Bilimsel Sınıflandırma
Üç metre derinlikte, 45m. uzunlukta, 15 cm. çapında oyuklar kazarlar. Bu dehlizlerde, yuva olarak kullandıkları bölgeler, 30-60 cm. yükseklikte ve otla döşelidirdir. Ana girişin ağzında toprak yığılıdır. Akşam ve sabah karanlığında aktiftirler. Koloni halinde yaşarlar. Koloni içinde dominant hiyerarşi vardır. Kısmen göç ederler. 9 yıl kadar yaşarlar.
Ot ve diğer bitkilerle beslenir. Bunları bulamadıklarında ise kabuk ve filizleri kemirirler. Tarlalardaki ürünleri de yerler. Sıcak mevsimlerde çoğalılar. Gebelik 28-33 gündür. Yavrular, 1 aylıkken sütten kesilirler ve anneden ayrılıp koloniye katılırlar. Bundan sonra anne, yeniden bir yuva kazar ve yeni yavrularını burada büyütür.
Ada tavşanları postları ve etleri için avlanırlar. Türkiye'de avı serbesttir. Kırmızı listede soyları tehlikede olmayan hayvanların yer aldığı nt statüsündedir. Evcil türleri denek olarak kullanılır.
Ada tavşanları ailesi yaklaşık elli türden oluşan tavşanlar ve yaban tavşanlarından oluşur. Ada tavşanları ıslıklı tavşanlarla beraber Lagomorpha takımı içinde yer alırlar. Ada tavşanları ıslıklı tavşanlardan küçük tüylü kuyrukları, uzun kulakları ve arka ayakları ile ayrılır. Leporidler adını Latin leporislerinden almıştır ve lepusun tamlayanı yabani tavşandır.
Lepus hariç cinslerin tüm üyeleri genel olarak tavşan olarak adlandırılır. Lepus cinsleri ise genelde yaban tavşanı olarak adlandırılır. Buna rağmen iki tane farkı olsa da günümüzdeki taxonomy'in doğuşu jacrabbitslerin doğuşuyla Lebus'ta olduğu bilinmektedir ve genel olarak Pronolagus and Caprolagus yabani tavşan olduğu var sayılmaktadır.
Leporidler Okyanusya hariç tüm dünyada yerlidir. Okyanusya'ya gelişleri yerli memeliler için büyük bir tehdittir.
Ada tavşanlarının 18 kadar türü vardır; bunlardan bir bölümünün anayurdu Yenidünya (Amerika), bir bölümününki Eskidünya'dır (Avrupa, Asya ve Afrika).
Yenidünya'nın Sylvilagus cinsinden pamukkuyruk ada tavşanları, yer altındaki oyuk tünellerde yaşama alışkanlığında değildir. Ama dişi tavşan, yavrulayacağı zaman pek derin olmayan bir çukur kazar; bu çukurun içini de göğsünden ve karnından dökülen yumuşak tüylerle döşer. ABD'nin güney bölgelerinde yaşayan pamukkuyruklardan bataklık adatavşanını (Sylvilagus aquaticus) öbür ada tavşanlarından ayıran en büyük özellik, iyi yüzmesi ve su bitkileriyle de beslenebilmesidir.
Eskidünya'nın yabani adatavşanı (Oryctolagus cuniculus), tarlalardaki ekinleri kemir-diği için, bütün sevimliliğine karşın en zararlı hayvanlardan biri sayılır. 19. yüzyılda Avru*palı göçmenler eliyle Avustralya ve Yeni Zelanda'ya götürülen Eskidünya adatavşanla*rı zamanla bu ülkeler için büyük bir tehlikeye dönüşmüştür. Avustralya, adatavşanları yü*zünden her yıl milyonlarca dolarlık zarara uğrar. 1950'lerin başında, miksomatoz denen öldürücü bir hastalığın etkeni olan bir virüs sivrisinekler aracılığıyla adatavşanlarına bu*laştırılmış, böylece bu zararlı kemiricilerin çoğalması denetim altına alınabilmiştir. Ama çok hızlı üreyen adatavşanlannın sayısı sonra*dan gene artmıştır.
Adatavşanlannın kısacık kuyruğunda, uyarı işareti yerine geçen beyaz bir leke bulunur. Hep birlikte yuvalarının dışında dolaşan adatavşanlanndan biri çevrede bir tehlike sezip hızla yeraltındaki yuvasına sığındığında, bu hareketli beyaz lekeyi gören öbür adatavşanları da hemen yuvalanna kaçarlar. Yuvalannı birbirine yakın kazdıklan için belirli yerlerde yan yana oyuklar görülür.
Adatavşanlan hemen her çeşit bitkiyi yiyebilirse de temel besinleri taze otlardır. Bu obur hayvanlar ağaçların sürgünlerini yiyip kabuklannı kemirerek ormanlara da büyük zararlar verir.
