Geleneksel Türk evleri

Eskişehir Evleri

Eskişehir - Odunpazarı Evleri
Güzel şehrimiz Eskişehir'in tarihi evlerinden fotoğraflar, en güzel resimler sizlerle. Tarihimiz açısından da büyük bir öneme sahip ilimiz Eskişehir evlerinin son derece otantik ve hoş bir mimari yapıya sahip olduğunu görüyoruz.




ESKİŞEHİR (HAN YERALTI EVİ)

Bilecik Evleri

Bilecik Osmaneli Evlerinden Bir Örnek

Bilecik evleri Batı Anadolu evlerinin tipik örneklerini bir araya getirmiştir. Evlerin plan düzenleri iki ve üç katlı olup girişlerde taşlık ve bunun çevresinde kiler, mutfak, çamaşırhane gibi bölümler yer almıştır. İkinci ve üçüncü katlarda ise bir sofanın çevresinde odalar yer almıştır.Odaları genelde dikdörtgen pencereler aydınlatır ve çoğu kez kafeslere yer verilmiştir i.Bunların çevresinde duvara dayalı sedirler yerleştirilmiştir. Ayrıca odalarda yüklüklere, dolaplara yer verilmiştir. Üst örtüyü oluşturan tavanlar çoğu kez kalem işleri veya manzara resimleri ile bezenmiştir.Üst örtüyü ise kırma veya düz çatılar oluşturmuştur.

Bilecik evlerinin en iyi korunmuş örnekleri Osmaneli ilçesindedir. Osmaneli evleri bahçe içerisinde veya birbirlerine bitişik olarak sokak boyunca sıralanmışlardır. Zemin katın üzerinde iki kata yer verilmiştir. Çoğu örneklerde birinci katların cephesi zemin katları ile aynı düzendedir. Üst kat cephelerinde baş oda denilen oda yola doğru çıkıntı yapar ve bu odalar alttan çıkmalarla desteklenir. Ev köşe başında ise çıkmalar yan sokakta da devam der. Üst kat cepheleri eşit boyutlarda üç bölüme ayrılır. Bunlardan ortadaki bölüm zemin katlarla aynı düzeydedir. Yalnızca bunlar köşelerde ise iki yana da çıkma yapar ve çıkma ve konsollarla desteklenir.


Söğüt Ertuğrul Gazi Kültür Evi

Osmaneli evleri çatı ile örtülü olup çatı altları ahşap kirişlerle desteklenir.Saçaklar her evde ayrı bir görünümdedir. Çoğu kez de bunlar bezemesiz ve çıplak bırakılmıştır. Yalnızca çatının sofa üzerine rastlayan bölümü üçgen bir alınlık şeklinde olup çeşitli bezemelerle süslenmiştir.

Evlerin girişinde, arkasında veya bahçesinde kümes, ağıl, tandır, aşhane ve helalara yer verilmiştir. Bahçenin bir köşesine de gölgelikli bir oturma yeri yapılmıştır.

Osmaneli’nde evler içerisinde yaşayanların sosyal konumlarına göre ayrıcalık göstermezler. Osmaneli’ndeki Muhtar Evi varlıklı bir aileye aittir. Bu ev dış sofalı plan tipine göre yapılmıştır ve ahşap payandalara dayanan çıkmaları,renkli camlarla bezenmiş alçı tepe pencereleri, bezemeli ahşap tavanları ile dikkat çekici bir örnektir.

Eski Bursa Evleri

Özgün yapıları, cumbalı balkonları, işlemeli ahşap doğramaları ve yüksek duvarlı bahçeleriyle sivil mimari örneği "Eski Bursa Evleri", betonarme yapılardan bunalan kent sakinlerini, yaşanmışlığın verdiği sıcaklıkla tarihsel yolculuğa çıkarıyor.



Bursa evlerinin tüm özelliklerinin ayrıntılı olarak yazıldığı Bursa Kadı Sicilleri’ndeki tereke (veraset) kayıtlarında, bu yapıların hemen hemen tümünün iki katlı ve bahçeli olduğu, içinde akar çeşme bulunduğu anlaşılıyor.

Bursa’da çeşitli sosyal gurupların yaşadıkları evler farklı olmakla birlikte, çoğunlukla Bursa evlerinde üstte üç oda,altta bir oda, bir sofa, bir fırın yer alırken, 16. yüzyıla kadar kerpiçle yapılan binalarda bu yüzyıldan sonra ahşap kullanımının önemli ölçüde arttığı, özellikle 18. yüzyıldan itibaren ahşap süsleme ve aşıboyası uygulamalarının yaygınlaştığı göze çarpıyor.

