Germiyanoğulları Beyliği

ZeyNoO

V.I.P
V.I.P
Germiyanoğulları Beyliği

İlk zamanlarda, XIII. asırda Selçuklular'ın uç beyleri arasında Karamanoğulları'ndan sonra en kudretlisi ve en büyüğü, Germiyanoğulları idi. Beylik, 1260 yıllarından 1390'a kadar takriben 130, sonra 28 Temmuz 1402 Ankara muharebesinden 1429 Şubatına, kadar tekrar 27 yıl olmak üzere takriben 156,5 sene devam etmiştir., Germiyan aşireti XIII. yüzyılda ilk defa Malatya taraflarında görülür. Daha sonra Germiyanoğulları, muhtemelen Moğolların baskısı üzerine Kütahya bölgesine göç etmişlerdir. Germiyanoğulları bu bölgede Türkiye Selçuklu sultanı II. Gıyâseddîn Mes'ûd ve Moğollara karşı bağımsızlıkları için mücadele ettiler.

Bu beyliğin asıl kurucusu Kerîmüddin Alişîr'in oğlu I. Yakûb'dur. Yakûb Bey ikinci kez sultan olan Gıyâseddîn Mesûd 1302-1310'a tâbi olmayarak İlhanlıların hâkimiyetini tanıdı. Kurduğu beyliğin merkezi Kütahya idi. Yakûb Bey'in idaresindeki Germiyanoğulları, Anadolu beyliklerinin en kuvvetlilerinden birisi olup, Bizans bu beyliğe her yıl muayyen bir vergi ve hediyeler göndermekte idi.Devletin başkenti Kütahya şehriydi. 1381'de Kütahya, Simav ve Tavşanlı, Osmanlılar'a verilmiş, Germiyanoğulları, Kula'ya çekilmişlerdir.
Germiyanoğulları, Batı Anadolu'da mühim yerleri kesin şekilde Bizanslılar'dan fethedip Türkleştiren Türkmen hanedanlarının başında gelir. Onun için prestijleri çoktu.

En geniş şekliyle beylik, bugünkü Kütahya, Uşak, Denizli, Afyon vilâyetleri ile Manisa vilâyetinin doğusunu kaplıyordu. Bu topraklar 44.000 km2 eder. Aydınoğulları'nın da Germiyanlılar'a tabî olduğu düşünülürse, beylik, Ege'ye dayanıyor demektir. 1360'a doğru beylik, 37.000 km2 kadardı. Germiyanoğulları, Afyon ve çevresini Sâhib Ataoğulları'ndan almışlardır. Denizli'de 92 yıl saltanat süren İnançoğulları, Germiyanoğulları hânedânındandırlar.

Yakûb Bey ise 1314'de Alaşehir'i zaptetmiş ve haraca bağlamıştır. Aynı yıl içinde Anadolu'ya gelen İlhanlı beylerbeyi Emîr Çoban'a itaat etti. Süleymânşâh 1361-1387'ın saltanatının ilk yılları sakin geçti. Fakat onun Karamanlılar ile Hamidoğulları arasındaki mücadelede, Hamidoğullarından İlyas Bey'in tarafını tutması, Karamanlılar ile arasının açılmasına sebep oldu. Süleymân Şâh bu baskı sebebiyle Osmanlılar ile anlaşmak istedi. Bu maksadla da kızını Sultan I. Murad'ın oğlu Bayezid'e vermeyi ve çehiz olarak da bazı şehir ve kasabaları Osmanlılara bırakmayı teklif etti.

Yakûb Bey 1399'da tutuklu bulunduğu İpsala'dan kaçarak Timur'un yanına kadar gitmeyi başarmıştır. Ankara savaşı 1402'ndan sonra Timur ona ülkesini iade etti. II. Yakûb Bey böylece Timur'un hâkimiyetini tanımış oluyordu.Osmanlı şehzâdeleri arasındaki taht mücadelesinde ise, yeğeni
Çelebi Mehmed'in tarafını tutmuştu. Karamanlılardan Mehmed Bey'in iki yıl üst üste yaptığı sefer neticesi ülkesini terke mecbur kalan Yakub Bey, Çelebi Mehmed'in Karamanlıları yenmesi üzerine tekrar beyliğinin başına geçmişti (1414).

Kısa bir sükunet devresinden sonra, Yakub Bey ile Karamanlılar, Sultan II. Murad'a karşı Çelebi Mehmed'in öteki oğlu Mustafa Çelebi'nin tarafını tuttular. Mustafa Çelebi'nin İznik'te öldürülmesinden (1423) sonra, Yakub Bey Osmanlılar ile iyi geçinmeyi tercih etti. Yakup Bey erkek evlâdı bulunmadığı için ülkesini ölümünden sonra Osmanlılara bıraktı. Ölümünden sonra Germiyanoğulları Beyliği tamamıyla Osmanlı Devleti'nin idaresi altına girmiş oldu (1429) Germiyanoğulları, zamanımıza kadar gelmişler ve Osmanlı hizmetinde sadrazamlığa, dâmâdlığa kadar yükselen birçok şahsiyetler yetiştirmişlerdir.

