Forumlar
Yeni Mesajlar
CerezExtra
EĞLENCE ↓
Şans Kurabiyesi
Renk Falınız
ÇerezRADYO
Sevgiliye Özel
ÇerezDERGİ
Hızlı Okuma Testleri
Pratik Çözümler
Yeniler
Yeni Mesajlar
Yeni ürünler
Yeni kaynaklar
Son Aktiviteler
İndir
En son incelemeler
Dükkan
Giriş
Kayıt
Yeniler
Yeni Mesajlar
Menu
Giriş
Kayıt
Uygulamayı yükle
Yükle
Forumlar
Eğitim
BilgiBANK
Türkçe & Dilbilgisi & İmla Kuralları
Fiilden İsim Yapan, Yapım Ekleri
JavaScript devre dışı bırakıldı. Daha iyi bir deneyim için, devam etmeden önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Konuya cevap yaz
Mesaj
<blockquote data-quote="ZeyNoO" data-source="post: 531772" data-attributes="member: 10904"><p><span style="color: #000000"><p style="text-align: center"><span style="color: #FF0000"><span style="font-size: 15px"><strong>FİİLDEN İSİM YAPAN EKLER</strong></span></span></p><p></span></p><p><span style="color: #000000">Fiil kök ve gövdelerinden isim türetirler. </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>Mastar ekleri:</strong> -mek</span></p><p><span style="color: #000000">Bütün fiil kök ve gövdelerine getirilebilir. Fillerin isimlerini türetir. Bu yüzden bu eklere isim-fiil (mastar) eki; bu kelimelere de isim-fiil (mastar) denir. </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000">gel-mek, oku-mak, ye-mek, iç-mek, çalış-mak... </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000">Bu ek kalıplaşarak kalıcı nesne isimleri de türetebilir; bunlar isim-fiil değil, doğrudan isimdirler:</span></p><p><span style="color: #000000">yemek, çakmak, ekmek, ilmek, kaymak</span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-me</strong></span></p><p><span style="color: #000000">-mEk eki gibidir. Ama -mEk kullanılan her yerde -mE kullanılamaz. Bu ek de bütün fiil kök ve gövdelerine gelerek; onlardan fiil ismi türetir (isim-fiil yapar): başlama, okuma, yazma, nakletme, hasta olma, danışma, sevme, inanma... </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000">Bu ek de -mEk gibi kalıcı nesne isimleri yapar: Asma (yaprağı), bölme (işlemi), danışma (memuru), dondurma (külâhı), kavurma, işletme, bağlama <img src="" class="smilie smilie--sprite smilie--sprite1" alt=":)" title="Gülümse :)" loading="lazy" data-shortname=":)" />saz)... </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000">Bu ek niteleme sıfatı da türetir: Karma (liste), süzme (yoğurt), yazma (eser), saçma (bir fikir), yapma (çiçek), asma (köprü), asma (kat)... </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-İş</strong></span></p><p><span style="color: #000000">Bu da mastar ekidir. Diğerleri gibi bütün fiil kök ve gövdelerine getirilebilir. <u>Kalıcı nesne isimleri yapabilir:</u></span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Gülün açılış-ını seyret.</p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Kapının kapanış-ı çok ses çıkarıyor.</p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Adam oturuş-undan bellidir. </p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">seziş, biliş, alış, veriş, anlayış...</p><p></span></p><p><span style="color: #000000"><u>Kalıcı nesne isimleri:</u></span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000">Bu görüşü benimsemedim.</span></p><p><span style="color: #000000">Bir buluş yapmış ki sorma </span></p><p><span style="color: #000000">Alış verişe çıkacağız.</span></p><p><span style="color: #000000">Sende hiç anlayış yok mu?...