Kentin önemli anıtları olarak sayılan, kendine özgü tekniği ve mimari yapısıyla dikkati çeken "Eski Bursa Evleri", ne yazık ki, tüm önlemlere karşın yok olma tehlikesi taşıyor.

Genellikle iki katlı ve dağın eğimine göre özel planlı olarak yapılan Bursa evlerinin en önemli özellikleri olarak, "geniş ve yemyeşil bahçeleriyle şakır şakır akan çeşmeleri" gösterilirken, belediye kayıtlarında bu yapılar için verilen örneklerden şöyle bahsediliyor:

"Eski Bursa evlerinin kentte ayakta kalmış en eski örneği evliyalardan Somuncu Baba Evi’dir. Bursa evlerini sembolize eden örnek ev olarak günümüzde müze olarak kullanılan Muradiye’deki Osmanlı Evi’ni gösterebiliriz. Bir diğer örnek gösterilecek ev, Kanuni Sultan dönemine ait Üftade Hazretleri’nin evidir. Ayrıca Yenişehir’de yine müze olarak kullanılan Şemaki Evi (Bursa Yenişehir Şemaki Evi Müzesi, İran’ın Şemaki kasabasından Anadolu’ya gelerek Yenişehir’e yerleşen Şemaki ailesi tarafından XVIII. yüzyılda yaptırılmıştır) de aynı tip sivil mimari eserlerin başında yer almaktadır."

-KENT MERKEZİNDE BİR "OSMANLI SOKAĞI"-

Osmanlı dönemi Bursa’sını yaşatan ender sokaklardan biri olarak gösterilen Tophane Mahallesi’ndeki Kale Sokak ise Osmanlı sivil mimari örneklerine göre restore edilerek koruma altına alınan 10’un üzerindeki evi bünyesinde barındırıyor.

Genellikle iki katlı, tek ya da çift çıkmalı olan Kale Sokak’taki evler, içlerinde halen oturulması açısından da ayrı bir özellik taşıyor.

Cumhuriyet, İnönü, Haşim İşcan ve Fevzi Çakmak bulvarları arasındaki Reyhan Mahallesi de 19. yüzyıl sonunda yapılmış çok sayıda sivil mimari örneğinin bulunduğu bir mahalle olarak öne çıkarken, buradaki yapılara ilişkin kaydedilen bilgiler şöyle:

"Evler ahşaptır. Zemin katlar moloz taştan ve sıvalı, bazen de kesme taştandır. Bazı evler, ara bodrumlu olur. İki buçuk katlıdır. Mahallede yer yer çıkmaz sokak vardır. Evler bahçelidir, orta, arka ya da yan sofalıdır. Zemin katlar taşlık, oda ve depo mekanlardan oluşur. Mutfak ve tuvalet genellikle bahçededir. Ara katlar kışlık ya da koza üretimi için üst katlar ise yaşam alanları, sofalar da dolaşma mekanları olarak tasarlanmıştır."

-130 YILLIK BELEDİYE BİNASI-

1880 yılında inşa edilen ve Türkiye’nin en eski belediye binası olarak kabul edilen tarihi belediye binası ise Bursa’nın sivil mimari örneklerinin başında yer alıyor.

Su basmanı düzeyine kadar kesme taşla örülen duvarları, meşe direklerinin arası tuğlalarla doldurularak yapılan ve halen Bursa Büyükşehir Belediyesi hizmet binası olarak kullanılan yapı önemli tarihi olaylara da tanıklık etti. Atatürk, ilk Bursa gezisinde halka batı kapısının sahanlığından seslendi, yine Atatürk’ün son balosu olarak bilinen toplantı da 2 Şubat 1938 gecesi ikinci kattaki salonda düzenlendi.

Ayrıca, Çelik Palas Oteli, Işıklar Askeri Lisesi, Kent Müzesi binası, Defterdarlık binası gibi yapıları Cumhuriyet dönemi sivil mimarinin örnekleri olarak gösterilirken, Atatürk’ün emriyle 1935’te yaptırılan Çelik Palas Oteli de Cumhuriyet sonrası Bursa’nın sivil modern mimari örneklerinden biri olarak sayılıyor


Mudanya Evi

Van Evleri

Eski Van Evleri Yok Olurken, Tek Tescilli Tarihi Ev Olan Vali Tahir Paşa Konağı da Restore Edilmeyi Bekliyor



Van’da eski konaklar bir bir yıkılırken, Kültür Turizm Müdürlüğü tarafından tarihi niteliği tescilli olan ve ilim irfan yuvası olarak bilinen Vali Tahir Paşa Konağı da yıkılmaya yüz tuttu. Konak restore edilmezse, diğer konaklar gibi tarih sahnesinden sessizce çekilme tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor.