Adatavşanlannın bu kadar hızla çoğalması*nın nedeni çok doğurgan hayvanlar olmalarıdır. Dişi bir adatavşanı altı aylık olduğunda üreme çağına gelir ve bir ay sonra ilk yavrularını doğurabilir. Bir çift adatavşanı yılda dört ile sekiz kez döl verebilir ve her seferinde üç ile dokuz arasında yavru doğabilir. Yavrular doğduklan anda kör ve tüysüzdür, ama iki hafta içinde gözleri açılır ve sıçrayıp koşacak duruma gelirler.
Adatavşanlarının pek çok düşmanı vardır. Tilkilere, atmaca ve çakır gibi yırtıcı kuşlara, sansar ve gelinciklere yem olan bu hayvanların gene de en büyük düşmanı insanlardır. Tüfek ve tuzaklarla çok sayıda avlanan ada*tavşanlarının hem eti yenir, hem de kürkün*den çeşitli giysiler yapılır. Bazen palto yapı*mında kullanılacak olan tavşan kürkleri, daha değerli kürklere benzetmek amacıyla istenen desenlerde boyanır.
Evcil Ada tavşanları
Adatavşanlarının birçoğu etinden ve kürkün*den yararlanmak üzere insanlarca öldürülür ya da kafeslere kapatılırken, bir bölümü de ev hayvanı olarak beslenir. Bugün adatavşanlan*nın, hepsi de yabani atalarından türemiş olan pek çok evcil soyu vardır. Bu soylara genellik*le ada tavşanı yerine yalnızca tavşan denir.
Yabani ada tavşanlannın evcil soylarından biri olan Ankara tavşanı, özellikle yumuşacık parlak beyaz tüyleri için yetiştirilir. Her üç ya da dört ayda bir kırkılan bu tüyler çok değerlidir ve en pahalı dokuma ipliklerinin yapımında kullanılır. Gene kürkü için yetişti*rilen en değerli adatavşanı soylanndan biri de çinçilya tavşanıdır. Bu hayvanın kürkü, Gü*ney Amerika'da yaşayan ve çinçilya denen küçük, sevimli bir kemiricinin değerli kürkü*nü andınr.
Eti için yetiştirilen adatavşanlan genellikle öbürlerinden daha iri ve ağır olur. Bu grubun en iri örneği olan dev Belçika adatavşanının ağırlığı bazen 10 kilograma kadar çıkar.
- Alem: Animalia
- Şube: Chordata
- Sınıf: Mammalia
- Alt takım: Lagomorpha
- Familya: Leporidae - Tavşangiller
- Cins: 'Oryctolagus'
Üç metre derinlikte, 45m. uzunlukta, 15 cm. çapında oyuklar kazarlar. Bu dehlizlerde, yuva olarak kullandıkları bölgeler, 30-60 cm. yükseklikte ve otla döşelidirdir. Ana girişin ağzında toprak yığılıdır. Akşam ve sabah karanlığında aktiftirler. Koloni halinde yaşarlar. Koloni içinde dominant hiyerarşi vardır. Kısmen göç ederler. 9 yıl kadar yaşarlar.
Ot ve diğer bitkilerle beslenir. Bunları bulamadıklarında ise kabuk ve filizleri kemirirler. Tarlalardaki ürünleri de yerler. Sıcak mevsimlerde çoğalılar. Gebelik 28-33 gündür. Yavrular, 1 aylıkken sütten kesilirler ve anneden ayrılıp koloniye katılırlar. Bundan sonra anne, yeniden bir yuva kazar ve yeni yavrularını burada büyütür.
Ada tavşanları postları ve etleri için avlanırlar. Türkiye'de avı serbesttir. Kırmızı listede soyları tehlikede olmayan hayvanların yer aldığı nt statüsündedir. Evcil türleri denek olarak kullanılır.
Ada tavşanları ailesi yaklaşık elli türden oluşan tavşanlar ve yaban tavşanlarından oluşur. Ada tavşanları ıslıklı tavşanlarla beraber Lagomorpha takımı içinde yer alırlar. Ada tavşanları ıslıklı tavşanlardan küçük tüylü kuyrukları, uzun kulakları ve arka ayakları ile ayrılır. Leporidler adını Latin leporislerinden almıştır ve lepusun tamlayanı yabani tavşandır.
Lepus hariç cinslerin tüm üyeleri genel olarak tavşan olarak adlandırılır. Lepus cinsleri ise genelde yaban tavşanı olarak adlandırılır. Buna rağmen iki tane farkı olsa da günümüzdeki taxonomy'in doğuşu jacrabbitslerin doğuşuyla Lebus'ta olduğu bilinmektedir ve genel olarak Pronolagus and Caprolagus yabani tavşan olduğu var sayılmaktadır.
Leporidler Okyanusya hariç tüm dünyada yerlidir. Okyanusya'ya gelişleri yerli memeliler için büyük bir tehdittir.
Ada tavşanlarının 18 kadar türü vardır; bunlardan bir bölümünün anayurdu Yenidünya (Amerika), bir bölümününki Eskidünya'dır (Avrupa, Asya ve Afrika).
Yenidünya'nın Sylvilagus cinsinden pamukkuyruk ada tavşanları, yer altındaki oyuk tünellerde yaşama alışkanlığında değildir. Ama dişi tavşan, yavrulayacağı zaman pek derin olmayan bir çukur kazar; bu çukurun içini de göğsünden ve karnından dökülen yumuşak tüylerle döşer. ABD'nin güney bölgelerinde yaşayan pamukkuyruklardan bataklık adatavşanını (Sylvilagus aquaticus) öbür ada tavşanlarından ayıran en büyük özellik, iyi yüzmesi ve su bitkileriyle de beslenebilmesidir.
Eskidünya'nın yabani adatavşanı (Oryctolagus cuniculus), tarlalardaki ekinleri kemir-diği için, bütün sevimliliğine karşın en zararlı hayvanlardan biri sayılır. 19. yüzyılda Avru*palı göçmenler eliyle Avustralya ve Yeni Zelanda'ya götürülen Eskidünya adatavşanla*rı zamanla bu ülkeler için büyük bir tehlikeye dönüşmüştür. Avustralya, adatavşanları yü*zünden her yıl milyonlarca dolarlık zarara uğrar. 1950'lerin başında, miksomatoz denen öldürücü bir hastalığın etkeni olan bir virüs sivrisinekler aracılığıyla adatavşanlarına bu*laştırılmış, böylece bu zararlı kemiricilerin çoğalması denetim altına alınabilmiştir. Ama çok hızlı üreyen adatavşanlannın sayısı sonra*dan gene artmıştır.
Adatavşanlannın kısacık kuyruğunda, uyarı işareti yerine geçen beyaz bir leke bulunur. Hep birlikte yuvalarının dışında dolaşan adatavşanlanndan biri çevrede bir tehlike sezip hızla yeraltındaki yuvasına sığındığında, bu hareketli beyaz lekeyi gören öbür adatavşanları da hemen yuvalanna kaçarlar. Yuvalannı birbirine yakın kazdıklan için belirli yerlerde yan yana oyuklar görülür.
Adatavşanlan hemen her çeşit bitkiyi yiyebilirse de temel besinleri taze otlardır. Bu obur hayvanlar ağaçların sürgünlerini yiyip kabuklannı kemirerek ormanlara da büyük zararlar verir.
Adatavşanlannın bu kadar hızla çoğalması*nın nedeni çok doğurgan hayvanlar olmalarıdır. Dişi bir adatavşanı altı aylık olduğunda üreme çağına gelir ve bir ay sonra ilk yavrularını doğurabilir. Bir çift adatavşanı yılda dört ile sekiz kez döl verebilir ve her seferinde üç ile dokuz arasında yavru doğabilir. Yavrular doğduklan anda kör ve tüysüzdür, ama iki hafta içinde gözleri açılır ve sıçrayıp koşacak duruma gelirler.
Adatavşanlarının pek çok düşmanı vardır. Tilkilere, atmaca ve çakır gibi yırtıcı kuşlara, sansar ve gelinciklere yem olan bu hayvanların gene de en büyük düşmanı insanlardır. Tüfek ve tuzaklarla çok sayıda avlanan ada*tavşanlarının hem eti yenir, hem de kürkün*den çeşitli giysiler yapılır. Bazen palto yapı*mında kullanılacak olan tavşan kürkleri, daha değerli kürklere benzetmek amacıyla istenen desenlerde boyanır.
Evcil Ada tavşanları
Adatavşanlarının birçoğu etinden ve kürkün*den yararlanmak üzere insanlarca öldürülür ya da kafeslere kapatılırken, bir bölümü de ev hayvanı olarak beslenir. Bugün adatavşanlan*nın, hepsi de yabani atalarından türemiş olan pek çok evcil soyu vardır. Bu soylara genellik*le ada tavşanı yerine yalnızca tavşan denir.
Yabani ada tavşanlannın evcil soylarından biri olan Ankara tavşanı, özellikle yumuşacık parlak beyaz tüyleri için yetiştirilir. Her üç ya da dört ayda bir kırkılan bu tüyler çok değerlidir ve en pahalı dokuma ipliklerinin yapımında kullanılır. Gene kürkü için yetişti*rilen en değerli adatavşanı soylanndan biri de çinçilya tavşanıdır. Bu hayvanın kürkü, Gü*ney Amerika'da yaşayan ve çinçilya denen küçük, sevimli bir kemiricinin değerli kürkü*nü andınr.
Eti için yetiştirilen adatavşanlan genellikle öbürlerinden daha iri ve ağır olur. Bu grubun en iri örneği olan dev Belçika adatavşanının ağırlığı bazen 10 kilograma kadar çıkar.