</span></p><p><span style="color: #000000">Çıkış ne taraftaydı? </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000">Sıfat-fiil ekleri:Sıfat-fiil ekleri de mastar ekleri gibi fiilden isim ve sıfat yapan işlek eklerdir: </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-En:</strong></span></p><p><span style="color: #000000">Fiili yapanı, edeni bildirir. İsim ve sıfat yapar:</span></p><p><span style="color: #000000">Gülen, bakan, gelen, giden, gezen, yazan, bozan, çalışan, kazanan... </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-Esi</strong></span></p><p><span style="color: #000000">Sıfat ve isim yapar:</span></p><p><span style="color: #000000">Ölesi-m gelir, </span></p><p><span style="color: #000000">Yok olası adam, kırılası eller</span></p><p><span style="color: #000000">Öpülesi, geberesi, ölesi, bakılası...</span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-mez</strong></span></p><p><span style="color: #000000">Olumsuzluk bildirir. -or'nin olumsuzunu yapar, ama her zaman değil:</span></p><p><span style="color: #000000">Çıkmaz sokak, olmaz iş, yaramaz çocuk, bilinmez yerler...</span></p><p><span style="color: #000000">Yılmaz, korkmaz, çıkmaz...</span></p><p><span style="color: #000000">Ne geçmez zamanmış! </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-or</strong></span></p><p><span style="color: #000000">İsim ve sıfat yapar:</span></p><p><span style="color: #000000">Okur yazar, yazar kasa, bilir kişi, gelir gider, keser, güler yüz... </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-dik</strong></span></p><p><span style="color: #000000">İsim ve sıfat yapar:Tanıdıklar, tanıdık kişiler, olmadık iş, beklenmedik bir anda, sevin-diğ-imiz... </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-ecek</strong></span></p><p><span style="color: #000000">İsim ve sıfat yapar:alacak(lı), yakacak, yiyecek, giyecek, içecek(lerimiz), gelecek zaman, içecek su, akacak kan, gelecek(ten haber ver-), olacak iş mi?... </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-miş</strong></span></p><p><span style="color: #000000">İsim ve sıfat yapar:Geçmiş, çok bilmiş, okumuş çocuk, dolmuş, yemiş... </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-size: 15px"><strong>Diğer ekler:</strong></span></span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-İm</strong></span></p><p><span style="color: #000000">Eklendiği fiille ilgili hâl, durum, iş ifade eder. O işle ilgili, o işten doğan varlık, eşya, yer isimleri yapar. </span></p><p><span style="color: #000000">Alım, satım, atım, yatırım, seçim, ölüm, yıkım, verim, biçim, giyim, kuşam, takım, kavram, üretim, bölüm, çözüm, uyum, çekim, (bir) yudum (su) ... .</span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-gi</strong></span></p><p><span style="color: #000000">Fiilin bildirdiği hareketle ilgili çeşitli nesneleri karşılayan isimler yapar:</span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000">Sevgi, saygı, görgü, bilgi, duygu, örgü, sergi, vergi, övgü, algı, tutku, uyku, biçki, baskı, içki, atkı, keski...</span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-gin</strong></span></p><p><span style="color: #000000">Anlama büyüme ve aşırılık katar; yapanı, olanı bildirir; yapılan nesneyi veya işi karşılar. Sıfat, isim ve zarf türetir:</span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000">Dalgın, azgın, kızgın, kırgın, salgın, baygın, bilgin, ergin, bezgin, durgun, olgun, soygun, vurgun, baskın, seçkin, pişkin, yetişkin, tutkun, küskün...</span></p><p><span style="color: #000000">Keskin sirke, olgun davrandı, soygun yapılmadı... </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-İ:</strong></span></p><p><span style="color: #000000">İsim ve sıfat türetir:</span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Yazı, sıkı, yapı, ölü, korku, batı, gezi, bölü, koşu, doğu, artı, tartı, sürü, örtü, çeki, duru, sayı...</p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Korkunun ecele faydası yok.</p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Doğuyu, batıyı karıştırdık.