İlk Selçuklu medreseleri 1040 yıllarında Nişaburda Tuğrul bey tarafından kurulmuştur. Alparslan döneminde 1067de Bağdatda Nizamiye medreseleri adıyla önemli kurumlar açılmış bu adı taşıyan başkalarının da kurulduğu görülmüştür. Bağdat Nizamiye medreselerinin kurulmasında Alparslan ve Nizamülmülkün ilgi ve çabaları etken olmuştur. Ülkenin her tarafına yayılan medreselerin en önemlileri şu kentlerde idi : Bağdat , Musul, Basra, Nişabur, Belh, Herat, İsfahan, Merv, Rey, Tuş
Medreselerin Selçuklularda Önem Kazanması ve Yayılmasının Başlıca Nedenleri
1. Sünni-Hanefi olan Selçukluların , çevrelerindeki Şii ve Fatimiler’in aşırı mezhep propagandalarına karşı koyma ihtiyacı,
2. Genişleyen imparatorluğun yönetimi için memur yetiştirme ihtiyacı.
3. İslamiyeti yeni benimsemiş Oğuz topluluklarının yeni inançlarının pekiştirilme ve eskilerinin silinme gereğinin duyulması.
4. Din adamı yetiştirme ihtiyacı.
5. Yeni ele geçirilen ülkelerin manen de fethini sağlamak için gerekli insanları yetiştirme düşüncesi.
6. Yoksul ve yetenekli öğrencileri okutup topluma kazandırma düşüncesi.
7. Bilginlerin devlete karşı gizli hareketlere katılmalarını engellemek.
8. Devlet adamlarının eğitim ve bilim severliği.
Programlar
Bağdat Nizamiye medreselerinde okutulan başlıca dersler şunlardır:
Din ve Hukuk Dersleri
Dil ve Edebiyat Dersleri
Felsefe Dersleri
Müsbet Bilim Dersleri
Kuran okuma Arap Edebiyatı Felsefe Tıp
Tefsir Fars Edebiyatı Mantık Cerrahi
Hadis Nahiv Riyaziye
Fıkıh Sarf Hesap
Kelam Hitabet Hendese
Şiir Müsellesat
Cerh ve Tadil Nücum
Tarih Heyet
Edeb Tabiiyat
Medreselerin Selçuklularda Önem Kazanması ve Yayılmasının Başlıca Nedenleri
1. Sünni-Hanefi olan Selçukluların , çevrelerindeki Şii ve Fatimiler’in aşırı mezhep propagandalarına karşı koyma ihtiyacı,
2. Genişleyen imparatorluğun yönetimi için memur yetiştirme ihtiyacı.
3. İslamiyeti yeni benimsemiş Oğuz topluluklarının yeni inançlarının pekiştirilme ve eskilerinin silinme gereğinin duyulması.
4. Din adamı yetiştirme ihtiyacı.
5. Yeni ele geçirilen ülkelerin manen de fethini sağlamak için gerekli insanları yetiştirme düşüncesi.
6. Yoksul ve yetenekli öğrencileri okutup topluma kazandırma düşüncesi.
7. Bilginlerin devlete karşı gizli hareketlere katılmalarını engellemek.
8. Devlet adamlarının eğitim ve bilim severliği.
Programlar
Bağdat Nizamiye medreselerinde okutulan başlıca dersler şunlardır:
Din ve Hukuk Dersleri
Dil ve Edebiyat Dersleri
Felsefe Dersleri
Müsbet Bilim Dersleri
Kuran okuma Arap Edebiyatı Felsefe Tıp
Tefsir Fars Edebiyatı Mantık Cerrahi
Hadis Nahiv Riyaziye
Fıkıh Sarf Hesap
Kelam Hitabet Hendese
Şiir Müsellesat
Cerh ve Tadil Nücum
Tarih Heyet
Edeb Tabiiyat
