Forumlar
Yeni Mesajlar
CerezExtra
EĞLENCE ↓
Şans Kurabiyesi
Renk Falınız
ÇerezRADYO
Sevgiliye Özel
ÇerezDERGİ
Hızlı Okuma Testleri
Pratik Çözümler
Yeniler
Yeni Mesajlar
Yeni ürünler
Yeni kaynaklar
Son Aktiviteler
İndir
En son incelemeler
Dükkan
Giriş
Kayıt
Yeniler
Yeni Mesajlar
Menu
Giriş
Kayıt
Uygulamayı yükle
Yükle
Forumlar
Eğitim
BilgiBANK
Fen ve Teknoloji
Elektromanyetik Birimler
JavaScript devre dışı bırakıldı. Daha iyi bir deneyim için, devam etmeden önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an
alternative browser
.
Konuya cevap yaz
Mesaj
<blockquote data-quote="Suskun" data-source="post: 396889" data-attributes="member: 21093"><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"><span style="font-size: 15px"><p style="text-align: center"><strong><u>Elektromanyetik Birimler</u></strong></p><p></span></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Elektromanyetik birimler, fiziğin elektromanyetik dalında kullanılan birimlere verilen addır.</span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Fizikte Nicelik ve Birimler</span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Fiziğin bütün dallarında çeşitli nicelikler (büyüklükler, quantity) kullanılır. Bu niceliklerden bir bölümü günlük hayatta rahatlıkla algılanan kavramlardır; sürat, ağırlık, sıcaklık vb. Buna karşılık elektromanyetikte kullanılan nicelikler günlük hayatta duygularla algılanamayan, ama ölçü aletleriyle ölçülebilen kavramlardır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Bir çok niceliğin özel birimi vardır. Kimi niceliklerde ise diğer niceliklerin birimleri kullanılırlar. Mesela uzunluk için metre birimi kullanılırken, sürat için özel bir birim kullanılmaz; bunun yerine uzunluk ve zaman birimlerinden oluşan metre/saniye birimi kullanılır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Fizikte problem çözmek için, birimlerin birbirleriye tutarlı olması zorunludur. Şayet birimler birbiriyle tutarsızsa, yapılacak şey, öncelikle birimleri birbiriyle tutarlı hale getirmektir. Birimlerin birbiriyle tutarlı olması yani standart ölçü birimlerinin saptanması başlı başına bir bilim konusudur. Ayrıca, bu yolla uluslararası bilimsel ve ticari ilişkilerde yeknesaklık da sağlanabilmektedir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Başlıca Birim Sitemleri</span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Ölçü standartlarını oluşturmak için ilk uluslar arası sözleşme 1875 te imzalandı. Ülkemiz bu sözleşmeyi imzalayan ilk 17 ülke arasındaydı. ( ABD, İngiltere ve Japonya'dan önce.) Konu ile ilgili olarak, bir komite kuruldu. Etalonları muhafaza eden, gerektiğinde birimlerde veya etalonlarda değişiklik önerisi hazırlayan, ihtiyaca bağlı olarak yeni nicelikleri tanımlayan bu uluslararası bilim komitesinin adı Ağırlıklar ve Ölçüler komitesi (Comité international des poids et mesures (CIPM))'dir. Merkezi ise Fransa'da, tarihimizde kötü anıları olan Sevres kentidir. Komite önerileri dört yılda bir defa toplanan uluslar arası Ağırlıklar ve Ölçüler konferansında (Conférence générale des poids et mesures (CGPM)) tartışılarak, uygun görülürse, hayata geçirilir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Günümüzde standart ölçü sistemi MKS sistemidir (metre kilogram saniye). Bu sisteme kimi kitaplarda, ampere birimi de eklenerek MKSA şeklinde de rastlanır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Eski kitaplarda rastlanan bir başka ölçü sistemi ise CGS sistemidir (santimetre gram saniye). CGS sisteminin kendi içimde esu ve emu adlarıyla bilinen alt türleri vardır. ABD'de ise hala eski İngiliz ölçü sistemi kullanılır. (Ancak, ABD'de de bilim çevreleri MKS sistemi kullanmaktadır.)