Cumhuriyet Döneminin Diğer Sanatçıları
ZEYYAT SELİMOĞLU (1922-2000)
- Hikâyelerinde denizcileri anlatır.
- Deniz yaşantısını yerli renkleriyle verir. Özellikle Karadeniz balıkçılarının yaşamını dile getirir.
- Yerel ağız ve şivelere de aşırıya kaçmamakla birlikte eserlerinde yer verir.
Eserleri:
Hikâye: Kavganın Sonu ve Başı, Direğin Tepesinde Bir Adam, Koca Denizde İki Nokta, Karaya Vurdu Deniz, Deprem (Uzun Hikâye), Soyunanlar, Çiçekli Dağ Sokağı, Gemi Adamları, Bir Şarkı Gibiydi, Aramızdaydı O Gün, Denizlerin İstanbul, Derin Dondurucu için Öykü, Bahar Yorgunluğu
Roman: Tutkunun Köşeleri
Çocuk kitapları: Yavru Kayık, Martılar Adası, Uyumsuz Nuri
NİHAT SIRRI ÖRİK (1894-1960)
- Hikâye ve romanlarında yaşadığı dönemden çok çocukluk yıllarının, geçmişin izlerini yansıtır.
- Aynı şekilde geçmiş dönemin siyasi hayatını işleyen romanlar da yazmıştır.
Eserleri:
Roman: Sultan Hamit Düşerken, Eve Düşen Yıldırım, Kıskanmak
Öykü: Kırmızı ve Siyah, Sanatkârlar, Eski Resimler
Oyun: Muharrir, Alın Yazısı, Sönmeyen Ateş
SELAHATTİN ENİS (1892-1942)
- Hikâye ve romanlarında natüralizme bağlı kalmıştır.
- Yapıtlarında yüksek sınıfın hayatını eleştirmiş, zina ve fuhuşu işlemiştir.
- Dili özensizdir.
Eserleri:
Roman: Zaniler, Cehennem Yolcuları, Sara
Öykü: Bataklık Çiçeği
OSMAN CEMAL KAYGILI (1890-1945)
- Halk folkloru ve edebiyatı geleneğinden yararlanmış, İstanbul’un özellikle geleneği yaşatan kenar semtlerini anlatmıştır.
- Ahmet Mithat ve Hüseyin Rahmi geleneğini devam etmiştir. Mizah yazarlığıyla tanınmıştır.
Eserleri:
Roman: Çingeneler, Aygır Fatma, Bekri Mustafa
Öykü: Bir Kış Gecesi, Çuvala Şeyhinin Halefi, Altın Babası, Eşkıya Güzeli, Çingene Kavgası, Gonca’nın İntiharı, Tekin Olmayan Kedi
ESAT MAHMUT KARAKURT (1902-1972)
- Romanlarında daha çok ulusal duyguları ya da kahramanlık duygularını güçlendirmeye çalışmıştır.
- Dünya Savaşı ve Milli Mücadele’yi de işlemiştir. Romanlarının çoğunda Türk askerinin gücünü ve kahramanlığını duyurmak ister.
- Kadın ve erkek bütün kişilere aynı ölçüde davranır.
Eserleri:
Roman: Vahşi Bir Kız Sevdim, Çölde Bir İstanbul Kızı, Dağları Bekleyen Kız, Allaha Ismarladık, Ölünceye Kadar, Son Gece, Kadın Severse, İlk ve Son, Kocamı Aldatacağım, Sokaktan Gelen Kadın, Ankara Ekspresi, Bir Kadın Kayboldu, Ömrümün Tek Gecesi, Erikler Çiçek Açtı, Son Tren, Kadın İsterse
KERİME NADİR (1917-1984)
- Romanlarının sayısı otuz beşi geçer.
- Gerçeklik akımına katılmadan romantik aşkı işlemiştir.
- İstanbul dışını tanımadığı için bütün romanları İstanbul’da geçer.
- Aşkla birlikte yalnızlık, kıskançlık, bunalım gibi konuları da işlemiştir. Genç kızlar, olgun erkekler, kıskanç kadın ve erkekler onun romanlarındaki önemli öğelerdir.
Eserleri:
Roman: Yeşil Işıklar, Sonbahar, Kalp Ağrısı, Gönül Hırsızı, Hıçkırık, Samanyolu, Seven Ne Yapmaz, Solan Ümit, Aşka Tövbe, Aşk Rüyası, Kahkaha, Balayı
AHMET ÜMİT (1960-…)
- Polisiye roman yazarıdır.
