Baş ağrısıyla nasıl mücadele edilir?

Son günlerde kiminle karşılaşsam başı ağrımıyor, çatlıyor. Her birimiz çaresiziz... Öyle ya baş ağrısı toplumumuzda çok sık görülen şikâyetlerden biri haline geldi. Kronik baş ağrısı olanların oranının yüzde 70’lere vardığı tahmin ediliyor. Dünya Sağlık Örgütü, dünya genelinde yetişkinlerin yaklaşık yüzde 50’sinin yılda en az 1 kez baş ağrısı çektiğine dikkat çekiyor. Dahası ayın en az yarısını baş ağrısıyla geçiren yetişkinlerin oranı yüzde 1.7 ila 4 arası değişiyor.

Hal böyle olunca birbirimize “Su iç su”, “Uykusuz kaldın ağrır tabii!” gibi tavsiyelerde bulunuyoruz ama sizi en iyi anlayabilecek kişi, ne komşu teyze ne de iş arkadaşınız olabilir, sadece kendinizsiniz. Ağrı kesicilerle geçiştirmeye çalışmaksa yapılan başka bir hata! Zira baş ağrısı, vücudun verdiği bir çeşit alarm ve bu alarmı susturmak ters giden şeylerin yoluna girdiği anlamına gelmiyor.

Başımızın neresinin ağrıdığı, ağrının şekli, süresi ve sıklığı ardında yatan nedeni bulmak için epey önemli. Genelleme yapıp hepsine baş ağrısı diyoruz belki ama birbirinden farklı sebepleri, türleri var ve bu konu hakkında epey bilinçsiziz. Mesela baş ağrısı başka bir hastalığa bağlı olmayıp kendisi bir hastalık olarak ortaya çıkabilir ki buna “birincil baş ağrısı” deniyor. Migren başta olmak üzere, gerilim tipi baş ağrısı, ergenlik dönemi kronik baş ağrıları bu tipe örnek olarak gösterilebilir. Ağrınız beyininizdeki veya vücudunuzdaki diğer başka bir rahatsızlıktan tetikleniyorsa da bu ağrı, “ikincil baş ağrısı” olarak sınıflandırılır.

Peki farkında olmasak da en çok baş ağrımızı tetikleyen ve pek de bilmediğimiz şeyler neler?

• Küflü peynir gibi keskin kokuya sahip yiyecekler ile alışkın olunmadık kokuların olduğu ortamlar baş ağrısı yapıyor.

• Omuz, boyun veya çene kaslarının gerilmesi baş ağrısını en çok tetikleyen ama farkında olmadığımız sebeplerden... Özellikle uzun saatler çalışıyorsanız doğru duruş pozisyonunda oturduğunuzdan, ara sıra mola vererek bedeninizi rahatlattığınızdan emin olmalısınız. Diş hekimi Ronald Konig, uyku esnasında çene kaslarımızı sıkmanın da ertesi gün sebebini anlamadığınız ciddi baş ağrıları çekmemize sebep olabileceğine dikkat çekiyor.

• Her sabah mutlaka kahve içiyorsanız ve bir sabah bu rutininizi bozduğunuzda başınız ağrıyabilir. Dahası alkol tüketimi son yıllarda baş ağrısını en sık tetikleyen sebepler arasında gösteriliyor.

• Şiddetli ve parlak ışıklar baş ağrısına sebep olabiliyor. Diğer yandan göz bozukluğu, diş çürüğü, sinüzit, boyun fıtığı ve anemi de baş ağrısı yapabiliyor.

• Kullanılan birtakım ilaçlar, susuz kalmak, stresli olmak ve az uyumak kadar çok uyumak da baş ağrısına sebep olabilir. Hatta horlamak da kimi uzmanlara göre baş ağrısını tetikleyici...

• Mayalı, füme ya da yoğun olarak marine edilmiş, yıllandırılmış ve konserve yiyecekler de baş ağrısı yapıyor, dikkat!

• Çok sık olmasa da seks yapmak da baş ağrısını tetikleyebiliyor.

• Son olarak hava sıcaklıklarının sert biçimde düşmesi ya da yükselmesi başınızın ağrımasına neden olabiliyor. Özellikle şu günlerde dikkat.

