iLk_NuR
Üstat
Klimalar ve kirli sular kanalıyla vücuda yayılan lejyoner hastalığı, zamanında tedavi edilmezse ölüme yol açabiliyor. Uzmanlar, Leyla Akçağlılar ile Kazım Kanat'ın ölümüne sebep olan bu hastalığın yaz-kış görülebildiğini söylüyor.....
Acıbadem Kadıköy Hastanesi'nden İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Koptagel İlgün ve Acıbadem Bursa Hastanesi'nden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Karadağ, klimalardan bulaşan ve ölümcül olabilen lejyoner hastalığı hakkında önemli bilgiler verdi:
* Lejyoner hastalığı neden bu kadar sık görülmeye başlandı?
Klima içerisinde oluşan nemli ortam, 'legionella pneumophila' dediğimiz bakteri türünün çoğalması için çok uygun bir ortamdır. Suyun havaya saçılması sırasında, solunum yoluyla akciğerlere girerek akciğer enfeksiyonlarına neden olur. Otel, iş merkezi, gökdelenler gibi büyük binaların havalandırma sistemlerinin su bölmeleri, havuzlar ve su depoları gibi ortamlarda çoğalan bakteriler; o binada bulunan pek çok insanda hastalığa yol açabilir.
ANTİBİYOTİK KULLANILIR
* Leyla Akçağlılar ve Kazım Kanat bu hastalık nedeniyle hayatlarını kaybetti. Lejyoner hastalığının ölüme yol açma riski yüksek mi?
Yüksek ateş ve öksürük yakınması olan hastalar, son günlerde klimalı ortamlarda bulunmuşlarsa lejyoner hastalığı açısından değerlendirilmeleri gerekiyor. Tanı için hastanın balgamında legionella bakterilerinin kültürde üretilmesi ya da hastanın kanında legionella bakterilerinin antijenlerinin veya bunlara karşı oluşmuş antikorların saptanması gerekir. Hastaların idrarlarında yapılan incelemelerle de teşhis konulabilir. Zamanında teşhis konulursa, hastalık antibiyotikler ile tedavi edilebilir. Bazı antibiyotikler etkisiz olabilir, bunu hekim röntgen ve diğer tetkikleri yaparak bilebilir. Uygun antibiyotik ile tedavi edilirse ve bağışıklığı baskılayan anoreksiya, organ nakli, kanser tedavisi gibi bir durum yoksa; tedavi başarılı olur. Ama hastalık, ölümle de sonuçlanabilir.
* Bu hastalık yalnızca yazın klima kullanımı yoluyla mı bulaşıyor?
Sadece klima ile bulaşmaz. Bulaşması için su, göller, nehir ve dereler, akarsular, termal su banyoları gibi kaynaklar yeterlidir. Doğadaki sulardan şehir şebekesine geçebilir. İş merkezleri ve otellerde su borularının kontrol altına alınması gerekiyor. Yazın çok kullanılan klimaların soğutma kuleleri de su içerdiğinden, onlar da sorumlu. Bir doktor kendisine yüksek ateş ve öksürük şikayetiyle gelen bir hastayı muayene ederken, mutlaka onda lejyoner hastalığı olup olmadığına da bakmalıdır.
YAZ-KIŞ FARK ETMİYOR!
* Kışın kullanılan klimalar da tehlike saçıyor mu?
Klimalarda hep su oluyor, bu yüzden yaz ya da kış önemli değil. Lejyoner hastalığının bakterisi suda ürediğinden, bir mevsimi yoktur. Ama yaz ve sonbaharın başında biraz daha sık görülüyor.
* Dünyada ne tür önlemler alınıyor?
Dünyada da bu hastalık görülüyor ancak çok sık değil. Türkiye'de, Sağlık Bakanlığı bu hastalığı 'ihbarı zorunlu hastalıklar' grubuna almış. Önemli olan bu hastalığın teşhisini iyi koyabilmek, sonra tedavisi mümkün. Otellerdeki su borularının, klimaların ve depoların çok iyi kontrol edilmesi gerekiyor.
* Hangi klimalar daha tehlikeli?
Büyük iş merkezlerindeki büyük klimalarda su miktarı fazlaysa, daha riskli olur. Evde kullanılan klimalar da lejyoner hastalığının kaynağı olabilir. Ancak risk sıcak su depoları ve duşlar gibi ortak alanlarda kullanılan su kaynakları ile karşılaştırıldığında daha azdır. Sıcak su dağıtım sistemlerinde bu hastalığın nedeni olan legionella pneumophila üreme eğilimindedir. 20 santigrat derece altı veya 60 santigrat derece üstü ısılar, bu bakterinin üremesini kontrol edebilir.