</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">MKS Sisteminde Nicelikler</span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">MKS isteminde 7 temel nicelik tarif edilmiştir. Ayrıca bu niceliklerden üretilen 60 nicelik daha vardır. Temel niceliklerle bu niceliklerden türetilmiş 20 niceliğin kendilerine özgü birimleri vardır.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Askat olarak;</span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"> desi (1/10)</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"> santi(1/100)</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"> mili(1/1000)</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Üstkat olarak</span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"> deka (10)</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"> hekto (100)</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"> kilo (1000)</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">en iyi bilinen katlardır. Bütün bunların dışında çembersel hareketler için radyan ve steradyan da birimler arasında yer alırlar. Komitenin onayından geçmiş olan birimler SI birim (Le Système International d'Unités) olarak bilinir.</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">MKS Siteminde Temel Nicelikler</span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Yedi temel nicelikten üç tanesi mekanikle ilgilidir:</span> Uzunluk, kütle ve zaman. Isı fiziğinde (termik) sıcaklık, optikte ışık şiddeti, elektromanyetikte akım şiddeti ve kimyada da madde miktarı diğer temel nicelikler arasında yer alır. MKS sisteminde bu sayılanların birimleri sırasıyla, metre, kilogram, saniye, Kelvin, candela (kandela), ampere ve mol'dur. (Kütle birimi olarak gramın değil, kilogramın esas alındığına dikkat edilmelidir.)</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Elektrik Akımı ve Gerilim</span></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Elektromanyetik için temel birim elektrik yük olmalıdır. Ancak uygulamada elektrik yükleri bir araya getirip, deneyler yapmak ve sağlıklı ölçülerle etalon saptamak çok zordur. Buna karşılık bir iletkenden birim zamanda geçen yükü ölçmek çok daha kolaydır. Bu sebepten elektromanyetik için temel birim elektrik yükü değil, elektrik akımıdır. Yük ve akım arasında şu ilişki vardır:</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span><img src="http://i.imgur.com/a5df6.png" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"> Ya da daha genel olarak;</span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span><img src="http://i.imgur.com/P6wTO.png" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"> </span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Burada q elektrik yükü, t zaman ve I da elektrik akımıdır. Yük birimi coulomb [C ], akım birimi ampere [A] ve zaman biri de saniyedir <s>.</s></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><s>Elektrikte kullanılan bir başka önemli nicelik gerilimdir. Gerilim gücün bu gücü veren akıma olan oranı (ya da yapılan işin bu enerjiyi sağlayan elektrik yüküne olan oranı) olarak tanımlanabilir.</s></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><s></s></span></span></span></p><p><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><s></s></span></span></span><s><img src="http://i.imgur.com/E3vxb.png" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"> </span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Burada V ile gerilim, P ile güç, U ile iş gösterilmiştir. Gerilim birimi volt , güç birimi watt [W] ve iş (enerji) birimi de joule 'dur.</span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Dikkat edilirse, gerilim tanımında güç ya da enerjinin de rolu vardır. Başta mekanik nicelikler olarak tanımlanan güç,enerji ve kuvvet James Prescott Joule'un ısı üzerinde yaptığı çalışmalardan sonra fiziğin bütün dallarında kullanılmağa başlanmıştır.