brunette
Üye
DİVAN EDEBİYATINDA HİKAYE
- Divan edebiyatında hikaye türü yoktur.
- Onun yerini mesnevi nazım şekli alır.
MESNEVİ
- Mesnevinin konuları; aşk hikayeleri, dini tasavvufi hikayeler, didaktik ahlaki hikayeler, savaş ve kahramanlıklar konularını işleyebilir.
- Beyitler, kendi içinde anlam birliğine sahiptir.
- İran edebiyatından edebiyatımıza geçmiştir.
- İran edebiyatı kaynaklı nazım şeklidir.
- Beyit sayısı sınırsızdır.
- Beyitler kendi aralarında kafiyelidir.
- (aa,bb,cc) şeklindedir yani aruzun kısa kalıbı kullanılır.
- En uzun nazım biçimidir.
- Beyitler arasında konu birliği gözetilir.
- Beş mesnevinin bir araya getirilmesiyle oluşan esere 'hamse' denir.
- Türk edebiyatında ilk mesnevisi Yusuf Has Hacib'in 'Kutadgu Bilig' dir.
MESNEVİNİN BÖLÜMLERİ
- Dibace: ön söz
- Tevhid: Allah'ın birliği anlatılır.
- Münacaat: Allah'a yalvarılır.
- Naat: Hz. Muhammed övülür.
- Miraciye: Miraç anlatılır.
- Medh-i çihar-yar-i guzin: Dört halife veya yazıldığı devrin büyükleri anlatılır.
- Medhiye: Mesnevi sunulacak kişi övülür.
- Sebeb-i Telif: Mesnevi yazılış nedeni anlatılır.
- Agazı destanı: Asıl konu anlatılır.
- Hatime: Mesnevi bitirilir.
TÜRK EDEBİYATINDA MESNEVİ
- İlk mesnevi 11. yüzyılda Yusuf Has Hacib tarafından yazılan Kutadgu Bilig'tir.
- Mevlana tarafından yazılan Mesnevi'dir.
- Yunus Emre tarafından yazılan Risaletün Nushiye'dir.
- Şeyyad Hamza tarafından yazılan Yusuf ile Züleyha'dır.
- Gül Şehri tarafından yazılan Mantuku't Tayr'dır.
- Fuzuli tarafından yazılan Leyla ile Mecnun ve Beng ü Bade'dir
- Süleyman Çelebi tarafından yazılan Vesiletün Necat ( Mevlid)
- Aşık Paşa tarafından yazılan Garipname'dir.
- Ahmed tarafından yazılan İskendername'dir.
- Şeyhi tarafından yazılan Hüsrev'ü Şirin ve Harname'dir.
- Nabi tarafından yazılan Hayrabat'tır.
HAMSE
Divan edebiyatında beş mesnevinin bir araya toplanmasından oluşan eserdir.- Dünya edebiyatında ilk hamse sahibi sanatçı Nizami'dir.
- Türk edebiyatında ilk hamse sahibi sanatçı Ali Şir Nevai'dir.
- Ali Şir Nevai
- Hamdullah Hambi
- Lami Çelebi
- Taşlıcalı Yahya
- Nevizade Atai
- Nergisi ( Mensur mesnevi)
TANZİMAT DÖNEMİNDE HİKAYE
- Eserler Fransız hikayeciliği örnek alınarak yazılmıştır.
- Geleneksel halk hikayelerinin ve maddahlığın etkisi görülür.
- Yanlış batılılaşma, zoraki evlilik, cariyeliğin eleştirisi gibi konular üzerinde durulmuştur.
- Hikayeler teknik açıdan kusurludur.
- Yazarın düşüncelerine ve konuşmalarına yer verilir.
- Yazar taraf tutar.
- 1. dönem romantizm akımı etkilidir.
- 2. dönem natüralizm ve realizm akımı etkili olmuştur.
- Sanat toplum içindir anlayışı vardır.
- Halka seslenen yazarlar sade bir dille seslenirken aydın kişilere seslenen yazarlar ağır bir dille seslenir.
BAŞARILI İLK HİKAYE: Samipaşazade Sezai'nin Küçük Şeyler adlı eseridir. ( batılı anlamda)
SERVETİFÜNUN DÖNEMİNDE HİKAYE
- Batı tekniğine uygun realizm ve naturalizm akımları etkilidir.
- Aşk, kadın, evlilik, yalnızlık, ümitsizlik gibi bireysel konular ele alınmıştır.
- Sanat sanat içindir anlayışı vardır.
- Arapça, Farsça yer aldığından ağır bil dildir.
- Olaylar genellikle İstanbul'da geçer.
- Yazarlar taraf tutmaz.
- Hem durum hem olay hikayesi örneklerine rastlanır.
MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE HİKAYE
- Dilde sadeleşme anlayışının etkili olduğu dönemdir.
- Anadolu insanı, Anadolu yaşamı anlatılmıştır.
- Balkan Savaşı, Birinci Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı konuları işlenmiştir.
- Yurtseverlik, cehalet, halkın çektiği acılar, çağdaşlaşma, geri kalmışlık gibi konular işlenmiştir.
- Kişi kadrosu zenginleşmiştir. ( Her toplumdan, her kesimden)
- Sanat toplum içindir anlayışı etkilidir.
NOT: Halk hikayeleri batılı hikaye ile destan arasındaki geçiş ürünleridir.