Forumlar
Yeni Mesajlar
CerezExtra
EĞLENCE ↓
Şans Kurabiyesi
Renk Falınız
ÇerezRADYO
Sevgiliye Özel
ÇerezDERGİ
Hızlı Okuma Testleri
Pratik Çözümler
Yeniler
Yeni Mesajlar
Yeni ürünler
Yeni kaynaklar
Son Aktiviteler
İndir
En son incelemeler
Dükkan
Giriş
Kayıt
Yeniler
Yeni Mesajlar
Menu
Giriş
Kayıt
Uygulamayı yükle
Yükle
Forumlar
Eğitim
BilgiBANK
Türkçe & Dilbilgisi & İmla Kuralları
Kısaltma Grupları nelerdir ?
JavaScript devre dışı bırakıldı. Daha iyi bir deneyim için, devam etmeden önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Konuya cevap yaz
Mesaj
<blockquote data-quote="Suskun" data-source="post: 533826" data-attributes="member: 21093"><p>Bu gruplar genellikle isim-fiil, <a href="http://www.turkceciler.com/sozcuk_turleri/sifatlar.html" target="_blank"><span style="color: #ff0000"><strong>sıfat</strong></span></a><span style="color: #ff0000">-</span><a href="http://www.turkceciler.com/fiiller/fiiller.html" target="_blank"><span style="color: #ff0000"><strong>fiil</strong></span></a> ve <a href="http://www.turkceciler.com/fiiller/fiilimsiler.html" target="_blank"><span style="color: #ff0000"><strong>zarf-fiil</strong></span></a> gruplarının kısalması ve kalıplaşması sonucu oluşmuşlardır </p><p></p><p> Bu grupların ortak özelliği, iki isim unsurundan meydana gelmeleri ve vurgunun ikinci unsurda olmasıdır. </p><p> [h=1]<span style="font-size: 15px"><span style="color: #ff0000">a. İsnat Grubu </span></span>[/h] Sıfat-fiil ve zarf-fiil grubundan kısalmıştır </p><p> <em>Karnı tok olan adam > karnı tok adam</em></p><p> <em>Başı açık olarak > başı açık</em></p><p></p><p> İsim, sıfat ve zarf olarak kullanılır. </p><p> Birleşik sıfatlar arasında da anlatıldı. </p><p> <em>gözü tok (insan), eli açık (arkadaş), sohbeti tatlı (insanlar), cebi dolu (adam)...</em></p><p> <em>iki düğmesi kopuk (palto)...</em></p><p> <em><u>Dili bir</u>, <u>gönlü bir</u>, <u>imanı bir</u> insan yığını</em></p><p> <em>Görüyor varlığının bir yere toplandığını</em></p><p> <em>Kaç <u>gözü yaşlıyı</u> teselli etti.</em></p><p> <em>Şu <u>çenesi düşüğe</u> sen aldırma</em></p><p> <em>Gurbet akşamlarının <u>bağrı yanık</u> yolcusuyum.</em></p><p> <em>Bekir önce anlamadı, <u>ağzı açık</u> bir süre baktı.</em></p><p> [h=1]<span style="font-size: 15px"><span style="color: #ff0000">b. Yükleme Grubu </span></span>[/h] Sıfat-fiil ve isim-fiil grubundan kısalmıştır </p><p> <em>Yüzü aşkın olan > yüzü aşkın</em></p><p> <em>Kitabı tetkik etmek > kitabı tetkik</em></p><p> Birinci unsur belirtme hâl eki alır. </p><p> <em>İnsanı takdir, memuru teftiş, küçük çocukları af, evi iyice tamir..</em></p><p> Bu grup, cümlede ve kelime gruplarında isim ve sıfat olarak kullanılır. </p><p> <em>Yüzü aşkın insan meydanda toplanmıştı.</em></p><p> <em>Kitabı tetkik için görevliden izin istedi.