11. Sınıf Fecr-i Ati Şiiri

Fecr-i Ati şiirinin genel özellikleri şunlardır:

• Aruz ölçüsüyle aşk ve doğa konulu şiirler yazılmıştır.
• Serbest müstezat kullanılmıştır.
• Arapça ve Farsçanın etkisinde ağır bir dil söz konusudur.
• Sanatçılar, Fransız sembolizmiyle daha sıkı bağlar kurmuşlardır.
• Şiirde konudan çok söyleyiş önemlidir.
• Gerçek şiir herkesin kendisine göre yorumlayabileceği şiirdir.
• Şiiri duyulmak için yazılan sözden çok musikiye yakın bir türdür.
• Bu dönem şiirleri “sanat için sanat” anlayışıyla yazılmıştır.
• Fecr-i Ati döneminin en güçlü şairi Ahmet Haşim’dir. Sanatçı, topluluğun diğer üyeleri Milli Edebiyat akımına katılmasına rağmen kendi sanat görüşünden taviz vermemiştir.

Fecr-i Ati Edebiyatı’nın Sanatçıları


AHMET HAŞİM (1884 – 1933)

• 1909’da Fecr-i Aticilere katılmıştır.
• Fecr-i Ati topluluğu dağıldıktan sonra da yoluna devam etmiştir.
• Fecr-i Ati topluluğunun ve modern Türk şiirinin en önemli şairlerindendir.
• “Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar” başlığı altında şiir anlayışını açıklamıştır.
• Saf şiir anlayışına bağlı kalmıştır.
• Şiirde konudan çok, söyleyişi önemser.
• Gerçek şiir ona göre herkesin kendisine göre yorumlayabileceği şiirdir.
• Şiiri duyulmak için yazılan sözden çok musikiye yakın bir tür olarak görür.
• Önceleri Arapça ve Farsçayla yüklü bir dili varken, zamanla Türkçe ağırlıklı bir dile yönelir.
• Şiirlerinde aşk ve doğa, çocukluk anıları, gerçek hayattan kaçış konuları egemendir.
• Güneşin doğuşu ve batışı, göl, kızıl renkler, akşam onun şiirlerinde sıkça yer bulur.
• Bütün şiirlerini aruz ölçüsüyle yazmıştır.
• Sembolizmden ve empresyonizmden etkilenmiştir.
• “Sanat için sanat” anlayışına bağlıdır.
• Fıkra, sohbet gezi yazısı türlerinde de önemli eserler vermiştir.

Eserleri:

Şiir: Piyale, Göl Saatleri
Sohbet: Gurabahane-i Laklakan (Fıkra özelliği de gösterir)
Fıkra: Bize Göre (Bu kitaptaki bazı metinler deneme türü içerisinde değerlendirilmektedir.)
Gezi yazısı: Frankfurt Seyahatnamesi


TAHSİN NAHİT (1887 – 1919)

• Fecr-i Ati topluluğu şairi ve oyun yazarıdır.
• Bireysel konulu şiirler yazmıştır.
• Şiirleri sanat gücü bakımından çok güçlü değildir.
• Şiirleri Ahmet Haşim etkisindedir.
• “Adalar, Kamer ve Zühre şairi” olarak tanınmıştır.
• Genelde kadın ve aşk temalarını işlemiştir.
• Tiyatroyla da yakından ilgilenmiştir. Tekniği zayıftır.

Eserleri:

Şiir: Ruh-i Bikayd
Tiyatro: Hicranlar, Jön Türk, Firar, Aşkımız, Sanatkârlar, Ben Başka, Talak, Kırık Mahfaza, Osman-ı Sani, Kösem Sultan


EMİN BÜLENT SERDAROĞLU (1886 – 1942)

• Galatasaray futbol takımının ilk kaptanıdır ve kurucuları arasındadır. Fenerbahçe ile oynanan ilk maçta ilk golü atmıştır.
• Fecriati Döneminde “destansı” yönü ağır basan epik şiirler yazmıştır.
• Hem bireysel hem de toplumsal konularda şiirler yazmıştır.
• Şiirlerinde benzetme ve istiarelere gereğinden çok yer vermiştir.
• Victor Hugo’nun “Mavi Gözlü Yunan Çocuğu” adlı şiirine karşı yazmış olduğu “Kin” şiiriyle tanınmıştır.

