İskilipli Atıf Hoca Kimdir ve Neden Asıldı?

1875 yılında Çorum Bayat’ın Toyhane köyünde doğduğu bilinen İskilipli Atıf Hoca‘nın babası, Akkoyunlu aşiretinin imamoğlulları ailesinden gelen Hasan Kethudaoğlu Mehmet Ali Ağa, annesi Mekke’den göç etmiş nazlı hanımdı. 6 aylıkken öksüz kalan Mehmet Atıf, dedesi Hasan Kethuda’nın himayesine geçti. Abdullah Efendi’den başladığı tahsiline 1891’den itibaren 2 sene İskilip’te devam etti. Sonra İstanbul’a giderek ilim tahsiline orada devam etmek istedi. 1893’ün nisan ayında ailesinin itirazlarına rağmen İstanbul’a gelerek medrese eğitimine Fatih’te devam etti. 1902’de İstanbul müderrisliğine hak kazandı.

İskilipli Atıf Hoca
Teali İslam Cemiyeti’nin kurdu


İskilipli Atıf Hoca kuvayi milliyeye karşıydı. Teali islam cemiyetiinn kurucusu ve yöneticisiydi. Teali İslam Cemiyeti ise o dönem Mustafa Kemal’e ve milli mücadeleye kesin olarak karşıydı.

Atıf Efendi’nin Teali İslam cemiyetinin başkanı olarak yayınladığı bildiri: “Mustafa Kemal ve Kuvayi Milliye maskaraları yunan askerlerinin önünden kaçıyor. Zavallı, saf ve gafil halktan topladıkları askerlere; siz burada onlarla savaşın bizde arkalarından çevirelim diyerek sıvışıyorlar. Yazık ki halkımız Talat, Enver, Cemal, Mustafa Kemal gibi 5-10 eşkiyanın vücudunu ortadan kaldırmak için ortadan kaldırmak için gereken fedakarlığı yapmıyor. İngilizleri kızdırdınız, üzerimize yunanlıları musallat ettiler. Şimdi usulca oturup yenilginin sonuçlarına katlanmak yerine yunanlılarla harbe giriyorlar. Bu eşkiyaları en kısa zamanda bertaraf etmek hepimize farzdır.”

İskiliplinin bütün bu sözlerine rağmen 1920 TBMM seçilmesi isteğine göre istediğim Gazi Paşa bunda bir sakınca görmemişti. Ama onlar bu tavırlarını sürdürmeye devam ettiler. Sadece yüzde 2.5 puan okma yazma bilen halkta bu gibi hocaların sözleri büyük kitleleri kışkırtabilecek güce sahipti. Bu yüzden cumhuriyeti kuran kadronun sorumluluğu sadece savaşı kazanmak ile bitmiyordu. Osmanlı'dan kalan borçlar ödenecek, yıkılmış memleket kalkındırılacak, en önemlisi de halk okutulup mümkün olacaktı. Bulanıklığı; yeni harfler kullananlar cehennemde yanacak, şapka giymek dinsizliktir diyen bir hocanın halka bakımı zarar yunan topçusundan daha fazladır.

İskilipli Atıf neden asıldı?

Cumhuriyet döneminde istiklal mahkemlerinin kuruluş amacı, asker kaçakları, türk ordusuna karşı yunanlılar ile birlikte hareket edenleri yargılamaktı. bu mahkemelerde yargılananların yüzde 99’u asker kaçaklarıydı. Çünkü iskilipli gibi yayınladıklları bu tip fetvalar yüzünden asklerden kaçanların sayısı hergün sürekli artıyordu. Aslında İskilipli Atıf’ın asılmasının kılık kıyafet ve şapka olayı ile hiçbir alakası yoktu. O devrime karşı olduğu için yargılanmıştır. Tamamiyle kuvayi milliye hareketine karşı çıkan İskilipli Hoca, Anadolu'nun kurtuluş hareketine karşı çıkmış ve aleyhinde çalışmıştır. İstiklal mahkemelerinin tutanaklarına da bu şekilde geçmiştir.

Bu sebeplerden kaynaklanan devrimi engellemek, Anadolu'da milli kurtuluş tartışmasına karşı gelmek ve mani olmak suçundan dolayı 4 Şubat 1926 yılında perşembe günü olarak yapıldı.
 
Top