8. Sınıf Koşul-Sonuç Cümleleri

Bir olayın veya durumun gerçekleşmesinin, başka bir olayın veya duruma bağlı olduğunu belirten cümlelere koşul-sonuç (şart-sonuç) cümleleri denir. Bu tür cümlelerde birinci bölüm (yan yargı) koşul, ikinci bölüm ise o koşula bağlı olarak ortaya çıkan sonuçtur (temel yargı).

* Türkçede koşul anlamı asıl olarak “-se” şart ekiyle sağlanır. “ise”, “-ince”, “-dikçe”, “mi”, “ama”, “üzere”, “yeter ki” ile de koşul anlamı sağlanabilir.

Örnek(ler)
» Ödevini yaparsan oyun oynayabilirsin.
Bu cümlede koyu renkle yazılmış bölüm, eylemin yapılabilmesinin bağlı olduğu koşulu belirtmektedir. (oyun oynayabilmesi hangi koşula bağlı? → ödevini yapmasına)
» Temiz bir dünya istiyorsan yerlere çöp atma.
» Müzik dinleyebilirsin ama sesini fazla açmayacaksın.
» Bizim buralara yağmur yağdıkça her yer toprak kokardı.
» Akşama geri vermek üzere bu kitabı alabilirsin.
» Akşam baban gelsin, alışverişe çıkarız.
» İstediğin her şeyi alırım, yeter ki sınıfını geç.


UYARI Cümleye istek, dilek anlamı katan –se, -sa ile koşul anlamı veren –se, -sa ekini karıştırmamak gerekir. İstek cümleleri de –se, -sa eki almasına rağmen, koşul anlamı taşımaz.

Örnek:
» Otobüsle gelmese de trenle gelse.

Koşul-Sonuç Cümle Örnekleri

Koşul-sonuç cümlelerine şart-sonuç cümleleri de denir.

Koşul sonuç cümlelerinde iki bölüm bulunur:

1. Birinci bölümde koşul yargısı bulunur.
2. İkinci bölümde o şarta bağlı olarak ortaya çıkan sonuç bulunur.

Aşağıda 30 tane koşul sonuç cümleleri örnekleri, koşul sonuç, şart sonuç örnekleri verilmiştir.

1. Kimliğini unutursan sınava giremezsin.
2. Öğretmen ders anlatırken başka şeylerle uğraşma yerine dikkatlice dinlerseniz, bütün sınavlarda başarılı olursunuz.
3. Ablamı okutsalardı şimdi çok iyi bir diş hekimi olabilirdi.
4. Çocuğunu ben bakarım, sen yeter ki doğru düzgün bir iş bul.
5. Şu son ünlü daralması sorularını da çözdüm mü bugünlük çalışmam bitecek.
6. Akşama gelirken yufka alırsan sana börek yaparım.
7. Tatilde çektirdiğimiz fotoğrafları e-posta ile bana atarsan, ben de götürüp fotoğrafçıya bastırırım.
8. Buraya bir üst geçit koysalar kaza falan olmayacak.
9. Zamanında buradan bir arsa alsaydık şimdi zengin olmuştuk.
10. Telefonda oyun oynayabilirsin fakat sonra evi temizlememde yardım edeceksin.
11. O kapıdan çıkarsan bir daha bu eve dönemezsin.
12. Akşama geri getirmek üzere bisikletimi alabilirsin.
13. Yemeği yakmasaydın bu saatte açık dükkan bulmak zorunda kalmayacaktık.
14. Yarın kar yağarsa vali okulları tatil edecek.
15. Odasına girildiğini anlarsa çok kızar.
16. Akşama babam erken gelirse yarınki gezi için konuşacağım.
17. Ülkemizin teknolojik gelişim sürecinin hızlanması için araştırma ve geliştirme çalışmalarının desteklenmesi gerekir.
18. Beş dakika beklerseniz müdürle görüşebilirsiniz.
19. Ödevlerini erken bitirirsen diziyi izleyebilirsin.
20. Kilo vermek istiyorsan düzenli egzersizlere başlamalısın.
21. Hele bir kardeşin okuldan gelsin ondan sonra nereye gideceğimize karar veririz.
22. Su altı yaşamı hakkında bilgi edinmek istiyorsan belgesel seyretmelisin.
23. Tüm notlarım beş gelirse babam bana tablet alacak.
24. Suat abiyi anlamak istiyorsan, doğup büyüdüğü yerleri gezmelisin.
25. Hızlı okumak için cümleleri bütün halde görebilmek gerekir.
26. Terli terli su içersen boğazların şişer, hasta olursun.
27. Raporları teslim etmeyi biraz daha ertelersen işten kovulacaksın.
28. Yine sözümü kesecek olursa bir daha konuşmam.
29. Akşam konsere gideriz ama siz de bana işimi bitirmemde yardım edeceksiniz.
30. Yunus Emre’nin Türkçeye olan katkıları konulu ödevinde yardımcı olurum fakat sen de matematik ödevimde bana yardımcı olacaksın.