Forumlar
Yeni Mesajlar
CerezExtra
EĞLENCE ↓
Şans Kurabiyesi
Renk Falınız
ÇerezRADYO
Sevgiliye Özel
ÇerezDERGİ
Hızlı Okuma Testleri
Pratik Çözümler
Yeniler
Yeni Mesajlar
Yeni ürünler
Yeni kaynaklar
Son Aktiviteler
İndir
En son incelemeler
Dükkan
Giriş
Kayıt
Yeniler
Yeni Mesajlar
Menu
Giriş
Kayıt
Uygulamayı yükle
Yükle
Forumlar
Edebiyat / Kültür / Sanat
Kim Kimdir ? - Biyografiler
İslâm'ın Yenilikçileri
JavaScript devre dışı bırakıldı. Daha iyi bir deneyim için, devam etmeden önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Konuya cevap yaz
Mesaj
<blockquote data-quote="Suskun" data-source="post: 417086" data-attributes="member: 21093"><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #0000CD"><span style="color: #FF0000">Mes'udi :</span></span>Hicri : 344/956 tarihinde vefat etmiştir. ''Mucuru'z-Zeheb'' adlı ünlü tarih kitabını yazar. Uygarlık tarihçisi, seyyah olarak ün yapar. Eserleri uluslar halkları bölümlere ayırarak tarihlerini anlatma asasına dayanır. İran, Hind, Roma, Türk, Putperest, Hrıstiyan, Yahudi tarihiyle ilgiligezdiği yerlerdeki duyduğu tüm bilgilere yer verir. Tarih yazımında müslüman olmayanların da ele alındığı yeni bir tarih anlayışını başlatması bakımından bir dönüm noktası olarak değerlendirilir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Ebu'l Hasan el-Cessas : </span>Hicri : 344/956 tarihinde vefat etmiştir. Irak'ta Ebu Hanife çizgisine bağlı fıkıh anlayışını devam ettirir. Cessas'ın hocası olarak tanınır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Ebubekir el-Cessas :</span> Hicri : 370/981 tarihinde vefat etmiştir. Irak'ta devrin büyük Hanefi fakihi ve müsefssiri olarak tanınır. Kendine özgü görüşleriyle dikkat çeker. Allah'ın ahirette görülemiyeceğini savunması, sihir ve büyüyü reddetmesi, Hz. Peygamber'e yapıldığı iddia edilen büyü rivayetlerin uydurma olduğunu söylemesi, başkadılık tekliflerini reddetmesi, emri bi'l ma'ruf nehyi ani'l münker prensibine ısrarlı vurgular yaparak, siyasal iktidarlara karşı mücadele çağrısı yapması ''Mutezili'' olduğu iddiasına yol açar. Mutezile tabakat kitaplarında adına yer verilir. En önemli eseri ''Ahkamu'l-Kur'an '' da ahkam ayetlerinin tefsiriniyapar. Bu kitaba giriş olarak yazdığı ''Usulu'l Fıkıh''ı da diğeren önemli eseri olarak dikkat çeker.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Kelabazi :</span> Hicri : 378/988 tarihinde vefat etmiştir. et-Taarruf eseriyle tanınır. Tasavvuf tarihinde Hallaç'tan sonraki eleştirel çığırın ilk simalarından birisi olarak dikkat çeker.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Nedim :</span> Hicri : 378/988 tarihinde vefat etmiştir. Ünlü ''el-Fihrist'' yazarı olarak bilinir. Kendi dönemine kadar yazılan tüm kitapların listesini verir. Kitap on bölümden oluşur. Arap edebiyatı, tasavvuf, ismailiye meshebi, bilim ve fen (teknik, felsefe, din ve mezheplerle ilgili yazılmış tüm kitapların fihristini vermesi bakımından sahasında ilk olma özelliği taşır. Kitapçılık yaptığı bilinen İbni Nedim islam düşünce tarihinin ilk 400 yılındaki eserleri tanıma bakımından bulunmaz bir kaynak haline gelir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Şeyh Saduk : </span>Hicri : 381/991tarihinde vefat etmiştir. İbni Babevehy el- Kummi olarakta tanınan Şeyh Saduk, Şia tarihi içinde gelenekçi ''Ahbari'' ekolün kurucusu olarakta bilinir. ''el-Fakih'' adlı kitabı Kuleyni'den sonra oniki imamcı şiiliğin ikinci en önemli hadis külliyatı olarak kabul edilir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Ebu'l Vefa Bozcani :</span> Hicri : 388/998 tarihinde vefat etmiştir. Matematikçi, Astonom, Trigonometri'nin kurucusu. Ayın menziliyle ilgili ''hız denklemini'' icad eder. Sinus teoreminin üçgenlere uygunluğunu gösterir. Sinus tablolarının oluşturulmasında oldukça yeni bir teknik bulur. Astoronimiye olan katkıları nedeniyle Ay'ın kraterlerinin birine ismi verilir.(Buzcan)</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Miskeveyh : </span>Hicri : 396/1005 tarihinde vefat etmiştir. Genel olarak Fârâbî-İbni Sina çizgisini devam ettirir. ''Tezhibu'l Ahlak'' adlı kitabı yazarak yeni bir çığır açar. Tasavvufi ahlaka karşı rasyonel ahlakı savunur. İslam düşüncesinin ilk sistematik ahlak felsefecisi kabul edilir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Bakıllani :</span> Hicri : 403/1013 tarihinde vefat etmiştir. Eş'ari'den sonra ekolün ikinci adamı olarak sivrilir. Eş'arilik onun elinde sistemli bir muhafazakar manifostaya dönüşür.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Şerif el-Radi : </span>Hicri : 406/1015 tarihinde vefat etmiştir. ''Nehcu'l Beleğa'' adlı Hz. Ali'nin sözlerini ve menkıbelerini konu alan kitabı derler. Döneminin usuli şia bilgini Şeyh Mufid'in talebeleri arasında yer alır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Şeyh Mufid : </span>Hicri : 413/1022 tarihinde vefat etmiştir. Akla dayalı Şia kelamının oluşmasında etkin rol oynar. Hocası gelenekçi (ahbari) Şeyh Saduk'a karşın yenilikçi(usuli) Şia düşüncesinin temellerini atar. Kelami görüşlerini oluştururken (Bağdat) Mu'tezile akılcılığındangeniş ölçüde yararlanır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Kadı Abdulcebbar :</span> Hicri : 415/1024 tarihinde vefat etmiştir. Ünlü Mu'tezili kadısı olarak tanınır. Buvevhilerin Rey (Tahran) Başkadısı olarak görev yapar. Eş'ari iken Mu'tezili'ye geçer. Fıkıhta Şafi olduğunu iddia edilir. ''Usul-u Hamse'', ''Tenzihu'l Kur'an'' ve ''el-Muğni'' gibi eserleriyle Tevhid ve Adalet Ekolü guruplarının düşüncelerini sistemleştirir. Mu'tezile'nin günümüze ulaşmış en önemli ve başlıca temel kaynaklarının sahibi olarak bilinir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Kuduri: </span>Hicri : 428/1037 tarihinde vefat etmiştir. Irak'ta Hanefi fıkıh geleneğini sürdürür. Tahavi'nin el-Muhtasar'na yazdığı şerhle tanınır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Abdul Kahir Bağdadi :</span> Hicri : 428/1037 tarihinde vefat etmiştir. Sunni/ Eş'ari gelenekçiliğinin yılmaz savunucusu olarak tanınır. ''el-Fark beyne'l Firak'' adlı mezhepler tarihi kitabıyla kendisinden sonraki ''sünni zihniyet''in mezheplere bakışı bu kitaptaki klasik 73 fıkra teorisini esas alan kategorilemeye göredir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Sina : </span>Hicri : 428/1037 tarihinde vefat etmiştir. Fârâbî'nin temelini attığı Meşşai felsefeyi daha islamileştirmeye çalışır. Felsefi sistemi Fârâbî çizgisinin hemen hemen aynısıdır. Yeni kavram üretme, daha sistemetik hale getirme ve özellikle doktorluğundan kaynaklanan insan görüşünü, ruh ve akıl teorilerini pisikolojiden derinlemesine yararlanarak daha anlaşılır hale getirir. Felsefe ve tıp tarihinde büyük etki yapar. Etkisi islam dünyasından ziyade batıda ortaya çıkar.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Debusi :</span> Hicri : 430/1039 tarihinde vefat etmiştir. Mavaraünnehri'de Hanefi-Maturidi gelenegini sürdürür. ''Hilaf İlmi'' diye bilinen mezhepler arası mukayeseli fıkıh anlayışının kurucusu kabul edilir. Pezdevi ve Sarahsi ile birlikte Hanefi fıkıh usulünün üç önemli simasından biri sayılır. ''Fi ihtilafi'l Eimme'' yi yazar. Bu eserinde fıkıh imamlarının görüşlerini karşılaştırmalı olarak inceler. Takvimu'l Edille'si ise usul-u fıkha dair olup Pezdevi ve Serahsi başta olmak üzere Hanefi hukukçularının temel kaynağı olur.