Baş etme yöntemleri
Gelelim mücadele yöntemlerine... Strese bağlı baş ağrılarında yastığınıza birkaç damla lavanta yağı damlatıp uyuyabilirsiniz. Ilık bir duşun ardından karanlık odada bir süre uzanmak da önerilen bir başka yöntem. Başınızın bazı noktalarına baskı uygulamak da ağrıyı dindirme yöntemlerinden bir diğeri... Bu noktalar baş parmağınız ve işaret parmağınızın arasında kalan eklem noktalarıdır. Bu noktaya çok sert olmamak şartıyla baskı uygulayarak ve dairesel hareketlerle baş ağrınızın şiddetini azaltabilirsiniz. Saçınızı bu zamanlarda toplamaktan kaçının, aç ve susuz kalmayın.

Tedavi yöntemleri ile birlikte başarısı tipleri:

Tansiyon baş ağrısı
En sık rastlanan baş ağrısı türüdür. Başın her iki ve arka tarafında ve boyunda zonklamadan çok sabit bir ağrı ve basınç gibi hissedilir.

Stres, sinir, duruş bozukluğu ve çene sıkmak tetikleyici olabilir. Genellikle şiddetli değildir. Uzmanlar sebebini kesin bilmeseler de, beyin kimyasalları ve beyne giden sinirlerden kaynaklanabilecek bir acı olduğu düşünüyorlar. Aspirin ve ibuprofen gibi ilaçlar genellikle işe yarar. Stresten kurtulmak da yardımcı olacaktır.

Diş ve ağız kaynaklı baş ağrıları
Diş gıcırtıma ve çene eklemi bozuklukları yüz ve baş ağrısına yol açabilir. Çene eklemi bozukluğu yapısal olabileceği gibi stres ve duruş bozukluğundan kaynaklanabilir ve çenedeki kıkırdak, kas ve bağ dokularına zarar verebilir.

Diş hekiminiz bu tip ağrıların teşhis ve tedavisinde çene düzeltme veya diş yastığı ile size yardımcı olabilir. Stres azaltmak da önemli bir faktördür.

Bölgesel baş ağrıları
Başın bir tarafında hissedilen ve kısa süreli (15–180 dakika) olan bu tip çok yoğun ağrılıdır ve intihar baş ağrısı şeklinde de anılır.

Günde birkaç kez olabileceği gibi aylar veya senelerce olmayabilir de. Gözlerde yaşarma görülebilir. Sıradan ağrı kesiciler yerine triptan migren ilaçları etkili olabilir. Alkol, sigara, yüksek irtifa ve belli yiyecekler sebep olabilir.

Migren
Migren kadınlarda erkeklere oranla 3 kat daha fazla görülür. Kesin sebebi bilinmemektedir. Kalıtsal faktörler ve beyin hücreleri aktivitesi, kan damarlarını ve sinir hücreleri fonksiyonlarını etkileyebilir.

Hormon seviyesi, stres, uyku ve yemek düzeni değişimleri tetikleyicidir. Bunlardan sizi etkileyenlerini tespit ettiğinizde o faktörü düzenlemek en etkili koruyucu tedavi olacaktır.

Kafein baş ağrıları
Her sabah saat 9 da iki fincan veya daha fazla kahve içip, Cumartesi sabahı fazla uyuyup kahve içmediğinizde kafein kaynaklı baş ağrısıyla tanışabilirsiniz.

Bu bir bağımlılık durumudur. Ya bağımlılığınızı düzenli olarak beslemeye devam edin, ya da toptan bırakın.

Orgazm baş ağrıları
Güzel bir orgazm, orgazm tahrikli baş ağrısına sebep olabilir. Erkeklerde olabilen ve nadir görülen bir ağrı türüdür. Saatler veya gün boyunca sürebilir. Kesin bir tedavisi yoktur. Eğer böyle bir sorununuz varsa seks öncesi bir ağrı kesici almak faydalı olabilir.

Sabah baş ağrıları
Acılar içinde uyanıyorsanız, bir kaç sebebi olabilir. Sıklıkla sabah görülen migren olabilir veya uyurken vücudunuzda etkisi azalan ilaçların geri tepme etkisi olabilir.

Uykuda nefes ve solunum güçlüğü veya diş ve ağız problemleri de sabah ağrılarına sebep olabilir. Başınız sabah ilk ağrıdığında aklınıza getirmeyin ama beyin tümörü belirtisi de olabilir.

Sinüs baş ağrısı
Bu tip ağrı genellikle migrenle karıştırılır. Sinüslerde basınç, burun akıntısı ve göz yaşarması ortak belirtilerdir. Gerçek sinüs baş ağrısı enfeksiyonla