Eserleri:
Roman: Sokağın Zulası, Çıplak Ayaklıydı Gece, Bir Ses Böler Geceyi, Sis ve Gece, Agatha’nın Anahtarı, Kar Kokusu, Patasana, Şeytan Ayrıntıda Gizlidir, Kukla, Beyoğlu Rapsodisi, Aşk Köpekliktir, Başkomser Nevzat, Çiçekçinin Ölümü, Kavim, Ninatta’nın Bileziği, Olmayan Ülke, Bab-ı Esrar, İstanbul Hatırası
Deneme: İnsan Ruhunun Haritası
AHMET ALTAN (1950-…)
- Romanlarında hayattan alınmış dolayısıyla gerçekmiş izlenimi veren, inandırıcı olay ve kahramanlar yerine doğal olmayan olay ve kahramanlar vardır.
Eserleri:
Roman: Dört Mevsim Sonbahar, Sudaki İz, Yalnızlığın Özel Tarihi, Kılıç Yarası Gibi, İsyan Günlerinde Aşk, Aldatmak, Tehlikeli Masallar
Deneme: Kristal Denizaltı, Gece yarısı Şarkıları, İçimizde Bir Yer, Karanlıkta Sabah Kuşları
BEKİR YILDIZ (1933-1998)
- Konusunu Güneydoğu Anadolu’dan ve orada yaşayan insanlardan, Almanya’da yaşayan Türklerin hayatlarından alır.
Eserleri:
Hikâye: Kara Vagon, Kaçakçı Sahan, Sahipsizler, Evlilik Şirketi, Beyaz Türkü, Alman Ekmeği, Dünyadan Bir Atlı Geçti, İnsan Postası, Demir Bebek, Mahşerin İnsanları, Bozkır Gelini.
Roman: Halkalı Köle, Aile Savaşları
Röportaj: Harran, Yaman Göç
Çocuk Kitabı: Şahinler Vadisi, Canlı Tabanca, Arılar Ordusu, Kör Güvercin
MUSTAFA NECATİ SEPETÇİOĞLU (1932-2006)
- Romanlarıyla Türklerin Anadolu’ya girişi ve burada devlet kuruşlarını, Selçuklu ve Osmanlı devrinin hikâyesini anlatmıştır.
- Türk tarihi romancılığında özgün bir yol izlemiştir.
- Ahmet Yesevi dervişlerinin Anadolu’yu Türkleştirmesi ve İslamlaştırmasını ele almıştır.
- Tasvirleri, ruh tahlilleri, tarih içinde dilin gelişimini hissettiren üslubu ile romancılığımızda bir merhale sayılır.
- Çanakkale ile ilgili üç romanı vardır.
Eserleri:
Roman: Kilit, Anahtar, Kapı, Konak, Çatı, Üçler- Yediler-Kırklar, Bu Atlı Geçide Gider, Cevahir ile Sadık Çavuş’un Buğday Kamyonu, Karanlıkta Mum Işığı, Darağacı, Ebemkuşağı, Geçitteki Ülke Ve Çanakkale I / Geldiler ve Çanakkale II / Gördüler ve Çanakkale III / Döndüler
Hikâye: Menevşeler Ölmemeli, Bir Büyülü Dünya Ki
Oyun: Büyük Otmarlar, Çardaklı Bakıcı Köprü, Son Bloklar, Her Bizans’a Bir Fatih
TARIK DURSUN K. (1931-2015)
- Roman ve öyküleriyle tanınmıştır.
- Konularını önce gençlik serüvenlerinden, zamanla fabrika, yapı ve deniz işçilerinin, esnaf ve küçük memur sınıfının hayat savaşlarından almış ve bu hayat kesitlerini şiirli bir dil ve yoğun bir duyarlılıkla işlemiştir.
- Sayısı onu geçen çocuk kitabı yazmıştır.
Eserleri:
Hikâye: Hasangiller, Vezir Düşü, Güzel Avrat Otu, Sevmek Diye Bir Şey, Yabanın Adamları, 36 Kasım Tekmili Birden, Bağrıyanık Ömer ile Güzel Zeynep, Bahriyeli Çocuk, İmbatla Dol Kalbim, Ona Sevdiğini Söyle, Ömrüm Ömrüm, Aşk Allahaısmarladık, Yaz Öpüşleri
Roman: Rıza Bey Aile-Evi, İnsan Kurdu, Sabah Olmasın, Denizin Kanı, Kopuk Takımı, Gün Döndü, Kayabaşı Uygarlığın Yükselişi ve Birdenbire Çöküşü, Alçaktan Uçan Güvercin, Kurşun Ata Ata Biter, iyi Geceler Dünya, Ağaçlar Gibi Ayakta
BEKİR SITKI KUNT (1905-1959)
- Hikâye yazarıdır. Halktan küçük insanların sorunlarını; bunlara neden olan haksızlıkları; eleştiri ve yergiye de yer vererek dile getirmeye çalışmış bir yazardır.