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Ebu'l Huseyn el-Basri :</span> Hicri : 436/1044 tarihinde vefat etmiştir. Kadı Abdulcebbar'ın talebesi olarak bilinir. el-Mu'temed adlı usul-u fıkıh kitabıyla tanınır. İmamiye Şiası, Zeydiler, Fahruddin Razi vb. bir çok alim üzerinde etkili olmuş, müçtehid derecesinde bilgisi olan, filozof kişiliği ile öne çıkan son dönem Mu'tezile alimleri arasında kabul edilir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Şerif el-Murteza :</span> Hicri : 436/1044 tarihinde vefat etmiştir. ''el-Emali'' tevşir kitabının yazarı olarak ün yapar. Şeyh Mufid'in talebeleri arasında yer alır. Şia eğilimli Mu'tezile mi, Mu'tezile eğilimli Şia mı olduğu konuşunda farklı rivayetler vardır. Nehcu'l Beleğa adlı Hz. Ali'ye ait kitabı derleyen Şerif er-Radi'nin kardeşidir. Şeyh Mufid'in Bağdad Mu'tezilesine yakın durmasına karşın Basra Mu'tezilesine yakın durur. Şia ile Mu'tezile'nin fikir alışverişinin en hızlı olduğu bir dönemin siması olarak dikkat çeker.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Maverdi : </span>Hicri : 450/1058 tarihinde vefat etmiştir. Ahkamu's Sultaniye'yi yazar. Sünni devlet fikri oluşturmada dönemin en ünlü alimleri arasında yer alır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Tuğrul Bey :</span>Hicri : 455/1063 tarihinde vefat etmiştir. İslam dünyasının Türk/Sünni yükselişini zirveye çıkarır. Bağdad'a girerek Fars/Şii/Buveyhi eğemenliğine son verir. Abbasi Halifesi tarafından hil'at giydirilerek kılıç kuşandırılır, islam dünyasının ve sünniliğin hamisi ilan edilir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Buruni : </span>Hicri : 453/1061 tarihinde vefat etmiştir. Filozof, seyyah, matematikçi, astronom, coğrafyacı, tarihçi, tıpçı, botanikçi, simyacı vb. ansiklopedik birikimiyle bütün zamanların en büyük alimi ve bilim adamı olarak tarihe geçer.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Hazm : </span>Hicri : 456/1064 tarihinde vefat etmiştir. Zahiri mezhebinin en büyük temsilcisi, usulcü, fakih, muhaddis, tarihçi, edip ve sahir olarak ünlenir. Kurtuba civarında doğar, Endülüs'de dönemin en büyük alimlerinden sayılır. Katı gelenekçi tutumuyla aklı, tevili, rey, içtihad ve kıyası reddeder. Malik ve Safii'nin kıyası kullanılan ılımlı gelenekçiliğini bile eleştirir. Ahmet bin Hambel ve Davud ez-Zahir'i'nin koyu nascı tavrını benimser ve sistemleştirir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Ebu Ya'la el-Ferra :</span> Hicri : 458/1066 tarihinde vefat etmiştir. Hanbelimezhebi içinde mutlak müçtehid olarak kabul edilir. Babası Hanefi, ağabeyi Mu'tezile eğilimli muhaddistiler. Ebu Ya'la, Ahmet bin Hambel'in benimsemekle beraber ılımlı bir Hambeli olarak bilinir. Yer yer mezhebinin görüşlerine muhalefet ederek, diğer mezheplerin görüşlerinede müracaat eder. En önemli eseri ''Kitabu'l-Rivayeteyn ve'l Vevheyn''dir. Oğlu İbni Ya'la 720Hanbeli aliminin hayatını anlattığı Tabakatu'l Hanabile'yi yazar.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Ebu Cafer et-Tusi : </span>Hicri : 460/1067 tarihinde vefat etmiştir. Şia tarihi içinde Şeyh Mufid'in talebesi olarak bilinir. Şia/Caferi fıkhının oluşumunda sünni kaynaklara da müracaat ederek önemli bir yeniliğe imza atar. el-İstıbsar ve Tezhibu'l Ahkam'ı yazar. Kuleyni'nin el-Kafi'si ve Şeyh Saduk'un el-Fakih'inden sonra bu iki eserle Şia tarihi içinde sünnilerdeki Kütüb-ü Sitte'ye benzer şekilde ''Kutüb-ü Erbaa'' (dört temel kitap) tamamlanır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Alparslan : </span>Hicri : 465/1072 tarihinde vefat etmiştir. Tuğrul Bey'den sonra Selçuklu hükümdarı olur. 464/1071'de Malazğirt'de Bizans ordusunu yener. Türk boylarının Anadolu'ya akınları hızlanır. On yıl kadar hükümdar olur, genç yaşta (35-40) bir süikastta aldığı yara sonucu vefat eder.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Hucviri : </span>Hicri : 464/1072 tarihinde vefat etmiştir. Keşfu'l Mahcup adlı eserle tasavvuf tarihi içinde kendinden öncekileri sistemli bir şekilde eleştiren ilk sufi olarak ün yapar.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Kuşeyri :</span> Hicri : 465/1072 tarihinde vefat etmiştir. Tasavvuf tarihi içinde er-Risale'yi yazarak büyük etki uyandırır. Çağdaşı Hucviri gibi tasavvuf içinde tenkidçi çığırın başlatıçılarındandır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Matteveyyh :</span> Hicri : 468/1075 tarihinde vefat etmiştir. Mu'tezile'nin onikinci tabakasından sayılır. Kadı Abdülcebbar'ın talebesi olarak bilinir. Hocasının ve diğer Mu'tezile imamlarının kitaplarını toplar. Genelde Mu'tezile'nin temel ilkelerine bağlı olmakla beraber son dönem Mu'tezile mensuplarından olduğu için görüşlerinde belirğin bir yumuşama görülür. Basra kolunun katı tutumuna nazaran Bağdad kolunun ılımlı tarzını benimser. Beş ilkenin tamamını iki ilke (tevhid ve adalet) içinde ele alır. İlhamında bilgi kaynaklarından birisi olduğu kabul eder. Tabiat ilimlerine ilgi duyar. Hz. Ali'nin üstünlüğü konusunda onun masumluğunu savunur fakat imamet için masum olmanın şart olmadığını söyleyerek Şia'ya da karşı çıkar.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Cuveyni (İmamu'l Haremeyn) :</span> Hicri : 478/1085 tarihinde vefat etmiştir. Nizamülmülk'ün ünlü ''Nizamiye Medreseleri''nden Cinduşapur medresesinin hocası (rektörü) olarak ün yapar. Gazali'nin hocasıdır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Serahsi :</span> Hicri : 483/1090tarihinde vefat etmiştir. Hanefi fıkhını, yazdığı otuz ciltlik ''el-Mebsud'' adlı eseriyle delilleriyle birlikte temellendirir. Kendisinden sonraki alimler için temel kaynak haline gelir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Nizamülmülk : </span>Hicri : 485/1092 tarihinde vefat etmiştir. Şelçuklu Sultanı Melihşah'ın veziri, Cuveyni ve Gazali vb. alimleri yanına çekerek siyasi amaçları için yönlendirir. Alim kişiliği olan, Eş'ariliği resmi ideoloji olarak benimseyip kurduğu medreselerde devlet eliyle öğretimini ve böylece gelenekçi cepheyi alabildiğine güçlendiren ünlü vezir olarak tarihe geçer.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Pezdevi: </span>Hicri : 493/1092 tarihinde vefat etmiştir. Mvaraünnehri'de Hanefi-Maturidi yorumuyla sunni pradigmanın oluşumuna önemli katkılarda bulunur. Usulu'd-Din'i yazar.