Böbrek Yetmezliği Neden Olur?

Nedenleri​

Böbreklerin sağlıklı bir şekilde işlevini yerine getirmesini engelleyebilecek birçok faktör bulunmaktadır. Bunlar arasında çevredeki kirliliğe veya toksik bazı ilaçlara maruz kalmak, bir takım akut ve kronik hastalıklar, şiddetli susuzluk ya da dehidrasyon ve böbrek travması sayılır. Böbrek yetmezliğinin nedeni tipik olarak böbrek yetmezliğinin tipini de belirler.

En yüksek böbrek yetmezliği ihtimali böbreklere giden kan akışının aniden durması ile ortaya çıkar. Böbreklere kan akışı kaybına neden olan bazı durumlar arasında kalp krizi, kalp hastalığı, karaciğer üzerinde doku hasarı ya da karaciğer yetmezliği, dehidrasyon, ciddi yanıklar, alerjik reaksiyonlar ve sepsis gibi ağır enfeksiyonlar bulunmaktadır. Tansiyon ve antienflamatuar ilaçlar da kan akışı düzenini bozabilir.

İdrar vücuttan atılmadığı zaman biriken toksinler böbreklerde aşırı yüklenmeye neden olabilir. Bazı kanser türleri idrar yollarını tıkayarak bu duruma neden olabilir. Bunlar arasında erkeklerde en yaygın tip olan prostat, kolon, servikal ve mesane kanser tipleri bulunur.

Böbrek taşları, genişlemiş prostat, ve idrar yolunda kan pıhtıları mesaneyi kontrol eden sinirlere zarar verebilir ve idrara çıkmayı engelleyerek böbrek yetmezliğine yol açabilir. Bunlar haricinde;

Böbreklerin içinde veya çevresinde kan pıhtılaşması,
Enfeksiyon,
Ağır metal zehirlenmesinden kaynaklı toksinler,
Uyuşturucu ve alkol,
Kan damarları iltihabı olan vaskülitin,
Vücuttaki birçok organın iltihaplanmasına neden olabilen bir otoimmün hastalık olan lupus,
Böbreklerin kılcal kan damarlarının iltihaplanması olan glomerülonefrit,
Bakteriyel bir enfeksiyondan sonra genellikle bağırsaklarda görülen kırmızı kan hücrelerinin parçalanması durumu olan hemolitik üremik sendromu,
Çoklu miyelom,
]Kemik iliğindeki plazma hücrelerinin kanseri olan multipl, yani çoklu miyelom,
Cildi etkileyen otoimmün hastalığı olan skleroderma,
Kılcal damarlarda kan pıhtılarına neden olan bir bozukluk olan trombotik trombositopenik purpura,
Kanser ve bazı otoimmün hastalıkların tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları, bazı görüntüleme testlerinde kullanılan boyalar,
Bazı antibiyotikler ve kontrol altına alınamayan diyabet böbrek yetmezliğine neden olabilen diğer faktörlerdir.

Belirtiler​

Böbrek yetmezliği olan bireylerde genellikle bu hastalığın birkaç belirtisi bulunur. Ancak bazı vakalarda ise hiç belirti görülmez. Olası semptomlar arasında görülenler ise;

İdrar miktarının azalması,

Bacaklarda, ayak bileklerinde ve ayaklarda vücuttaki fazla suyun böbrekler tarafından dışarı atılmamasından kaynaklanan şişme,

Açıklanamayan nefes darlığı,
Aşırı uyuşukluk veya yorgunluk,
Kalıcı mide bulantısı,
Akıl karışıklığı,
Göğüste ağrı veya basınç,
Havale veya koma bulunmaktadır.
Böbrek yetmezliğinin erken belirtilerinin fark edilmesi, bu belirtilerin genelde çok hafif ve nüanslı olmalarından dolayı genellikle zordur. Erken belirtiler arasında idrar çıkışında azalma, uzuvlarda şişme ve nefes varlığı bulunmaktadır.

Tedavi Yöntemleri

Böbrek Yetmezliği Nasıl Geçer?