</span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Diğer Elektromanyetik Nicelikler-Tablo 1</span></span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span><img src="http://i.imgur.com/YMZdC.jpg" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"> </span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Elektromanyetikte kullanılan diğer bütün nicelikler de temel birimler cinsinden verilebilir.</span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Bu nicelikler Tablo 1'de gösterilmiştir. Tablonun birinci bölmesi temel niceliklerden elektromanyetiği ilgilendiren dört tanesine ilişkindir. İkinci bölmede hem mekanik ve hem de elektromanyetikte kullanılan diğer birimler yer almıştır. Üçüncü bölme kendi özel birimi olan elektromanyetik niceliklere ilişkindir. Dördüncü bölmede özel birimi olmayan diğer elektromanyetik nicelikler yer almıştır. Bütün bu nicelikler SI birimidir. En alt bölmede ise SI birim olmayan, fakat SI birimlerle birlikte kullanılabilen iki oran birimi görülmektedir. (Bu şablondaki son birim olan desibel, bell biriminin askatıdır.)</span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Tablonun sol iki sütunu niceliklerin isimleri ve denklemlerde kullanılan simgelere ilişkindir. Ancak niceliklerin simgeleri için bir standart olmadığından, burada en yaygın kullanımlar gösterilmiştir.</span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Üçüncü ve dördüncü sütunlar MKS sisteminde birimlere ve simgelerine ayrılmıştır. Birimler daima küçük harfle yazılır. Birim simgelerinin standardı saptanmıştır. Buna göre, simgeler küçük harfle yazılır. Ancak şayet birim adı insan isminden türetilmişse (Weber, Watt, Henry vb.) simgenin ilk harfi büyüktür (Wb). (Dilimizde genellikle birim simgelerinin yazılışında uluslararası kurallara uyulmakta, fakat birimler Türkçe okunuşlarına göre yazılmaktadır: Mesela ampere yerine amper, coulomb yerine kulon, bazen de henry yerine henri.)</span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Beşinci sütunda birimleri tanımlayan eşdeğer birimler verilmiştir. Son sütun da böyledir. Yalnız son sütunda tanımlama sadece temel birimler cinsinden yapılmıştır. Temel birimler cinsinden yapılan tanımlamalara o niceliğin boyutu da denilebilir.</span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Birimlerin tutarlılığı hakkında örnek</span></span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Mekanikte kullanılan watt biriminin elektromanyetikte de kullanılışı şöyledir:</span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Yukarıdaki tabloda mekanikteki watt biriminin temel birim karşılığının kg • m²/ s³ olduğu görülmektedir. Oysa aynı birim elektrikte de kullanılır. Ancak, elektrikte kullanılan birimler ampere temel biriminden türetilmiştir. Yukarıdaki boyutlar incelenirse, watt biriminin nasıl olup ta, elektrik te de kullanıldığı ortaya çıkar.</span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Elektrikte 1 watt iki ucu arasında 1 volt gerilim olan bir dirençten geçen 1 amperlik akımın sağladığı güçtür. Şu halde watt biriminin elektrik birimi olarak karşılığı amper x volt olarak verilebilir. Ampere temel birimdir. Volt karşılığı ise ise tabloda kg • m² / (A • s³) olarak verilmektedir. Bu iki birimin çarpılması halinde</span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"> </span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span><img src="http://i.imgur.com/SdEvY.png" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"> </span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Bu da mekanikteki güç biriminden başka bir şey değildir.