Hamîdoğulları Beyliği

ZeyNoO

V.I.P
V.I.P
Hamîdoğulları Beyliği

Bu beyliğin kurucusu Hamid oğlu Dündar Bey'dir. 1280-1324 yılları arasında 44 yıl hüküm sürdükten sonra İlhanlılara katılmış, ancak 3 yıl sonra tekrar bağımsız olarak 1327'den 1391'e kadar yaşamıştır. Isparta, Burdur, Şuhut, Akşehir, Beyşehir, Seydişehir, Yalvaç, Elmalı, Korkuteli, Serik, Manavgat, Akseki bölgesinde hüküm sürüyordu. 1374'te topraklarının önemli bir bölümünü Osmanlılara terk etti. 1391'de de Yıldırım Bayezid tarafından tamamen Osmanlı topraklarına katıldı. Hamîdoğulları'nın bir Isparta, bir de Teke (Antalya) şubesi vardır. Isparta şubesi, 1280 yıllarından 1324'e kadar 44 yıl, sonra 1327'den 1391'e kadar 64 yıl, toplam 108 yıl sürmüştür. Tekeoğulları, 1423'e kadar takriben 123 yıl devam etmiştir. Beylik, 1308'e kadar Selçukoğulları'na, 1324'e kadar İlhanlılar'a tabî olmuş, 1324-1327 arasında 3 yıl İlhanlı devletine katılmış, 1327'de yeniden meydana çıkmış, 1335'e kadar İlhanlılar'a tabî olmuş, sonra istiklâl kesbeylemiştir. 1374'te I. Sultan Murad, Akşehir, Yalvaç, Beyşehri, Karaağaç, Seydişehri'ni 80.000 altın karşılığında Osmanlılar'a bırakmaya Hüseyin Bey'i mecbur etmiştir. Bu suretle bu tarihten sonra beylik çok küçülmüş, Beyşehri gölünün batısına çekilmiştir. 1391'de Yıldırım Sultan Bâyezid, ülkeyi Osmanlı birliğine katmıştır. Timur, Hamîdoğulları'nın bu şubesini Ankara muharebesinden sonra ihya etmemiştir. Çünkü bu, Osmanlılar kadar Karamanlıların da aleyhine olurdu.

Başkent 1310 tarihlerine kadar Uluborlu iken, sonradan Dündar Bey'e izafeten "Felek-Âbâd" denen Eğridir'e getirilmiştir. Osmanlılar zamanında Isparta'ya "Hamîd-İli" denmiştir.Beylik, en geniş şekliyle İsparta ve Burdur vilâyetlerinin tamamını, Şuhut, Akşehir, Beyşehri, Seydişehri kazalarını, Antalya'nın merkez kazası ile Elmalı, Korkuteli, Serik, Manavgat, Akseki kazalarını, hattâ tâbiiyet yoluyla Menteşeoğulları'na ait Kaş ve Finike'yi içine almıştır. Bu arazinin büyüklüğü takriben 30.000 km2dir. Bundan 14.000 km2si Tekeoğulları beyliğini teşkil etmektedir. I. Murad'a satılan topraklar da 8.000 km2dir.

Türkiye Selçukluları Devleti'nin son yıllarında Isparta, Eğridir ve havalisinde bulunan Türkmenlerin reisi Felekeddîn Dündar Bey, XIV. yüzyılın başlarında Hamîdoğulları Beyliği'ni kurmuştu. Dündar Bey kuruluştan sonra Gölhisar, Korkut ili e Antalya'yı ele geçirerek ülkesinin hudutlarını güneye doğru genişletti.
1314'de Anadolu'ya gelen Emîr Çoban'a itaat edere İlhanlıların hâkimiyetini tanıdı. Fakat İlhanlıların Anadolu valisi Timurtaş, Dündâr Bey'i öldürerek Hamîdoğulları Beyliği'nin Eğridir şubesi topraklarına sahip oldu (1324). Ancak babası Emîr Çoban'ın, İlhanlı sultanı Ebû Saîd ile arasının açılması ve öldürülmesi üzerine Timurtaş Mısır'a kaçtı (1327). Bu durumdan yararlanan Dündâr Bey'in oğlu Hızır, beyliği yeniden kurdu.

Dündâr Bey 1321'de Antalya'yı zaptederek kardeşi Yûnus Bey'e bırakmış, bu suretle Hamîdoğullarının Antalya şubesi (veya Tekeoğulları) teşekkül etmişti. Yûnus Bey'in yerine daha sonra Mahmûd Bey geçti. Timurtaşın Memlûklulara sığınması üzerine, Mahmûd Bey de Kahire'ye kaçtı ve orada hapsedildi. Daha sonra Sultan Yıldırım Bayezid 1390'da Antalya'yı zabtederek, Teke ili ile beraber oğlu İsâ Çelebi'ye sancak olarak verdi. Hamîdoğullarından Osman Çelebi Ankara Savaşı'ndan (1402) sonra Timur'un hâkimiyetini tanıdı ve Antalya'yı geri almak için Karamanoğullarından yardım istedi. Bunu haber alan Osmanlılar Osman Çelebi'yi bir baskın sonucu öldürdüler. Bu suretle Hamîdoğullarını Antalya şubesi de ortadan kalkmış ve arazileri de Osmanlıların eline geçmiştir (1423). Bu beyliğin arazisi küçükse de, Antalya limanı ile önemli bir ticaret merkezine sahibti. Bilhassa XIV. yüzyılın ilk yarısında göller bölgesinin halı, kilim, astarlık dokuma ve pamuklu gibi eşyaları buradan ihrac edilmekteydi. Hamîdoğullarından zamanımıza, Eğridir'deki Dündâr Bey (vaya Taş Medrese), Antalya'daki Emîr Sinaneddîn Medresesi ve Yivli Minare Câmii gibi eserler kalmıştır.
 