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Gazali : </span>Hicri : 505/1111 tarihinde vefat etmiştir. Meşşai felsefeye ilk kez sistematik ve katagorik olarak, üstelik felsefe ve aklı kullanarak karşı çıkar. Fakih, kelamcı, filozof ve sufi kişiliği ile büyük etki uyandırır. Selçukların yükselişiyle birlikte yıldızı parlar. Melihşah-Nizamülmülk rejiminin Eş'ari/Şafii'ye dayanan resmi ideolojisinin oluşumunda aktif rol alır. Nizamülmülk medreselerinin Bağdat kolunun hocalığını (rektörlüğünü) üstlenir. Hocası Cuveyni ile birlikte Nizamülmülk rejiminin resmi uleması olarak tanınırlar. Özellikle Selçukluların siyasi rakibi Fatımilerin ideolojik temeli olan Batınilik ve Felsefe'yi hedef alması oldukça dikkat çekici bulunur. Akla süpheyle bakması, tabiattaki sebep-sonuç ilişkilerinin reddi gibi düşünceler kendisinden sonra islam'ın akli içeriğinin boşaltılması gibi bir sonuç doğurur. Alemin ezeliği, Allah'ın sadece kullileri bilmesi ve cismani harş'den oluşan üç meselede Fârâbî ve İbni Sina'yı tekfir eder. Kesin bilgiifade edemiyeceğini, süpheyle bakılması gerektiğini söylediği ''akla'' dayanarak, kesin bilgi gerektiren üç hususta filozofları tekfir ederek büyük çelişkiye düşer. Gazali, Aristo akılcılığına karşı çıkarken Eflatun ruhçuluğuna kapı aralar. Çünkü bu tür ruhçuluk tasavvufa malzeme sağlar ve Gazali'nin işine gelir. Fârâbî ve İbni Sina'yı tekfir etmesi ilim dünyasında bir ''suç'' olarak görülür ve olumsuz karşılanır. Rakiplerini tekfir etmesi, felsefeye katagorik olarak karşı çıkması, akla süpheyle bakarak tabiattaki sebep-sonuç ilişkilerini inkar etmesi dışında Gazali'nin fikirlerinin, felsefenin dizginlenmesi ve müslüman aklın aleme yoğunlaşma sürecinde eleştiriyle olgunlaşması bakımından oldukca etkiler bıraktığı söylenebilir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Ebu'l Muin Nesefi : </span>Hicri : 508/1114 tarihinde vefat etmiştir. Hanefi fakihi veMaturidi'nin ikinci adamı olarak ün yapar. Tabsıratu'l-Edille'yi yazar.Eserinde imanın şartlarını Allah'a, meleklere, peygamberlere, kitaplara ve ahirete iman, islam'ın şartını da namaz, oruç, hacc, zekat ve cihad olarak verir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Akil : </span>Hicri : 513/1119 tarihinde vefat etmiştir. Selefi Ekol akılcılığını savunur. Mu'tezile'ye meylettiği gerekçesiyle hakkında ölüm fetvası çıkarılır. Beş yıl saklanır. Fikirlerinden döndüğüne dair bir belgeyi istimiyerek olsada imzalayarak ölümden kurtulur. Müteşabih ayetlerin tevil(ayrı mana verme) edilmesi gerektiğini, aklı kullanmanın farz olduğunu savunarak selefilik içinde büyük tartışma başlatır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Beğavi (Ferra) :</span> Hicri : 516/1122 tarihinde vefat etmiştir. Horasan (İran-Afgan)'ın Şafii fakihi olarak bilinir. Ünlü tefsiri Mealimu't-Tenzil rivayet tefsirinin klasikleri arasına girer.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Berhan :</span> Hicri : 518/1124 tarihinde vefat etmiştir. İbni Akil'in talebesi olarak bilinir. Önceleri Hanbeli iken hocası İbni Akil'in Hanbelilerce şiddetle eleştirilmesine dayanamayarak Şafii mezhebine geçer. İbnu'l Cevzi kendisine İbni Terkan (dönek) lakabını takar. Nizamülmülk'ün medresine müderris tayin edilir ancak daha sonra azledilir. İbni Akil'in Hanbelilik içinde eleştirildiği gibi İbni Berhan da Mu'tezili olduğu gerekçesiyle Şafiilik içinde eleştirilir. Bazı noktalarda Şafi'yi eleştirmekten geri durmaz. Avamın ''tek bir mezhebe bağlı olmadığını'' savunur.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Tumart : </span>Hicri : 524/1130 tarihinde vefat etmiştir. Kuzey Afrika'da (Fas) başlattığı islami hareketle Tevhid ve imamet esaslarına dayalı Muvahhidler devletinin temelini atar. İtikadda daha çok Eş'ari, Fıkıhta Maliki mezhebine yaslanır. Murabıtlara karşı mücadele eder. Kendini mehdi ilan ederek halktan biat toplar. Muvahhidler henüz kuruluş aşamasındayken vefat eder. Ölümü üç yıl saklanır. Kuzey Afrika ve Endülüs'te bir asır kadar hüküm süren Muvahhidlerin kurucu lideri olarak tarihe geçer.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Bacce :</span>Hicri : 533/1138 tarihinde vefat etmiştir. Endülüs'te Meşşai felsefesinin tekrar canlanmasını sağlayan ilk filozof olarak bilinir. Fârâbî-İbni Sina çizgisini devam ettirir. Gazali'ye İbni Rüşd öncesi ilk ciddi eleştirileri yöneltir. Akli süreçlerle elde edilen bilgi dışında sezgi, keşif, ilham gibi tasavvufi bilgi edinme yollarına kesin bir dille karşı çıkar.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Ömer Nesefi : </span>Hicri : 537/1142 tarihinde vefat etmiştir. Her ikisi de Hanefi/Maturidi olan Pezdevi'nin talebesi Merginani'nin hocası olarak bilinir. Metni Akaid-i Ömer Nesefi adlı üç sayfalık risalesi Eş'ari/Şafi olan Taftazani'nin şerhi ''Şerhu'l-Akaid'' ile meşhur olur.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Zemahşeri :</span> Hicri : 537/1146 tarihinde vefat etmiştir. Tevhid ve Adalet Ekolü (Mu'tezile)'nin son büyük otoritesi olarak tanınır. ''el-Keşşaf'' adlı tefsir kitabında Kur'an'ın dil ve edebiyat bakımından mucize oluşunu esas alan bir yöntem izler. Kelamda Mu'tezili, fıkıhta Hanefi meşrep bir yol izler. Tefsiri büyük yankı uyandırır. İslam'ın temel klasikleri arasına girer.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Şehristani :</span>Hicri : 548/1153 tarihinde vefat etmiştir. El-Milel ve'n-Nihal adlı dinler ve mezhepler tarihi üzerine yazdığı ünlü kitabıyla tanınır. Dinler tarihi, felsefe, kelam, edebiyat dallarında bir çok eser bırakır. Selçuklularca desteklenir. Genel olarak Sunni/Eş'ari kabul edilmekle beraber yer yer Eş'arileri eleştirdiğide görülür.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Hoca Ahmed Yesevi :</span> Hicri : 550/1155 tarihinde vefat etmiştir. Türkistan'da doğar. Orta Asya Türkleri'nin dini-tasavvufi hayatında geniş tesirler icra eder. Doğum ve ölüm tarihi tam olarak bilinmemektedir. İntisab ettiği seyhi Yusuf el-Hemadani'nin hayatına bakılarak çıkarılan tarihler tahminidir. En önemli eseri Divanu'l Hikmet tasavvufi manzumelerden oluşur. Kurduğu tarikat özellikle Türklerin islamlaşması sürecinde büyük etki bırakır. Mezarı Türkistan/Yesi'dedir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Abdulkadir Geylani :</span> Hicri : 561/1166 tarihinde vefat etmiştir. İslam dünyasında Kadirilik diye meşhur olan tasavvuf hareketini başlatır. Bağdat'da yaşar, 51 yaşında evlenir 90 yaşında vefat eder. Futuhu'l-Gayb adlı eseri çeşitli zamanlarda verdiği 80 vaazın toplanmasından oluşur.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Nureddin es-Sabuni : </span>Hicri : 580/1184 tarihinde vefat etmiştir. Maturidiliğin, Ebu'l Muin en-Nesefi'den sonra üçüncü önemli siması olarak tanınır. Klasik kelam kitaplarının bütün konularını ihtiva eden el-Bidaye'yi yazar.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Tufeyl :</span> Hicri : 581/1185 tarihinde vefat etmiştir. Endülüs'te İbni Bacce'den sonra Meşşai felsefeyi devam ettiren ikinci büyük filozof olarak bilinir. Günümüze ulaşan tek eseri ''Hay bin Yakzan'' adlı felsefi romanı büyük yankı uyandırır, onlarca dile çevrilir. Tabiatın çocuğu olarak ıssız bir adada tek başına doğan Hay'ın tek başına tabiatı gözlemesi sonucu Allah'ı bulması ve hakikata ulaşmasını anlatan eserinde İbni Tufeyl, roman örgüsü içinde aynı zamanda kendi felsefesini de anlatır. İbni Tufeyl'de, Meşşai felsefesi içinde Gazaliyle uzlaşan ilk filozof olma eğilimi görülür. Felsefe ve tasavvufu sentezleyerek sistematik bir düşünce kurmaya çalışır. Dönemin Muvahhidi halifeleri tarafından himaye görür, saray doktorluğu ve vezirlik yapar. İbni Rüşd'ü Muvahhidi halifesiyle tanıştırır. Halife İbni Rüşd'den Aristo'yu şerhetmesini ister.