CARPAL EKLEMİN (DİZ EKLEMİ) RADYOGRAFİK DEĞERLENDİRİLMESİ
Rutin Carpal Eklem Pozisyonları
· Lateromedial (lateral) - ekstensiyonda
· Lateromedial (lateral) - fleksiyonda
· Dorsopalmar (DP)
· Dorsolateral-palmaromedial oblik (DLPMO)
· Dorsomedial-palmarolateral oblik (DMPLO)
Carpal eklem radyografisinde yönün belirlenmesi için düzgün bir şekilde işaretlenmesi gerekse de, işaretlendirme olmadığında carpal eklem yapılarının ve yüzeylerinin belirlenmesine olanak sağlayan belirgin anatomik sınırlar bulunmaktadır. Anatomik yapıların belirlenmesinin püf noktası aksessor carpal kemiğin palmarolateral pozisyonudur.
LATEROMEDİAL (LATERAL) - EKSTENSİYONDA
Carpal eklemin ekstensiyonunda alınan lateral pozisyon, atın normal olarak ekstremiteleri üzerine basması sırasında elde edilir. Kaset ekstermitenin medial yüzeyine uzun eksene paralel olarak yerleştirilir. X-ışını kasete dik olarak ve orta carpal eklemi ortalayacak şekilde yönlendirilir.
Kasetin kaset tutucu tarafından tutulduğuna dikkat edin. Bu sayede kişi uzak mesafede kalarak kendisinin maruz kaldığı radyasyon etkisini kısmen azaltır.
LATEROMEDİAL (LATERAL) - FLEKSİYONDA
Karpal eklemin fleksiyon halindeki lateral pozisyonu, ayak yerden kaldırılıp eklemin fleksiyon haline getirilmesi ile elde edilir. Kaset ekstremitenin medialinde tutulur ve x-ışını orta carpal ekleme lateralden mediale doğru yönlendirilir.
Atın ayağı kaldırıldığında ve carpal eklem fleksiyona getirildiğinde, carpal eklemde orta hatta yönelme olur. Pozisyonu veren kişinin buna dikkat etmesi gereklidir ve carpal eklemin uzun eksenini yere dik konumda uygun pozisyona getirmek için elinden geleni yapmalıdır.
Kollimatörün uygun şekilde yönlendirilmesi ve kurşun koruyucu eldivenler ile dağılan x-ışınları en aza indirilerek personelin hayati tedbirleri alınır.
DORSOPALMAR POZİSYON
Ayak yere normal basar pozisyonda iken kaset ekstremitenin palmar yüzeyine paralel pozisyonda tutulur. X-ışını orta carpal eklem hizalanarak kasete dik pozisyonda tutulur.
Yukarıdaki lateral pozisyonda ve dorsopalmar pozisyonda işaretleyicinin yerleştirilmesine dikkat edin. Her iki lateral pozisyonda da carpal eklemin cranialine yerleştirilir; dorsopalmar pozisonda da L sol işareti carpal eklemin lateral yüzeyine yerleştirilir.
DORSOLATERAL - PALMAROMEDIAL OBLİK POZİSYON
At normal ayağına basar pozisyonda durur. Burada gösterildiği gibi dorsolateral-palmaromedial oblik pozisyonu elde ederken, diğer bacağın pozisyon vermeyi engellememesi için röntgeni çekilecek ekstremitenin craniale alınması gerekebilir.
Kaset ekstremitenin palmaromedial yüzeyine yerleştirilir. X-ışını orta sagittal düzleme lateralden 45 derece açı yapacak şekilde, kasete dik ve orta carpal eklemi hedefleyecek şekilde kaydırılır.
Sol L işareti ekstremitenin lateral yüzeyine doğru bir biçimde yerleştirilir.
DORSOMEDIAL - PALMAROLATERAL OBLİK POZİSYON
Dorsomedial - palmarolateral oblik pozisyon da aynı mantıkla elde edilir ama kasetin ve x-ışınının pozisyonları tersine çevrilir.
Bu pozisyonun verilebilmesi için x-ışınının atın ön tarafından çapraz gönderilmesi gerekir. Ön ayakta bu nadiren bir problemdir ama kaset tutucu ile bu pozisyonun daha az tehlikeli olarak elde edilmesi sağlanabilir (atın sakinleştirilmesi de gerekebilir). Bu gibi durumlarda bu pozisyon, ekstremitenin dorsomedial yüzeyine yerleştirilerek ve röntgen cihazı palmarolateral pozisyonda yönlendirilerek elde edilebilir. Bu sayede tüm personel atın aynı tarafında kalır ve ön ayaktan uzak durur.
OPSİYONEL CARPAL RADYOGRAFİLER
· Dorsoproximal-dorsodistal oblik (DPr-DDiO)
Distal radius
Proximal carpal kemikler
Distal carpal kemikler
Bu pozisyonlar genellikle skyline pozisyonu olarak adlandırılırlar ve distal radius'un dorsal yüzeyinin ve carpal kemiklerin üst ve alt dizilerinin değerlendirilmesine olanak sağlar.
Carpal kemiklerin dorsoproximal-dorsodistal oblik (DPr-DDiO) pozisyonları genellikle yarış atlarında uygulanır hem Standardbred hem de Thoroughbred ırklarda. Carpal patoloji diğer performans atlarında bu ırklara göre daha nadir şekillenir böylece bu pozisyonlar yarış atları dışında nadiren kullanılır.
Dorsoproximal-dorsodistal oblik pozisyonun genel prensibi aşağıda gösterilmiştir. Carpal eklem fleksiyonda ve ileriye bastırılmış pozisyonda tutularak eklemin sınırları görünür hale getirilir. Kaset carpal eklemin altında yere paralel olarak tutulur. X-ışını eklemin dorsal yüzeyi boyunca proximodistal yönde yönlendirilir.
