Echinoidea sınıfında yer alan küçük, dikenli ve yuvarlak derisidikenlilerdir. Okyanuslarda ve tüm iklimlerde her derinlik bölgesinde yaşayan yaklaşık 950 deniz kestanesi türü vardır. Her gün yeni tehditlerle karşı karşıya kalsalar da okyanus ve deniz ekosisteminde önemli bir rol oynuyorlar.
Kırmızıdan mora ve yeşile kadar birçok renge sahip olabilirler ve onları en görünür ve büyüleyici deniz hayvanlarından biri yapar . Deniz kestanesi küçüktür ve çapı yaklaşık2.5 ila 10 cm arasındadır. Dev deniz kestanesi yaklaşık 32 cm çapındadır. Ya dikenleriyle kendilerini iterek ya da tüp ayaklarıyla yavaş yavaş sürünerek hareket ederler.
Çiçek kestanesinin zehirindeki enzimlerin şiddetli ağrılara ve ölüme yol açan kas kasılmalarına neden olacak kadar güçlü olduğunu biliyor muydunuz? İşte deniz kestaneleri hakkında bilmeniz gerekenler
Deniz kestanelerinin herhangi bir kemik yapısı yoktur. Bunun yerine, kalsiyum karbonattan oluşan bir yapıya sahiptirler. Deniz kestanesini tamamen kaplayan küçük plaka parçalarından oluşur.
En büyük deniz kestanesi türü, Kızıl Deniz Kestanesi,
Kızıldeniz kestaneleri genellikle sığ sularda ve aşırı dalga hareketlerinden korunan kayalık kıyılarda görülür. Deniz kestaneleri yetişkin olduklarında beş katlı bir simetri geliştirirler. Deniz kestaneleri, sert dış iskeletlerle kaplı ve dikenlerle çevrili küresel, yassı veya oval gövdelere sahiptir. Bu dikenlerin uzunluğu türden türe değişir. Deniz kestanesinin dikenleri iki kategoriye ayrılır; daha uzun dikenler için birincil ve daha kısa olanlar için ikincil.
Deniz kestaneleri larva olarak iki taraflı simetriye sahiptir, bu da vücutlarını her iki tarafta aynı olan iki yarıya bölebileceğiniz anlamına gelir. Yetişkin olduklarında beş katlı bir simetri geliştirirler, bu da vücutlarını benzer beş bölüme ayırabileceğiniz anlamına gelir. Ağızları vücutlarının altında, anüsleri üsttedir.
Araştırmalar, deniz kestanelerinin vahşi doğada 200 yıla kadar yaşayabileceğini gösteriyor. Esaret altında yaşam süreleri yaklaşık 30 yıla düşerken, vahşi doğada genellikle 30 yıldan fazladır. Şimdiye kadar bulunan en eski deniz kestanesi, yaklaşık 200 yaşında olduğu tahmin edilen kızıl deniz kestanesiydi.
Bu türlerin geçmişte daha uzun yaşamış olma ihtimali var, ancak okyanusun sürekli değişen koşulları, daha uzun süre hayatta kalmalarını zorlaştırdı. Aşırı doymuş okyanus kirliliği ve insanlar tarafından artan balık avı, deniz kestanelerinin hayatlarını sürekli olarak kritik tehlikeye atıyor. Bazı deniz kestaneleri zaten nesli tükenmekte olan olarak listelenmiştir.
Teknik olarak deniz kestanelerinin beyni yoktur. Bunun yerine, ağızlarının etrafındaki bir sinir halkasından vücutlarına yayılan çok basit sinirleri vardır. Bu sinirler deniz kestanelerinin uzuvlarını ve diğer vücut kısımlarını kontrol etmelerini sağlar. Ayrıca onlara bir dokunma hissi verirler.
Deniz kestaneleri üremede dış döllenmeyi kullanır. Dişiler ve erkekler yumurtalarını ve spermlerini çevreleyen suya bırakırlar. Bu nedenle, döllenme ebeveynlerden bağımsız olarak gerçekleşir.
Embriyolar genellikle ilk on iki saatte gelişir. Fitoplanktonlarla beslenirken akıntıların onları taşımasına izin vererek larva haline geldikçe suda yüzmeye başlarlar. Larvaların yavrulara dönüşmesi aylar alır. Genç deniz kestanesi daha sonra kabuk sürekli büyüyüp sertleştikçe deniz yatağına batar. Gençler yaklaşık beş yıl içinde yetişkin olurlar, ancak iki yıl içinde cinsel olgunluğa ulaşırlar.
