Aktif Taşıma Nedir?

ZeyNoO

V.I.P
V.I.P
Aktif Taşıma Nedir?

Maddelerin alınması ve atılması sırasında ATP harcanıyor ve enzimler kullanılıyorsa,bu olaylara aktif taşıma denir.

1.Küçük moleküllerin Aktif Geçişi
Difüzyonla alınabilecek kadar küçük olan maddeler yoğunluk farkı yoksa,bu yolla hücre içine alınamaz.Bu durumda hücre maddeleri enerji harcayarak iç ortama alabilir.

Moleküllerin az yoğun ortamdan çok yoğun ortama doğru taşındığı bu madde alışverişi olayına aktif taşıma denir.Aktif taşımayla madde alışverişi hem hücre içine doğru hem de hücre dışına doğru gerçekleşebilir.

Aktif taşıma olayı sadece canlı hücrelerde gerçekleşebilir.Çünkü bu olay sırasında hücre zarında bulunan enzimler kullanılır ve enerji harcanır.Bu olay sırasında kullanılan enerji solunum sırasında üretilen ATP den sağlanır.

Aktif taşıma sayesinde iki ortam arasındaki yoğunluk farkı korunabilir.Örneğin Nitella isimli bir yosun türü bulunduğu ortama göre 1000 kat daha fazla Na iyonu taşıyabilir.

2.Büyük Moleküllerin Aktif Geçişi
Aktif Taşıma Olayları: Hücre ihtiyacı olan maddeyi dış ortamdan yoğunluk farkından yararlanarak ulaşamadığı veya fazla olan gereksiz maddeyi atacak ortam sağlayamadığı zaman kendi metabolik enerjisini kullanarak, ATP harcayarak madde alışverişini gerçekleştirir. Hücreye madde alımına endositoz, madde atımına ise ekzositoz denir.

Endositoz: Pinositoz ve fagositoz olmak üzere 2'ye ayrılır. Kesecikler oluşturularak yapılır.

Pinositoz: Sıvı maddelerin aktif taşıma yoluyla alınmasıdır. Hücre membranında küçük içe çöküşler olur. Bu çöküntülere sıvı alındıktan sonra veziküller hücre yüzeyinden ayrılır ve sitoplazma içerisine hareket eder.

Fagositoz: Pinositoza benzer biçimde katı partikülün hücre içine alınmasıdır. Makrofajlar ve
lökositler gibi hücre tipleri artık madde, bakteri, yabancı maddeleri yok etmek için fagositoz
yaparlar. Burada madde yine çöküntüyle alınarak vakuol oluşturulur ve daha sonra,
kullanılmak üzere gerekli yere hareket eder.

Pinositoz: Difüzyonla alınamayan büyük sıvı moleküllerin hücre içine alınmasıdır.Bu olayda fagositozda olduğu gibi yalancı ayak oluşturarak besinler hücre içine alınamaz.Çünkü sıvı molekül yalancı ayakla sarılamaz.Bu nedenle Yalancı ayak yerine hücre zarında çöküntü şeklinde pinositoz cebi oluşturulur.Oluşturulan cep hücre içine doğru boğumlanarak besinin içeri alınması sağlanmış olur

Ekzositoz: Zarla çevrili bir yapının plazma membranı ile kaynaşarak membranın bütünü bozulmadan hücre dışına maddenin boşaltımıdır. Ekzokrin, pankreas, süt ve tükrük Bezleri gibi örneklerde salgı yapıcı hücrelerden biriken maddeler bu şekilde dışarı boşaltılır.

Sitoplazma:İçerisinde organelleri, bazı maddeleri, taşıyıcıları bulunduran akışkan %75i su olan sıvı yapıdır.
 
Top