</span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000">Birimlere İsim Verenler-Tablo 2</span></span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"><span style="color: #FF0000"></span></span></span></span><img src="http://i.imgur.com/pQNdB.jpg" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'"></span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Fizikte (özellikle elektromanyetikte) birim olarak, genellikle bilim adamlarının isimleri kullanılır. Böylelikle, uygarlığa katkıda bulunanlar onurlandırılmış olur. Tablo 1'de belirtilen birimlere isim veren bilim adamlarının isimleri Tablo 2' de gösterilmiştir. (CGS sisteminde ve fiziğin diğer dallarında kullanılan birimler gösterilmemiştir.) İlk sütünda nicelik, ikinci sütunda bu niceliğin birimine isim veren bilim adamı ve son sütunda da bu bilim adamının doğum ve ölüm yılları vardır. Tablo bilim adamlarının doğum yılına göre düzenlenmiştir. Tablonun incelenmesi elektromanyetiği insanlık hizmetine sunan bili adamlarının genellikle 18. yüzyılın ikinci yarısı ile 19. yüzyılda hizmet ettiklerini göstermektedir.</span></span></span></s></p><p><s><span style="color: #0000CD"><span style="font-size: 15px"><span style="font-family: 'Comic Sans MS'">Görüldüğü gibi, birimlere isim veren bilim adamlarının, Joseph Henry hariç, hepsi Avrupalı'dır. Nicola Tesla ise Hırvatistan doğumlu bir Sırp olup, sonradan ABD'ye yerleşmiştir. (Bell biriminde Alexander Graham Bell'in (1847-1922), neper biriminde ise John Napier'in (1550-1617) adı kullanılmaktadır.)</span></span></span></s></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Suskun, post: 396889, member: 21093"] [COLOR=#0000CD][SIZE=4][FONT=Comic Sans MS][COLOR=#FF0000][SIZE=4][CENTER][B][U]Elektromanyetik Birimler[/U][/B][/CENTER] [/SIZE][/COLOR] [COLOR=#FF0000]Elektromanyetik birimler, fiziğin elektromanyetik dalında kullanılan birimlere verilen addır. Fizikte Nicelik ve Birimler[/COLOR] Fiziğin bütün dallarında çeşitli nicelikler (büyüklükler, quantity) kullanılır. Bu niceliklerden bir bölümü günlük hayatta rahatlıkla algılanan kavramlardır; sürat, ağırlık, sıcaklık vb. Buna karşılık elektromanyetikte kullanılan nicelikler günlük hayatta duygularla algılanamayan, ama ölçü aletleriyle ölçülebilen kavramlardır. Bir çok niceliğin özel birimi vardır. Kimi niceliklerde ise diğer niceliklerin birimleri kullanılırlar. Mesela uzunluk için metre birimi kullanılırken, sürat için özel bir birim kullanılmaz; bunun yerine uzunluk ve zaman birimlerinden oluşan metre/saniye birimi kullanılır. Fizikte problem çözmek için, birimlerin birbirleriye tutarlı olması zorunludur. Şayet birimler birbiriyle tutarsızsa, yapılacak şey, öncelikle birimleri birbiriyle tutarlı hale getirmektir. Birimlerin birbiriyle tutarlı olması yani standart ölçü birimlerinin saptanması başlı başına bir bilim konusudur. Ayrıca, bu yolla uluslararası bilimsel ve ticari ilişkilerde yeknesaklık da sağlanabilmektedir. [COLOR=#FF0000]Başlıca Birim Sitemleri[/COLOR] Ölçü standartlarını oluşturmak için ilk uluslar arası sözleşme 1875 te imzalandı. Ülkemiz bu sözleşmeyi imzalayan ilk 17 ülke arasındaydı. ( ABD, İngiltere ve Japonya'dan önce.) Konu ile ilgili olarak, bir komite kuruldu. Etalonları muhafaza eden, gerektiğinde birimlerde veya etalonlarda değişiklik önerisi hazırlayan, ihtiyaca bağlı olarak yeni nicelikleri tanımlayan bu uluslararası bilim komitesinin adı Ağırlıklar ve Ölçüler komitesi (Comité international des poids et mesures (CIPM))'dir. Merkezi ise Fransa'da, tarihimizde kötü anıları olan Sevres kentidir. Komite önerileri dört yılda bir defa toplanan uluslar arası Ağırlıklar ve Ölçüler konferansında (Conférence générale des poids et mesures (CGPM)) tartışılarak, uygun görülürse, hayata geçirilir. Günümüzde standart ölçü sistemi MKS sistemidir (metre kilogram saniye). Bu sisteme kimi kitaplarda, ampere birimi de eklenerek MKSA şeklinde de rastlanır. Eski kitaplarda rastlanan bir başka ölçü sistemi ise CGS sistemidir (santimetre gram saniye). CGS sisteminin kendi içimde esu ve emu adlarıyla bilinen alt türleri vardır. ABD'de ise hala eski İngiliz ölçü sistemi kullanılır. (Ancak, ABD'de de bilim çevreleri MKS sistemi kullanmaktadır.) [COLOR=#FF0000]MKS Sisteminde Nicelikler[/COLOR] MKS isteminde 7 temel nicelik tarif edilmiştir. Ayrıca bu niceliklerden üretilen 60 nicelik daha vardır. Temel niceliklerle bu niceliklerden türetilmiş 20 niceliğin kendilerine özgü birimleri vardır. [COLOR=#FF0000]Askat olarak;[/COLOR] desi (1/10) santi(1/100) mili(1/1000) [COLOR=#FF0000]Üstkat olarak[/COLOR] deka (10) hekto (100) kilo (1000) en iyi bilinen katlardır. Bütün bunların dışında çembersel hareketler için radyan ve steradyan da birimler arasında yer alırlar. Komitenin onayından geçmiş olan birimler SI birim (Le Système International d'Unités) olarak bilinir. [COLOR=#FF0000]MKS Siteminde Temel Nicelikler[/COLOR] [COLOR=#FF0000]Yedi temel nicelikten üç tanesi mekanikle ilgilidir:[/COLOR] Uzunluk, kütle ve zaman. Isı fiziğinde (termik) sıcaklık, optikte ışık şiddeti, elektromanyetikte akım şiddeti ve kimyada da madde miktarı diğer temel nicelikler arasında yer alır. MKS sisteminde bu sayılanların birimleri sırasıyla, metre, kilogram, saniye, Kelvin, candela (kandela), ampere ve mol'dur. (Kütle birimi olarak gramın değil, kilogramın esas alındığına dikkat edilmelidir.) [COLOR=#FF0000]Elektrik Akımı ve Gerilim[/COLOR] Elektromanyetik için temel birim elektrik yük olmalıdır. Ancak uygulamada elektrik yükleri bir araya getirip, deneyler yapmak ve sağlıklı ölçülerle etalon saptamak çok zordur. Buna karşılık bir iletkenden birim zamanda geçen yükü ölçmek çok daha kolaydır. Bu sebepten elektromanyetik için temel birim elektrik yükü değil, elektrik akımıdır. Yük ve akım arasında şu ilişki vardır: [/FONT][/SIZE][/COLOR][IMG]http://i.imgur.com/a5df6.png[/IMG] [COLOR=#0000CD][SIZE=4][FONT=Comic Sans MS] Ya da daha genel olarak; [/FONT][/SIZE][/COLOR][IMG]http://i.imgur.com/P6wTO.png[/IMG] [COLOR=#0000CD][SIZE=4][FONT=Comic Sans MS] Burada q elektrik yükü, t zaman ve I da elektrik akımıdır. Yük birimi coulomb [C ], akım birimi ampere [A] ve zaman biri de saniyedir [s]. Elektrikte kullanılan bir başka önemli nicelik gerilimdir. Gerilim gücün bu gücü veren akıma olan oranı (ya da yapılan işin bu enerjiyi sağlayan elektrik yüküne olan oranı) olarak tanımlanabilir. [/s][/FONT][s][/s][/SIZE][s][/s][/COLOR][s][IMG]http://i.imgur.com/E3vxb.png[/IMG] [COLOR=#0000CD][SIZE=4][FONT=Comic Sans MS] Burada V ile gerilim, P ile güç, U ile iş gösterilmiştir. Gerilim birimi volt , güç birimi watt [W] ve iş (enerji) birimi de joule 'dur. Dikkat edilirse, gerilim tanımında güç ya da enerjinin de rolu vardır. Başta mekanik nicelikler olarak tanımlanan güç,enerji ve kuvvet James Prescott Joule'un ısı üzerinde yaptığı çalışmalardan sonra fiziğin bütün dallarında kullanılmağa başlanmıştır. [COLOR=#FF0000] Diğer Elektromanyetik Nicelikler-Tablo 1 [/COLOR][/FONT][/SIZE][/COLOR][IMG]http://i.imgur.com/YMZdC.jpg[/IMG][COLOR=#0000CD][SIZE=4][FONT=Comic Sans MS] Elektromanyetikte kullanılan diğer bütün nicelikler de temel birimler cinsinden verilebilir. Bu nicelikler Tablo 1'de gösterilmiştir. Tablonun birinci bölmesi temel niceliklerden elektromanyetiği ilgilendiren dört tanesine ilişkindir. İkinci bölmede hem mekanik ve hem de elektromanyetikte kullanılan diğer birimler yer almıştır. Üçüncü