</em></p><p> [h=1]<span style="font-size: 15px"><span style="color: #ff0000">c. Yaklaşma Grubu</span></span>[/h] Yaklaşma eki almış bir ismin başka bir isimle oluşturduğu kelime grubudur. </p><p> Birinci unsur yaklaşma eki alır. </p><p> Birleşik sıfatlarda anlatıldı. </p><p> ]Fiilimsilerden kısalmıştır </p><p> <em>evine bağlı olan > evine bağlı</em></p><p> <em>fikrine müracaat etmek > fikrine müracaat</em></p><p> <em>başına buyruk olarak > başına buyruk</em></p><p> <em>Tatile düşkün (insanlar), cana yakın (arkadaş), geçmişe bağlı (bir yazar), sözüne sadık (dost), içe dönük (tehdit), dile kolay(işler)...</em></p><p> <em>Güzel sanatlara meraklı (kız), geleneklere çok bağlı (adam)...</em></p><p> ]Bu grup, cümlede ve kelime gruplarında isim, sıfat ve sarf olarak kullanılır. </p><p> <em><u>Mehlika Sultan'a âşık</u> yedi genç</em></p><p> <em>Gece şehrin kapısından çıktı.</em></p><p> <em>Yanında <u>yirmiye yakın</u> muhabir vardı.</em></p><p> <em>Adam, <u>sırıklara bağlı</u> fasulyelerin küçük, ürkek çiçeklerini gördü.</em></p><p> <em>Saatlerdir <u>kapıya dönük</u> oturuyordu.</em></p><p> <em>Yemeği <u>gece yarısına yakın</u> yediler.</em></p><p> [h=1]<span style="font-size: 15px"><span style="color: #ff0000">d. Bulunma Grubu </span></span>[/h] Bulunma eki almış bir ismin başka bir isimle oluşturduğu kelime grubudur. </p><p> Birinci unsur bulunma eki alır. </p><p> <em>Haftada bir, dörtte üç, solda sıfır, yükte hafif, beş günde bir, </em></p><p> ]Cümlede ve kelime gruplarında isim, sıfat ve zarf olarak kullanılır. </p><p> <em><u>Arada bir</u> o meşhur kahkahasını atardı.</em></p><p> <em>Ekmeğin <u>dörtte birini</u> yanındakine uzattı.</em></p><p> <em><u>İşinde usta</u> insanlarla bir arada çalışıyor.</em></p><p> [h=1]<span style="font-size: 15px"><span style="color: #ff0000">e. Uzaklaşma Grubu</span></span>[/h] Uzaklaşma eki almış bir ismin başka bir isimle oluşturduğu kelime grubudur. </p><p> Birinci unsur uzaklaşma eki alır. </p><p> <em>İçten pazarlıklı (adam), kendisinden emin (adımlarla), benden gizli (iş), gözden ırak (bir köşe), yandan çarklı (kahve), estetik endişeden uzak (eserler)...</em></p><p> ]Cümlede ve kelime grupları içinde isim, sıfat ve zarf olarak kullanılır. </p><p> <em><u>Bin yıldan uzun</u> bir gecenin bestesidir bu.</em></p><p> <em>Bir öğle paydosunda <u>herkesten geç</u> çıktı sınıftan.</em></p><p> <em><u>Uzun bir yolculuktan sonra</u> köye varmıştık.</em></p><p> <em>Sakin ve <u>kendinden emin</u> çalışıyor.</em></p><p> <em><u>Ondan daha idealistine</u> rastlamadım.</em></p><p> <em>Evde <u>çekirgeden bol</u> ne var!</em></p><p> [h=1]<span style="font-size: 15px"><span style="color: #ff0000">f. Vasıta Grubu</span></span>[/h] Vasıta eki almış bir ismin başka bir isimle oluşturduğu kelime grubudur. </p><p> Birinci unsur vasıta eki alır. </p><p> <em>Seninle dost (insanlar), bayrakla süslü (sınıflar), sırmayla işli (cepken)...