Kimler daha çok etkileniyor?
* Erkekler.
* Sigara içenler.
* Alkolikler.
* Kalp-damar hastaları.
* Kronik bronşit hastaları.
* Diyabet hastaları.
* Böbrek hastaları.
* Kanser hastaları.
* Kortizon kullananlar.
Bulaşıcılık kontrolü yapılmalı
Korunmanın yollarını anlattı: "Hastalığa yol açabilecek bakterilerin bulunabileceği ortamlar saptanmalı ve uygun şekilde dezenfekte edilmelidir. Klimalar, havalandırma sistemleri, su depoları, kapalı alanlardaki havuzlar, duş başlıkları ile bazı tıbbi aletler bulaşıcılık açısından kontrol edilmelidir. Herhangi bir enfeksiyon şüphesi oluştuğunda, bakım ve dezenfeksiyon için hiç beklemeden, su 70 derecenin üzerinde ısıtılmalıdır. Ayrıca; muslukların ve duş başlıklarının da basınçlı sıcak su ile yaklaşık 30 dakika süreyle yıkanması gerekir."
Belirtileri öksürük ve ateş!
Prof. Mehmet Karadağ, zatürreeye benzetilen lejyoner hastalığının başlıca belirtilerini ve ne şekilde geliştiğini açıkladı:
* Belirtiler 2-10 gün arasında ortaya çıkıyor.
* Ateş, halsizlik, kas ağrıları, iştahsızlık, baş ağrısı gibi belirtilerle başlıyor.
* Çoğunlukla ilk dikkati çeken belirti; öksürük oluyor.
* Öksürük başlangıçta kuru ve hafif olarak başlıyor. Sonrasında ise balgam üzerinde çizgi şeklinde kan görülebiliyor.
* Yüksek ateş her vakada ortaya çıkıyor.
* Hastaların beşte birinde, 40.5 derecenin üzerinde ateş olabiliyor. Bu yüksek ateş, zaman zaman şuur bozukluklarına yol açabiliyor.
* İshal, vakaların yüzde 25- 50'sinde görülüyor. Genellikle sulu ve nadiren de kanlı oluyor.
* Bulantı, kusma ve karın ağrısı belirtileri ise; vakaların yüzde 10-20'sinde görülüyor.
Acıbadem Kadıköy Hastanesi'nden İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Koptagel İlgün ve Acıbadem Bursa Hastanesi'nden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Karadağ, klimalardan bulaşan ve ölümcül olabilen lejyoner hastalığı hakkında önemli bilgiler verdi:
* Lejyoner hastalığı neden bu kadar sık görülmeye başlandı?
Klima içerisinde oluşan nemli ortam, 'legionella pneumophila' dediğimiz bakteri türünün çoğalması için çok uygun bir ortamdır. Suyun havaya saçılması sırasında, solunum yoluyla akciğerlere girerek akciğer enfeksiyonlarına neden olur. Otel, iş merkezi, gökdelenler gibi büyük binaların havalandırma sistemlerinin su bölmeleri, havuzlar ve su depoları gibi ortamlarda çoğalan bakteriler; o binada bulunan pek çok insanda hastalığa yol açabilir.
ANTİBİYOTİK KULLANILIR
* Leyla Akçağlılar ve Kazım Kanat bu hastalık nedeniyle hayatlarını kaybetti. Lejyoner hastalığının ölüme yol açma riski yüksek mi?
Yüksek ateş ve öksürük yakınması olan hastalar, son günlerde klimalı ortamlarda bulunmuşlarsa lejyoner hastalığı açısından değerlendirilmeleri gerekiyor. Tanı için hastanın balgamında legionella bakterilerinin kültürde üretilmesi ya da hastanın kanında legionella bakterilerinin antijenlerinin veya bunlara karşı oluşmuş antikorların saptanması gerekir. Hastaların idrarlarında yapılan incelemelerle de teşhis konulabilir. Zamanında teşhis konulursa, hastalık antibiyotikler ile tedavi edilebilir. Bazı antibiyotikler etkisiz olabilir, bunu hekim röntgen ve diğer tetkikleri yaparak bilebilir. Uygun antibiyotik ile tedavi edilirse ve bağışıklığı baskılayan anoreksiya, organ nakli, kanser tedavisi gibi bir durum yoksa; tedavi başarılı olur. Ama hastalık, ölümle de sonuçlanabilir.
