AMOK RAHATSIZLIĞI NEDİR?
Karşısına çıkan her canlıyı öldürme isteği olan bir çeşit cinnet hali olarak tanımlanan rahatsızlık, psikolojide ise ağır bir depresyondan sonra, aniden ortaya çıkan ve şiddet eğilimi gösteren disosiyatif bir ruh hâli olarak biliniyor.
18. yüzyılda Filipinler, Papua Yeni Gine ve Porto Riko'da bulunan ilkel kabilelerde görülen amok vakaları, coğrafi ve kültürel faktörlerin bir sonucu olarak kabul görmüşse de sonraki 2 yüzyıl boyunca amok oluşumları azaldı. Kabileler modernleşmeye başladığı için, şiddet içeren davranışlara yol açtığı düşünülen kültürel faktörler de ortadan kalktı.
AMOK NEDİR?
Amok (gözü kara, hiddetle saldıran ve öldüren) Güneydoğu Asya bölgesinde ve bu bölge kültüründe "cinnet" hâlini ifade etmek için kullanılan bir tanımdır. Kavram, Filipinler'de ise "juramentado" kelimesiyle bilinir.
Cinnet hâli, sonuçlarını hesap edemeden şiddet kullanma durumudur. Psikolojide "amok", derin bir depresyon döneminin sonrasında ortaya çıkan şiddet ile sonuçlanan atakların görüldüğü disosiyatif bir ruh hâlidir.
"Amok" hâli, erkekler arasında daha yaygın gözlenmekte ve genellikle "bardağı taşıran son damla" niteliğindeki bir olayın ardından patlak verdiği gözlenmektedir. Cinnet hâlindeki kişi, kötülüğe uğradığına ya da uğrayacağına inanmaktadır.
Psikiyatride ender görülen kültüre özgü sendromlar arasında sayılan "amok" hâlinin, güneydoğu Asya bölgesine özgü olabileceği ve "kültüre özgü sendromlara" örnek gösterilebileceği de ifade edilmektedir. Bazı kaynaklar ise günümüz toplumu ile "amok" ya da cinnet hâlinin tarihsel ilişkisi irdelenerek modern endüstri toplumunda da benzer bir tablonun görülebileceğini ileri sürmektedir.
Bu özel durum altında olan, ister silahla, ister bir araçla suç işleyen, toplu öldürme ya da yaralamalarda bulunan kişiler "amok koşucusu" tâbiriyle tarif edilmektedir.
AMOK HASTALIĞI HAKKINDA BİLİNENLER
İnsan psikolojisi çok değişkendir. Birçok uyarana tepki vermediği ve bunları mantıksal çerçevede sınıflandırdığı gibi, tam aksine bazı durumlarda da yetisini kaybedip beynin kontrolden çıkmasını sağlayabilir. Amok ya da amok koşucusu diye tabir edilen rahatsızlık da, beynin davranışları kontrol edememe durumudur. Güneydoğu Asya bölgesinde rastlanan bu rahatsızlık kelime anlamı olarak, gözü kara ve hiddetle saldıran anlamlarına geliyor. Bu rahatsızlığa yakalanan kişinin birden gözü dönüyor, durmaksızın koşuyor ve önüne çıkan herkesi öldürmek istiyor.
Çok tehlikeli sonuçlara yol açan bu hastalık ilk kez 1849’da psikolojik bir vaka olarak sınıflandırıldı. Amok ya da amok koşucusu terimi,
Tayland, Endonezya, Malezya gibi Güney Asya ülkelerinde karşılaşılan amok, daha çok erkeklerde gözlemleniyor. Psikotik hastalıklar, kişilik ve duygudurum bozuklukları yaşayan kişiler amok durumu için risk altında olarak nitelendiriliyor.
Bu rahatsızlığın ortaya çıktığı kişiler genellikle psikotik bir geçmişe sahip olsa da, hayatı boyunca şiddet eğilimi göstermeyen kişilerde de amok sendromu görülebiliyor.
Sendromu yaşayan kişiler, birden tehlike altında olduklarını düşünerek harekete geçiyorlar. Başlarına bir kötülük geleceğine inanıyorlar ve kaçmaya yani koşmaya başlıyorlar. Bu sırada bir trans halinde olan amok koşucusu, önüne kim çıkarsa öldürmeye hazır oluyor.
Psikologlar, bir amok saldırısını kişinin hayatını veya uzvunu riske atmadan durdurmanın neredeyse imkansız olduğunu ve hastalığı en başından önlemenin sebep olacağı zarardan kaçınmanın tek yolu olduğunu vurguluyor.
Bu nedenle de psikiyatrik rahatsızlıkları ya da psikososyal stres yaratanları belirlemek gerekiyor. Amok vakalarının görülmesi 20. yüzyılda neredeyse dursa da, modern toplumlardaki kitlesel şiddet olaylarının amokla ilişkisi inceleniyor.