bölme kendi özel birimi olan elektromanyetik niceliklere ilişkindir. Dördüncü bölmede özel birimi olmayan diğer elektromanyetik nicelikler yer almıştır. Bütün bu nicelikler SI birimidir. En alt bölmede ise SI birim olmayan, fakat SI birimlerle birlikte kullanılabilen iki oran birimi görülmektedir. (Bu şablondaki son birim olan desibel, bell biriminin askatıdır.) Tablonun sol iki sütunu niceliklerin isimleri ve denklemlerde kullanılan simgelere ilişkindir. Ancak niceliklerin simgeleri için bir standart olmadığından, burada en yaygın kullanımlar gösterilmiştir. Üçüncü ve dördüncü sütunlar MKS sisteminde birimlere ve simgelerine ayrılmıştır. Birimler daima küçük harfle yazılır. Birim simgelerinin standardı saptanmıştır. Buna göre, simgeler küçük harfle yazılır. Ancak şayet birim adı insan isminden türetilmişse (Weber, Watt, Henry vb.) simgenin ilk harfi büyüktür (Wb). (Dilimizde genellikle birim simgelerinin yazılışında uluslararası kurallara uyulmakta, fakat birimler Türkçe okunuşlarına göre yazılmaktadır: Mesela ampere yerine amper, coulomb yerine kulon, bazen de henry yerine henri.) Beşinci sütunda birimleri tanımlayan eşdeğer birimler verilmiştir. Son sütun da böyledir. Yalnız son sütunda tanımlama sadece temel birimler cinsinden yapılmıştır. Temel birimler cinsinden yapılan tanımlamalara o niceliğin boyutu da denilebilir. [COLOR=#FF0000]Birimlerin tutarlılığı hakkında örnek[/COLOR] Mekanikte kullanılan watt biriminin elektromanyetikte de kullanılışı şöyledir: Yukarıdaki tabloda mekanikteki watt biriminin temel birim karşılığının kg • m²/ s³ olduğu görülmektedir. Oysa aynı birim elektrikte de kullanılır. Ancak, elektrikte kullanılan birimler ampere temel biriminden türetilmiştir. Yukarıdaki boyutlar incelenirse, watt biriminin nasıl olup ta, elektrik te de kullanıldığı ortaya çıkar. Elektrikte 1 watt iki ucu arasında 1 volt gerilim olan bir dirençten geçen 1 amperlik akımın sağladığı güçtür. Şu halde watt biriminin elektrik birimi olarak karşılığı amper x volt olarak verilebilir. Ampere temel birimdir. Volt karşılığı ise ise tabloda kg • m² / (A • s³) olarak verilmektedir. Bu iki birimin çarpılması halinde [/FONT][/SIZE][/COLOR][IMG]http://i.imgur.com/SdEvY.png[/IMG] [COLOR=#0000CD][SIZE=4][FONT=Comic Sans MS] Bu da mekanikteki güç biriminden başka bir şey değildir. [COLOR=#FF0000]Birimlere İsim Verenler-Tablo 2 [/COLOR][/FONT][/SIZE][/COLOR][IMG]http://i.imgur.com/pQNdB.jpg[/IMG][COLOR=#0000CD][SIZE=4][FONT=Comic Sans MS] Fizikte (özellikle elektromanyetikte) birim olarak, genellikle bilim adamlarının isimleri kullanılır. Böylelikle, uygarlığa katkıda bulunanlar onurlandırılmış olur. Tablo 1'de belirtilen birimlere isim veren bilim adamlarının isimleri Tablo 2' de gösterilmiştir. (CGS sisteminde ve fiziğin diğer dallarında kullanılan birimler gösterilmemiştir.) İlk sütünda nicelik, ikinci sütunda bu niceliğin birimine isim veren bilim adamı ve son sütunda da bu bilim adamının doğum ve ölüm yılları vardır. Tablo bilim adamlarının doğum yılına göre düzenlenmiştir. Tablonun incelenmesi elektromanyetiği insanlık hizmetine sunan bili adamlarının genellikle 18. yüzyılın ikinci yarısı ile 19. yüzyılda hizmet ettiklerini göstermektedir. Görüldüğü gibi, birimlere isim veren bilim adamlarının, Joseph Henry hariç, hepsi Avrupalı'dır. Nicola Tesla ise Hırvatistan doğumlu bir Sırp olup, sonradan ABD'ye yerleşmiştir. (Bell biriminde Alexander Graham Bell'in (1847-1922), neper biriminde ise John Napier'in (1550-1617) adı kullanılmaktadır.)[/FONT][/SIZE][/COLOR][/s] [/QUOTE]
Alıntıları ekle...
İsim
Spam kontrolü
Turizmin başkenti olarak bilinen güneydeki ilimiz?
Cevapla
Forumlar
Eğitim
BilgiBANK
Fen ve Teknoloji
Elektromanyetik Birimler
Top