</em></p><p> Bu grup da sıfat-fiil veya zarf-fiil grubundan kısaltılmıştır. </p><p> <em>Seninle dost olan (insanlar) > Seninle dost (insanlar), </em></p><p> <em>bayrakla süslü olan (sınıflar) > bayrakla süslü (sınıflar), </em></p><p> <em>sırmayla işli olan (cepken) > sırmayla işli (cepken)</em></p><p> <em>parayla yüklü olarak >parayla yüklü</em></p><p> ]Cümlede ve kelime grupları içinde isim, sıfat ve zarf olarak kullanılır. </p><p> <em>Garip çizgilerle dolu han duvarları</em></p><p> <em>Annesiyle dargın gitti.</em></p><p> Bu kısaltma gruplarının dışında bazı kısaltma grupları daha vardır ki bunlar da çeşitli cümlelerden ve kelime gruplarından kısaltılmıştır. </p><p> <em><u>Derinden derine</u> ırmaklar ağlar</em></p><p> <em><u>Uzaktan uzağa</u> çoban çeşmesi</em></p><p> <em>Kokusuyla <u>baş başa</u> kaldı çiçekler</em></p><p> <em>Bir nefes olmuşum Fatih'in ordusunda </em></p><p> <em>Yürüyorum <u>omuz omuza</u> sipahilerle</em></p><p> <em>Aynalar <u>baştan başa</u> tenha</em></p><p> <em>Başka bir çerçevedir <u>gitgide</u> dünya artık.</em></p><p> <em><u>El ele</u> tutuşarak yola koyuldular. </em></p><p> [h=1]<span style="font-size: 15px"><span style="color: #ff0000">BİRLEŞİK İSİM </span></span>[/h] Burada bahsedilecek olan birleşik isimler sadece özel kişi isimleridir. </p><p> Bir kişinin özel adı olmak üzere bir araya gelen kelimeler topluluğudur. </p><p> <em>Muharrem Ergin, Yavuz Sultan Selim, Ali Şir Nevai, Yahya Kemal Beyatlı, Arif Hikmet Par, Ahmet Turan Alkan, Ömer Seyfettin, Ahmet Haşim, İkinci Kılıç Arslan, Kaşgarlı Mahmut, Yıldırım Beyazıt...</em></p><p> Unvan sıfatları, insanların sosyal seviyelerini, makamlarını, mevkilerini, rütbelerini, statülerini bildirmek için isimlerden önce kullanılan sıfatlardır. Unvan sıfatları isimden önce gelirse unvan grubu veya sıfat tamlaması değil birleşik isim oluşur. </p><p> <em>Sultan Süleyman, Şah İsmail, Doktor Ömer, Profesöz Muharrem Ergin, Bay Mustafa, Prens Sebahattin, Mareşal Fevzi Çakmak, Şair Eşref, Onbaşı Mehmet, Öğretmen Salih...</em></p><p> Birinci unsuru sıfat, ikinci unsuru özel isim olan kelime grupları zamanla sıfat tamlaması olmaktan çıkmış, birleşik isme dönüşmüşlerdir. Sıfat tamlamasında başta bulunan vurgu da bu birleşik isimlerde ikinci unsura kaymıştır. </p><p> <em>Ulubatlı Hasan, Deli Dumrul, İkinci Selim...</em></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Suskun, post: 533826, member: 21093"] Bu gruplar genellikle isim-fiil, [URL="http://www.turkceciler.com/sozcuk_turleri/sifatlar.html"][COLOR=#ff0000][B]sıfat[/B][/COLOR][/URL][COLOR=#ff0000]-[/COLOR][URL="http://www.turkceciler.com/fiiller/fiiller.html"][COLOR=#ff0000][B]fiil[/B][/COLOR][/URL][COLOR=#ff0000] [/COLOR]ve [URL="http://www.turkceciler.com/fiiller/fiilimsiler.html"][COLOR=#ff0000][B]zarf-fiil[/B][/COLOR][/URL][COLOR=#ff0000] [/COLOR]gruplarının kısalması ve kalıplaşması sonucu oluşmuşlardır Bu grupların ortak özelliği, iki isim unsurundan meydana gelmeleri ve vurgunun ikinci unsurda olmasıdır. [h=1][SIZE=4][COLOR=#ff0000]a. İsnat Grubu [/COLOR][/SIZE][/h] Sıfat-fiil ve zarf-fiil grubundan kısalmıştır [I]Karnı tok olan adam > karnı tok adam[/I] [I]Başı açık olarak > başı açık[/I] İsim, sıfat ve zarf olarak kullanılır. Birleşik sıfatlar arasında da anlatıldı. [I]gözü tok (insan), eli açık (arkadaş), sohbeti tatlı (insanlar), cebi dolu (adam)...