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Sühreverdi :</span>Hicri : 587/1191 tarihinde vefat etmiştir. işraki felsefesinin kurucusu olarak bilinir. Hermes, Eflatun ve Zerdüşt'ün felsefi fikirlerinin sentezinden Meşşailerin aksine ruhçu bir felsefi sistem geliştirir. Hakikatın akılla değil sezgi, istiğrak, mukaşefe ve ilhamla, kalbe doğan bir nurla doğrudan kavranabileceği iddiasına dayalı işraki düşüncesinin kendisindn sonra Sübzeverdi, Nasıruddin Tusi, Molla Cami, İbni Arabi ve Molla Sadra gibi sahsiyetlerin düşüncelerinde kısmen veya tamamen izleri görülür. En önemli eseri ''Hikmetu'l İşrak''tır. Dönemin fakihlerinin kışkırtması sonucu Selehaddin Eyyübi tarafından Halep'te 38 yaşındayken idam edilir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Merginani : </span>Hicri : 593/1197 tarihinde vefat etmiştir. Hanefi fıkhı Merginani (ve çağdaşı Kasani) ile klasik gelişimini tamamlar. Merginami, el-Hidaye'yi yazarak mezhep içindeki farklı görüşleri son bir kez daha toplar. Bundan sonra şerh, haşiye ve talikler dönemi başlar. El-Hidaye üzerine yüzlerce şerh yazılır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Rüşd : </span>Hicri : 595/1198 tarihinde vefat etmiştir. Meşşa felsefesinin son büyük filozofu, ünlü Maliki Kutuba kadısı ve hekim olarak tanınır. Gazali'ye karşı ünlü Tehafüt'ünü yazar. Dinle felsefeyi uzlaştırmaya ve yerli yerine oturtmaya çalışır. Felsefe ve din onun sisteminde başarılı bir şekilde buluşturulur. Hem gelenekçi Maliki mezhebinin kadısı, hem de Gazali tarafından tekfir edilen yenilikçi Meşşailerin son filozofu olarak ilginç sentez yapar. Fârâbî ve İbni Sina'yı anlamayarak felsefeyi dine kurban etmekle suçlar ve bu ikisinin süt kardeş gibi olduklarını söyler. Eserleri batıda büyük yankı uyandırır. Rönasans öncesi batıda ortaya çıkan Avorrizm akımı ona nisbet edilir. İslam dünyasında ilgi görmemesine karşılık batıda ilgiyle karşılanır. Avrupa düşüncesinin mimari olarak ilan edilir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbnu'l Cevzi : </span>Hicri : 597/1201 tarihinde vefat etmiştir. Selefi/Hanbelilik içinde İbni Akil'in başlattığı akılcı/selefi çizgiyi kısmen devam ettirir. Her tür akli tevil ve kalamı bid'at sayan Selefi/Hanbeli gelenekçi görüşünü yumuşatarak bir takım akli tevillere ve kelam konulara girer.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Faruddin er-Razi :</span> Hicri : 606/1210 tarihinde vefat etmiştir. Gazali ile birlikte katagorik olarak dışlanan felsefe Şehristaniyle birlikte geri dönme eğilimine girer. Fahruddin er-Razi ile birlikte ise tamamen kelamın bünyesine girer. Gazali'den sonra bağımsız bir ekol olarak yoluna devam edeceğini anlayan felsefe, Şehristani ile kapıyı araladıktan sonra Fahruddin er-Razi bir Sunni/Eş'ari/Şafii filozofu olarak felsefi kelam döneminin başlanğıç siması olarak yükselir. Fahruddin er-Razi böyle olmasına rağmen bazı noktalarda Mu'tezile ve İnbi Rüşd'e hak verir, onların görüşlerine meyleder.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Amidi :</span> Hicri : 631/1233 tarihinde vefat etmiştir. Gazali, Şehristani ve Fahruddin er-Razi'nin mantıkçı-felsefi kelam çığırını devam ettirir. Hanbeli/Şafii/Eş'ari'ye yaslanan birikimini mantık ve felsefeyle güçlendirir. Felsefenin kelamın bünyesinde sızmasına dahi tahammül edemiyenlerce felsefeye daldığı için bozuk itikadlı olmakla suçlanır, hatta hakkında kalt fetvası çıkarılır. Ancak devrin hükümdarlarının tavassutuyla kurtulur. 80 yaşında Şam'da vefat eder.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbnu'l Esir :</span> Hicri : 632/1240 tarihinde vefat etmiştir. ''el-Kamil fi't-Tarih'' ve ''Usdu'l-Gabe'' adlı kitapları yazarak dikkatleri üzerine çeker. El-Kamil'de yaratılıştan 630/1213 yılına kadar olaylar zaman sırasına göre anlatılır. Usdu'l Gabe'de ise yedi bin sahabenin biyoğrafik hayatına yer verir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Arabi :</span> Hicri : 638/1240 tarihinde vefat etmiştir. 560/1165'de Endülüs'ün (İspanya) Mürsia (Marsilya) şehrinde doğar. Endülüse göç etmiş Arap kabilesinden birisine mensup olduğu rivayet edilir. Tüm Endülüs'ü dolaşır. Gençliğinde Kutuba'ya giderek Başkadı İbni Rüşd ile tanışır. Endülüs'te rahat edemiyince Kuzey Afrika'ya (Fas) gider. Oradan Mısır'a geçer. Mısır'da süikasta uğrar. Mısır'dan sonra sonra Küdüs, Mekke, Hicaz, Bağdat, Halep ve Anadolu'yu kapsayan ortadoğu seyahatına çıkar. En son Şam'a yerleşir. Burada Moğol istilasından 20 yıl kadar önce 78 yaşında vefat eder. Beşyüz kadar eser yazar. Bunlardan 140 tanesi kadar günümüze ulaşır. En önemli eserleri ''Fususu'l-Hikem'' ve ''Futuhat-ı Mekkiye'' dir. Eserlerinde yoğun bir sembolizim kullandığından ne demek istediği üzerine sürekli tartışmalar çıkar. Vahdet-i Vucut doktorinini sistemleştirir. İslam'ın mistik/panteist yorumu olan vahdet-i vucut teorisi İbni Arabi'de zirveye çıkar.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Moğol istilası :</span>Hicri:656/1258 tarihinde olur. Yaklaşık bir asırdır. batıdan haçlı seferleriyle vurulan islam dünyası bu kez Moğol akınlarıyla doğudan en ciddi ve öldürücü darbeler yemeye başlar. Moğol orduları Hülagu'nun komutasında nihayet başkent Bağdat'a girerler. Abbasi halifesi esir alınır ve öldürülür. Her yer yakılır, yıkılır. Moğol orduları Mısır önlerinde ancak durdurulabilir. İslam düşünce tarihinde yükseliş çağı biter islam ortaçağı başlaması bakımından önemli bir olaydır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Usaybia </span>: Hicri : 668/1270 tarihinde vefat etmiştir. ''Uyunu'l Enba Tabakat et-Etıbba '' adlı kitabı yazar. Eserlerinde ünlü tıp ve felsefe bilginlerinin hayatını anlatır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Kurtubi :</span> Hicri : 671/1273 tarihinde vefat etmiştir. Moğol saldırılarından hemen sonrasında Endülüs'de Maliki alimi olarak adını duyurur. Meşhur tefsiri el-Cami li Ahkami'l-Kur'an'ı yazar. Rivayete ağırlık vermekle beraber yer yer dirayetide elden bırakmaz. Mutedil bir Maliki alimi olarak bilinen Kurtubi, Şia, Mu'tezile, Felsefe ve aşırı Mutasavvıflara karşı tavır alır. Bazen mezhep imamı Malik'in görüşlerinede muhalefet eder.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî :</span> Hicri : 671/1273 tarihinde vefat etmiştir. Moğol saldırıların hemen sonrasında ailesi Belh, Nişabur, Bağdat, Hicaz, Suriye'de kaldıktan sonra Anadolu'ya gelerek Konya'ya yerleşir. Burada Şems-i Tebrizi adlı sufi'den büyük ölçüde etkilenir. Kendine özgü tasavvuf felsefesi geliştirir. ''72 fıkradan hangisindensin?'' sorusuna verdiği ''hepsindenim'' cevabındanda anlaşılacağı gibi var olan tüm gruplardan tatmin olmayan bir zihni karaktere sahiptir. İbni Arabi'nin ''Bir'in zuhuru'' olarak gördüğü varlık anlayışını ''Bir'in zuhuru olan varlık, tekrar Bir'e doğru gider'' fikriyle genişletir. ''Varlığın asasının ruhi(manevi) olduğunu, varlıkların kavuşma dürtüsüyle Allah'a doğru gittigini, bu kavuşma dürtüsünün aslında aşk olduğunu, en alt mertebeden başlayarak bütün varlıkların evrimleşerek Allah'a doğru yol aldıklarını'' söyleyen felsefesiyle büyük etki uyandırır. Kendisi bir tarikat kurup, hareket başlatma eğiliminde olmadığı halde vefatından sonra adı etrafında Mevlevi Tarikatı kurulur. En önemli eseri ''Mesnevi'' ve ''Fihi ma Fih'' dir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Nasıruddin Tusi :</span> Hicri : 672/1274 tarihinde vefat etmiştir. Ünlü Şia alimi, astronom, matematikçi, filozof olarak tanınır. Moğol istilası sırasında Hülagu ile ''daha fazla tahribata yol açmaması için'' işbirliği yapmak zorunda kaldığı iddia edilir. Hulagu'yu ünlü Mereğa Rasetanesi'ni kurmaya ikna eder. Burada dünyanın tanınmış astronomlarını toplayarak astronomi çalışmaları yapar. Batlamyuscu dünya merkezli evren görüşünü eleştirerek güneş merkezli evren görüşünü savunur. Mantık, metafizik, psikoloji, ev idaresi ve kelami görüşleri İbni Sina'ya, ahlak, felsefesi İbni Miskeveyh'e, siyaset görüşleri Fârâbî'ye ve Şii İsmali (Nizari) teorilere dayanır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Sadreddin Konevi :H</span>icri : 673/1275 tarihinde vefat etmiştir. Annesi İbni Arabi ile evlenir. İbni Arabi ve Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî ile yakın dostluk ilişkileri kurar. İbni Arabi'nin vefatına kadar Şam'da kalır, Moğol istilası sırasında Konya'ya gelir. Tasavvufi tefsir sınıfına giren ''İ'cazu'l-Beyan fi Te'vili Ummi'l- Kur'an''ı yazar. Konya'da vefat eder, aynı şehirde kendi adını taşıyan bir mescidde gömülüdür.