Rutin Carpal Eklem Pozisyonları
· Lateromedial (lateral) - ekstensiyonda
· Lateromedial (lateral) - fleksiyonda
· Dorsopalmar (DP)
· Dorsolateral-palmaromedial oblik (DLPMO)
· Dorsomedial-palmarolateral oblik (DMPLO)
Carpal eklem radyografisinde yönün belirlenmesi için düzgün bir şekilde işaretlenmesi gerekse de, işaretlendirme olmadığında carpal eklem yapılarının ve yüzeylerinin belirlenmesine olanak sağlayan belirgin anatomik sınırlar bulunmaktadır. Anatomik yapıların belirlenmesinin püf noktası aksessor carpal kemiğin palmarolateral pozisyonudur.
LATEROMEDİAL (LATERAL) - EKSTENSİYONDA
Carpal eklemin ekstensiyonunda alınan lateral pozisyon, atın normal olarak ekstremiteleri üzerine basması sırasında elde edilir. Kaset ekstermitenin medial yüzeyine uzun eksene paralel olarak yerleştirilir. X-ışını kasete dik olarak ve orta carpal eklemi ortalayacak şekilde yönlendirilir.
Kasetin kaset tutucu tarafından tutulduğuna dikkat edin. Bu sayede kişi uzak mesafede kalarak kendisinin maruz kaldığı radyasyon etkisini kısmen azaltır.
LATEROMEDİAL (LATERAL) - FLEKSİYONDA
Karpal eklemin fleksiyon halindeki lateral pozisyonu, ayak yerden kaldırılıp eklemin fleksiyon haline getirilmesi ile elde edilir. Kaset ekstremitenin medialinde tutulur ve x-ışını orta carpal ekleme lateralden mediale doğru yönlendirilir.
Atın ayağı kaldırıldığında ve carpal eklem fleksiyona getirildiğinde, carpal eklemde orta hatta yönelme olur. Pozisyonu veren kişinin buna dikkat etmesi gereklidir ve carpal eklemin uzun eksenini yere dik konumda uygun pozisyona getirmek için elinden geleni yapmalıdır.
Kollimatörün uygun şekilde yönlendirilmesi ve kurşun koruyucu eldivenler ile dağılan x-ışınları en aza indirilerek personelin hayati tedbirleri alınır.
DORSOPALMAR POZİSYON
Ayak yere normal basar pozisyonda iken kaset ekstremitenin palmar yüzeyine paralel pozisyonda tutulur. X-ışını orta carpal eklem hizalanarak kasete dik pozisyonda tutulur.
Yukarıdaki lateral pozisyonda ve dorsopalmar pozisyonda işaretleyicinin yerleştirilmesine dikkat edin. Her iki lateral pozisyonda da carpal eklemin cranialine yerleştirilir; dorsopalmar pozisonda da L sol işareti carpal eklemin lateral yüzeyine yerleştirilir.
DORSOLATERAL - PALMAROMEDIAL OBLİK POZİSYON
At normal ayağına basar pozisyonda durur. Burada gösterildiği gibi dorsolateral-palmaromedial oblik pozisyonu elde ederken, diğer bacağın pozisyon vermeyi engellememesi için röntgeni çekilecek ekstremitenin craniale alınması gerekebilir.
Kaset ekstremitenin palmaromedial yüzeyine yerleştirilir. X-ışını orta sagittal düzleme lateralden 45 derece açı yapacak şekilde, kasete dik ve orta carpal eklemi hedefleyecek şekilde kaydırılır.
Sol L işareti ekstremitenin lateral yüzeyine doğru bir biçimde yerleştirilir.
DORSOMEDIAL - PALMAROLATERAL OBLİK POZİSYON
Dorsomedial - palmarolateral oblik pozisyon da aynı mantıkla elde edilir ama kasetin ve x-ışınının pozisyonları tersine çevrilir.
Bu pozisyonun verilebilmesi için x-ışınının atın ön tarafından çapraz gönderilmesi gerekir. Ön ayakta bu nadiren bir problemdir ama kaset tutucu ile bu pozisyonun daha az tehlikeli olarak elde edilmesi sağlanabilir (atın sakinleştirilmesi de gerekebilir). Bu gibi durumlarda bu pozisyon, ekstremitenin dorsomedial yüzeyine yerleştirilerek ve röntgen cihazı palmarolateral pozisyonda yönlendirilerek elde edilebilir. Bu sayede tüm personel atın aynı tarafında kalır ve ön ayaktan uzak durur.
OPSİYONEL CARPAL RADYOGRAFİLER
· Dorsoproximal-dorsodistal oblik (DPr-DDiO)
Distal radius
Proximal carpal kemikler
Distal carpal kemikler
Bu pozisyonlar genellikle skyline pozisyonu olarak adlandırılırlar ve distal radius'un dorsal yüzeyinin ve carpal kemiklerin üst ve alt dizilerinin değerlendirilmesine olanak sağlar.
Carpal kemiklerin dorsoproximal-dorsodistal oblik (DPr-DDiO) pozisyonları genellikle yarış atlarında uygulanır hem Standardbred hem de Thoroughbred ırklarda. Carpal patoloji diğer performans atlarında bu ırklara göre daha nadir şekillenir böylece bu pozisyonlar yarış atları dışında nadiren kullanılır.
Dorsoproximal-dorsodistal oblik pozisyonun genel prensibi aşağıda gösterilmiştir. Carpal eklem fleksiyonda ve ileriye bastırılmış pozisyonda tutularak eklemin sınırları görünür hale getirilir. Kaset carpal eklemin altında yere paralel olarak tutulur. X-ışını eklemin dorsal yüzeyi boyunca proximodistal yönde yönlendirilir.