[/I] [I]iki düğmesi kopuk (palto)...[/I] [I][U]Dili bir[/U], [U]gönlü bir[/U], [U]imanı bir[/U] insan yığını[/I] [I]Görüyor varlığının bir yere toplandığını[/I] [I]Kaç [U]gözü yaşlıyı[/U] teselli etti.[/I] [I]Şu [U]çenesi düşüğe[/U] sen aldırma[/I] [I]Gurbet akşamlarının [U]bağrı yanık[/U] yolcusuyum.[/I] [I]Bekir önce anlamadı, [U]ağzı açık[/U] bir süre baktı.[/I] [h=1][SIZE=4][COLOR=#ff0000]b. Yükleme Grubu [/COLOR][/SIZE][/h] Sıfat-fiil ve isim-fiil grubundan kısalmıştır [I]Yüzü aşkın olan > yüzü aşkın[/I] [I]Kitabı tetkik etmek > kitabı tetkik[/I] Birinci unsur belirtme hâl eki alır. [I]İnsanı takdir, memuru teftiş, küçük çocukları af, evi iyice tamir..[/I] Bu grup, cümlede ve kelime gruplarında isim ve sıfat olarak kullanılır. [I]Yüzü aşkın insan meydanda toplanmıştı.[/I] [I]Kitabı tetkik için görevliden izin istedi.[/I] [h=1][SIZE=4][COLOR=#ff0000]c. Yaklaşma Grubu[/COLOR][/SIZE][/h] Yaklaşma eki almış bir ismin başka bir isimle oluşturduğu kelime grubudur. Birinci unsur yaklaşma eki alır. Birleşik sıfatlarda anlatıldı. ]Fiilimsilerden kısalmıştır [I]evine bağlı olan > evine bağlı[/I] [I]fikrine müracaat etmek > fikrine müracaat[/I] [I]başına buyruk olarak > başına buyruk[/I] [I]Tatile düşkün (insanlar), cana yakın (arkadaş), geçmişe bağlı (bir yazar), sözüne sadık (dost), içe dönük (tehdit), dile kolay(işler)...[/I] [I]Güzel sanatlara meraklı (kız), geleneklere çok bağlı (adam)...[/I] ]Bu grup, cümlede ve kelime gruplarında isim, sıfat ve sarf olarak kullanılır. [I][U]Mehlika Sultan'a âşık[/U] yedi genç[/I] [I]Gece şehrin kapısından çıktı.[/I] [I]Yanında [U]yirmiye yakın[/U] muhabir vardı.[/I] [I]Adam, [U]sırıklara bağlı[/U] fasulyelerin küçük, ürkek çiçeklerini gördü.[/I] [I]Saatlerdir [U]kapıya dönük[/U] oturuyordu.[/I] [I]Yemeği [U]gece yarısına yakın[/U] yediler.[/I] [h=1][SIZE=4][COLOR=#ff0000]d. Bulunma Grubu [/COLOR][/SIZE][/h] Bulunma eki almış bir ismin başka bir isimle oluşturduğu kelime grubudur. Birinci unsur bulunma eki alır. [I]Haftada bir, dörtte üç, solda sıfır, yükte hafif, beş günde bir, [/I] ]Cümlede ve kelime gruplarında isim, sıfat ve zarf olarak kullanılır. [I][U]Arada bir[/U] o meşhur kahkahasını atardı.[/I] [I]Ekmeğin [U]dörtte birini[/U] yanındakine uzattı.[/I] [I][U]İşinde usta[/U] insanlarla bir arada çalışıyor.[/I] [h=1][SIZE=4][COLOR=#ff0000]e. Uzaklaşma Grubu[/COLOR][/SIZE][/h] Uzaklaşma eki almış bir ismin başka bir isimle oluşturduğu kelime grubudur. Birinci unsur uzaklaşma eki alır. [I]İçten pazarlıklı (adam), kendisinden emin (adımlarla), benden gizli (iş), gözden ırak (bir köşe), yandan çarklı (kahve), estetik endişeden uzak (eserler)...