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">İbni Hallikan : </span>Hicri : 680/1282 tarihinde vefat etmiştir. ''Vefayatu'l Ayan'' adlı ünlü eserini yazar. İslam tarihinde kendi dönemine kadar gelen 820'yi aşkın kişinin biyoğrafisini anlatır. İbni Hallikan'ın kitabı alim, şair, hukukçu, dilci, asker, hükümdar vs. ünlü kişilerin anlatıldığı biyoğrafik tarihin sayılı örnekleri arasına girer.</span></span></span></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Suskun, post: 417086, member: 21093"] [COLOR="#0000CD"][SIZE=4][FONT=Comic Sans MS] [COLOR="#0000CD"][COLOR="#FF0000"]Mes'udi :[/COLOR][/COLOR]Hicri : 344/956 tarihinde vefat etmiştir. ''Mucuru'z-Zeheb'' adlı ünlü tarih kitabını yazar. Uygarlık tarihçisi, seyyah olarak ün yapar. Eserleri uluslar halkları bölümlere ayırarak tarihlerini anlatma asasına dayanır. İran, Hind, Roma, Türk, Putperest, Hrıstiyan, Yahudi tarihiyle ilgiligezdiği yerlerdeki duyduğu tüm bilgilere yer verir. Tarih yazımında müslüman olmayanların da ele alındığı yeni bir tarih anlayışını başlatması bakımından bir dönüm noktası olarak değerlendirilir. [COLOR="#FF0000"]Ebu'l Hasan el-Cessas : [/COLOR]Hicri : 344/956 tarihinde vefat etmiştir. Irak'ta Ebu Hanife çizgisine bağlı fıkıh anlayışını devam ettirir. Cessas'ın hocası olarak tanınır. [COLOR="#FF0000"]Ebubekir el-Cessas :[/COLOR] Hicri : 370/981 tarihinde vefat etmiştir. Irak'ta devrin büyük Hanefi fakihi ve müsefssiri olarak tanınır. Kendine özgü görüşleriyle dikkat çeker. Allah'ın ahirette görülemiyeceğini savunması, sihir ve büyüyü reddetmesi, Hz. Peygamber'e yapıldığı iddia edilen büyü rivayetlerin uydurma olduğunu söylemesi, başkadılık tekliflerini reddetmesi, emri bi'l ma'ruf nehyi ani'l münker prensibine ısrarlı vurgular yaparak, siyasal iktidarlara karşı mücadele çağrısı yapması ''Mutezili'' olduğu iddiasına yol açar. Mutezile tabakat kitaplarında adına yer verilir. En önemli eseri ''Ahkamu'l-Kur'an '' da ahkam ayetlerinin tefsiriniyapar. Bu kitaba giriş olarak yazdığı ''Usulu'l Fıkıh''ı da diğeren önemli eseri olarak dikkat çeker. [COLOR="#FF0000"]Kelabazi :[/COLOR] Hicri : 378/988 tarihinde vefat etmiştir. et-Taarruf eseriyle tanınır. Tasavvuf tarihinde Hallaç'tan sonraki eleştirel çığırın ilk simalarından birisi olarak dikkat çeker. [COLOR="#FF0000"]İbni Nedim :[/COLOR] Hicri : 378/988 tarihinde vefat etmiştir. Ünlü ''el-Fihrist'' yazarı olarak bilinir. Kendi dönemine kadar yazılan tüm kitapların listesini verir. Kitap on bölümden oluşur. Arap edebiyatı, tasavvuf, ismailiye meshebi, bilim ve fen (teknik, felsefe, din ve mezheplerle ilgili yazılmış tüm kitapların fihristini vermesi bakımından sahasında ilk olma özelliği taşır. Kitapçılık yaptığı bilinen İbni Nedim islam düşünce tarihinin ilk 400 yılındaki eserleri tanıma bakımından bulunmaz bir kaynak haline gelir. [COLOR="#FF0000"]Şeyh Saduk : [/COLOR]Hicri : 381/991tarihinde vefat etmiştir. İbni Babevehy el- Kummi olarakta tanınan Şeyh Saduk, Şia tarihi içinde gelenekçi ''Ahbari'' ekolün kurucusu olarakta bilinir. ''el-Fakih'' adlı kitabı Kuleyni'den sonra oniki imamcı şiiliğin ikinci en önemli hadis külliyatı olarak kabul edilir. [COLOR="#FF0000"]Ebu'l Vefa Bozcani :[/COLOR] Hicri : 388/998 tarihinde vefat etmiştir. Matematikçi, Astonom, Trigonometri'nin kurucusu. Ayın menziliyle ilgili ''hız denklemini'' icad eder. Sinus teoreminin üçgenlere uygunluğunu gösterir. Sinus tablolarının oluşturulmasında oldukça yeni bir teknik bulur. Astoronimiye olan katkıları nedeniyle Ay'ın kraterlerinin birine ismi verilir.(Buzcan) [COLOR="#FF0000"]İbni Miskeveyh : [/COLOR]Hicri : 396/1005 tarihinde vefat etmiştir. Genel olarak Fârâbî-İbni Sina çizgisini devam ettirir. ''Tezhibu'l Ahlak'' adlı kitabı yazarak yeni bir çığır açar. Tasavvufi ahlaka karşı rasyonel ahlakı savunur. İslam düşüncesinin ilk sistematik ahlak felsefecisi kabul edilir. [COLOR="#FF0000"]Bakıllani :[/COLOR] Hicri : 403/1013 tarihinde vefat etmiştir. Eş'ari'den sonra ekolün ikinci adamı olarak sivrilir. Eş'arilik onun elinde sistemli bir muhafazakar manifostaya dönüşür. [COLOR="#FF0000"] Şerif el-Radi : [/COLOR]Hicri : 406/1015 tarihinde vefat etmiştir. ''Nehcu'l Beleğa'' adlı Hz. Ali'nin sözlerini ve menkıbelerini konu alan kitabı derler. Döneminin usuli şia bilgini Şeyh Mufid'in talebeleri arasında yer alır. [COLOR="#FF0000"] Şeyh Mufid : [/COLOR]Hicri : 413/1022 tarihinde vefat etmiştir. Akla dayalı Şia kelamının oluşmasında etkin rol oynar. Hocası gelenekçi (ahbari) Şeyh Saduk'a karşın yenilikçi(usuli) Şia düşüncesinin temellerini atar. Kelami görüşlerini oluştururken (Bağdat) Mu'tezile akılcılığındangeniş ölçüde yararlanır. [COLOR="#FF0000"]Kadı Abdulcebbar :[/COLOR] Hicri : 415/1024 tarihinde vefat etmiştir. Ünlü Mu'tezili kadısı olarak tanınır. Buvevhilerin Rey (Tahran) Başkadısı olarak görev yapar. Eş'ari iken Mu'tezili'ye geçer. Fıkıhta Şafi olduğunu iddia edilir. ''Usul-u Hamse'', ''Tenzihu'l Kur'an'' ve ''el-Muğni'' gibi eserleriyle Tevhid ve Adalet Ekolü guruplarının düşüncelerini sistemleştirir. Mu'tezile'nin günümüze ulaşmış en önemli ve başlıca temel kaynaklarının sahibi olarak bilinir. [COLOR="#FF0000"]Kuduri: [/COLOR]Hicri : 428/1037 tarihinde vefat etmiştir. Irak'ta Hanefi fıkıh geleneğini sürdürür. Tahavi'nin el-Muhtasar'na yazdığı şerhle tanınır. [COLOR="#FF0000"]Abdul Kahir Bağdadi :[/COLOR] Hicri : 428/1037 tarihinde vefat etmiştir. Sunni/ Eş'ari gelenekçiliğinin yılmaz savunucusu olarak tanınır. ''el-Fark beyne'l Firak'' adlı mezhepler tarihi kitabıyla kendisinden sonraki ''sünni zihniyet''in mezheplere bakışı bu kitaptaki klasik 73 fıkra teorisini esas alan kategorilemeye göredir. [COLOR="#FF0000"]İbni Sina : [/COLOR]Hicri : 428/1037 tarihinde vefat etmiştir. Fârâbî'nin temelini attığı Meşşai felsefeyi daha islamileştirmeye çalışır. Felsefi sistemi Fârâbî çizgisinin hemen hemen aynısıdır. Yeni kavram üretme, daha sistemetik hale getirme ve özellikle doktorluğundan kaynaklanan insan görüşünü, ruh ve akıl teorilerini pisikolojiden derinlemesine yararlanarak daha anlaşılır hale getirir. Felsefe ve tıp tarihinde büyük etki yapar. Etkisi islam dünyasından ziyade batıda ortaya çıkar. [COLOR="#FF0000"] Debusi :[/COLOR] Hicri : 430/1039 tarihinde vefat etmiştir. Mavaraünnehri'de Hanefi-Maturidi gelenegini sürdürür. ''Hilaf İlmi'' diye bilinen mezhepler arası mukayeseli fıkıh anlayışının kurucusu kabul edilir. Pezdevi ve Sarahsi ile birlikte Hanefi fıkıh usulünün üç önemli simasından biri sayılır. ''Fi ihtilafi'l Eimme'' yi yazar. Bu eserinde fıkıh imamlarının görüşlerini karşılaştırmalı olarak