Karşısına çıkan her canlıyı öldürme isteği olan bir çeşit cinnet hali olarak tanımlanan rahatsızlık, psikolojide ise ağır bir depresyondan sonra, aniden ortaya çıkan ve şiddet eğilimi gösteren disosiyatif bir ruh hâli olarak biliniyor.
18. yüzyılda Filipinler, Papua Yeni Gine ve Porto Riko'da bulunan ilkel kabilelerde görülen amok vakaları, coğrafi ve kültürel faktörlerin bir sonucu olarak kabul görmüşse de sonraki 2 yüzyıl boyunca amok oluşumları azaldı. Kabileler modernleşmeye başladığı için, şiddet içeren davranışlara yol açtığı düşünülen kültürel faktörler de ortadan kalktı.
AMOK NEDİR?
Amok (gözü kara, hiddetle saldıran ve öldüren) Güneydoğu Asya bölgesinde ve bu bölge kültüründe "cinnet" hâlini ifade etmek için kullanılan bir tanımdır. Kavram, Filipinler'de ise "juramentado" kelimesiyle bilinir.
Cinnet hâli, sonuçlarını hesap edemeden şiddet kullanma durumudur. Psikolojide "amok", derin bir depresyon döneminin sonrasında ortaya çıkan şiddet ile sonuçlanan atakların görüldüğü disosiyatif bir ruh hâlidir.
"Amok" hâli, erkekler arasında daha yaygın gözlenmekte ve genellikle "bardağı taşıran son damla" niteliğindeki bir olayın ardından patlak verdiği gözlenmektedir. Cinnet hâlindeki kişi, kötülüğe uğradığına ya da uğrayacağına inanmaktadır.
Psikiyatride ender görülen kültüre özgü sendromlar arasında sayılan "amok" hâlinin, güneydoğu Asya bölgesine özgü olabileceği ve "kültüre özgü sendromlara" örnek gösterilebileceği de ifade edilmektedir. Bazı kaynaklar ise günümüz toplumu ile "amok" ya da cinnet hâlinin tarihsel ilişkisi irdelenerek modern endüstri toplumunda da benzer bir tablonun görülebileceğini ileri sürmektedir.
Bu özel durum altında olan, ister silahla, ister bir araçla suç işleyen, toplu öldürme ya da yaralamalarda bulunan kişiler "amok koşucusu" tâbiriyle tarif edilmektedir.
AMOK HASTALIĞI HAKKINDA BİLİNENLER
İnsan psikolojisi çok değişkendir. Birçok uyarana tepki vermediği ve bunları mantıksal çerçevede sınıflandırdığı gibi, tam aksine bazı durumlarda da yetisini kaybedip beynin kontrolden çıkmasını sağlayabilir. Amok ya da amok koşucusu diye tabir edilen rahatsızlık da, beynin davranışları kontrol edememe durumudur. Güneydoğu Asya bölgesinde rastlanan bu rahatsızlık kelime anlamı olarak, gözü kara ve hiddetle saldıran anlamlarına geliyor. Bu rahatsızlığa yakalanan kişinin birden gözü dönüyor, durmaksızın koşuyor ve önüne çıkan herkesi öldürmek istiyor.
Çok tehlikeli sonuçlara yol açan bu hastalık ilk kez 1849’da psikolojik bir vaka olarak sınıflandırıldı. Amok ya da amok koşucusu terimi,
Bağlantıyı görüntüleme izniniz yok, görüntülemek için:
Giriş yapın veya üye olun.
dilindeki mengamok kelimesinden türemiştir. Mengamok sözcüğü ise, öfkeli ve çaresiz bir suçlama anlamına gelir.Tayland, Endonezya, Malezya gibi Güney Asya ülkelerinde karşılaşılan amok, daha çok erkeklerde gözlemleniyor. Psikotik hastalıklar, kişilik ve duygudurum bozuklukları yaşayan kişiler amok durumu için risk altında olarak nitelendiriliyor.
Bu rahatsızlığın ortaya çıktığı kişiler genellikle psikotik bir geçmişe sahip olsa da, hayatı boyunca şiddet eğilimi göstermeyen kişilerde de amok sendromu görülebiliyor.
Sendromu yaşayan kişiler, birden tehlike altında olduklarını düşünerek harekete geçiyorlar. Başlarına bir kötülük geleceğine inanıyorlar ve kaçmaya yani koşmaya başlıyorlar. Bu sırada bir trans halinde olan amok koşucusu, önüne kim çıkarsa öldürmeye hazır oluyor.
Psikologlar, bir amok saldırısını kişinin hayatını veya uzvunu riske atmadan durdurmanın neredeyse imkansız olduğunu ve hastalığı en başından önlemenin sebep olacağı zarardan kaçınmanın tek yolu olduğunu vurguluyor.
Bu nedenle de psikiyatrik rahatsızlıkları ya da psikososyal stres yaratanları belirlemek gerekiyor. Amok vakalarının görülmesi 20. yüzyılda neredeyse dursa da, modern toplumlardaki kitlesel şiddet olaylarının amokla ilişkisi inceleniyor.