- Gözlemlerden yararlanmıştır, daha çok kişilerin betimlemeleriyle ruhsal çözümlemelerine başvurmuştur.
Eserleri:
Hikâye: Memleket Hikâyeleri, Talkınla Salkım, Herkes Kendi Hayatını Yaşar, Yataklı Vagon Yolcusu, Ayrı Dünya, Yeni Hikâyeler
MAHMUT YESARİ (1895-1945)
- Kelimenin tam anlamıyla popüler bir yazardır. Romanlarının belkemiği olaylardır. Her seviyede okuyucuya seslenir. Sanat kaygısı yoktur.
Eserleri:
Roman: Çoban Yıldızı, Çulluk, Pervin Abla, Ak Saçlı Kız, Tipi Dindi, Bağrıyanık Ömer, Su Sinekleri, Ölü-nün Gözleri, Aşk Yarışı, Yakut Yüzük, Bir Kadın Geçti, Kanlı Sır, Gece Yürüyüşü
Öyküsel röportajlar: Yakacık Mektupları
Oyun: Ayrı Oda, Çürük Merdiven, Sancağın Şerefi, Soyulan Hırsız, Tablo, Asri Hülyalar, Antika Tablo
ERDAL ÖZ (1935-2006)
- Baskı karşısında bireylerin yalnızlığını, direncini, umudunu etkin bir duyarlılıkla işledi.
Eserleri:
Roman: Odalarda, Yaralısın
Öykü: Havada Kar Sesi Var, Yorgunlar, Cam Kırıkları,
Gezi: Allı Turnam
Anı: Gülünün Solduğu Akşam, Defterimde Kuş Sesleri
ERCÜMENT EKREM TALU (1888-1956)
- R.Mahmut Ekrem’in oğludur.
- Popüler yazarlardandır.
- Yanlış batılılaşma, karaborsacılar, eski İstanbul yaşayışını ele almıştır.
- Yaygın şöhretini ‘Meşhedi’ adında bir İranlının abartılı yaşamını konu edinmiş, mizahi hikâye ve romanlarıyla tanınmasını sağlamıştır.
Eserleri:
Roman: Evliya-yı Cedid, Asriler, Gün Batarken, Kopuk, Sabri Efendinin Geliri, Meşhedi Aslan Peşinde, Kodaman, Papeloğlu, Gemi Aslanı, Beyaz Şemsiyeli, Çömlek Oğlu Ve Ailesi
Öykü: Teravihten Sahura, Sevgiliye Masallar, Kız Ali, Meşhedinin Hikâyeleri, Gün Doğmayınca
METİN ELOĞLU (1927-1985)
- Ressamlığıyla da tanınır.
- Güney dergisinde Etem Olgunil adıyla eleştiriler de yazdı.
- Garip ve İkinci Yeni şiirine rağmen şiiri kendi yolunda devam etmiştir.
- Şiirlerinde umut ve yardım sevinci vardır.
- Oğuz Tansel’le Bektaşi fıkralarını şiirleştirdi.
- Kendi yaşama koşullarının ve çağının tanığı şiirlerine acıyı, ironiyi birlikte kattı.
Eserleri:
Şiir: Düdüklü Tencere, Sultan Palamut, Odun, Horozdan Korkan Oğlan, Tükiye’nin Adresi, Ayşemayşe,
Dizi, Yumuşak G, Rüzgâr Ekmek, Hep, Yine, Şiirce, Ay Parçası, Önce Kadınlar, Bektaşi Dedikleri
DİLAVER CEBECİ (1943-…)
- Türk tarihine yönelerek kahramanlık duygularını, vatan millet sevgisini işler; tarihten alınan ilhamla günün olaylarını yorumlar.
Eserleri:
Şiir: Hun Aşkı, Şafağa Çekilenler
MUZAFFER BUYRUKÇU (1930-2006)
- Konularını İstanbul’un kenar mahallelerinde yaşayan dar gelirli ailelerin dertli, çekişmeli hayatlarından almıştır.
Eserleri:
Öykü: Katran, Acı, Korkunun Parmakları, Bulanık Resimler, Kuyularda, Cehennem, Kavga, Mağara Şarkılar Seni Söyler, Günlerden Bir Gün, Hüznün Kar Çiçekleri, Her Yer Karanlık, Bir Hüzün, Şarkı Gibi, Yüzün Yarısı Gece, Bir Aşk Daha, Telefon Konuşmaları, Yalnızlığın Arkasındaki Gülümseme
Roman: Gürültülü Birkaç Saat, Bir Olayın Başlangıcı, Dar Sokaklardaki Duvar, Gece Bitmedi, Ucu Güllü Kundura, Dışarıdaki Rüzgâr, Akan Sular Şarap Olsa, Arkası Yarın, Eski Defterler, Sıcak ilişkiler, Sayılı Günler
F.CELALETTİN (DR.FAHRİ CELAL GÖKTÜLGA) (1895-1975)
- Kahramanlarını genellikle kıyıda köşede yaşayan zararsız ruh hastalarından seçmiştir, onların dünyalarını, saplantılarını ölçülü bir abartma ve ince bir mizahla gün yüzüne çıkarmıştır.