Deniz kestanelerinin, kabuklarına hızla girip çıkmalarını sağlayan tüp ayak adı verilen küçük, çok esnek bir çift uzuvları vardır. Tüp ayaklarını hareket ettirmek için vücutlarının iç su basıncını kullanırlar. Her bir tüp ayağı, deniz kestanesinin yüzeyleri kavramasına ve kendisini öne çekmesine izin bir şekle sahiptir. Bu genellikle omurgalarını hareketi kolaylaştırmak için kullandıkları yanılsamasını yaratır.
Deniz kestanesi batmaları çok tehlikelidir. Dikenleri insan derisini delip yaralara neden olacak kadar keskindir. Ayrıca, dikenleri kırılma eğilimindedir, yani kişinin içine girerek daha fazla ağrı ve enfeksiyona neden olurlar. Daha da kötüsü, dikenleri o kadar kırılgandır ki, çıkarılması zordur.
Deniz kestanesinin zehiri genellikle ölümcül değildir, ancak bazı insanlar zehre karşı çok alerjiktir. Bu nedenle solunum güçlüğü şeklinde şiddetli bir reaksiyona neden olur. Tıbbi olarak müdahale edilmezse ölümcül olabilir.
Çiçek kestaneleri genellikle Hint-Batı Pasifik bölgesinde bulunur. Deniz kestaneleriyle ilgili bir başka inanılmaz gerçek de potansiyel tehlikeleridir. Özellikle çiçek kestanesi, aralarında en ölümcül olanıdır. Genellikle Hint-Batı Pasifik bölgesinde bulunurlar. Diğer deniz kestanelerinin aksine, çiçek kestaneleri bir insanı öldürebilecek ölümcül zehir içerir. İki tür zehirleri vardır. İlki tek başına tehlikeli olmasa da sinirlere ve kana saldırır.
İkinci zehir de tehlikeli değildir, ancak birincisini daha zehirli hale getirir. İki zehrin kombinasyonu anafilaktik şoka, kasılmalara ve ölüme yol açabilir. Diken batmaları genellikle ölümcül olsa da, yeterli tedavi ile bir yaralanmadan sağ çıkabilirsiniz. Çiçek deniz kestanesi, 2014 yılında Guinness Rekorlar Kitabı tarafından dünyanın en tehlikeli deniz kestanesi seçilmiştir.
Deniz kestaneleri, bitki ve hayvanlarla beslendikleri için ağırlıklı olarak omnivorlardır. Bir deniz kestanesinin diyeti esas olarak algler, krinoidler, kırılgan yıldızlar, süngerler , midyeler ve poliketlerden oluşur. Bitkiler ve hayvanlarla beslendikleri için ağırlıklı olarak omnivorlardır. Deniz kestaneleri ekosistemde önemli bir rol oynamaktadır. Mercan ve yosun arasındaki dengeyi sağlarlar.
Buna karşılık, deniz kestaneleri su samurları, ıstakozlar , yengeçler ve çok sayıda balık tarafından avlanır . Su samurları keskin pençelerini ve daha büyük güçlerini deniz kestanesini kırmadan önce dikenlerini silmek için kullanırlar. Yengeçler ve ıstakozlar kıskaçlarını kullanarak deniz kestanesinin daha içlerine girmeden dikenlerini kırarlar. Yırtıcı balıklar da kabuğu açmadan önce dış kabuğu ısırır.
Dünyanın her yerindeki insanlar deniz kestanelerini yerler. Balık yemeklerinde kullanılan mayonez ve Hollandaise sosunda önemli bir bileşen oluştururlar.
İlk yardım
Deniz kestanesi batması tedavisi, en doğru şekliyle hemen çıkarılmasıdır. Deri yüzeyinde kalan dikenler bir cınbız yardımı ile çıkarılmalıdır. Sirke çoğu yüzeysel dikenleri çözer; yarayı günde birkaç kez sirkeye batırmak veya ıslak sirke kompresi uygulamak yeterli de olabilir. Sıcak su pansumanı ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Nadiren, dikenleri çıkarmak için küçük bir kesi yapılmalıdır; Diken çok kırılgan olduğu için dikkatli olunmalıdır. Daha derin dokulara ilerlemiş bir dikenin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Dikenler alındıktan sonra ağrı günlerce(5 ila 7 günü aşan ağrı) devam edebilir. Dikenleri önemsemeyiz hareket etmeniz sizi daha ciddi sonlara götürebilir çünkü dikenlerin ilerleme eğilimleri olduğundan, kemik veya sinirdokularına kadar ilerleyebilir.Yanlış bilinen : Zeytin yağı bir işe yaramıyor maalesef.
Ahmet TAŞÇI