ZeyNoO

V.I.P
V.I.P
HAMİTOĞULLARI BEYLİĞİ (1301-1423)

Hamitoğulları Beyliği, Feleküddin Dündar Bey tarafından Eğridir merkez olmak üzere Uluborlu, Yalvaç ve daha sonraları Antalya'yı da içine alan bölgede kurulmuştur. Eğridir'i imar ederek kendi adına nispetle şehre Felekabad ismini veren Dündar Bey Hamitoğulları Beyliği'ni 1301 yılında kurmuştur.

Dündar Bey'in büyük babası Hamit Bey, Selçuklular zamanında bu bölgeye yerleştirilen Türkmen aşiretlerinden birisinin reisidir. Dündar Bey'in mensubu olduğu aşiretin büyük babasının ismiyle anılması da muhtemeldir. Hamit Bey'in oğlu İlyas Bey, Selçukluların göller havzası hududundaki uç beylerindendir.

İlyas Bey'in oğlu Dündar Bey Hamitoğulları Beyliğini kurduğu zaman ilk defa Uluborlu'yu, bilahare de Eğridir'i merkez yapmıştır. Antalya şehri de Dündar Bey zamanında Hamitoğulları Beyliği'ne bağlanmıştır; yalnız, Antalya'da Dündar Bey'in kardeşi Yunus Bey'in sözü geçtiğinden Hamitoğulları Beyliği Eğridir ve Antalya olmak üzere ikiye ayrılmıştır.

İlhanlıların Anadolu valisi Demirtaş, Anadolu beyliklerini kaldırmak için harekete geçtiği zaman Demirtaş'a karşı duramayacağını anlayan Dündar Bey Antalya'ya kaçmıştır. Fakat Antalya emiri bulunan yeğeni Mahmut Bey amcası Dündar Bey'i Demirtaş'a teslim etmiş, o da 1324 yılında Dündar'ı öldürtmüştür.

Anadolu beylikleri için tehlike saçan İlhanlı Valisi Demirtaş Mısır'a kaçınca Dündar Bey'in oğlu Hızır Bey meydana çıkarak babasının mülkünün bir kısmını elde etmiş, onu müteakip Dündar Bey'in diğer oğlu İhsak Bey Hamitoğulları Beyliği'nin idaresini 1328 yılında elde ettiği gibi Eşrefoğulları Beyliği'nden arazi bile koparmıştır.

Osmanlı Devleti ile Hamitoğulları Beyliği arasındaki münasebetler Dündar Bey'in diğer oğlu Mehmet Bey'in torunlarından Kemaleddin Hüseyin Bey zamanında vukuu bulmuştur. Osmanlı Devleti hükümdarı I. Murad, Kemaleddin Hüseyin Bey'i sıkıştırarak ülkesinin büyük bir kısmını satmaya mecbur bırakmıştır.

Osmanlı Devleti, Hamitoğulları Beyliği'ne verdikleri 80000 altın mukabilinde bu beyliğin topraklarından Yalvaç, Karaağaç, Beyşehir, Akşehir ve Seydişehir'e sahip olmuşlardır. Hüseyin Bey 1391 yılında vefat edince topraklarının diğer kısımları Osmanlı Devleti ve Karamanoğulları Beyliği'ne geçmiştir.

Hamitoğulları Beyliği Antalya şubesi Eğridir şubesinden daha sonra yıkılmıştır. Osmanlı Padişahı Yıldırım Bayezid 1392 yılında Antalya'yı da ele geçirerek Hamitoğulları Beyliği'nin şubesine de son vermiş ise de, 1402 Ankara muharebesinden sonra Hamitoğulları Beyliği'nin Antalya şubesi soyundan Osman Bey, Antalya hariç olmak üzere beyliğin topraklarının bir kısmını elde etmiştir.

Antalya'yı ele geçirebilmek için Karamanoğulları Beyliği'nden yardım isteyen Osman Bey, Osmanlı Devleti'nin Antalya sancak Bey'i tarafından merkezi Korkuteli'ne yapılan ani bir baskın neticesinde telef olmuştur. Antalya'yı kuşatan Karamanoğlu Mehmet Bey de kaleden atılan bir güllenin isabet etmesi sonucu 1423 yılında vefat etmiştir. Böylece Hamitoğulları Beyliği'nin son tutunma noktaları olan Korkuteli de Osmanlı Devleti'nin topraklarına katılmıştır.
 

Top