- Canlı bir konuşma dili ve usta bir anlatışı vardır.
Eserleri:
Talak-ı Selase, Kına Gecesi, Eldebir Mustafendi, Avurzavur Kahvesi, Salgın, Rüzgâr, Çanakkale’deki Keloğlan
ÜMİT YAŞAR OĞUZCAN (1926-1984)
- 50’den fazla kitabı bulunan şair, şiir plakları, şarkı sözleri ve yergileriyle tanınır.
- Genellikle Faruk Nafiz duyarlılığında ve aşk, ayrılık, özlem temaları eksenindeki şiirini 1973’te büyük oğlu Vedat’ın ölmesi üzerine hayatın boşluğu, ölüm ve acı gibi derinliklere, biçim ve öz yoğunlaştırmalarına yöneltti.
- Şairlik başarısını aruzla yazdığı rubailerde gösterdi.
Eserleri:
Şiir: İnsanoğlu, Deniz Musikisi, Dillere Destan, Aşkımızın Son Çarşambası, Bir Daha Ölmek, İki Kişiye Bir Dünya, Beni Unutma, Karanlığın Gözleri, Akıllı Maymunlar, Seninle Ölmek İstiyorum, Üstüme Varma İstanbul, Sahibini Arayan Mektuplar, Yeni Dünya Rekoru, Sevenler Ölmez, Çigan Gözler, Hüzün Şarkıları, Bir Gün Anlarsın, Sadrazam Kol Kulağı, Mihriban Şiirler, Taşlar ve Başlar, Seni Sevmek, İnşallahla Maşallah, Toprak Oluncaya Kadar, Göbek Davası, Önce Sen Sonra Sen, Rubailer
BAHATTİN ÖZKİŞİ (1928-1975)
- Hikâye ve romanlarında insanı, insan sevgisini ele alır.
- İki tarihi romanında Osmanlı döneminin teşkilatçılığını sergiler.
Eserleri:
Roman: Köse Kadı, Sokakta, Uçtaki Adam
Hikâye: Bir Çınar Vardı, Göç Zamanı
Sokakta: Şehrin geleneklere en bağlı ve sessiz mahallelerinden birinde yaşlı bir kadın öldürülmüştür. Ölünün yaşlı vücudu yirmi yerinden yaralanmıştır. Polis tarafından katil olarak görülen, ölen yaşlı kadının küçük oğlu ise katili “ONLAR” olduğunu söylemektedir. Bu sırada olayla ilgilenmesi için bir komiser tayin edilir. Komiser, bu mahallede yetişmiş, bir süredir uzakta olan ve katil zanlısı olarak görülen adamın çocukluk arkadaşıdır. Arkadaşının kendi annesini öldürmediğinden emindir. Bu mahallede böyle bir cinayetin olduğuna da inanmamaktadır.
SEVGİ SOYSAL (SABUNCU) (1936-1976)
- Kadın sorunlarını gündeme getirdiği romanlarıyla konu sıkıntısı çeken Türk romancılığına yeni bir soluk kazandırmıştır.
Eserleri:
Öykü: Tutkulu Perçem, Tante Rosa, Barış Adlı Çocuk
Roman: Yürümek, Yenişehir’de Bir Öğle Vakti, Şafak, Tante Rosa
AYLA KUTLU (1938-…)
- Romanlarında orta sınıf insanların özellikle kadınların sorunlarını ve iç dünyalarını anlatmayı benimser.
Eserleri:
Öykü: Hüsnüyusuf Güzellemesi, Sen de Gitme Triyandafilis, Mekruh Kadınlar Mezarlığı, Zehir Zıkkım Hikâyeler
İSKENDER PALA (1958-…)
- Türk profesörü ve divan edebiyatı araştırmacısıdır.
- Divan edebiyatı alanındaki çalışmalarıyla dikkat çeken yazarın çeşitli ansiklopedi ve dergilerde edebi makaleleri yayımlandı.
Eserleri:
İlköğretim ve ortaöğretim için Türkçe ve Edebiyat ders kitapları yazmıştır.
“Divan Şiirini Sevdiren Adam” olarak tanınan İskender Pala, İstanbul Kültür Üniversitesi’nde öğretim üyesidir.
Romanları: Od, Şah Sultan, Katre-i Matem, Boğaziçi’ndeki Mücevher, Babil’de Ölüm İstanbul’da Aşk, Ah Mine’l-Aşk
Sözlük: Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü
