Ailem Sağlıklı mı Sağlıksız mı? Nasıl Anlayacağım?

Benim Ailem Sağlıklı mı Sağlıksız mı? Nasıl anlayacağım?

Bu yazının başlığını oluşturan soruyu kendinize soruyorsanız bu yazım size yol gösterici olacaktır. Bu yazımda sağlıklı ve sağlıksız aileyi karşılaştırmak istiyorum. Sağlıklı ve sağlıksız aile kendilerini aşağıdaki dört temel boyutta farklı farklı belirler.

Bunlar:

1. Kişinin kendi özüne saygısı:

A- Sağlıklı ailede aile üyeleri kendilerini değerli, onurlu ve anlamlı bulurlar. Kişinin kendini değerli bulması ve saygı duyması doğal durumdur. Kişilerin beş varoluş boyutunu yaşamaları ve yaşatmaları, yani kişinin kendi özüne saygısı, sağlıklı ailedeki ilişkilerde bilincin odak noktasını oluşturur. (Beş varoluş boyutunu İletişim Donanımları kitabımda ayrıntılı olarak irdeledim.)

B- Sağlıksız ailede aile üyeleri kendilerini değerli bulmazlar; çünkü ailede beş varoluş boyutunu yaşamamışlardır. Kişinin kendini değerli bulması ve kendine saygı duyması sağlıksız ailenin bilincinde önem bir şey olarak yer almaz; sağlıksız ailede bilinç insanların birbirlerini denetlemeleri ve baskı altına almaları üstüne odaklanmıştır. O nedenle, kişinin kendini onurlu ve değerli bulması sağlıksız ailede doğal bir durum değildir; az rastlanan ender bir durumdur.

2. İletişim:

A- Sağlıklı ailede iletişim dolaysız, açık seçik, ayrıntılı ve dürüsttür. Kişiler birbirlerine değer verdikleri ve güvendikleri için iç dünyalarını, algılamalarını, duygu ve düşüncelerini olduğu gibi tüm ayrıntılarıyla paylaşmak isterler.

B- Sağlıksız ailede kişiler birbirlerine gerçekte değer vermedikleri ve ayrıca birbirlerine güvenemedikleri için iç dünyalarını rahatlıkla paylaşamazlar. Bu nedenle sağlıksız ailede iletişim dolaylıdır, belirsizdir ve dürüst değildir; yalan çoktur. Savunucu iletişim sağlıksız ailenin en belirgin özelliğidir.

3. Aile kuralları:

A- Aile kuralları sağlıklı ailede açık seçik ifade edilmiştir, belirgindir ve esnektir; duruma göre yorumlanarak, gerekirse esnetilerek uygulanır, katı değildir, akla yatkındır. Sağlıklı ailede aile üyeleri aile kurallarını tartışma konusu yapabilir ve gerekiyorsa değiştirebilirler.

B- Sağlıksız ailede ailenin davranışlarını düzenleyen kurallar çoğu kere açık seçik ifade edilmemiştir, gizlidir. Ne var ki bu kurallar gizli olmasına rağmen katıdır, insafsızdır, tartışılamaz ve değiştirilemez. Daha doğrusu kurallar otorite durumunda olan kişinin keyfine göre tanımlanır ve uygulanır.

4. Toplumla ilişki:

A- Sağlıklı ailede aile üyelerinin toplumla ilişkisi yoğundur, ama toplumsal beklentilerin altında ezilmezler. Gerçekçi bir umut vardır; her aile üyesinin geleceğe dönük kendisine heyecan ve şevk veren bir umudu vardır.

B- Sağlıksız ailede insan ilişkileri korkuya dayalı olduğu için toplumla ilişkileri de ya karşıdakine yaranmaya veya onu ezmeye yönelir. Yani, aile üyeleri geleceğini garanti altına almak isterken ya karşıdakine yalakalık yaparak onun gücünden yararlanmaya çalışır, ya da ona baskı yaparak, onu korkutarak onu istedikleri yönde kullanmaya çabalar.

Demokratik toplumun temel taşı olan sağlıklı birey ancak sağlıklı ailede yetişir. Ailede olduğu kadar bir şirkette de bu boyutlar önemini korur. Gönül diler ki ülkemizde hem evde hem iş yerinde lider durumunda olan kişiler yukarıda belirttiğim dört boyuta duyarlılık göstererek toplumunun demokratikleşmesine olumlu katkıda bulunsunlar.

Doğan Cüceloğlu / www.dogancuceloglu.net
 
Top