[/I] ]Cümlede ve kelime grupları içinde isim, sıfat ve zarf olarak kullanılır. [I][U]Bin yıldan uzun[/U] bir gecenin bestesidir bu.[/I] [I]Bir öğle paydosunda [U]herkesten geç[/U] çıktı sınıftan.[/I] [I][U]Uzun bir yolculuktan sonra[/U] köye varmıştık.[/I] [I]Sakin ve [U]kendinden emin[/U] çalışıyor.[/I] [I][U]Ondan daha idealistine[/U] rastlamadım.[/I] [I]Evde [U]çekirgeden bol[/U] ne var![/I] [h=1][SIZE=4][COLOR=#ff0000]f. Vasıta Grubu[/COLOR][/SIZE][/h] Vasıta eki almış bir ismin başka bir isimle oluşturduğu kelime grubudur. Birinci unsur vasıta eki alır. [I]Seninle dost (insanlar), bayrakla süslü (sınıflar), sırmayla işli (cepken)...[/I] Bu grup da sıfat-fiil veya zarf-fiil grubundan kısaltılmıştır. [I]Seninle dost olan (insanlar) > Seninle dost (insanlar), [/I] [I]bayrakla süslü olan (sınıflar) > bayrakla süslü (sınıflar), [/I] [I]sırmayla işli olan (cepken) > sırmayla işli (cepken)[/I] [I]parayla yüklü olarak >parayla yüklü[/I] ]Cümlede ve kelime grupları içinde isim, sıfat ve zarf olarak kullanılır. [I]Garip çizgilerle dolu han duvarları[/I] [I]Annesiyle dargın gitti.[/I] Bu kısaltma gruplarının dışında bazı kısaltma grupları daha vardır ki bunlar da çeşitli cümlelerden ve kelime gruplarından kısaltılmıştır. [I][U]Derinden derine[/U] ırmaklar ağlar[/I] [I][U]Uzaktan uzağa[/U] çoban çeşmesi[/I] [I]Kokusuyla [U]baş başa[/U] kaldı çiçekler[/I] [I]Bir nefes olmuşum Fatih'in ordusunda [/I] [I]Yürüyorum [U]omuz omuza[/U] sipahilerle[/I] [I]Aynalar [U]baştan başa[/U] tenha[/I] [I]Başka bir çerçevedir [U]gitgide[/U] dünya artık.[/I] [I][U]El ele[/U] tutuşarak yola koyuldular. [/I] [h=1][SIZE=4][COLOR=#ff0000]BİRLEŞİK İSİM [/COLOR][/SIZE][/h] Burada bahsedilecek olan birleşik isimler sadece özel kişi isimleridir. Bir kişinin özel adı olmak üzere bir araya gelen kelimeler topluluğudur. [I]Muharrem Ergin, Yavuz Sultan Selim, Ali Şir Nevai, Yahya Kemal Beyatlı, Arif Hikmet Par, Ahmet Turan Alkan, Ömer Seyfettin, Ahmet Haşim, İkinci Kılıç Arslan, Kaşgarlı Mahmut, Yıldırım Beyazıt...[/I] Unvan sıfatları, insanların sosyal seviyelerini, makamlarını, mevkilerini, rütbelerini, statülerini bildirmek için isimlerden önce kullanılan sıfatlardır. Unvan sıfatları isimden önce gelirse unvan grubu veya sıfat tamlaması değil birleşik isim oluşur. [I]Sultan Süleyman, Şah İsmail, Doktor Ömer, Profesöz Muharrem Ergin, Bay Mustafa, Prens Sebahattin, Mareşal Fevzi Çakmak, Şair Eşref, Onbaşı Mehmet, Öğretmen Salih...[/I] Birinci unsuru sıfat, ikinci unsuru özel isim olan kelime grupları zamanla sıfat tamlaması olmaktan çıkmış, birleşik isme dönüşmüşlerdir. Sıfat tamlamasında başta bulunan vurgu da bu birleşik isimlerde ikinci unsura kaymıştır. [I]Ulubatlı Hasan, Deli Dumrul, İkinci Selim...[/I] [/QUOTE]
Alıntıları ekle...
İsim
Spam kontrolü
Atatürk'ün doğduğu şehir?
Cevapla
Forumlar
Eğitim
BilgiBANK
Türkçe & Dilbilgisi & İmla Kuralları
Kısaltma Grupları nelerdir ?
Top