</p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Ölü balıklar suyun yüzündeydi.</p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Yurdun batı tarafı soğuyacak.</p><p></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-ici: </strong></span></p><p><span style="color: #000000">Çokluk, aşırılık, devamlılık bildirir; -En sıfat-fiil eki gibi failin niteliğini bildirir. <u>Sıfat, isim ve zarf yapar:</u></span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Kalıcı, vurucu, bilici, alıcı, satıcı, dinleyici, görücü, bakıcı, yırtıcı, geçici, kurucu, yüzücü, gidici, öğren(i)ci, dilen(i)ci...</p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Eskiden iyi yüzücü imiş.</p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Okuyucu sayısı günden güne artıyor.</p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Bunlar üzücü hareketler.</p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Satıcı kadınlar dolaşıyorlar.</p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Pek yırtıcı görünüyor/davranıyor. </p><p></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-k:</strong></span></p><p><span style="color: #000000">Fiilde bildirilen harekete uğramış olan veya o hareketten ortaya çıkmış nesneleri karşılayan isimler yapar; bunlar sıfat ve zarf olarak da <u>kullanılır:</u></span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">Açık kapı, çürük diş, karışık işler,</p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">hava soğuk, </p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">açık konuşur, </p></span></p><p style="margin-left: 20px"><span style="color: #000000">bölük toplandı...</p><p></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-ken:</strong></span></p><p><span style="color: #000000">İsim ve sıfat yapar:Çalışkan, üretken, alıngan, atılgan... </span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-ti:</strong></span></p><p><span style="color: #000000">kızartı, karartı, bağırtı...</span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-Ek:</strong></span></p><p><span style="color: #000000">konak, durak, yatak, dönek, ürkek, korkak, bıçak...</span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-ç:</strong></span></p><p><span style="color: #000000">inanç, sevinç, usanç...</span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-ntı:</strong></span></p><p><span style="color: #000000">alıntı, akıntı, söylenti, toplantı, yaşantı, sarsıntı</span></p><p><span style="color: #000000"></span></p><p><span style="color: #000000"><strong>-e:</strong></span></p><p><span style="color: #000000">dize, süre</span></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="ZeyNoO, post: 531772, member: 10904"] [COLOR="#000000"][CENTER][COLOR="#FF0000"][SIZE=4][B]FİİLDEN İSİM YAPAN EKLER[/B][/SIZE][/COLOR][/CENTER] Fiil kök ve gövdelerinden isim türetirler. [B]Mastar ekleri:[/B] -mek Bütün fiil kök ve gövdelerine getirilebilir. Fillerin isimlerini türetir. Bu yüzden bu eklere isim-fiil (mastar) eki; bu kelimelere de isim-fiil (mastar) denir. gel-mek, oku-mak, ye-mek, iç-mek, çalış-mak... Bu ek kalıplaşarak kalıcı nesne isimleri de türetebilir; bunlar isim-fiil değil, doğrudan isimdirler: yemek, çakmak, ekmek, ilmek, kaymak [B]-me[/B] -mEk eki gibidir. Ama -mEk kullanılan her yerde -mE kullanılamaz. Bu ek de bütün fiil kök ve gövdelerine gelerek; onlardan fiil ismi türetir (isim-fiil yapar): başlama, okuma, yazma, nakletme, hasta olma, danışma, sevme, inanma... Bu ek de -mEk gibi kalıcı nesne isimleri yapar: Asma (yaprağı), bölme (işlemi), danışma (memuru), dondurma (külâhı), kavurma, işletme, bağlama (:saz)... Bu ek niteleme sıfatı da türetir: Karma (liste), süzme (yoğurt), yazma (eser), saçma (bir fikir), yapma (çiçek), asma (köprü), asma (kat)... [B]-İş[/B] Bu da mastar ekidir. Diğerleri gibi bütün fiil kök ve gövdelerine getirilebilir. [U]Kalıcı nesne isimleri yapabilir:[/U] [INDENT]Gülün açılış-ını seyret. Kapının kapanış-ı çok ses çıkarıyor. Adam oturuş-undan bellidir. seziş, biliş, alış, veriş, anlayış...