Depresyon Hastaları ve Aile Desteği

Depresyon işlevselliği azaltan, zorlayıcı ve nüksetme ihtimali yüksek olan bir hastalıktır. Yalnızca hasta değil, yakınları da benzer sıkıntılar yaşar; hayal kırıklığı, halsizlik, umutsuzluk vb. hastanın kötümserliğinin yakınlarına da yansıdığı düşünülmektedir.

İçe kapanma dönemlerinde hasta yakınının ilişki kurma çabası defalarca reddedilebilir ve bu öfke yaratabilir. Yine hastanın işlevselliğinin azalması nedeniyle yakınlarının yükü artabilir, yılgınlık ortaya çıkabilir.

Bazen hastalığın gidişatının iyi olması yakınlarına umut verirken tekrar ortaya çıkması (nüks) kafa karışıklığı yaratabilir. Bazı hasta yakınları ise depresyonun nedenini kendilerine bağlayarak suçluluk hissedebilir. Ancak her hastalıkta olduğu gibi depresyonun da tek bir nedenle (örn. aile içi problemlerle) açıklanmadığını bilmek gerekir.

Diğer yandan, hastanın iyileşmesinde aile desteği önemlidir. Hasta yakınları öncelikle depresyon hakkında uzman bilgisi almalıdır. Çünkü bazı hasta yakınları bunun yalnızca kötü ruh halinden ibaret olduğunu düşünebilir.

Depresyon tıbbi bir hastalıktır ve tedavi gerektirir. İyileşme sürecine eşlik eden bir aile, hasta ile maddi ve manevi ihtiyaçlar üzerine konuşarak, kısa dönemli ve gerçekçi hedefler belirleyerek işe başlayabilir.

Sosyal ve ekonomik hedefleri gerçekleştirme sırasında hasta birçok kez tökezleyecektir. Yakınları bu dönemlerde yoğun negatif duygular yaşayabilir fakat bunu hastaya yansıtmamak önemli bir detaydır.

Depresyon hastalarının aile ilişkilerini inceleyen çalışmalar, duygu dışavurumu yüksek olan ailelerde nüks oranının daha yüksek olduğunu savunur. Yani hastaya verilen olumlu veya olumsuz uyarıların, yapılan müdahalelerin ve duygu ifadelerinin sıklığı hastalığın gidişatını negatif yönde etkileyebilir.

Depresyon hastasına eşlik ederken, bir gözlemci olarak fark ettiğiniz kritik noktalara dikkatini çekebilirsiniz. Ancak bu gözlemlerinizin taraflı olmaması gerekir.

• Hangi düşünceler veya davranışsal değişiklikler depresyonun tekrar ortaya çıkmakta olduğunun işareti?
• Hangi durumlar hastayı depresyona itiyor?
• Ortaya çıkmakta olan belirti için nasıl önlem alınabilir? Daha önce nasıl üstesinden gelmişti?
• Hasta hangi alanlarda iyi performans gösteriyor?

Fiziksel egzersizlerin de tedavi sürecini oldukça desteklediği düşünülmektedir. Hasta, birlikte günlük kısa yürüyüşler veya başka basit egzersizler konusunda motive edilebilir.

Prof. Dr. Kemal Arıkan Psikiyatri Uzmanı