Böbrek yetmezliğinin tedavisi için birkaç yöntem kullanılır. Bireyin ihtiyacı olan tedavi türü böbrek yetmezliğinin sebebine bağlı olacaktır.

Böbrek yetmezliğinde kullanılan yöntemlerden birisi diyalizdir. Diyaliz, bir makine kullanarak kanı filtreler ve toksik öğelerden arındırarak böbreklerin işlevini yerine getirir.

Kullanılan diyaliz tipine bağlı olarak, büyük bir makine veya portatif kateter torbası kullanılabilir. Diyalizle birlikte düşük potasyumlu, düşük tuzlu bir diyet takip edilmelidir. Diyaliz böbrek yetmezliğini tedavi etmez, ancak seanslara düzenli katılmak yaşam süresini uzatır.

Böbrek yetmezliğinde bir başka tedavi seçeneği de böbrek naklidir. Nakledilen bir böbrek normal çalışacaktır ve diyaliz ihtiyacını ortadan kaldıracaktır.

Ancak hastanın vücuduyla uyumlu bir böbrek bağışı bulunması için beklenilen süre genellikle uzundur. Yaşayan bir bağışçı varsa süreç daha hızlı ilerleyebilir. Vücudun yeni böbreği reddetmesini önlemek için ameliyattan sonra bağışıklık baskılayıcı ilaçlar kullanılır.

Bu ilaçların kendine has ve bazen ağır yan etkileri vardır. Nakil ameliyatı her vaka için doğru tedavi seçeneği olmayabilir. Ameliyatın başarısız olması da mümkündür.
Böbrek Yetmezliğinde Beslenme

Böbrek yetmezliği olan insanlar için özel bir diyet yoktur. Beslenme esnasında dikkat edilecek öğeler genellikle böbrek hastalığının evresine ve hastanın kişisel sağlığına bağlıdır.

Ancak genel olarak birkaç tavsiye verilebilir. Sodyum ve potasyum sınırlanmalıdır. Her ikisinin de günde 2.000 miligramdan az tüketilmesi hedeflenmelidir. Fosfor da sodyum ve potasyum gibi, sınırlı tüketilmelidir. Günde 1.000 miligramın altında kalmak en doğrusudur.

Protein tüketiminin azaltılması erken ve orta derecede böbrek hastalığında önemlidir. Bununla birlikte, son dönem böbrek yetmezliğinde, doktorun önerilerine bağlı olarak daha fazla protein yenilebilir. Doktor yine belirli yiyeceklerden kaçınmayı önerebilir.

Diyabet böbrek yetmezliğinin en yaygın nedenidir. Buna diyabetik nefropati denilir. Kontrolsüz yüksek kan şekeri böbreklere zarar verebilir ve bu hasar zamanla kötüleşebilir. Diyabetin neden olduğu böbrek hasarı geri döndürülemez. Ancak kan şekeri ve tansiyonu yönetmek böbreklerde oluşan hasarı azaltmaya yardımcı olabilir. Bunun için reçete edilen ilaçları almak da önemlidir. Diyabetli hastalarda böbrek yetmezliğini takip etmek için düzenli taramalar yapılır.

Alkol kullanımı böbrekleri olduğundan daha fazla çalışmaya zorlar. Böbrek yetmezliği durumunda sistemde metabolize olmayan alkol, diyaliz edilene kadar etkilerini sürdürür. Bira ve şarap çok miktarda fosfor içerir ve filtrelenmezlerse ciddi kalp sorunlarına ve hatta ölüme neden olabilir. Bununla birlikte, çoğu sert likör aynı riski taşımaz. Geç evre böbrek hastalığı ve böbrek yetmezliği durumunda alkol tüketimi doktor tarafından sınırlanabilir ve genel olarak bazı vakalarda alkolü diyetten tamamen çıkarmak en iyisi olabilir. Böbrek yetmezliği durumunda alkol diğer organlara da daha fazla zarar verir ve karaciğer sorunlarına daha kolay yol açabilir.

Acıbadem Web ve Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.

Bol su için böbreklerin hastalanmasını bir nebze önleyecektir.

Kesinlikle çok çok önemli su sadece böbrek için değil bütün vücutumuz ve sağlığımız icin