[/INDENT] [U]Kalıcı nesne isimleri:[/U] Bu görüşü benimsemedim. Bir buluş yapmış ki sorma Alış verişe çıkacağız. Sende hiç anlayış yok mu?... Çıkış ne taraftaydı? Sıfat-fiil ekleri:Sıfat-fiil ekleri de mastar ekleri gibi fiilden isim ve sıfat yapan işlek eklerdir: [B]-En:[/B] Fiili yapanı, edeni bildirir. İsim ve sıfat yapar: Gülen, bakan, gelen, giden, gezen, yazan, bozan, çalışan, kazanan... [B]-Esi[/B] Sıfat ve isim yapar: Ölesi-m gelir, Yok olası adam, kırılası eller Öpülesi, geberesi, ölesi, bakılası... [B]-mez[/B] Olumsuzluk bildirir. -or'nin olumsuzunu yapar, ama her zaman değil: Çıkmaz sokak, olmaz iş, yaramaz çocuk, bilinmez yerler... Yılmaz, korkmaz, çıkmaz... Ne geçmez zamanmış! [B]-or[/B] İsim ve sıfat yapar: Okur yazar, yazar kasa, bilir kişi, gelir gider, keser, güler yüz... [B]-dik[/B] İsim ve sıfat yapar:Tanıdıklar, tanıdık kişiler, olmadık iş, beklenmedik bir anda, sevin-diğ-imiz... [B]-ecek[/B] İsim ve sıfat yapar:alacak(lı), yakacak, yiyecek, giyecek, içecek(lerimiz), gelecek zaman, içecek su, akacak kan, gelecek(ten haber ver-), olacak iş mi?... [B]-miş[/B] İsim ve sıfat yapar:Geçmiş, çok bilmiş, okumuş çocuk, dolmuş, yemiş... [SIZE=4][B]Diğer ekler:[/B][/SIZE] [B]-İm[/B] Eklendiği fiille ilgili hâl, durum, iş ifade eder. O işle ilgili, o işten doğan varlık, eşya, yer isimleri yapar. Alım, satım, atım, yatırım, seçim, ölüm, yıkım, verim, biçim, giyim, kuşam, takım, kavram, üretim, bölüm, çözüm, uyum, çekim, (bir) yudum (su) ... . [B]-gi[/B] Fiilin bildirdiği hareketle ilgili çeşitli nesneleri karşılayan isimler yapar: Sevgi, saygı, görgü, bilgi, duygu, örgü, sergi, vergi, övgü, algı, tutku, uyku, biçki, baskı, içki, atkı, keski... [B]-gin[/B] Anlama büyüme ve aşırılık katar; yapanı, olanı bildirir; yapılan nesneyi veya işi karşılar. Sıfat, isim ve zarf türetir: Dalgın, azgın, kızgın, kırgın, salgın, baygın, bilgin, ergin, bezgin, durgun, olgun, soygun, vurgun, baskın, seçkin, pişkin, yetişkin, tutkun, küskün... Keskin sirke, olgun davrandı, soygun yapılmadı... [B]-İ:[/B] İsim ve sıfat türetir: [INDENT]Yazı, sıkı, yapı, ölü, korku, batı, gezi, bölü, koşu, doğu, artı, tartı, sürü, örtü, çeki, duru, sayı... Korkunun ecele faydası yok. Doğuyu, batıyı karıştırdık. Ölü balıklar suyun yüzündeydi. Yurdun batı tarafı soğuyacak.[/INDENT] [B]-ici: [/B] Çokluk, aşırılık, devamlılık bildirir; -En sıfat-fiil eki gibi failin niteliğini bildirir. [U]Sıfat, isim ve zarf yapar:[/U] [INDENT]Kalıcı, vurucu, bilici, alıcı, satıcı, dinleyici, görücü, bakıcı, yırtıcı, geçici, kurucu, yüzücü, gidici, öğren(i)ci, dilen(i)ci... Eskiden iyi yüzücü imiş. Okuyucu sayısı günden güne artıyor. Bunlar üzücü hareketler. Satıcı kadınlar dolaşıyorlar. Pek yırtıcı görünüyor/davranıyor. [/INDENT] [B]-k:[/B] Fiilde bildirilen harekete uğramış olan veya o hareketten ortaya çıkmış nesneleri karşılayan isimler yapar; bunlar sıfat ve zarf olarak da [U]kullanılır:[/U] [INDENT]Açık kapı, çürük diş, karışık işler, hava soğuk, açık konuşur, bölük toplandı...[/INDENT] [B]-ken:[/B] İsim ve sıfat yapar:Çalışkan, üretken, alıngan, atılgan... [B]-ti:[/B] kızartı, karartı, bağırtı... [B]-Ek:[/B] konak, durak, yatak, dönek, ürkek, korkak, bıçak... [B]-ç:[/B] inanç, sevinç, usanç... [B]-ntı:[/B] alıntı, akıntı, söylenti, toplantı, yaşantı, sarsıntı [B]-e:[/B] dize, süre[/COLOR] [/QUOTE]
Alıntıları ekle...
İsim
Spam kontrolü
Turizmin başkenti olarak bilinen güneydeki ilimiz?
Cevapla
Forumlar
Eğitim
BilgiBANK
Türkçe & Dilbilgisi & İmla Kuralları
Fiilden İsim Yapan, Yapım Ekleri
Top