İnsanların yaşamlarını devam ettirebilmesi için gerekli şartlardan biride barınmadır. Bunun için insanlar ilk önce doğal barınakları (mağara gibi) daha sonra kendilerinin inşa ettiği yapıları kullanmışlardır. Yerleşmelerin coğrafi dağılışını, yerleşme şekillerini, fonksiyonlarını ve çevre faktörleri ile olan ilişkilerini inceleyen bilim dalına yerleşme coğrafyası denir.
Yerleşme Alanı ve Yerleşme Alanını Sınırlandıran Faktörler
Yeryüzünün tamamı yerleşme için uygun değildir. Bazı yerler elverişli şartlara sahip olması nedeniyle yoğun bir yerleşmeye sahne olurken bazı yerlerde çeşitli faktörler yerleşmeyi sınırlandırır. Bu faktörlerin başlıcaları şunlardır.
Fiziki Faktörler
a) Denizler: Karaların denizlere yakın kısımları denizel iklimin etkisiyle yerleşme için elverişli şartlara sahiptir. Ancak yeryüzünün büyük bir kısmını (% 71) kaplayan denizler yerleşmeyi sınırlandırmaktadır.
b) Kutup Bölgeleri: Sıcaklığın yıl boyunca 0°C nin altında olduğu, zeminin kar ve buzla kaplı olduğu ve tarımsal üretim imkanlarının olmadığı kutuplar yerleşmenin olmadığı veya çok seyrek olduğu yerlerdir. (Antarktika, Grönland, Kuzey Sibirya, Kanadanın kuzeyi gibi.)
c) Çöller: Dönenceler çevresindeki sıcak çöller ile Asya'nın iç kesimlerindeki karasal çöller yerleşmenin seyrek olduğu yerlerdir. Buralarda yerleşmeler daha çok vaha adı verilen alanlarda toplanmıştır. Çöllerde yağışın az olması tarımsal faaliyetleri, otlakların yetersizliğide hayvancılık yapılmasını engellenmektedir.
d) Ormanlar: Ekvatoral ormanlar ve muson ormanları gibi gür ormanların bulunduğu alanlar yerleşmeyi sınırlandırmaktadır.
e) Yükselti: Yükseltinin fazla olduğu yerler, sıcaklığın düşük olması nedeniyle yerleşmeyi sınırlandırır.
f) Verimsiz Topraklar: Bataklıklar ve tuzlu topraklar tarımı engellediği için yerleşmeyi sınırlandırır.
2. Beşeri ve Ekonomik Faktörler
Tarım, sanayi, ulaşım, turizm madencilik gibi faktörler yerleşme alanları üzerinde etkilidir. Bu faaliyetlerin yoğun olduğu yerlerde nüfuslanma daha fazladır.