Van’da önceki yıllarda mevcut olan tarihi Van evleri teker teker yıkılırken, günümüzde bu evlerden sadece 6’sı ayakta kalabildi. Ayakta kalan tarihi evlerden de sadece Vali Tahir Paşa Konağı, Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün envanterinde tarihi ev olarak tescil edilmiş durumda.

Van’ın geleneksel mimarisinin günümüze taşınmasında önemli unsurlardan olan tarihi evler, ilgisizlik ve restorasyon yapılmadığından dolayı tahrip olmuş durumda. Temel malzemesi kerpiç ve ayrılmaz parçası ise tandır olan bu evlerin en önemli özelliği ise yazın serin, kışın sıcak olması.

Van Kalesi’nin güneyinde bulunan eski Van evlerinden tamamı tahrip olmuş. Kale’nin güneyinde bulunan Van şehri, çarşıları, sokakları, mahalleleri, han, hamam, taş döşeli caddeleri yanında Van evleri ile Osmanlı kentlerinin tipik özelliklerini taşıyor.

Van Kültür ve Turizm Müdürü İzzet Kütükoğlu, eski Van evlerinden 6 tane kaldığını dile getirerek, bu evlerden sadece eski kale yolu üzerinde bulunan Vali Tahir Paşa Konağı’ın tescilli olduğunu söyledi. Bugüne kadar eski Van evlerinde herhangi bir restorasyon çalışması yapmadıklarını kaydeden Kütükoğlu, “Eski Van evlerini özel mülkiyet olmasından dolayı istimlak edemiyoruz. Şahıslar da bu eski evleri yapamayınca yok oluyor. Bize verilseydi, valilik öncülüğünde restorasyan çalışmaları için proje hazırlayabilirdik.” dedi.

Eski Van evlerinin tek katlı, çift katlı cumbasız, çift katlı cumbalı ve özel evler olarak 4 şekilde inşa edildiğini ifade eden Kütükoğlu, “Her evin vazgeçilmez özelliği olan tandır evi ile birlikte evlerden ayrı bahçe içinde ya da bitişik bir biçimde ahırı bulunurdu. Evlerde topraktan yapılan kerpiç, su basmanında kesme veya moloz taş, örtü sisteminde döşeme, mertek ve düz dam kullanılmış.” dedi.

Eski Van evleri, okul olarak kullanılıyor
Van Kale Yolu üzerinde Abdurrahim Arvas’a ait eski Van evini yıllarca mahallelinin eğitim yuvası olarak kullanıldığı ortaya çıktı. 2 katlı çift daire şeklinde yapılan evin kapıları Osmanlı dönemine ait figürlerle donatılmış. Ne zaman yapıldığı tam olarak bilinmeyen ev ayakta kalırken, uzun yıllar eğitim yuvası olarak kullanıldığı kapılar üzerinde yazılan yazılarla belli oluyor.

Eski Van evlerinin ilim yuvası olarak kullanılmasının önemine de değinen Van Kültür Turizm Müdürü Kütükoğlu, dönemin eğitim ve öğretimine büyük katkısı olan bu evlerin yok olup gitmesine üzüldüklerini söylüyor.

Emin Paşa Mahallesi’nde yok olan Vali Tahir Paşa Konağı ise harabe haline dönmüş. Emin Paşa Mahallesi’nde doğup büyüdüğünü anlatan Halis Gürsoy (70), o günlere ait bir anısını şöyle anlatıyor: “Bediüzzaman Said Nursi, Tahir Paşa’nın davetlisi olarak Van’a gelmişti. Konakta he zaman sohbetler düzenlenirdi. Herkes birbirine büyük saygı gösterirdi. Uzun zaman Tahir Paşa’nın konağında kalan Bediüzzaman hazretlerini Tahir Paşa ve biz çok severdik.” Bediüzzaman hazretlerinin konağı adeta bir cennet köşesi haline getirdiğini anlatan Halis Gürsoy, “Konakta yüksek ilim meclisleri kurulur, sohbetler tertip edilirdi.” diyor.

Bunlar bir harikaaa ya emegine saglikk