inceler. Takvimu'l Edille'si ise usul-u fıkha dair olup Pezdevi ve Serahsi başta olmak üzere Hanefi hukukçularının temel kaynağı olur. [COLOR="#FF0000"]Ebu'l Huseyn el-Basri :[/COLOR] Hicri : 436/1044 tarihinde vefat etmiştir. Kadı Abdulcebbar'ın talebesi olarak bilinir. el-Mu'temed adlı usul-u fıkıh kitabıyla tanınır. İmamiye Şiası, Zeydiler, Fahruddin Razi vb. bir çok alim üzerinde etkili olmuş, müçtehid derecesinde bilgisi olan, filozof kişiliği ile öne çıkan son dönem Mu'tezile alimleri arasında kabul edilir. [COLOR="#FF0000"]Şerif el-Murteza :[/COLOR] Hicri : 436/1044 tarihinde vefat etmiştir. ''el-Emali'' tevşir kitabının yazarı olarak ün yapar. Şeyh Mufid'in talebeleri arasında yer alır. Şia eğilimli Mu'tezile mi, Mu'tezile eğilimli Şia mı olduğu konuşunda farklı rivayetler vardır. Nehcu'l Beleğa adlı Hz. Ali'ye ait kitabı derleyen Şerif er-Radi'nin kardeşidir. Şeyh Mufid'in Bağdad Mu'tezilesine yakın durmasına karşın Basra Mu'tezilesine yakın durur. Şia ile Mu'tezile'nin fikir alışverişinin en hızlı olduğu bir dönemin siması olarak dikkat çeker. [COLOR="#FF0000"] Maverdi : [/COLOR]Hicri : 450/1058 tarihinde vefat etmiştir. Ahkamu's Sultaniye'yi yazar. Sünni devlet fikri oluşturmada dönemin en ünlü alimleri arasında yer alır. [COLOR="#FF0000"]Tuğrul Bey :[/COLOR]Hicri : 455/1063 tarihinde vefat etmiştir. İslam dünyasının Türk/Sünni yükselişini zirveye çıkarır. Bağdad'a girerek Fars/Şii/Buveyhi eğemenliğine son verir. Abbasi Halifesi tarafından hil'at giydirilerek kılıç kuşandırılır, islam dünyasının ve sünniliğin hamisi ilan edilir. [COLOR="#FF0000"]Buruni : [/COLOR]Hicri : 453/1061 tarihinde vefat etmiştir. Filozof, seyyah, matematikçi, astronom, coğrafyacı, tarihçi, tıpçı, botanikçi, simyacı vb. ansiklopedik birikimiyle bütün zamanların en büyük alimi ve bilim adamı olarak tarihe geçer. [COLOR="#FF0000"]İbni Hazm : [/COLOR]Hicri : 456/1064 tarihinde vefat etmiştir. Zahiri mezhebinin en büyük temsilcisi, usulcü, fakih, muhaddis, tarihçi, edip ve sahir olarak ünlenir. Kurtuba civarında doğar, Endülüs'de dönemin en büyük alimlerinden sayılır. Katı gelenekçi tutumuyla aklı, tevili, rey, içtihad ve kıyası reddeder. Malik ve Safii'nin kıyası kullanılan ılımlı gelenekçiliğini bile eleştirir. Ahmet bin Hambel ve Davud ez-Zahir'i'nin koyu nascı tavrını benimser ve sistemleştirir. [COLOR="#FF0000"]Ebu Ya'la el-Ferra :[/COLOR] Hicri : 458/1066 tarihinde vefat etmiştir. Hanbelimezhebi içinde mutlak müçtehid olarak kabul edilir. Babası Hanefi, ağabeyi Mu'tezile eğilimli muhaddistiler. Ebu Ya'la, Ahmet bin Hambel'in benimsemekle beraber ılımlı bir Hambeli olarak bilinir. Yer yer mezhebinin görüşlerine muhalefet ederek, diğer mezheplerin görüşlerinede müracaat eder. En önemli eseri ''Kitabu'l-Rivayeteyn ve'l Vevheyn''dir. Oğlu İbni Ya'la 720Hanbeli aliminin hayatını anlattığı Tabakatu'l Hanabile'yi yazar. [COLOR="#FF0000"] Ebu Cafer et-Tusi : [/COLOR]Hicri : 460/1067 tarihinde vefat etmiştir. Şia tarihi içinde Şeyh Mufid'in talebesi olarak bilinir. Şia/Caferi fıkhının oluşumunda sünni kaynaklara da müracaat ederek önemli bir yeniliğe imza atar. el-İstıbsar ve Tezhibu'l Ahkam'ı yazar. Kuleyni'nin el-Kafi'si ve Şeyh Saduk'un el-Fakih'inden sonra bu iki eserle Şia tarihi içinde sünnilerdeki Kütüb-ü Sitte'ye benzer şekilde ''Kutüb-ü Erbaa'' (dört temel kitap) tamamlanır. [COLOR="#FF0000"]Alparslan : [/COLOR]Hicri : 465/1072 tarihinde vefat etmiştir. Tuğrul Bey'den sonra Selçuklu hükümdarı olur. 464/1071'de Malazğirt'de Bizans ordusunu yener. Türk boylarının Anadolu'ya akınları hızlanır. On yıl kadar hükümdar olur, genç yaşta (35-40) bir süikastta aldığı yara sonucu vefat eder. [COLOR="#FF0000"]Hucviri : [/COLOR]Hicri : 464/1072 tarihinde vefat etmiştir. Keşfu'l Mahcup adlı eserle tasavvuf tarihi içinde kendinden öncekileri sistemli bir şekilde eleştiren ilk sufi olarak ün yapar. [COLOR="#FF0000"]Kuşeyri :[/COLOR] Hicri : 465/1072 tarihinde vefat etmiştir. Tasavvuf tarihi içinde er-Risale'yi yazarak büyük etki uyandırır. Çağdaşı Hucviri gibi tasavvuf içinde tenkidçi çığırın başlatıçılarındandır. [COLOR="#FF0000"]İbni Matteveyyh :[/COLOR] Hicri : 468/1075 tarihinde vefat etmiştir. Mu'tezile'nin onikinci tabakasından sayılır. Kadı Abdülcebbar'ın talebesi olarak bilinir. Hocasının ve diğer Mu'tezile imamlarının kitaplarını toplar. Genelde Mu'tezile'nin temel ilkelerine bağlı olmakla beraber son dönem Mu'tezile mensuplarından olduğu için görüşlerinde belirğin bir yumuşama görülür. Basra kolunun katı tutumuna nazaran Bağdad kolunun ılımlı tarzını benimser. Beş ilkenin tamamını iki ilke (tevhid ve adalet) içinde ele alır. İlhamında bilgi kaynaklarından birisi olduğu kabul eder. Tabiat ilimlerine ilgi duyar. Hz. Ali'nin üstünlüğü konusunda onun masumluğunu savunur fakat imamet için masum olmanın şart olmadığını söyleyerek Şia'ya da karşı çıkar. [COLOR="#FF0000"] Cuveyni (İmamu'l Haremeyn) :[/COLOR] Hicri : 478/1085 tarihinde vefat etmiştir. Nizamülmülk'ün ünlü ''Nizamiye Medreseleri''nden Cinduşapur medresesinin hocası (rektörü) olarak ün yapar. Gazali'nin hocasıdır. [COLOR="#FF0000"] Serahsi :[/COLOR] Hicri : 483/1090tarihinde vefat etmiştir. Hanefi fıkhını, yazdığı otuz ciltlik ''el-Mebsud'' adlı eseriyle delilleriyle birlikte temellendirir. Kendisinden sonraki alimler için temel kaynak haline gelir. [COLOR="#FF0000"]Nizamülmülk : [/COLOR]Hicri : 485/1092 tarihinde vefat etmiştir. Şelçuklu Sultanı Melihşah'ın veziri, Cuveyni ve Gazali vb. alimleri yanına çekerek siyasi amaçları için yönlendirir. Alim kişiliği olan, Eş'ariliği resmi ideoloji olarak benimseyip kurduğu medreselerde devlet eliyle öğretimini ve böylece gelenekçi cepheyi alabildiğine güçlendiren ünlü vezir olarak tarihe geçer. [COLOR="#FF0000"] Pezdevi: [/COLOR]Hicri : 493/1092 tarihinde vefat etmiştir. Mvaraünnehri'de Hanefi-Maturidi yorumuyla sunni pradigmanın oluşumuna önemli katkılarda bulunur. Usulu'd-Din'i yazar. [COLOR="#FF0000"]Gazali : [/COLOR]Hicri : 505/1111 tarihinde vefat etmiştir. Meşşai felsefeye ilk kez sistematik ve katagorik olarak, üstelik felsefe ve aklı kullanarak karşı çıkar. Fakih, kelamcı, filozof ve sufi kişiliği ile büyük etki uyandırır. Selçukların yükselişiyle birlikte yıldızı parlar. Melihşah-Nizamülmülk rejiminin Eş'ari/Şafii'ye dayanan resmi ideolojisinin oluşumunda aktif rol alır. Nizamülmülk medreselerinin Bağdat kolunun hocalığını (rektörlüğünü) üstlenir. Hocası Cuveyni ile birlikte Nizamülmülk rejiminin resmi uleması olarak tanınırlar. Özellikle Selçukluların siyasi rakibi Fatımilerin ideolojik temeli olan Batınilik ve Felsefe'yi hedef alması oldukça dikkat çekici bulunur. Akla süpheyle bakması, tabiattaki sebep-sonuç ilişkilerinin reddi gibi düşünceler kendisinden sonra islam'ın akli içeriğinin boşaltılması gibi bir sonuç doğurur. Alemin ezeliği, Allah'ın sadece kullileri bilmesi ve cismani harş'den oluşan üç meselede Fârâbî ve İbni Sina'yı tekfir eder. Kesin bilgiifade edemiyeceğini, süpheyle bakılması gerektiğini söylediği ''akla'' dayanarak, kesin bilgi gerektiren üç hususta filozofları tekfir ederek büyük çelişkiye düşer. Gazali, Aristo akılcılığına karşı çıkarken Eflatun ruhçuluğuna kapı aralar. Çünkü bu tür ruhçuluk tasavvufa malzeme sağlar ve Gazali'nin işine gelir. Fârâbî ve İbni Sina'yı tekfir etmesi ilim dünyasında bir ''suç'' olarak görülür ve olumsuz karşılanır. Rakiplerini tekfir etmesi, felsefeye katagorik olarak karşı çıkması, akla süpheyle bakarak tabiattaki sebep-sonuç ilişkilerini inkar etmesi dışında Gazali'nin fikirlerinin, felsefenin dizginlenmesi ve müslüman aklın aleme yoğunlaşma sürecinde eleştiriyle olgunlaşması bakımından oldukca etkiler bıraktığı söylenebilir. [COLOR="#FF0000"]Ebu'l Muin Nesefi : [/COLOR]Hicri : 508/1114 tarihinde vefat etmiştir. Hanefi fakihi veMaturidi'nin ikinci adamı olarak ün yapar. Tabsıratu'l-Edille'yi yazar.Eserinde imanın şartlarını Allah'a, meleklere, peygamberlere, kitaplara ve ahirete iman, islam'ın şartını da namaz, oruç, hacc, zekat ve cihad olarak verir. [COLOR="#FF0000"] İbni Akil : [/COLOR]Hicri : 513/1119 tarihinde vefat etmiştir. Selefi Ekol akılcılığını savunur. Mu'tezile'ye meylettiği gerekçesiyle hakkında ölüm fetvası çıkarılır. Beş yıl saklanır. Fikirlerinden döndüğüne dair bir belgeyi istimiyerek olsada imzalayarak ölümden kurtulur. Müteşabih ayetlerin tevil(ayrı mana verme) edilmesi gerektiğini, aklı kullanmanın farz olduğunu savunarak selefilik içinde büyük tartışma başlatır. [COLOR="#FF0000"]Beğavi (Ferra) :[/COLOR] Hicri : 516/1122 tarihinde vefat etmiştir. Horasan (İran-Afgan)'ın Şafii fakihi olarak bilinir. Ünlü tefsiri Mealimu't-Tenzil rivayet tefsirinin klasikleri arasına girer. [COLOR="#FF0000"] İbni Berhan :[/COLOR] Hicri : 518/1124 tarihinde vefat etmiştir. İbni Akil'in talebesi olarak bilinir. Önceleri Hanbeli iken hocası İbni Akil'in Hanbelilerce şiddetle eleştirilmesine dayanamayarak Şafii mezhebine geçer. İbnu'l Cevzi kendisine İbni Terkan (dönek) lakabını takar. Nizamülmülk'ün medresine müderris tayin edilir ancak daha sonra azledilir. İbni Akil'in Hanbelilik içinde eleştirildiği gibi İbni Berhan da Mu'tezili olduğu gerekçesiyle Şafiilik içinde eleştirilir. Bazı noktalarda Şafi'yi eleştirmekten geri durmaz. Avamın ''tek bir mezhebe bağlı olmadığını'' savunur. [COLOR="#FF0000"] İbni Tumart : [/COLOR]Hicri : 524/1130 tarihinde vefat etmiştir. Kuzey Afrika'da (Fas) başlattığı islami hareketle Tevhid ve imamet esaslarına dayalı Muvahhidler devletinin temelini atar. İtikadda daha çok Eş'ari, Fıkıhta Maliki mezhebine yaslanır. Murabıtlara karşı mücadele eder. Kendini mehdi ilan ederek halktan biat toplar. Muvahhidler henüz kuruluş aşamasındayken vefat eder. Ölümü üç yıl saklanır. Kuzey Afrika ve Endülüs'te bir asır kadar hüküm süren Muvahhidlerin kurucu lideri olarak tarihe geçer. [COLOR="#FF0000"]İbni Bacce :[/COLOR]Hicri : 533/1138 tarihinde vefat etmiştir. Endülüs'te Meşşai felsefesinin tekrar canlanmasını sağlayan ilk filozof olarak bilinir. Fârâbî-İbni Sina çizgisini devam ettirir. Gazali'ye İbni Rüşd öncesi ilk ciddi eleştirileri yöneltir. Akli süreçlerle elde edilen bilgi dışında sezgi, keşif, ilham gibi tasavvufi bilgi edinme yollarına kesin bir dille karşı çıkar. [COLOR="#FF0000"]Ömer Nesefi : [/COLOR]Hicri : 537/1142 tarihinde vefat etmiştir. Her ikisi de Hanefi/Maturidi olan Pezdevi'nin talebesi Merginani'nin hocası olarak bilinir. Metni Akaid-i Ömer Nesefi adlı üç sayfalık risalesi Eş'ari/Şafi olan Taftazani'nin şerhi ''Şerhu'l-Akaid'' ile meşhur olur. [COLOR="#FF0000"]Zemahşeri :[/COLOR] Hicri : 537/1146 tarihinde vefat etmiştir. Tevhid ve Adalet Ekolü (Mu'tezile)'nin son büyük otoritesi olarak tanınır. ''el-Keşşaf'' adlı tefsir kitabında Kur'an'ın dil ve edebiyat bakımından mucize oluşunu esas alan bir yöntem izler. Kelamda Mu'tezili, fıkıhta Hanefi meşrep bir yol izler. Tefsiri büyük yankı uyandırır. İslam'ın temel klasikleri arasına girer. [COLOR="#FF0000"]Şehristani :[/COLOR]Hicri : 548/1153 tarihinde vefat etmiştir. El-Milel ve'n-Nihal adlı dinler ve mezhepler tarihi üzerine yazdığı ünlü kitabıyla tanınır. Dinler tarihi, felsefe, kelam, edebiyat dallarında bir çok eser bırakır. Selçuklularca desteklenir. Genel olarak Sunni/Eş'ari kabul edilmekle beraber yer yer Eş'arileri eleştirdiğide görülür. [COLOR="#FF0000"]Hoca Ahmed Yesevi :[/COLOR] Hicri : 550/1155 tarihinde vefat etmiştir. Türkistan'da doğar. Orta Asya Türkleri'nin dini-tasavvufi hayatında geniş tesirler icra eder. Doğum ve ölüm tarihi tam olarak bilinmemektedir. İntisab ettiği seyhi Yusuf el-Hemadani'nin hayatına bakılarak çıkarılan tarihler tahminidir. En önemli eseri Divanu'l Hikmet tasavvufi manzumelerden oluşur. Kurduğu tarikat özellikle Türklerin islamlaşması sürecinde büyük etki bırakır. Mezarı Türkistan/Yesi'dedir. [COLOR="#FF0000"]Abdulkadir Geylani :[/COLOR] Hicri : 561/1166 tarihinde vefat etmiştir. İslam dünyasında Kadirilik diye meşhur olan tasavvuf hareketini başlatır. Bağdat'da yaşar, 51 yaşında evlenir 90 yaşında vefat eder. Futuhu'l-Gayb adlı eseri çeşitli zamanlarda verdiği 80 vaazın toplanmasından oluşur. [COLOR="#FF0000"]Nureddin es-Sabuni : [/COLOR]Hicri : 580/1184 tarihinde vefat etmiştir. Maturidiliğin, Ebu'l Muin en-Nesefi'den sonra üçüncü önemli siması olarak tanınır. Klasik kelam kitaplarının bütün konularını ihtiva eden el-Bidaye'yi yazar. [COLOR="#FF0000"]İbni Tufeyl :[/COLOR] Hicri : 581/1185 tarihinde vefat etmiştir. Endülüs'te İbni Bacce'den sonra Meşşai felsefeyi devam ettiren ikinci büyük filozof olarak bilinir. Günümüze ulaşan tek eseri ''Hay bin Yakzan'' adlı felsefi romanı büyük yankı uyandırır, onlarca dile çevrilir. Tabiatın çocuğu olarak ıssız bir adada tek başına doğan Hay'ın tek başına tabiatı gözlemesi sonucu Allah'ı bulması ve hakikata ulaşmasını anlatan eserinde İbni Tufeyl, roman örgüsü içinde aynı zamanda kendi felsefesini de anlatır. İbni Tufeyl'de, Meşşai felsefesi içinde Gazaliyle uzlaşan ilk filozof olma eğilimi görülür. Felsefe ve tasavvufu sentezleyerek sistematik bir düşünce kurmaya çalışır. Dönemin Muvahhidi halifeleri tarafından himaye görür, saray doktorluğu ve vezirlik yapar. İbni Rüşd'ü Muvahhidi halifesiyle tanıştırır. Halife İbni Rüşd'den Aristo'yu şerhetmesini ister. [COLOR="#FF0000"]Sühreverdi :[/COLOR]Hicri : 587/1191 tarihinde vefat etmiştir. işraki felsefesinin kurucusu olarak bilinir. Hermes, Eflatun ve Zerdüşt'ün felsefi fikirlerinin sentezinden Meşşailerin aksine ruhçu bir felsefi sistem geliştirir. Hakikatın akılla değil sezgi, istiğrak, mukaşefe ve ilhamla, kalbe doğan bir nurla doğrudan kavranabileceği iddiasına dayalı işraki düşüncesinin kendisindn sonra Sübzeverdi, Nasıruddin Tusi, Molla Cami, İbni Arabi ve Molla Sadra gibi sahsiyetlerin düşüncelerinde kısmen veya tamamen izleri görülür. En önemli eseri ''Hikmetu'l İşrak''tır. Dönemin fakihlerinin kışkırtması sonucu Selehaddin Eyyübi tarafından Halep'te 38 yaşındayken idam edilir. [COLOR="#FF0000"] Merginani : [/COLOR]Hicri : 593/1197 tarihinde vefat etmiştir. Hanefi fıkhı Merginani (ve çağdaşı Kasani) ile klasik gelişimini tamamlar. Merginami, el-Hidaye'yi yazarak mezhep içindeki farklı görüşleri son bir kez daha toplar. Bundan sonra şerh, haşiye ve talikler dönemi başlar. El-Hidaye üzerine yüzlerce şerh yazılır. [COLOR="#FF0000"] İbni Rüşd : [/COLOR]Hicri : 595/1198 tarihinde vefat etmiştir. Meşşa felsefesinin son büyük filozofu, ünlü Maliki Kutuba kadısı ve hekim olarak tanınır. Gazali'ye karşı ünlü Tehafüt'ünü yazar. Dinle felsefeyi uzlaştırmaya ve yerli yerine oturtmaya çalışır. Felsefe ve din onun sisteminde başarılı bir şekilde buluşturulur. Hem gelenekçi Maliki