Dilin Doğuşu
Otto Jespersen’e göre ilk insanların birbirlerinin dikkatini çekmek için, kendilerini eğlendirmek için çıkardıkları seslerden dili keşfetmişlerdir. Ama bu fikrin kanıtı yoktur. Konuşma dilinin yazı dilinden önce bulunduğunu biliyoruz. İnsan yaşamında yarım milyon yıl geriye gidersek atalarımızın konuşma yetisiyle ilgili kanıtlar bulamayız. İlk zamanlardan ses ve dil ile ilgili bize bilgi verebilecek kanıtlar yoktur. Bu kanıtların olmamasından dolayı dilin doğuşu sadece fikirlerle açıklanabilir.
Kutsal Kaynak (The divine source) :
Bir fikre göre; Tanrı, Adem’i yarattı ve yaşayan her yaratığı Adem’in seslendirdiği gibi isimlendirdi. Bir Hindu inanışına göre; diller evrenin yaratanı Brahma’nın eşi Sarasvati tarafından yaratıldı. Çoğu dinde, insanlara dilin var oluşunu açıklayan ilahi bir kaynak vardır. Bu konuda deneyler yapılmıştır. İlk akla gelen eğer insanlar tanrı vergisi dili kullanıyorlarsa, yeni doğan çocuklar belli bir yaşa kadar hiç dilsel ses duymazlarsa o dili kullanmaları gerektiğidir.
Psammetichus adında Mısır’lı bir firavun 2 yeni doğmuş yavru üzerinde araştırma yapar. Keçilerin ve sessiz bir çobanın yanında iki yıldan sonra çocuklar mısır dilini değilde Frikya dilinde ekmek anlamındaki “bekos” kelimesini kullanmaya başlarlar. Çocuklar bu kelimeyi keçilerden be-kos halinde aldıkları kabul edilir.
İskoçya’nın 4.James’e böyle bir deneyiminde çocukların İbranice konuşmaya başladıkları iletilir. Diğer hiçbir ilahi güç ile ilgili deney bu fikri kuvvetlendirmez.
Bir rivayete göre Tanrı bütün dilleri Babil şehrinde karıştırıp dünyaya yaymıştır. Ama diller bir ilahi güçten yayıldıysa, onları yenileme gereği duymazdık.
Doğal Ses Kaynağı (The Natural Sound Source) :
Bu fikre göre, ilk kelimeler doğal seslerin taklitleri olabilir. Örneğin; “cawcaw” şeklinde ses çıkardığından ingilizce karga “caw” demektir. Guguk kuşu sesinden dolayı ingilizce “cuckoo” olarak isimlendirilmiştir. Bütün dillerde bu teoriyi destekleyen çeşitli kelimeler bulunur. İngilizcede “splash-su sıçratma”, “bang/boom-gürültülü ses” gibi...Dilin doğuşu hakkındaki bu teoriye “bow-wow (köpek havlaması)” teorisi denir. Bazı dillerdeki kelimelerin “seslerin yansımasıyla (onomatopoeic)” ile açıklamak mümkündür ama bu şekilde sessiz, soyut varlıkların kelimelerini açıklamak mümkün değildir. Ayrıca bir dil sadece varlıkları isimlendirmekle oluşmaz.
Başka bir fikre göre, dilin doğuşu insanların çıkardığı doğal-duygusal seslerden geliyor olabilir. “Ouch, Ah!, Hey!, Wow!, Yuck!...gibi. Bu sesler genelde sıradan konuşmaya zıt olarak ani nefes alıp verme sonucu oluşan seslerdir. Anlamlı kelimeler ise böyle seslendirmeler içermez.
Bir diğer fikir “yo-heave-ho” olarak adlandırılan teoridir. Bir insanın sesi fiziksel çabasıyla birleşerek dili doğurmuş olabilir, özellikle bu düşünce bir çok insan tarafından aynı anda kullanılırsa daha da mantık kazanır. Yani bir grup insan günlük hayatlarında doğal olarak kullanacakları homurtu, inilti, bağrışlar sonucu dile bir başlangıç kazandırmış olabilirler. Bu fikre göre insan dili sosyal bir içerik olarak gelişmiştir. Ama maymunların da sosyal çağrıları ve homurtuları olmasına rağmen konuşma yetenekleri yoktur. Bu fikirde tam anlamıyla seslerin kökenlerini açıklayamamaktadır.
