullanıldığı yere göre farklı büyüklükleri ölçecek şekilde ayarlanmışlardır. öğreğin kuyumcuların kullandığı teraziler çok hassastır ve çok küçük maddeleri ölçebilirler. İlaç üretilen yerlerdede bu hassas teraziler kullanılır.
Kütle birimi olarak gram(g) ya da kilogram(kg) kullanılır.
1kg=1000g eşitliği kullanılarak gram ve kilogram birimleri birbirine çevrilebilir. Sıvıların kütlesi içinde bulundukları kapla birlikte ölçülür. Kap ve sıvının toplam kütlesine brüt kütle denir. Aynı kabın boş kütlesine dara adı verilir. Sıvının kütlesi içinde bulundukları kapla birlikte ölçülebilir. Gazların kütleleri çok küçük olduğu için ancak hassas terazilerle ölçülebilir.
B.Hacim
Maddelerin ortak özelliklerinden biri de hacme sahip olmalarıdır.
Maddelerin uzayda kapladıkları yere hacim adı verilir.
Sıvılar, genellikler günlük hayatta kullanılırken, alınıp satılırken ya da miktarı ifade edilirken hacim ölçüsünden yararlanır. Marketten sütü, suyu, meyve suyunu ve gazozu hacim ölçülerine göre alırız.
Hacim birimi olarak mililitre(mL) ya da litre(l) kullanılır.
1litre(l)=1000mililitre(mL) eşitliği kullanılarak litre ve mililitre birimleri birbirine çevrilebilir.
Sıvıların hacimleri dereceli silindir,beher ya da dereceli kaplarla ölçülür. Şekli belirsiz olan katı maddelerin hacmi sıvıların yer değiştirme özelliği kullanılarak ölçülür.İçinde bir miktar su olan dereceli kaba madde atıldıktan sonra kaptaki sıvının seviyesindeki değişme hesaplanır. Değişen sıvı seviyesi maddelerin hacmine eşittir.
Ayrıca taşma seviyesine kadar sıvı dolu olan bir kap içerisine hacmi ölçülecek cisim atıldığında kaptan sıvı dışarı taşar. Taşan sıvının sıvının hacmi bir dereceli silindir ile ölçülürse bu değer cismin hacmine eşit olacaktır.
Maddelerin renk, koku, saydamlık, sertlik ve esneklik gibi özelliklerini duyu organlarımızla fark edebiliriz. Maddeleri nitelenen özelliklerin yanı sıra kütle ve hacim gibi ölçülebilen özellikler de vardır. Kütle ve hacme sahip olma bütün maddelerde ortak olan özelliklerdir.
A.Kütle
Varlıkları meydana getiren madde miktarına kütle denir.
Kütle, eşit kollu terazi veya elektronik terazi ile ölçülür. Eşit kollu terazilerin sağ ve sol olmak üzere 2 tane kefesi vardır. Bu kefelerden birine kütlesi ölçülecek madde diğer kefesine gramlar konulur. terazilerin kolları eşitlendiğinde kütlelerbirbirine eşit olur. Eşit kollu teraziler günümüzde daha çok pazarcılar tarafından kullanılmaktadır. Market veya bakkal gibi işyerlerinde artık elektronik terziler kullanılmaktadır. Teraziler kullanıldığı yere göre farklı büyüklükleri ölçecek şekilde ayarlanmışlardır. öğreğin kuyumcuların kullandığı teraziler çok hassastır ve çok küçük maddeleri ölçebilirler. İlaç üretilen yerlerdede bu hassas teraziler kullanılır.
Kütle birimi olarak gram(g) ya da kilogram(kg) kullanılır.
1kg=1000g eşitliği kullanılarak gram ve kilogram birimleri birbirine çevrilebilir. Sıvıların kütlesi içinde bulundukları kapla birlikte ölçülür. Kap ve sıvının toplam kütlesine brüt kütle denir. Aynı kabın boş kütlesine dara adı verilir. Sıvının kütlesi içinde bulundukları kapla birlikte ölçülebilir. Gazların kütleleri çok küçük olduğu için ancak hassas terazilerle ölçülebilir.
B.Hacim
Maddelerin ortak özelliklerinden biri de hacme sahip olmalarıdır.
Maddelerin uzayda kapladıkları yere hacim adı verilir.
Sıvılar, genellikler günlük hayatta kullanılırken, alınıp satılırken ya da miktarı ifade edilirken hacim ölçüsünden yararlanır. Marketten sütü, suyu, meyve suyunu ve gazozu hacim ölçülerine göre alırız.
Hacim birimi olarak mililitre(mL) ya da litre(l) kullanılır.
1litre(l)=1000mililitre(mL) eşitliği kullanılarak litre ve mililitre birimleri birbirine çevrilebilir.
Sıvıların hacimleri dereceli silindir,beher ya da dereceli kaplarla ölçülür. Şekli belirsiz olan katı maddelerin hacmi sıvıların yer değiştirme özelliği kullanılarak ölçülür.İçinde bir miktar su olan dereceli kaba madde atıldıktan sonra kaptaki sıvının seviyesindeki değişme hesaplanır. Değişen sıvı seviyesi maddelerin hacmine eşittir.
Ayrıca taşma seviyesine kadar sıvı dolu olan bir kap içerisine hacmi ölçülecek cisim atıldığında kaptan sıvı dışarı taşar. Taşan sıvının sıvının hacmi bir dereceli silindir ile ölçülürse bu değer cismin hacmine eşit olacaktır.