mezhebinin kadısı, hem de Gazali tarafından tekfir edilen yenilikçi Meşşailerin son filozofu olarak ilginç sentez yapar. Fârâbî ve İbni Sina'yı anlamayarak felsefeyi dine kurban etmekle suçlar ve bu ikisinin süt kardeş gibi olduklarını söyler. Eserleri batıda büyük yankı uyandırır. Rönasans öncesi batıda ortaya çıkan Avorrizm akımı ona nisbet edilir. İslam dünyasında ilgi görmemesine karşılık batıda ilgiyle karşılanır. Avrupa düşüncesinin mimari olarak ilan edilir. [COLOR="#FF0000"]İbnu'l Cevzi : [/COLOR]Hicri : 597/1201 tarihinde vefat etmiştir. Selefi/Hanbelilik içinde İbni Akil'in başlattığı akılcı/selefi çizgiyi kısmen devam ettirir. Her tür akli tevil ve kalamı bid'at sayan Selefi/Hanbeli gelenekçi görüşünü yumuşatarak bir takım akli tevillere ve kelam konulara girer. [COLOR="#FF0000"]Faruddin er-Razi :[/COLOR] Hicri : 606/1210 tarihinde vefat etmiştir. Gazali ile birlikte katagorik olarak dışlanan felsefe Şehristaniyle birlikte geri dönme eğilimine girer. Fahruddin er-Razi ile birlikte ise tamamen kelamın bünyesine girer. Gazali'den sonra bağımsız bir ekol olarak yoluna devam edeceğini anlayan felsefe, Şehristani ile kapıyı araladıktan sonra Fahruddin er-Razi bir Sunni/Eş'ari/Şafii filozofu olarak felsefi kelam döneminin başlanğıç siması olarak yükselir. Fahruddin er-Razi böyle olmasına rağmen bazı noktalarda Mu'tezile ve İnbi Rüşd'e hak verir, onların görüşlerine meyleder. [COLOR="#FF0000"]Amidi :[/COLOR] Hicri : 631/1233 tarihinde vefat etmiştir. Gazali, Şehristani ve Fahruddin er-Razi'nin mantıkçı-felsefi kelam çığırını devam ettirir. Hanbeli/Şafii/Eş'ari'ye yaslanan birikimini mantık ve felsefeyle güçlendirir. Felsefenin kelamın bünyesinde sızmasına dahi tahammül edemiyenlerce felsefeye daldığı için bozuk itikadlı olmakla suçlanır, hatta hakkında kalt fetvası çıkarılır. Ancak devrin hükümdarlarının tavassutuyla kurtulur. 80 yaşında Şam'da vefat eder. [COLOR="#FF0000"]İbnu'l Esir :[/COLOR] Hicri : 632/1240 tarihinde vefat etmiştir. ''el-Kamil fi't-Tarih'' ve ''Usdu'l-Gabe'' adlı kitapları yazarak dikkatleri üzerine çeker. El-Kamil'de yaratılıştan 630/1213 yılına kadar olaylar zaman sırasına göre anlatılır. Usdu'l Gabe'de ise yedi bin sahabenin biyoğrafik hayatına yer verir. [COLOR="#FF0000"]İbni Arabi :[/COLOR] Hicri : 638/1240 tarihinde vefat etmiştir. 560/1165'de Endülüs'ün (İspanya) Mürsia (Marsilya) şehrinde doğar. Endülüse göç etmiş Arap kabilesinden birisine mensup olduğu rivayet edilir. Tüm Endülüs'ü dolaşır. Gençliğinde Kutuba'ya giderek Başkadı İbni Rüşd ile tanışır. Endülüs'te rahat edemiyince Kuzey Afrika'ya (Fas) gider. Oradan Mısır'a geçer. Mısır'da süikasta uğrar. Mısır'dan sonra sonra Küdüs, Mekke, Hicaz, Bağdat, Halep ve Anadolu'yu kapsayan ortadoğu seyahatına çıkar. En son Şam'a yerleşir. Burada Moğol istilasından 20 yıl kadar önce 78 yaşında vefat eder. Beşyüz kadar eser yazar. Bunlardan 140 tanesi kadar günümüze ulaşır. En önemli eserleri ''Fususu'l-Hikem'' ve ''Futuhat-ı Mekkiye'' dir. Eserlerinde yoğun bir sembolizim kullandığından ne demek istediği üzerine sürekli tartışmalar çıkar. Vahdet-i Vucut doktorinini sistemleştirir. İslam'ın mistik/panteist yorumu olan vahdet-i vucut teorisi İbni Arabi'de zirveye çıkar. [COLOR="#FF0000"]Moğol istilası :[/COLOR]Hicri:656/1258 tarihinde olur. Yaklaşık bir asırdır. batıdan haçlı seferleriyle vurulan islam dünyası bu kez Moğol akınlarıyla doğudan en ciddi ve öldürücü darbeler yemeye başlar. Moğol orduları Hülagu'nun komutasında nihayet başkent Bağdat'a girerler. Abbasi halifesi esir alınır ve öldürülür. Her yer yakılır, yıkılır. Moğol orduları Mısır önlerinde ancak durdurulabilir. İslam düşünce tarihinde yükseliş çağı biter islam ortaçağı başlaması bakımından önemli bir olaydır. [COLOR="#FF0000"] İbni Usaybia [/COLOR]: Hicri : 668/1270 tarihinde vefat etmiştir. ''Uyunu'l Enba Tabakat et-Etıbba '' adlı kitabı yazar. Eserlerinde ünlü tıp ve felsefe bilginlerinin hayatını anlatır. [COLOR="#FF0000"] Kurtubi :[/COLOR] Hicri : 671/1273 tarihinde vefat etmiştir. Moğol saldırılarından hemen sonrasında Endülüs'de Maliki alimi olarak adını duyurur. Meşhur tefsiri el-Cami li Ahkami'l-Kur'an'ı yazar. Rivayete ağırlık vermekle beraber yer yer dirayetide elden bırakmaz. Mutedil bir Maliki alimi olarak bilinen Kurtubi, Şia, Mu'tezile, Felsefe ve aşırı Mutasavvıflara karşı tavır alır. Bazen mezhep imamı Malik'in görüşlerinede muhalefet eder. [COLOR="#FF0000"] Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî :[/COLOR] Hicri : 671/1273 tarihinde vefat etmiştir. Moğol saldırıların hemen sonrasında ailesi Belh, Nişabur, Bağdat, Hicaz, Suriye'de kaldıktan sonra Anadolu'ya gelerek Konya'ya yerleşir. Burada Şems-i Tebrizi adlı sufi'den büyük ölçüde etkilenir. Kendine özgü tasavvuf felsefesi geliştirir. ''72 fıkradan hangisindensin?'' sorusuna verdiği ''hepsindenim'' cevabındanda anlaşılacağı gibi var olan tüm gruplardan tatmin olmayan bir zihni karaktere sahiptir. İbni Arabi'nin ''Bir'in zuhuru'' olarak gördüğü varlık anlayışını ''Bir'in zuhuru olan varlık, tekrar Bir'e doğru gider'' fikriyle genişletir. ''Varlığın asasının ruhi(manevi) olduğunu, varlıkların kavuşma dürtüsüyle Allah'a doğru gittigini, bu kavuşma dürtüsünün aslında aşk olduğunu, en alt mertebeden başlayarak bütün varlıkların evrimleşerek Allah'a doğru yol aldıklarını'' söyleyen felsefesiyle büyük etki uyandırır. Kendisi bir tarikat kurup, hareket başlatma eğiliminde olmadığı halde vefatından sonra adı etrafında Mevlevi Tarikatı kurulur. En önemli eseri ''Mesnevi'' ve ''Fihi ma Fih'' dir. [COLOR="#FF0000"] Nasıruddin Tusi :[/COLOR] Hicri : 672/1274 tarihinde vefat etmiştir. Ünlü Şia alimi, astronom, matematikçi, filozof olarak tanınır. Moğol istilası sırasında Hülagu ile ''daha fazla tahribata yol açmaması için'' işbirliği yapmak zorunda kaldığı iddia edilir. Hulagu'yu ünlü Mereğa Rasetanesi'ni kurmaya ikna eder. Burada dünyanın tanınmış astronomlarını toplayarak astronomi çalışmaları yapar. Batlamyuscu dünya merkezli evren görüşünü eleştirerek güneş merkezli evren görüşünü savunur. Mantık, metafizik, psikoloji, ev idaresi ve kelami görüşleri İbni Sina'ya, ahlak, felsefesi İbni Miskeveyh'e, siyaset görüşleri Fârâbî'ye ve Şii İsmali (Nizari) teorilere dayanır. [COLOR="#FF0000"] Sadreddin Konevi :H[/COLOR]icri : 673/1275 tarihinde vefat etmiştir. Annesi İbni Arabi ile evlenir. İbni Arabi ve Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî ile yakın dostluk ilişkileri kurar. İbni Arabi'nin vefatına kadar Şam'da kalır, Moğol istilası sırasında Konya'ya gelir. Tasavvufi tefsir sınıfına giren ''İ'cazu'l-Beyan fi Te'vili Ummi'l- Kur'an''ı yazar. Konya'da vefat eder, aynı şehirde kendi adını taşıyan bir mescidde gömülüdür. [COLOR="#FF0000"] İbni Hallikan : [/COLOR]Hicri : 680/1282 tarihinde vefat etmiştir. ''Vefayatu'l Ayan'' adlı ünlü eserini yazar. İslam tarihinde kendi dönemine kadar gelen 820'yi aşkın kişinin biyoğrafisini anlatır. İbni Hallikan'ın kitabı alim, şair, hukukçu, dilci, asker, hükümdar vs. ünlü kişilerin anlatıldığı biyoğrafik tarihin sayılı örnekleri arasına girer.[/FONT][/SIZE][/COLOR] [/QUOTE]
Alıntıları ekle...
İsim
Spam kontrolü
Sarı kırmızı renkleri ile ünlü futbol takımımız?
Cevapla
Forumlar
Edebiyat / Kültür / Sanat
Kim Kimdir ? - Biyografiler
İslâm'ın Yenilikçileri
Top