Ağız Hareketleri Kaynağı (The Oral Gesture Source) :
Bu fikre göre fiziksel hareketlerle ağız hareketlerinin çıkardığı seslerin bağlantısı vardır. Tüm vücut hareketleriyle olsa bile bütün duygusal durumlar ve niyetler açıklanamayacağından ağız kullanılarak dil geliştirilmiş olabilir.
Önce iletişim için vücut hareketleri kullanılmış, sonra ağız, dudak, gırtlak hareketleriyle çeşitlendirilme sağlanmış olabilir. Bu düşünceye Sir Richard Paget “a specialized pantomime of the tonque and lips” adını vermiştir.
Mimik ve diğer hareketleri iletişim maksadıyla kullanabiliriz. Ama bu fikir mimik ve diğer hareketlerden seslendirmeye geçişi açıklamaz. Ayrıca bütün bu ağız ve vücut hareketleri bütün dilsel mesajları asla karşılamaz.
Genetik Dilbilim (Glossogenetics) :
Diğerlerinden biraz farklı bir görüştür. Daha çok insan dilinin düzenleme ve gelişmesinin biyolojik temelini baz alır. Diğer hayvanlarda olmayan insan simasındaki fiziksel yoğunlaşma başlangıç olabilir. İnsan kafatası en eskileri bugünün gorillerine benzemesine rağmen zamanla konuma yetisini olanaklı kılan şekle gelmiştir.
Fiziksel Uygunluk (Physiological Adaptation) :
İnsan dişleri, maymunlarda olduğu gibi öne meyilli değil, düzdür. Yüksekliği konuşmayı kolaylaştıracak şekildedir. Bunlar “f, v, th” seslerini kolaylaştırır. Ayrıca insan dudakları diğer hayvanlarda bulunmayan esnek ve karmaşık kaslardan oluşur, “p, b, w” sesleri böylece kolaylaşır. İnsan ağzı ufaktır, hızlıca açılıp kapanabilir ve dil hareketleri seslerin çeşitliliğini karşılamak için uygundur.
İnsan gırtlağı (diğer adı ses tellerini içeren müzik kutusu) pozisyonuyla maymunlarınkinden farklıdır. İnsanın fiziksel gelişimi sırasında insanın duruşu giderek başı öne, gırtlağı aşağıya itmiştir. Gırtlakta oluşan sesleri yankılayan yutağı oluşturmuştur. Bu nedenle insanlar yemek yerken nefesleri kesilir.
İnsan beyini gelişmiştir ve iki yarım küresi farklı görevleri üstlenmiştir. Dil sol yarı küreden kontrol edilir. Alet kullanma kontrolü de buradan sağlanır. Bu ikisi geliştikçe insan beyni de gelişmiştir. Böylelikle el işi geliştikçe dile yatkınlık başlamış olabilir. Bir ses çıkarmak için iki taş (ses) gerektiği gibi... İnsanlar isimlendirme yeteneklerini geliştirdikten sonra biraya “beer” adını koymuşlardır. Aynı şekilde başka bir şekilde “good” ismini geliştirmişlerdir ve insan beyni bu iki kelimeyi birleştirecek olgunluğa birkaç bin yıl da ulaşmıştır.
Etki-Tesir ve İnsanlar arası İlişkiler (Interactions and Transactions) :
İnsanların doğal sesleri gelişimleri sırasında birleştirdikleri açıktır. Aynı şekilde acı, zorluk, korkma gibi duygular ve örnek olan vücut hareketleri ile dili geliştirmeleri kolaylaşmıştır. Dilin bu birinci ana fonksiyonuna Etki-tesir (Interactions) adı verilir. İnsanlar birbirleriyle sosyal ve duygusal bağlar kurarken dile böylece ihtiyaç duymuşlardır.
Dilin diğer fonksiyonu bireyler arası ilişkilerdeki vazifesidir (Transaction). Bundan kasıt insanların yeteneklerini, bilgilerini paylaşmasıdır. Bu ilişkiler nesilden nesile gelişmiştir.