Germiyanoğulları
  1. Kerimeddin Ali Şir Bey (12607-1264)
  2. I. Yâkub Bey (1264-1325)
  3. Mehmed Bey (13257-1360)
  4. Süleyman Şâh Bey (Âdil) (13607-1387)
  5. II. Yâkub Bey (1387-1390)

Germiyanoğulları sarayı bilim adamlarının ve şairlerin yüksek himâyeye nâil oldukları bir yerdi. Bilhassa Süleymân Şâh ve II. Yakûb Bey zamanlarında iktisadî ve sosyal hayat çok gelişmiş, Kütahya Anadolu beylikleri içinde kültür bakımından en üst seviyeye ulaşmıştı.
Mimari eserlerin büyük kısmı Kütahya'dadır ve bunlardan en önemlisi II. Yakub Bey'in yaptırdığı kendi türbesini de içine alan, medrese ve imaretten ibaret külliyedir.
 

ZeyNoO

V.I.P
V.I.P
GERMİYANOĞULLARI BEYLİĞİ (1299-1428)

Germiyanoğulları Beyliği, Anadolu beylikleri içinde kuvvetli sayılacak bir beylik konumunda olmuştur. Germiyan, bir Türkmen aşireti ismi olup bilahare hem aile hemde devlet ismi halini almıştır. Beyliği kuran Germiyan aşireti, önce Malatya taraflarında bir müddet oturmuş, sonra Kütahya ve Denizli yöresine gelmiştir. Beyliğin ne zaman Kütahya'ya kati şekilde yerleştikleri bilinmemektedir. Yalnız 1283 yılından itibaren Germiyanlıların Kütahya'da kuvvetli nüfuzları olduğu görülmüştür.

Germiyanoğullarının ilk reislerinden Ali Aşir Bey ve onun oğlu Yakup Bey Selçuklu emirlerindendir. Germiyanoğulları Beyliği 1299 yılında Kütahya civarında Yakup Bey tarafından kurulmuştur. Germiyan Sultanı unvanını alan Yakup Bey, beyliğini bir hayli kuvvetlendirmiş, Bizanslılarla muharebe etmek üzere Aydınoğlu Mehmet Bey kumandasında sevk ettiği kuvvet ile Ege sahillerine kadar inmiş, Ayasluğ ve Birgi'yi ele geçirmiştir.

Yakup Bey'in ölümü ile yerine geçen Mehmet Bey, Bizanslılardan Simav gölü çevresini ele geçirmiştir. Mehmet Bey vefat edince, Germiyanlılara tabi Aydınoğulları Beyliği ayrılmıştır. Mehmet Bey'in oğlu olup Süleyman Şah ve Şah Çelebi diye anılan Germiyan Hükümdarı, Karamanoğullarının tazyikine maruz kaldığından, onlara mukabil komşusu Osmanlılarla anlaşmak istemiştir.

Bu maksatla kızı Devlet Hatun'u I. Murad'ın oğlu Yıldırım Bayezid'a vererek akrabalık bağı tesis etmiştir. Kızının çeyizi olarak merkezleri Kütahya ile birlikte Tavşanlı, Simav ve Emed'i Osmanlılara terk edip kendisi Kula kasabasına çekilmiştir.

I. Kosova muharebesinde Sultan Murad şehit düşünce Osmanlıların sarsılacağını düşünen Karamanoğulları ve Germiyanlılar Osmanlı topraklarına saldırmaya başlamışlardır. Bu sırada Germiyanoğulları hükümdarı olan II. Yakup Bey, evvelce çeyiz olarak terk edilen toprakları geri almaya başlamışsa da, yıldırım gibi Anadolu'ya yetişen Bayezid, 1390 yılında Yakup Beyi yakalatarak Rumeli'de İpsala kalesine hapsetmiş ve bütün Germiyanoğulları topraklarını ele geçirmiştir.

Dokuz yıl boyunca İpsala'da kalan Yakup Bey 1399 yılında bir yolunu bulup kaçmayı başarmış ve deniz yolu ile önce Suriye'ye oradan da Timur'un yanına sığınmıştır.

Ankara muharebesinden sonra öteki Anadolu Beyleri gibi Yakup Bey de Osmanlıların eline geçmiş olan arazisine Timur'un emir ve müsaadesi ile sahip olmuştur. Timur'un yüksek hakimiyetini tanımış, onun namına para bastırmıştır.

II. Yakup Bey, yeğeni Çelebi Mehmet ve daha sonra da II. Murad ile iyi geçinmiştir. Kendisinin erkek evladı olmadığından Germiyanoğulları Beyliği topraklarının Osmanlı Devleti'ne verilmesini vasiyet etmiştir. Böylece 1428 yılında vefatı sonucunda Germiyanoğulları Beyliği son bulmuş ve toprakları Osmanlı Devleti'nin eline geçmiştir.
 

Top