Eserleri:

Şiir: Kin, Hatay’a Selam, Dev Şarkısı


MÜFİT RATİP (1887 – 1920)

• Fecriaticiler arasında tiyatro türünde en başarılı sanatçıdır.
• Tiyatroda teknik bakımdan en iyi eserleri, tiyatroyla ilgili eleştirileri o yazmıştır.

Eserleri:

Oyun: Sayfiyede, Zincir, Bir Buhran, Kadın Pençesi


ŞAHABETTİN SÜLEYMAN (1885 – 1919)

• Tiyatroları teknik açıdan zayıftır.
• Aşk temasını işlemiştir.
• Konuşma diline yakın bir dil kullanmıştır.
• Eleştiri yazılarıyla öne çıkmıştır.
• Edebiyat tarihiyle ilgili eserler de yazmıştır.

Eserleri:

Oyun: Fırtına, Aralarında, Karun, Avdet, Aziz Katil, Kül ve Burgu, Çıkmaz Sokak, Yeni İzdivaçlarda


FAZIL AHMET AYKAÇ (1884 – 1967)

• Hiciv geleneğini mizaha dönüştürmüştür.
• İğnelemek, alay etmek onun özelliğidir.

Eserleri:

Kırpıntı, Divançe’i Fazıl, Harman Sonu, Şeytan Diyor ki, Tarih Dersi


İZZET MELİH (DEVRİM) (1887 – 1966)

• Roman ve öykü yazarıdır.

Eserleri:

Leyla, Tezad, Sermed, Hüzün ve Tebessüm


CEMİL SÜLEYMAN (ALYANAKOĞLU) (1886 – 1940)

• Hikâyelerinde özellikle halk arasından seçilmiş tiplere yer verir.
• Teknik bakımdan kusurlu olmakla birlikte romanlarındaki psikolojik tahliller başarılıdır.

Eserleri:

Roman: İnhizam, Siyah Gözler, Kadın Ruhu
Öykü: Timsal-i Aşk, Ukde

Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati Dönemlerindeki Bağımsız Sanatçılar


Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati döneminde yazdıkları halde bu topluluklara katılmayan sanatçılardır. Bu sanatçılar şunlardır:


AHMET RASİM (1864 – 1932)

• Fıkra, makale ve anılarıyla tanınır.
• Çocukluğunu, basın hayatını, İstanbul’un günlük yaşantılarını başarılı bir üslupla anlatmıştır.

Eserleri:

Fıkra: Eşkâl-i Zaman, Şehir Mektupları
Anı: Gecelerim, Falaka, Gülüp Ağladıklarım
Roman: Hamamcı Ülfet
Söyleşi: Ramazan Sohbetleri, Muharrir Bu Ya


HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR (1864 – 1944)

• Servet-i Fünuncuların etkili olduğu bir dönemde bu topluluğa girmemiştir.
• Ahmet Mithat Efendi’nin “halk için roman” anlayışına uygun eserler vermiştir.
• İlk romanı “Şık” ile tanınmış ve sevilmiştir.
• Halkın diliyle (Özellikle mahalle kadınlarının dili) ve mizahi bir üslupla halkı aydınlatıcı romanlar yazmıştır.
• Romanlarında İstanbul halkının örf, adet, gelenek ve göreneklerini ve yaşayışını yansıtmıştır.
• Romanlarındaki kahramanlarını yetiştikleri ortamın diliyle konuşturur, sosyal çevresiyle birlikte anlatır.
• Alafranga yaşama özenen züppe tipleri, şöhret meraklılarını, batıl inançlara düşkün insanları mizahi bir üslupla eleştirmiştir.
• Natüralizmden etkilenmiştir.

Eserleri:

Roman: Şık, Şıpsevdi, İffet, Mürebbiye, Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç, Gulyabani, Nimetşinas, Metres, Ben Deli Miyim?, Mutallaka, Kaynanam Nasıl Kudurdu, Evlere Şenlik, Utanmaz Adam, Mezarından Kalkan Şehit
Hikâyeleri: Kadınlar Vaizi, Namusla Açlık Meselesi, İki Hödüğün Seyahati, Melek Sanmıştım Şeytanı, Meyhanede Hanımlar, Gönül Ticareti
Tiyatro: Hazan Bülbülü, Kadın Erkekleşince