* Bu hastalık yalnızca yazın klima kullanımı yoluyla mı bulaşıyor?
Sadece klima ile bulaşmaz. Bulaşması için su, göller, nehir ve dereler, akarsular, termal su banyoları gibi kaynaklar yeterlidir. Doğadaki sulardan şehir şebekesine geçebilir. İş merkezleri ve otellerde su borularının kontrol altına alınması gerekiyor. Yazın çok kullanılan klimaların soğutma kuleleri de su içerdiğinden, onlar da sorumlu. Bir doktor kendisine yüksek ateş ve öksürük şikayetiyle gelen bir hastayı muayene ederken, mutlaka onda lejyoner hastalığı olup olmadığına da bakmalıdır.
YAZ-KIŞ FARK ETMİYOR!
* Kışın kullanılan klimalar da tehlike saçıyor mu?
Klimalarda hep su oluyor, bu yüzden yaz ya da kış önemli değil. Lejyoner hastalığının bakterisi suda ürediğinden, bir mevsimi yoktur. Ama yaz ve sonbaharın başında biraz daha sık görülüyor.
* Dünyada ne tür önlemler alınıyor?
Dünyada da bu hastalık görülüyor ancak çok sık değil. Türkiye'de, Sağlık Bakanlığı bu hastalığı 'ihbarı zorunlu hastalıklar' grubuna almış. Önemli olan bu hastalığın teşhisini iyi koyabilmek, sonra tedavisi mümkün. Otellerdeki su borularının, klimaların ve depoların çok iyi kontrol edilmesi gerekiyor.
* Hangi klimalar daha tehlikeli?
Büyük iş merkezlerindeki büyük klimalarda su miktarı fazlaysa, daha riskli olur. Evde kullanılan klimalar da lejyoner hastalığının kaynağı olabilir. Ancak risk sıcak su depoları ve duşlar gibi ortak alanlarda kullanılan su kaynakları ile karşılaştırıldığında daha azdır. Sıcak su dağıtım sistemlerinde bu hastalığın nedeni olan legionella pneumophila üreme eğilimindedir. 20 santigrat derece altı veya 60 santigrat derece üstü ısılar, bu bakterinin üremesini kontrol edebilir.
Kimler daha çok etkileniyor?
* Erkekler.
* Sigara içenler.
* Alkolikler.
* Kalp-damar hastaları.
* Kronik bronşit hastaları.
* Diyabet hastaları.
* Böbrek hastaları.
* Kanser hastaları.
* Kortizon kullananlar.
Bulaşıcılık kontrolü yapılmalı
Korunmanın yollarını anlattı: "Hastalığa yol açabilecek bakterilerin bulunabileceği ortamlar saptanmalı ve uygun şekilde dezenfekte edilmelidir. Klimalar, havalandırma sistemleri, su depoları, kapalı alanlardaki havuzlar, duş başlıkları ile bazı tıbbi aletler bulaşıcılık açısından kontrol edilmelidir. Herhangi bir enfeksiyon şüphesi oluştuğunda, bakım ve dezenfeksiyon için hiç beklemeden, su 70 derecenin üzerinde ısıtılmalıdır. Ayrıca; muslukların ve duş başlıklarının da basınçlı sıcak su ile yaklaşık 30 dakika süreyle yıkanması gerekir."
Belirtileri öksürük ve ateş!
Prof. Mehmet Karadağ, zatürreeye benzetilen lejyoner hastalığının başlıca belirtilerini ve ne şekilde geliştiğini açıkladı:
* Belirtiler 2-10 gün arasında ortaya çıkıyor.
* Ateş, halsizlik, kas ağrıları, iştahsızlık, baş ağrısı gibi belirtilerle başlıyor.
* Çoğunlukla ilk dikkati çeken belirti; öksürük oluyor.
* Öksürük başlangıçta kuru ve hafif olarak başlıyor. Sonrasında ise balgam üzerinde çizgi şeklinde kan görülebiliyor.
* Yüksek ateş her vakada ortaya çıkıyor.
* Hastaların beşte birinde, 40.5 derecenin üzerinde ateş olabiliyor. Bu yüksek ateş, zaman zaman şuur bozukluklarına yol açabiliyor.
* İshal, vakaların yüzde 25- 50'sinde görülüyor. Genellikle sulu ve nadiren de kanlı oluyor.
* Bulantı, kusma ve karın ağrısı belirtileri ise; vakaların yüzde 10-20'sinde görülüyor.
